Michael Dibdin: “Người ta chẳng bao giờ có bạn mà lại không có kẻ thù,
người ta ghét cái không giống ḿnh, nghĩa là người ta yêu cái giống ḿnh.
Đây chỉ là những chân lư cũ mà chúng ta đang cố gắng khám phá lại sau một
thế kỉ loanh quanh lảng tránh. Những ai phủ nhận những chân lư này đang phủ
nhận chính gia đ́nh ḿnh, di sản, văn hóa và chính bản thân ḿnh!”
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Tổng thống Mỹ Donald Trump đọc Thông điệp Liên
bang trước quốc hội Mỹ tối 30/1.
Ác mộng của đảng Dân Chủ đă thành sự thật: thống
kê chính thức cho thấy trong tam cá nguyệt 2 của năm nay, tổng sản lượng GDP đă
tăng 4,1%.
Kinh tế tăng trưởng tức là thiên hạ có công ăn
việc làm, nhà máy sản xuất, hàng hóa được lưu thông, có mua có bán, toàn là
những triệu chứng của một chính sách kinh tế mang lại thịnh vượng, dân giàu,
nước mạnh, sao lại là ác mộng của đảng DC?
Câu trả lời không ai không biết: v́ đối với DC
cũng như TTDC, kinh tế mạnh, dân có công việc làm khỏi chết đói, đó không phải
là ước vọng của họ. Trái lại, cả khối cấp tiến cả ngày chỉ lo chạy theo anh
chuyên gia nói lảm nhảm trên TV, Bill Maher, thắp nhang cầu xin: “Ước ǵ kinh tế
xụp đổ toàn diện để ta có cơ hội lật đổ được Trump”.
Nói cách khác, lật đổ Trump đă trở thành nỗi ám
ảnh hàng đầu của khối cấp tiến. Họ sẵn sàng trả cái giá kinh tế cả nước xụp đổ,
cả triệu người thất nghiệp, và cả vạn người chết đói, đổi lấy một ông Trump!
Nếu thái độ này chưa phải là triệu chứng của bệnh
TDS nặng (Trump Derangement Syndrome) th́ cái ǵ mới là triệu chứng mắc bệnh
TDS? Thù ghét cá nhân một ḿnh ông Trump đă trở thành quan trọng gấp bội công ăn
việc làm và ấm no của hơn ba trăm triệu dân, chưa kể ảnh hưởng gián tiếp trên
cả tỷ người khác trên thế giới.
Trong cuộc bầu cử quốc hội tới, tất cả mọi chính
sách, chủ trương, đường lối, kế hoạch, khẩu hiệu,... trong mọi khu vực từ an
ninh đến quốc pḥng, kinh tế, giáo dục, y tế, kỹ nghệ, canh nông, ngoại
thương,... của đảng DC có thể tọm gọn lại đúng hai chữ: ‘Đánh Trump’. Hết
chuyện!
Trước việc thống kê chính thức xác nhận kinh tế
tiếp tục tăng trưởng mạnh, vượt qua ngưỡng cửa 4%, đại đa số dân Mỹ (59%) ủng hộ
chính sách kinh tế của TT Trump, theo một thăm ḍ mới nhất của CNBC, con đẻ của
đài NBC của đảng ta. Thay v́ hoan nghênh chính sách kinh tế của TT Trump làm cho
dân giàu nước mạnh, th́ TTDC vật lộn, bức tóc để t́m cách hóa giải tin đó. Họ
t́m ra được hai cách hóa giải:
- Cách thứ nhất là tặng huy chương cho Obama
v́ theo họ, đó chính là thành quả muộn của chính sách kinh tế của TT Obama. Thím
Sam ly dị chồng, lấy chồng mới, gần hai năm sau sanh con, ông chồng cũ vẫn la
oai oái “Con tôi mà!”.
- Cách thứ hai, diễn giải rằng tăng trưởng
cao chỉ là hiện tượng nhất thời vô ư nghĩa. Cái lư thú trong lư luận trên là họ
không nh́n thấy cái mâu thuẫn trong cái lư luận khập khiễng đó: lư luận như vậy
chẳng hóa ra là nh́n nhận ‘thành quả’ kinh tế của Obama cuối cùng vẫn chỉ là một
“hiện tượng nhất thời vô ư nghĩa” sao?
Sự thật, cả hai lập luận đều là loại ngụy biện mà
kẻ này gọi là loại cả vú lấp miệng em, hay là loại mà dân ‘rau muống’ gọi là…
chuyện bố láo.
Kinh tế Obama đă được kẻ này bàn quá nhiều nhưng
những người không muốn biết vẫn chưa biết, không muốn nghe vẫn chưa nghe thấy
ǵ.
Không ai chối căi TT Obama thừa hưởng một gia tài
không có ǵ là hấp dẫn: khủng hoảng kinh tế hết sức trầm trọng. Bỏ qua việc
tranh căi về nguyên nhân xa gần, ta thử nh́n vào cách bác sĩ Obama chữa bệnh.
Không ai chối căi kinh tế đă phục hồi. Nhưng điều mà những vị gọi là “cuồng
Obama’ nhất định nhắm mắt, bịt tai không muốn biết là cuộc phục hồi kinh tế của
TT Obama là một cuộc phục hồi yếu ớt nhất và chậm nhất lịch sử các khủng hoảng
kinh tế Mỹ. Đó là nhận định của CNN đấy, các cụ ơi!
Tại sao? Để các vị cuồng Obama bớt giận, kẻ này
phải nói ngay không phải v́ TT Obama dốt đâu. Cho dù ông chưa học nửa ngày kinh
tế nhập môn th́ cũng vẫn có cả chục hay cả trăm cố vấn kinh tế với đủ loại bằng
cấp, đủ loại giải thưởng, kể luôn cả vài vị với giải Nobel Kinh Tế nữa. Phục hồi
chậm không phải v́ TT Obama không biết cách làm nhanh hơn, mà v́ phục hồi kinh
tế chưa bao giờ là ưu tiên của TT Obama và ê-kíp của ông.
Trong lư thuyết kinh bang tế thế, có hai trường
phái rơ rệt: chủ trương của khối xă hội chủ nghĩa là lo công bằng, tái phân phối
lợi tức, và kinh tế chỉ là phương tiện tạo công bằng xă hội; hai là chủ trương
của khối tư bản, lo tăng trưởng kinh tế, cho dân giàu nước mạnh. Như kẻ này đă
viết nhiều lần: một là lo chia cái bánh đang có cho đều cho tất cả mọi người,
công bằng tối đa cho dù là công bằng trước chén bo-bo; hai là lo làm cho cái
bánh lớn ra, tuy không đồng đều cho mọi người, nhưng phần mỗi người đều lớn ra,
nhiều hơn.
Chính sách kinh tế của TT Obama là lo ‘tái phân
phối lợi tức’, chứ không phải là lo tăng trưởng cho nhanh. Trong suốt tám năm
Obama, kinh tế tăng trưởng trung b́nh chưa tới 2% một năm, nhưng ông tuyệt đối
không lo lắng chuyện này.
Muốn hiểu chính sách kinh tế của TT Obama, phải
nhớ lại câu nói của ông Rahm Emanuel, Chánh Văn Pḥng đầu tiên của TT Obama:
“không bao giờ nên bỏ qua cơ hội của một khủng hoảng”. TT Obama nhậm chức, lănh
cái gia tài khủng hoảng tài chánh kinh tế có thể nói lớn nhất thế kỷ. Ông lợi
dụng cuộc khủng hoảng đó để t́m cách ‘tái phân phối lợi tức’ theo đúng mô thức
xă hội chủ nghĩa.
V́ cuộc khủng hoảng đưa đến khó khăn kinh tế tràn
lan, nên TT Obama có đầy đủ lư do viết lại những luật lệ an sinh xă hội, trợ cấp
đủ kiểu. Quư độc giả khoan vui mừng v́ thấy một vị tổng thống lợi dụng khủng
hoảng để có hành động giúp dân nghèo, ban phát trợ cấp ào ạt.
Đúng là TT Obama ‘giúp dân nghèo’, không sai.
Nhưng cái ‘giúp’ đó là cái giúp nhất thời chỉ với mục đích lấy phiếu bầu bán cho
cá nhân ông và cho đảng của ông trong những kỳ bầu bán tới. Tại sao lại gọi đó
là những việc làm có tính nhất thời? Chỉ v́ những biện pháp đó không thể nào kéo
dài hơn vài năm chứ đừng nói tới vĩnh viễn. Kẻ này xin đơn cử vài ví dụ nhỏ.
TT Obama gia hạn việc giảm tiền đóng góp mỗi
tháng vào quỹ tiền già SSI, tiếp tục biện pháp tạm của TT Bush con để kích cầu
kinh tế. Đó là biện pháp có lợi nhất thời, nhưng về lâu về dài, có hại cho những
người đóng góp, v́ đóng góp ít tất nhiên về già sẽ nhận được ít tiền già hơn.
TT Obama ban hành luật gia hạn trả tiền thất
nghiệp. Hiển nhiên không cần bàn thêm th́ ai cũng thấy đây cũng chỉ là biện pháp
ngắn hạn. Chứ chẳng lẽ Nhà Nước cứ tiếp tục trả tiền thất nghiệp cho cả chục
triệu dân vĩnh viễn sao? T́m ra việc làm cho họ mới là giải pháp lâu dài.
TT Obama ban hành cái gọi là Obamacare, là chuyện
cả chục tổng thống trước không dám làm v́ cái giá về lâu về dài quá đắt. Sẽ đưa
đến việc gia tăng bất tận chi phí bảo hiểm y tế cũng như dịch vụ y tế (bác sĩ,
nhà thương, thuốc). Nhưng TT Obama không cần nghĩ chuyện lâu dài mà chỉ nghĩ đến
cuộc bầu cử tới, cũng như nghĩ đến cái gia tài lưu danh muôn thuở của ông. Sẽ
được tiếng là cha đẻ của cả hệ thống y tế tân thời của Mỹ, không thua ǵ TT
Johnson, cha đẻ của Medicare cho người già.
Tất cả những biện pháp trên chẳng những ngắn hạn,
mà c̣n mang tính biện pháp ‘xă hội’, không phải biện pháp kinh tế.
TT Obama trực diện khủng hoảng kinh tế, ông đă
làm ǵ để phục hồi kinh tế? Câu trả lời: tăng thuế linh tinh và tiếp tục thi
hành chính sách của TT Bush con! Xin quư vị ‘cuồng Obama’ b́nh tĩnh, khoan tắt
máy computer v́ sợ phải đọc tiếp.
Vâng, TT Obama không tăng thuế lợi tức v́ đó là
cách bóc lột trắng trợn quá, sẽ mất job ngay. TT Obama khôn khéo hơn nhiều. Ông
tăng hàng loạt thuế, nhưng toàn là những loại thuế linh tinh, vô h́nh mà ít
người nh́n thấy trong khi TTDC giúp chôn dấu dùm. Tiêu biểu nhất mà ai cũng biết
là thuế Obamacare mà chính quyền Obama gọi là ‘tiền phạt’ nếu không mua bảo hiểm
sức khỏe, mà Tối Cao Pháp Viện xác nhận đó là ‘thuế’ không hơn không kém.
Trên thực tế, TT Obama tăng hơn hai chục loại
thuế vô h́nh (quư độc giả muốn biết chi tiết, xin xem bài trong trang ‘Báo Mỹ’
tuần này)
Ngoài việc tăng thuế lén lút này, TTDC tung hô TT
Obama đă có những biện pháp hết sức hữu hiệu để chặn đứng khủng hoảng và phục
hồi kinh tế. Ta xét lại thử.
Theo ‘phe ta’, trong năm đầu 2009, khi khủng
hoảng kinh tế ở mức đỉnh, TT Obama đă lấy 3 biện pháp quan trọng: cứu ngân hàng,
cứu kỹ nghệ xe hơi, và kích cầu kinh tế. Đó là ba biện pháp ‘siêu việt’ của TT
Obama mà theo TTDC nhờ đó đă cứu kinh tế Mỹ.
Sự thật, xin lỗi quư vị ‘cuồng Obama’, có … hơi
khác.
Về việc cứu ngân hàng, TT Obama chỉ làm đúng một
chuyện: đó là tiếp tục sách lược của TT Bush con. TT Bush con và bộ trưởng
Paulson là những người đă tung ra khoảng 800 tỷ đô để cũng cố vốn cho các ngân
hàng bị lỗ lă nặng v́ nợ xấu, cũng như đă nhất thời quốc hữu hóa hai cơ quan tái
tài trợ nợ mua nhà cho các ngân hàng là Fannie Mae và Freddie Mac. Công lớn của
TT Obama là tiếp tục sách lược đó, tiếp tục chi tiền gánh nạn cho các ngân hàng,
rồi sau khi t́nh trạng ổn định, thu lại số tiền đó từ các ngân hàng trả lại.
Công bằng mà nói, TT Obama có ban hành luật mới
để kiểm soát các ngân hàng chặt chẽ hơn. Nhưng vấn đề là sau khi ḅ đă chạy hết
th́ mới lo làm chuồng, mà làm chuồng quá kỹ. Luật lệ vay mượn bị xiết chặt quá
mức, đến độ bóp nghẹt tăng trưởng kinh tế, đưa đến t́nh trạng phục hồi kinh tế
yếu và chậm nhất lịch sử Mỹ. Quư vị độc giả thử nhớ lại trong thời gian mấy năm
sau đó, vay tiền ngân hàng để làm kinh doanh và nhất là để mua nhà khó trần ai
cỡ nào th́ thấy ngay tác dụng của luật cải tổ ngân hàng của TT Obama.
Chuyện cứu kỹ nghệ xe hơi, cũng không khác mấy.
Khủng hoảng đe dọa hai hăng xe Chrysler và General Motors cuối năm 2008, một
tháng trước bầu cử tổng thống. Tháng Chạp 2008, TT Bush đơn phương kư sắc lệnh
trích ngay 18 tỷ đô trong tiền cứu trợ ngân hàng để cứu hai hăng xe này khỏi
phải khai phá sản, và bộ trưởng Tài Chánh Hank Paulson vạch ra kế hoạch dài hạn,
tái cấu trúc cả hai hăng xe. Cái công lớn của TT Obama là đă thực hiện kế hoạch
đó sau khi ông nhậm chức.
Về kích cầu kinh tế, TT Obama bán món hàng kích
cầu kinh tế bằng cách khoe bánh vẽ “nếu phê chuẩn th́ tỷ lệ thật nghiệp khi đó
đang ở mức 6%, sẽ giảm xuống 4%-5%, không phê chuẩn th́ thất nghiệp sẽ nhẩy lên
mức khủng hoảng 8% ngay”. Quốc hội xanh mặt, phê chuẩn ngay. Vài tháng sau, thất
nghiệp vọt qua mức khủng hoảng, nhẩy lên 9%-10% và trụ tŕ ở đó 4-5 năm mới bắt
đầu giảm, mà giảm chậm hơn sên. TT Obama lo lắng? Không chút nào hết: thất
nghiệp cao, dân lănh trợ cấp đông, đi bỏ phiếu mạnh, tái đắc cử.
Ấy vậy mà một năm rưỡi sau khi về hưu nằm nhà
viết sách, khi thấy tăng trưởng kinh tế leo lên hơn 4% và tỷ lệ thất nghiệp
xuống dưới 4%, th́ lại hùng hục chạy ra đấm ngực “Nhờ tôi hết đấy, các cụ ơi!
Chỉ v́ chính sách kinh tế của tôi cao siêu lắm, phải đợi cỡ hai năm sau khi tôi
về hưu mới có tác động đấy!”
Thật ra, đây là nhận vơ, không hơn không kém.
Nói đến kinh tế Obama mà không nói đến TPP cũng
là một thiếu sót lớn. Trên nguyên tắc, đây là một loại hiệp ước mậu dịch quốc tế
có mục đích phát huy giao dịch kinh doanh giữa các quốc gia quanh Thái B́nh
Dương. Trên thực tế, đây là một h́nh thức liên minh kinh tế của các nước này
chống lại tân đế quốc Trung Cộng, do đó, bị TC tẩy chay.
TPP cũng không khác ǵ NATO, gọi là liên minh của
vài chục nước, nhưng thực tế là Mỹ chống lưng, lănh đủ hết. TT Trump chán ngấy
cái tṛ này nên rút ra.
TPP tốt hay xấu cho Mỹ? Có hai chỉ dấu có thể
dùng để lượng giá:
- TT Obama chưa bao giờ dám mang TPP ra trước
quốc hội để thảo luận và xin phê chuẩn một cách chính thức v́ biết trước sẽ bị
chống đối và bác bởi ngay các đồng chí DC của ông.
- Bà Hillary khi ra tranh cử, đă đả kích TPP
v́ TPP gây hại lớn cho kỹ nghệ và giới lao động Mỹ, khiến bà sợ ủng hộ TPP sẽ bị
mất phiếu của khối này ngay.
Đă vậy, TPP cũng hoàn toàn vô hiệu. TC chuyển
hàng qua vài đàn em như CSVN, rồi từ đó bán qua Mỹ dưới chế độ ưu đăi của TPP.
TPP chính là thành quả mậu dịch quốc tế lớn nhất
của TT Obama đấy.
Kinh tế Trump khác xa kinh tế Obama, một trời một
vực. Do đó, nói những ǵ xẩy ra hiện nay là hậu quả của các chính sách của Obama
là nói theo kiểu phe phái mà không biết ḿnh nói cái ǵ.
kinh te my ghi nhan chuoi 6 thang tang truong cao
nhat trong 3 nam
Trong thời gian tranh cử tổng thống, ông Trump có
đưa ra hàng loạt biện pháp kinh tế ông hứa sẽ thực hiện. Nhận định về kế hoạch
kinh tế của ứng cử viên Trump, ông Paul Krugman, giải Nobel Kinh Tế, đă viết
b́nh luận trên giấy trắng mực đen. Theo ông Krugman, nếu TT Trump giữ những lời
hứa như rút ra khỏi TPP, giảm thuế lợi tức cá nhân, giảm thuế lợi nhuận công ty,
giảm thuế đánh trên tiền đô hồi hương từ các thiên đường thuế ngoài nước Mỹ,
khai chiến mậu dịch với Trung Cộng, thay bà Janet Yellen, chủ tịch Hệ Thống Ngân
Hàng Dự Trữ Liên Bang, để tăng lăi suất, xóa bỏ hàng loạt thủ tục hành chánh
đang được dùng để điều hành guồng máy kinh tế, thu hồi luật ngân hàng của Obama
đang kiểm soát tín dụng cả nước,… th́ đó sẽ là những hành động ngu xuẩn nhất và
sẽ đưa kinh tế Mỹ và kinh tế cả thế giới tới đại nạn suy trầm mà không ai thấy
đâu là đáy; thị trường chứng khoán sẽ xụp đổ toàn diện trong chớp mắt. Đó là
nhận định của ông Nobel Kinh Tế Krugman.
TT Trump trong một năm rưỡi qua, đă làm tất cả
những chuyện đó, không chừa một chuyện nào. Bây giờ thất nghiệp đang ở mức thấp
nhất từ gần 40 năm qua, kinh tế tăng trưởng tới hơn 4%.
Một cách đo dễ nhất: thị trường chứng khoán Dow
Jones.
- Dưới thời TT Obama, từ tháng Tám 2012 (3 tháng
trước bầu cử) tới tháng Tám 2016 (cũng 3 tháng trước bầu cử), Dow Jones tăng từ
13.300 điểm tới 18.500, hay là tăng 5.200 trong 4 năm, nghĩa là trung b́nh 1.300
điểm một năm trong suốt nhiệm kỳ hai.
- Dưới thời TT Trump, từ tháng Tám 2016 tới tháng
Tám 2018, Dow Jones tăng từ 18.500 điểm tới 25.500, hay là tăng 7.000 điểm trong
2 năm, nghĩa là trung b́nh 3.500 một năm, gần gấp ba lần dưới thời Obama.
Một cách nh́n khác nữa. TT Obama công khai tuyên
bố với đám dân lao động Michigan: “Việc làm của các anh mất rồi, đi luôn rồi, và
sẽ không bao giờ trở lại; đó là chuyển biến của bánh xe lịch sử”.
Qua thời Trump, việc làm trong khu vực chế xuất
tăng đều chi, một hai trăm ngàn việc mỗi tam cá nguyệt. Thưa TT Obama: tổng
thống là người lănh đạo có trách nhiệm lái xe hay chỉ là lữ khách ngồi trên xe
cho xe chạy đâu th́ chạy rồi đổ thừa tại xe chạy theo lịch sử?
Tất cả mọi biện pháp kinh tế tài chánh của chính
quyền Obama đều bị lật ngược bởi TT Trump. Tất cả những tiên đoán của ông Nobel
Krugman đều sai bét. Dù vậy, ‘phe ta’ vẫn mặt trơ trán bóng đấm ngực “đó là
thành quả của Obama”.
Một vài anh nhà báo khác, có hiểu biết hay có tự
trọng hơn một chút, không dám trơ trẽn nhận vơ quá lố bịch, nên đă đưa ra một
lập luận khác để chỉ trích. Họ cho rằng tỷ lệ tăng trưởng 4,1% là một biệt lệ,
một thống kê bất thường không phản ảnh một sự tăng trưởng vững bền, lâu dài, và
tam cá nguyệt tới, sẽ giảm mạnh.
Bất thường v́ theo họ, trong tam cá nguyệt 2 vừa
qua, các doanh gia lo sợ cuộc chiến mậu dịch giữa Mỹ và Âu Châu và nhất là Trung
Cộng. Do đó, nhiều doanh gia đă gia tăng sản xuất tối đa để xuất cảng tối đa
trước khi hàng xuất cảng của họ bị Âu Châu và TC đánh thuế quan trừng phạt, trả
đũa cho việc tăng thuế quan của TT Trump.
Trước hết phải nói ngay số hàng có thể bị tăng
thuế quan so với cả nền kinh tế Mỹ, nhỏ hơn ba hột cát, chưa kể đại đa số là
hàng nông nghiệp không phải là muốn tăng sản xuất là một sớm một chiều có thể
tăng ngay. Làm như thể ngày hôm nay ông nông dân Mỹ đang sản xuất 100 tấn đậu
nành chẳng hạn, bất th́nh ĺnh tuần sau ông quyết định tăng lên 200 tấn là có
ngay 200 tấn. Do đó, lập luận kinh tế trong tam cá nguyệt vừa qua tăng vọt nhất
thời v́ cuộc chiến mậu dịch chỉ là gượng ép và không chính xác.
B́nh thường th́ trong chu kỳ kinh tế, tăng trưởng
tương đối mạnh nhất vào tam cá nguyệt 2, v́ đó là lúc các doanh nghiệp bắt đầu
sản xuất mạnh lại sau khi lo tiêu thụ trong tam cá nguyệt đầu những hàng sản
xuất cho các dịp lễ cuối năm c̣n lại. Qua tam cá nguyệt 3, tăng trưởng sẽ giảm
thấp xuống một chút.
Dù sao th́ nh́n chung, khó ai có thể chối căi
kinh tế của TT Trump, nhắm vào tăng trưởng thay v́ chỉ nhắm vào phân phối lợi
tức, đă có những thành quả hiển nhiên, dựa trên hai yếu tố chính: 1) chính sách
giảm thuế lợi nhuận kinh doanh đă khuyến khích các công ty kinh doanh gia tăng
sản xuất, kể cả mang tiền từ ngoài nước về đầu tư, phát triển hăng xưởng, tạo
công ăn việc làm; và 2) việc cắt bỏ cả ngàn thủ tục, luật lệ hành chánh trói
tay các doanh nhân, giúp họ có cơ hội mở mang hăng xưởng, thuê mướn nhân công dễ
dàng hơn. Đó là thực tế mà cả triệu dân lao động nhất là trong các tiểu bang kỹ
nghệ vùng Đại Hồ đă nh́n thấy, bất kể TTDC xuyên tạc cách nào.
Thật ra, trong nền kinh tế ‘già nua’ của Mỹ, tăng
trưởng cao quá không có lợi ǵ v́ nôm na ra th́ cái ǵ cũng đă đầy ắp rồi, tăng
trưởng quá sẽ sôi sục, tạo ra lạm phát, vật giá leo thang quá nhanh, chỉ khiến
Nhà Nước phải tăng lăi suất để hạ hỏa lại thôi. Chỉ có những nước c̣n nghèo th́
mới cầu mong cho kinh tế tăng trưởng cỡ 6%-8%.
Kinh tế Mỹ mà phát triển đều đặn trên dưới 3% mỗi
năm sẽ là một thành công lớn để đời của TT Trump. Cho đến nay, qua 5 tam cá
nguyệt liên tục, trung b́nh tăng trưởng đă lảng vảng ở mức 3% này. Một tin không
vui cho DC vài tháng trước bầu cử.
