nhungcanhbac_chinhtri

MINH THỊ

Chính Nghĩa là nơi tập hợp tất cả những nhân sinh quan, chính trị quan, thế giới quan từ nhiều nguồn khác biệt trong tinh thần tự do ngôn luận nhằm cung cấp thông tin phục vụ yêu cầu tham khảo, điều nghiên của Người Việt Quốc Gia để nhận rõ những âm mưu, quỷ kế, ngôn từ và hành động của kẻ thù để có phản ứng, đối sách kịp thời.

Nội dung các bài viết đã được đăng tải không nhất thiết phản ánh quan điểm của chúng tôi.

Những canh bạc chính trị của Hoa Kỳ (Phần I)

Lê Quế Lâm

Trong bài “Biển Đông của Việt Nam đã mất” của Vi Anh cho thấy trong tương lai gần Trung Cộng sẽ kiểm soát vùng trời, vùng biển ở Á châu Thái Bình Dương. Trình tự này diễn ra từ năm 2012 khi TC ra pháp lịnh hành chánh, tổ chức Hoàng Sa và Trường Sa thành huyện Tam Sa thuộc tỉnh Hải Nam. Sau đó nâng cấp huyện lỵ Tam Sa thành thành phố Tam Sa. Và mới đây sau khi bồi đấp, mở rộng khu vực này thành quân khu liên hợp hải, lục, không quân. Sau đó, TC công khai tuyên bố một vấn đề địa lý chính trị mới lạ, lớn lao hơn: Biển Đông là nhà, là sân của TC.

Ngày 8/3/2015, Ngoại trưởng Vương Nghị đã mở cuộc họp báo ở Bắc Kinh để tuyên bố điều này. Ông ta còn mạnh mẽ đả kích các nước đã phản đối TC và nói thẳng Bắc Kinh có quyền làm tất cả những gì mà mình muốn trong vùng lãnh thổ thuộc về mình. Từ quân khu này TC kiểm soát đường hàng hải huyết mạch từ eo biển Mã Lai đi lên, nơi 50% hàng hóa xuất nhập cảng của thế giới qua đây. Một khi việc thành lập quân khu được vững vàng trên vùng biển đảo này, TC không còn ngần ngại gì để tuyên bố lập vùng nhận dạng phòng không trên không phận vùng này. Tác giả Vi Anh kết luận: Lúc đó coi như TC đã kiểm soát vùng trời, vùng biển ở Á châu Thái Bình Dương.

Những diễn biến trên cho thấy ý đồ bành trướng của TQ, nhưng người xưa có câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”. Thiên ở đâu, chưa ai thấy, song phản ứng trước mắt là TT Nguyễn Tấn Dũng đã đến Úc và Tân Tây Lan ngày 16/3/2015. Hãng tin AP dẫn lời tuyên bố của TT Úc Abbott xác nhận ông và đồng nhiệm VN “đều ủng hộ quyền tự do lưu thông trên không và trên biển ở khu vực Biển Đông…đều lấy làm tiếc về mọi hành động đơn phương thay đổi nguyên trạng…đều cho rằng tranh chấp phải được giải quyết một cách hòa bình, trong tinh thần tôn trọng luật pháp quốc tế”.

Từ 1951, Úc, Tân Tây Lan và Mỹ đã hợp tác quân sự trong Hiệp ước an ninh ANZUS ở nam Thái Bình Dương. Khi xoay trục trở lại châu Á, HK chủ trương tự do lưu thông hàng hải ở biển Đông và hình thành khối Mậu dịch Xuyên Thái Bình Dương tức TPP. Nay TC lộ rõ mưu đồ muốn kiểm soát thủy lộ huyết mạch quốc tế kéo dài từ eo biển Malacca (Mã Lai) ở Đông Nam TBD lên Đông Bắc TBD là nơi HK có 3 đồng minh Nhựt, Nam Hàn, Phi và có gần 100.000 quân Mỹ trú đóng. Nay thủ tướng VN đến Úc và Tây Tân Lan tăng cường đối tác toàn diện với hai thành viên của khối ANZUS. Phải chăng mục đích chuyến công du của TT Nguyễn Tấn Dũng là VN muốn hợp tác với Liên minh Mỹ-Úc-Tây Tân Lan ở phía Nam? kết nối với liên minh Mỹ-Nhật-Hàn-Phi ở phía Bắc để kèm hãm TQ ở biển Đông bảo vệ hòa bình, ổn định ở Châu Á/Thái Bình Dương.

Bài của Vi Anh khiến người viết nhớ lại bài “Thách thức hòa bình thế giới” của tác giả Phạm Đình Lân FABI phổ biến tháng trước có đề cập đến TQ là một trong ba nhóm đe dọa hòa bình thế giới. Đó là Nga, Trung Quốc và các nhóm khủng bố Hồi Giáo như IS, Al Qaeda, Boko Haram, Al Nusra, Hamas, Hezbolah, ISl ở Lybia…Tác giả kết luận: “Viễn ảnh khủng khiếp của đệ tam thế chiến có thể tránh được. Nó được thay thế bằng những biến động vùng như Ukraine, Trung Đông, Đông Á và Đông Nam Á. Dù gặp khó khăn như thế nào chăng nữa, HK vẫn là một đại cường lãnh đạo thế giới. HK vẫn là siêu cường kinh tế, quân sự và khoa học kỹ thuật trên thế giới. Đó là quốc gia của sáng kiến kể cả sáng kiến cờ bạc và tạo canh bạc chánh trị quốc tế. Tạo được canh bạc chánh trị thế giới, HK tất nhiên phải thu lợi cho phần mình và làm cho mọi con bạc thắng, thua, huề vốn đều vui vẻ, không thù, không oán. Trong thế chiến vừa qua Thổ Nhĩ Kỳ đều đứng về phe thua trong canh bạc. Họ sẽ ra sao trong canh bạc sắp tới? Việt Nam sẽ nằm ở vị trí nào?”

Từ kết luận trên, người viết xin được trình bày các canh bạc chánh trị từ khi HK từ bỏ chính sách cô lập cố hữu, can dự vào các biến động của thế giới trong 100 năm qua. Năm 1914, Thế chiến I bùng nổ ở Âu Châu, HK vẫn còn duy trì nguyên tắc hoàn toàn trung lập. Nhưng khi cuộc chiến lan rộng, ảnh hưỏng tai hại đến quyền lợi của HK, vì Âu châu là thị trường quan trọng của Mỹ lúc bấy giờ, nên TT Woodrow Wilson kêu gọi vãn hồi hòa bình bằng thương lượng. Trong diễn văn ngày 17/1/1917 ông chủ trương kiến tạo một nền hòa bình cho cả đôi bên, một nền hòa bình không có kẻ thắng và người bại. HK sẽ đóng vai trò trung gian giúp các bên giải quyết cuộc chiến. Wilson đưa ra 14 điểm làm căn bản cho nền hòa bình hợp chính nghĩa: Bãi bỏ những thỏa hiệp bí mật trên thế giới. Bảo đảm tự do trên mặt bể. Tài giảm binh bị đến mức tối thiểu đủ bảo đảm nền an ninh của mỗi quốc gia. Qui định quyền hạn các nước đế quốc trong việc tôn trọng quyền lợi của các dân tộc chưa được tự trị. Bảo đảm quyền dân tộc tự quyết và tự do phát triển kinh tế. Thiết lập một cơ cấu quốc tế bảo đảm hòa bình và nền độc lập về chính trị, sự toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia.

Từ tháng 2/1917, nhiều tàu thuyền của Mỹ bị tàu ngầm Đức đánh chìm. Ngày 2/4/1917 TT Wilson gởi đến quốc hội một thông điệp cho biết “chiến tranh chống quân phiệt Đức là điều không tránh khỏi”. Bốn ngày sau Quốc hội chấp thuận cuộc chiến mà TT Wilson đề nghị, như là một cuộc thánh chiến “để xây dựng hòa bình vĩnh cửu của thế giới, quyền tự do của các dân tộc và nhất là để bảo vệ nền dân chủ”. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử của họ, HK sẳn sàng hy sinh xương máu và tài lực vì những nguyên tắc đã sản sinh ra quốc gia của ho. Gần 2 triệu thanh niên Mỹ được gởi sang Âu châu chiến đấu, Wilson giải thích “Sự tham chiến của các nước dân chủ là để chống chế độ quân phiệt Đức, chớ không phải chiến đấu để chống nhân dân Đức mà chính phủ HK đầy lòng tôn trọng và mến chuộng”.

Tháng 10/1918 một đạo quân Mỹ gần 1, 2 triệu người tấn công hai mục tiêu trên sông Meuse và Argonne, bẻ gãy chiến tuyến trứ danh Hinderburg. Chính phủ Đức kêu gọi TT Wilson nghị hòa trên căn bản 14 điểm. Ngày 11/11/1918 Hiệp định đình chiến được ký kết. Sau khi đóng góp vào các nổ lực quốc tế chấm dứt TC I với 12 vạn tử thương và 20 vạn bị thương, 10.350 triệu đôla cho đồng minh vay mượn, HK cùng các nước chiến thắng đến Paris thảo luận việc xây dựng một cơ cấu hòa bình cho thế giới. Wilson cho rằng sở dĩ nhân dân Mỹ đã cùng nhân dân Anh Pháp và các đồng minh sát cánh chiến đấu trong cuộc chiến cực điểm và tối hậu vì tự do của con người, là vì họ đã ủng hộ ‘nguyên lý hiển nhiên’ xuyên suốt trong 14 điểm do ông đề ra: “Đó là nguyên tắc công bằng cho mọi dân tộc, mọi quốc gia và quyền của họ được sống bình đẳng với nhau trong tự do và an toàn bất kể các quốc gia, các dân tộc đó lớn hay nhỏ, mạnh hay yếu”.

TT Wilson tin tưỏng Hội Quốc Liên mà ông đang thành lập sẽ duy trì mãi mãi cách ứng xử đúng đắn đó với mọi dân tộc. Nhưng sau đó, HK chán nãn trước thái độ của Anh, Pháp tại hội nghị hòa bình Versailles, họ chỉ muốn đặt điều kiện hòa bình thay vì thương thuyết hòa bình, họ buộc kẻ bại trận phải cắt đất bồi thường chiến tranh nặng nề. Quốc hội HK không phê chuẩn Hiệp ước Versailles và Hiến chương Hội Quốc Liên, đồng thời tuyên bố chấm dứt tình trạng chiến tranh với Đức và rút lui khỏi Liên minh phòng thủ tay ba Pháp Anh Mỹ. Từ đây HK lại thi hành chính trách biệt lập cố hữu, đứng ngoài các rối rấm ở Châu Âu và chuẩn bị rút khỏi Viễn Đông sau khi Quốc hội chấp nhận đạo luật về nền độc lập của Phi Luật Tân.

Từ giữa thập niên 1930, những chỉ dấu chiến tranh bắt đầu xuất hiện ở Châu Á, Châu Âu do chính sách gây hấn của Đức, Ý, Nhật, song HK vẫn cho thế giới hay rằng: “Không một trường hợp nào cho phép HK trợ giúp bất cứ một quốc gia nào trong vòng chiến tranh”. Tháng 8/1935, tháng 2/1936, tháng 5/1937 Quốc hội chấp nhận từng khoản đạo luật về lập trường trung lập, ngăn cấm mọi sự giao thiệp và cho vay mượn với các nước đang chiến đấu, tìm đủ mọi cách không để HK bị dính líu vào các cuộc chiến không phải của Mỹ.

Năm 1937 Nhật chiếm đóng Bắc Kinh và Thượng Hải. Năm 1938 Đức thôn tính Áo và Tiệp Khắc. Năm sau Đức ký thỏa ước quân sự tay đôi với Ý, sau đó ký hiệp ước bất tương xâm với Liên Sô ngày 23/8/1939. Một tuần sau, Hitler xua quân chiếm Ba Lan. Anh, Pháp tuyên bố vì hiệp ước liên kết vối Ba Lan nên khai chiến với Đức, Thế chiến II thực sự bùng nổ. Lúc bấy giờ Quốc hội Mỹ tin rằng sự liên kết giữa ba lực lượng Quốc Xã, Phát xít và Cộng sản, là nguy cơ đối với các nước dân chủ tự do ở Âu Châu, họ thấy cần phải ủng hộ nổ lực chiến tranh của Anh, Pháp. Tháng 11/1939, Quốc hội thông qua đạo luật trung lập mới, cho phép chính phủ bán chiến cụ và khí giới cho các nước tham chiến với điều kiện họ phải trả tiền mặt và tự chuyên chở lấy.

Đến giữa năm 1940, toàn bộ phần đất Châu Âu đã lọt vào tay Hitler, Anh Quốc là thành trì cuối cùng trong cuộc chiến bảo vệ Tây Âu. Ngày 8/9/1940 TT Frankin D. Roosevelt tuyên bố đặt quốc gia trong tình trạng khẩn trương. Hai tuần trước khi tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ 3, trong diễn văn đọc trước Quốc hội ngày 6/1/1941 Roosevelt nêu ra 4 mục tiêu mà các quốc gia yêu chuộng tự do phải đeo đuổi để chống lại ý thức hệ độc tài. Đó là quyền tự do ngôn luận và tín ngưỡng, sự giải thoát khỏi cảnh nghèo đói và sợ hải.

Để tăng cường nổ lực chiến tranh giúp các quốc gia tự do, vừa tôn trọng đạo luật trung lập, Roosevelt đưa ra chương trình “cho thuê mượn” (Lend-Lease). Kế hoạch được Quốc hội chấp thuận, cho phép chính phủ “cho thuê” chiến cụ và đồ tiếp liệu cho bất cứ quốc gia nào mà “tổng thống thấy cần phải bảo vệ vì quyền lợi thiết yếu của HK”. Tháng 6/1941, Hitler xé bỏ hiệp ước bất tương xâm, tuyên chiến với LS. Cả TT Rosevelt và TT Churchill đều hướng về người đồng minh mới là Stalin, hình thành Mặt trận Đồng Minh để đương đầu với Đức Quốc Xã. LX được HK viện trợ qua kế hoạch cho thuê mượn lên đến 11 tỷ đôla. Mỹ đã điều động hàng trăm tàu chở chiến cụ trực chỉ Bắc Nga xuyên qua Bắc Băng Dương để giúp Hồng quân LS cầm cự với quân Đức ở mặt trận phía Đông.

Ngày 7/12/1941 Nhật bất thần tấn công Trân Châu Cảng căn cứ Hải quân Mỹ ở Thái Bình Dương. Quốc hội tức khắc tuyên bố tình trạng chiến tranh với Nhật. Ba ngày sau Đức Ý tuyên chiến với Mỹ. HK chính thức nhảy vào vòng chiến, TT Roosevelt tuyên bố: “Chúng tôi long trọng cam kết trước thế giới rằng trước khi nền tự do được tái lập khắp nơi chúng tôi không hạ khí giới, khí giới mà chúng tôi phải xử dụng để bảo vệ tự do”.

Trong 880 ngày đêm từ tháng 7/1941 đến đầu năm 1944, HK để đồng minh LS tử chiến với Đức ở Leningrad, cầm chân quân Đức ở của ngỏ Moscow. Hai bên gánh chịu những tổn thất nặng nề. Trong khi đó, Anh Mỹ phụ trách chiến trường phụ, đổ bộ lên Maroc và Algérie phối hợp với đội quân Pháp quốc Tự do của De Gaulle đẩy lùi quân Đức ra khỏi Phi Châu.

Đầu năm 1944 sau chiến thắng ở Stalingrad và Leningrad, Hồng quân LS lần lượt đẩy lùi quân Đức ra khỏi lãnh thổ và bắt đầu tiến quân vào Đông Âu, giúp các nước này thành lập các nước Cộng hòa Nhân dân. Tại mặt trận phía Tây, sau một thời gian dài chờ đợi của Stalin, mãi đến ngày 6/6/1944 Liên quân Anh Mỹ mới vượt biển Manche, đổ bộ Normandy lần luợt giải phóng nước Pháp, Bỉ, Hòa Lan... Ngày 12/9/1944 những lực lượng đầu tiên của Quân đoàn I Mỹ đã có mặt tại biên giới Đức, chuẩn bị tấn công chiến lũy Siegfried. Cùng ngày này, Anh Mỹ Nga ký một nghị định thư phân chia nước Đức.Từ tháng 3/1945 lực lượng Đồng minh mở cuộc chạy đua vào Bá Linh, liên quân Anh Mỹ đánh lui quân Đức ở sông Rhine, trong khi Hồng quân LS chọc thủng phòng tuyến trên sông Oder. Ngày 2/5//1945 quân Đức buông súng đầu hàng.

Ở Á châu, từ giữa năm 1945, quân Mỹ tiến sát đến Okinawa, cuộc chiến trở nên khốc liệt vì quyết tâm chiến đấu đến cùng của Quân đội Thiên hoàng và các đội Thần phong quyết tử. HK ước tính số thương vong lên đến nửa triệu mới chiếm được các đảo Phù Tang. Sau khi thử thành công vũ khí nguyên tử ở New Mexico, tân tổng thống Mỹ Harry Truman quyết định xử dụng thứ vũ khí đáng sợ này để hạn chế những tổn thất không cần thiết. Một ngày trước khi hội nghị Potsdam khai mạc, Anh Mỹ yêu cầu Nhật đầu hàng vô điều kiện để tránh bị tàn phá. Nhật không đáp ứng. Ngày 6/8/1945 HK cho thả trái bom nguyên tử đầu tiên xuống thành phố Hiroshima. Hai ngày sau, LS tuyên chiến với Nhật, Hồng quân LS chia làm 4 mũi tiến ồ ạt vào Đông Bắc TQ, trong khi hạm đội TBD đổ bộ lên Bắc Triều Tiên, HK vội thả trái bom nguyên tử thứ hai xuống thành phố Nagasaki. Nhật quyết định đầu hàng vào ngày 10/8/1945. Thế chiến II thực sự chấm dứt.

Sau Thế chiến II, chỉ có Mỹ là cường quốc có vũ khí nguyên tử. Cuộc chiến diễn ra bên ngoài lãnh thổ khiến Mỹ không chịu một tổn thất nào trên đất nước mà còn trở thành một “đại công binh xưởng” cung cấp vũ khí và một kho dự trữ khổng lồ về lương thực và tài chánh để yểm trợ các đồng minh trước và sau chiến tranh. Nền kinh tế Âu châu sau chiến tranh lâm vào tình trạng kiệt quệ gần như sụp đổ. Anh Quốc không còn đủ sức bảo vệ phần đất ảnh hưởng ở vùng Balkan tiếp giáp các nước Cộng sản Đông Âu. Đây là cửa ngỏ để LS bước vào vùng dầu mỏ Trung Cận Đông vốn là khu vực ảnh hưởng của Anh Pháp và là địa bàn chiến lược vô cùng quan trọng nối liền ba châu Âu, Á và Phi. Sau Thế chiến II, Stalin đã để tâm dòm ngó với tham vọng bành trướng vào khu vực Azerbaidjan của Iran. Tháng 3/1946, khi cùng TT Harry Truman thăm viếng Đại học Fulton ở Missouri (HK) cựu thủ tướng Anh Winston Churchill đã báo động: “Một bức màn sắt đã rơi xuống lục địa từ Stettin ở biển Baltic tới Trieste trên biển Adriatic. Điều nước Nga muốn chính là sự bành trướng quyền hành và học thuyết của họ một cách vô tận”.

Hy Lạp bị uy hiếp nặng nề bởi các lực lượng du kích cộng sản địa phương được Albania, Bulgaria và Nam Tư cung cấp vũ khí. Nếu Hy Lạp lọt vào quĩ đạo cộng sản thì nền an ninh của quốc gia kế cận là Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẽ bị đe dọa. Hy và Thổ đóng một vai trò trọng yếu đối với nền an ninh và lợi ích sống còn của các nước Châu Âu. Chính phủ Anh không đủ khả năng bảo vệ nên báo cho Mỹ biết họ sẽ chấm dứt mọi sự giúp đỡ cho Hy Lạp từ cuối tháng 3/1947. Hy Lạp vội cầu cứu Mỹ.

Ngày 12/3/1947 TT Truman ra trước hai viện Quốc hội trình bày tình trạng khẩn trương ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo Truman, những hành động xâm lược nhằm áp đặt chế độ độc tài lên các dân tộc tự do là một sự thách đố, bắt buộc HK phải trả lời. Ông tuyên bố “HK đã đóng góp 341 tỷ đô la để chiến thắng trong thế chiến II, đó là sự đầu tư cho thế giới tự do và hòa bình”. Hôm nay ông “chỉ xin Quốc hội 1/10 của 1/100 số đầu tư đó để tài trợ Hy Lạp và TNK bảo vệ tự do, duy trì an ninh ở Trung Cận Đông”.

Truman đoan quyết trước Quốc Hội trong bài diễn văn lịch sử 12/3/1947: “Tôi tin rằng chính sách của HK phải là nâng đỡ các dân tộc tự do chống lại các mưu toan thống trị do các phần tử thiểu số có vũ trang hoặc các áp lực từ bên ngoài gây ra…Các dân tộc tự do trên thế giới nhìn về chúng ta để tìm một chỗ dựa để giữ gìn tự do của họ. Nếu chúng ta do dự trong vai trò lãnh đạo của chúng ta, chúng ta sẽ làm cho nền hòa bình thế giới bị lâm nguy và chắc chắn cuộc sống êm ả của chúng ta bị lâm nguy”. Đây là cam kết đầu tiên của HK trong tư thế lãnh đạo Thế giới tự do, mở màn trận chiến mới chống chế độ độc tài vô sản khuynh đảo.

Để chống lại mưu đồ thao túng của cộng sản, chính sách của HK thời hậu chiến là giúp đỡ các nước Âu Châu bị chiến tranh tàn phá -không kể là nước thắng hay bại trận, để phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống tự do dân chủ bằng các chương trình tái thiết phát triển. Quan điểm thời hậu chiến của HK được Ngoại trưởng Marshall trình bày như sau: “Điều hợp lẽ phải là Mỹ phải cố gắng giúp vào việc phục hồi kinh tế thế giới, nếu không có nền kinh tế này thì không thể giữ nổi hòa bình và nền chính trị cũng không đứng vững được. Chính sách chúng ta không đối nghịch một nước nào, không chống một chủ nghĩa nào mà là chống nạn đói khổ tuyệt vọng và hỗn loạn. Mục đích của kế hoạch này là làm phục hồi nền kinh tế, tác động hoàn cầu để có thể kiến tạo những điều kiện xã hội và chính trị giúp cho những tổ chức tự do tồn tại”.

Từ 1946 đến 1950, HK đã dành một ngân khoản 22 tỷ 400 trăm triệu đô la giúp 16 quốc gia trong Tổ chức tái thiết Âu Châu. Tại Á Châu, HK thay mặt đồng minh chiếm đóng và quản lý nước Nhật. Họ nhận thấy nạn nghèo khổ không thể đi đôi với việc dân chủ hóa đất nước, nên dành một ngân khoản gần một tỷ đô la yểm trợ nước Nhật tái thiết thời hậu chiến để phát triển một nước Nhật dân chủ và hiếu hòa.

(Còn tiếp Phần II: Những canh bạc chính trị của HK trong thời chiến tranh lạnh (1946-1991)

Những canh bạc chính trị của Hoa Kỳ (Phần II)

Lê Quế Lâm

VNCH trong tim tôi

Trong thời Nhật chiếm đóng Trung Hoa, Quốc Dân Đảng và Đảng CSTQ tạm thời hòa hoãn. Tưởng Giới Thạch ở Hoa Nam và Hoa Trung. Mao Trạch Đông ở Hoa Bắc. Trung Hoa là trụ cột của Đồng minh chống Phát xít Nhật nên trong thời gian này HK cử tướng Hurley làm đại sứ với nhiệm vụ hòa giải, dàn xếp một chính phủ liên hiệp Quốc Cộng. Khi Nhật đầu hàng, Hồng quân LS đang chiếm đóng Mãn Châu. Theo tinh thần hội nghị Postdam, lãnh thổ này giao cho TH, do đó TGT yêu cầu Stalin rút quân khỏi Mãn Châu. Khi quân LS rút đi, bộ đội của Mao đến thay thế, cuộc chạm trán xảy ra khi lực lượng QĐĐ tiến vào Mãn Châu. Đại sứ Mỹ tại TH -tướng Marshall cố gắng vận động hai bên Quốc Cộng họp tác trong một chính phủ liên hiệp, nhưng bất thành, HK cắt đứt viện trợ và chấm dứt hợp tác với CSTQ.

File:Uncle Sam (pointing finger).jpg

Cuộc nội chiến bắt đầu từ tháng 6/1946. Lúc đầu HK yểm trợ đầy đủ nên Quốc quân kiểm soát được Hoa Bắc, nhưng tình trạng thối nát trong giới lãnh đạo Trùng Khánh càng mạnh, số vũ khí HK viện trợ cho Quốc quân lọt vào tay CS ngày càng nhiều. Đến năm 1948 được LS giúp đỡ mạnh mẽ Cộng quân bắt đầu tổng phản công. TGT yêu cầu Mỹ viện trợ nhưng không kết quả. Ngày 20/8/1948 Trùng Khánh thất thủ, sau đó toàn bộ TH rơi vào tay cộng sản. Phải chăng là canh bạc chánh trị mới của Mỹ ở Châu Á?

Sau khi Mao nắm quyền tại Hoa Lục, Stalin tin tưởng ở tinh thần đoàn kết quốc tế của khối CS nên tạm thời chấp nhận một sự phân công: LS phụ trách châu Âu giao TC phụ trách khu vực châu Á. Stalin cổ vũ chiến tranh giải phóng ở các nước thuộc địa, kêu gọi các “đồng chí quốc tế cộng sản” đã được huấn luyện ở Mạc tư Khoa hay Hoa Lục dấy lên các phong trào du kích và bằng tất cả những phương thức sẳn có kể cả chiến tranh qui ước để chận đứng kẻ thù chung là đế quốc Mỹ. Đáp ứng lời kêu gọi này, Kim Nhật Thành gây chiến ở Triều Tiên, Hồ Chí Minh đến Bắc Kinh và Moscow nhờ Mao và Stalin yểm trợ lực lượng Việt Minh kháng chiến chống Pháp.

Lúc đầu Mao tích cực giúp KNT và HCM. Mao tin tưởng sẽ giúp KNT kiểm soát toàn bộ bán đảo Triều Tiên và yểm trợ HCM đánh bại Pháp ở Đông Dương. Các nhóm du kích cộng sản thân Mao ở ĐNÁ như Thái Cộng, Phi Cộng, Mã Cộng, Nam Dương CS…cũng giành được chính quyền. Mao sẽ hình thành khối Cộng sản Đông Á để đương đầu với khối CS Đông Âu. Tham vọng của Mao là tranh quyền lãnh đạo Thế giới Cách mạng với LS trong ước mơ “gió Đông sẽ thổi bạc gió Tây”.

Mưu đồ của Mao đã bị Mỹ bẻ gãy. Các cường quốc tham dự hội nghị Genève 1954 quyết định chia cắt Triều Tiên và VN theo nguyên trạng cũ mà Đồng minh đã quyết định năm 1945. Tuy nhiên, Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa lại được Mỹ chấp nhận cho ngồi chung với 4 Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo An để giải quyết các xung đột ở Viễn Đông. Năm 1960, ông HCM lại phát động chiến tranh giải phóng MN. Năm 1971 Mỹ không dùng quyền phủ quyết, CHNDTH được gia nhập LHQ, trở thành ủy viên thường trực HĐBA, ngang hàng với HK và LS. Đầu năm sau Bắc Kinh trải thảm đỏ mời TT Nixon đến gặp Mao. Sau đó, Kissinger đến BK gặp Chu Ân Lai, hai bên thỏa thuận kết thúc chiến tranh VN bằng HĐ Paris 1973. Tháng 6/1973 Chu Ân Lai đến Hà Nội gặp Lê Duẩn, khuyến cáo CSVN nên để MNVN, Lào và Cam Bốt trung lập một thời gian. Mưu đồ của ông Lê Duẩn nhuộm đỏ ba nước Đông Dương để tăng cường phe xã hội chủ nghĩa đã bị TQ hợp tác với Mỹ làm phá sản.

Lê Duẩn lên án TQ âm mưu với Mỹ, phản bội CSVN, nhưng ông không sợ. CSVN sẽ thống nhất đất nước. Để giúp Hà Nội thực hiện quyết tâm đó, HK đã bỏ rơi VNCH đưa đến biến cố 30/4/1975. Sau khi đất nước thống nhất, VNDCCH trở thành Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa VN. Đảng Lao động VN trở thành Đảng CSVN. Đầu tháng 11/1978 Lê Duẩn đến Moscow cùng Brezhnev ký hiệp ước hữu nghị hợp tác Việt Sô. Đến cuối năm 1978, Hà Nội đưa quân sang Cam Bốt lật đổ chế độ Pol Pot được Bắc Kinh hậu thuẫn. Một tuần sau TQ và HK thiết lập bang giao. Sau đó Đặng Tiểu Bình công du Mỹ, ông kêu gọi Mỹ, Nhật và các nước Tây Âu hợp tác với TQ trong Liên minh chống bá quyền LS. Bắc Kinh còn hô hào loại trừ chủ nghĩa bá quyền ra khỏi lãnh thổ Đông Âu, TC tự nhận là thành viên thứ 16 –thành viên không chính thức của khối NATO. Trên đường về nước, Đặng ghé Nhật và tuyên bố sẽ dạy “VN tên tiểu bá quyền khu vực một bài học”. Ngày 17/2/1979 TQ mở cuộc tấn công VN. Chiến tranh Đông Dương tái phát lần thứ ba, lần này diễn ra giữa ba nước cộng sản anh em: Khmer Đỏ, CSVN và CSTQ. Cuộc chiến này chấm dứt cũng là lúc LS và khối Xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ.

Người viết xin trở lại bài “Thách thức hòa bình thế giới” của tác giả Phạm Đình Lân. Liên Sô sụp đổ năm 1991 được xem là chấm dứt chiến tranh lạnh giữa HK và LS. Nay TT Putin kích thích lòng tự hào quốc gia của người Nga bằng cách chứng tỏ Nga vẫn là một đại cường quốc quân sự với số lượng bom nguyên tử và đầu đạn nguyên tử tồn kho vĩ đại. Ông muốn gom các cựu Cộng Hòa Sô Viết trong LS cũ lại để tái lập một dạng liên bang mới như LS trước kia.

Năm 2008, Putin đưa quân can thiệp vào Georgia quê hương của nhà độc tài Stalin, tách rời Ossettia và Apkhazia ra khỏi xứ này, trở thành hai quốc gia không được nước nào trên thế giới công nhận. Đầu năm 2014, nhân lúc nhân dân Ukraine lật đổ tổng thống thân Nga là Yushochenko, quân Nga tiến về bán đảo Crimea, tổ chức trưng cầu dân ý tách rời Crimea ra khỏi Ukraine. Tháng 3/2014 Nga tuyên bố sáp nhập Crimea vào lãnh thổ Liên bang Nga mặc cho các nước phương Tây kể cả LHQ lên tiếng phản đối. Mặt khác Nga xúi giục người Ukraine gốc Nga hay nói tiếng Nga ở đông Ukraine nổi dậy đòi trở về với Nga. Hành động thô bạo của Nga ở Crimea, Ukraine là sự đe dọa hòa bình ở Châu Âu, nhưng Putin gặp hai trở ngại. Một là ở hướng Đông, TQ đang tìm cách lấn vào các Cộng hòa Sô Viết cũ ở Trung Á và Mông Cổ. Hai là Nga đang ủng hộ chế độ của TT Assad trong cuộc nội chiến ở Syria.

Nội chiến ở Syria bùng nổ từ năm 2011 giữa những thành phần nổi dậy chống TT Bashar al-Assad (Hồi giáo Shiite) được Nga và Iran (Hồi giáo Shiite) ủng hộ. Các quốc gia Á rập thuộc phái Sunni, trong đó có Vương quốc Saudi Arabia là trung tâm phát xuất Hồi giáo đa số theo phái Sunni đều muốn lật đổ TT al-Assad. Lực lượng chống đối TT Assad mạnh nhất là nhóm Hồi giáo khủng bố Al Nusra chịu ảnh hưởng của Al Qaeda và nhóm khủng bố ISI (Islamic State of Iraq) là chi nhánh của Al Qaeda ở Iraq. Năm 2013 ISI đổi tên là ISIL (Ismaic State of Iraq and Levant) còn có tên là ISIS (Islamic State of Iraq and Syria) Lãnh tụ của nhóm này là Abu Bahr al-Baghdadi, tự xưng là lãnh tụ IS (Islamic State).

Chiến tranh giữa Hồi giáo Sunni với Hồi giáo Shiite đã khai mào khi nhóm IS chiếm được các thành phố ở phía bắc Syria và vùng sản xuất dầu hỏa quan trọng ở bắc Iraq là Mosul. Nhóm IS có chủ trương Hồi giáo hóa thế giới. IS có lãnh thổ, có tài nguyên, có võ khí của Nga và Mỹ mà họ cướp được từ quân đội Syria và Iraq. Họ còn có nguồn tài trợ từ các nước Hồi giáo Sunni, cũng như chuyên viên quân sự của chế độ Saddam Hussein lẫn trốn trong nước sau khi bị liên quân Anh Mỹ đánh bại hồi năm 2003. Trong hàng ngũ IS có nhiều người từ các nước Hồi giáo khác đến, nhiều người mang quốc tịch Anh, Mỹ, Úc, Pháp, Đức…Họ thị uy thế giới bằng cách chặt đầu các con tin Mỹ, Anh, Nhật và các nhóm Hồi giáo đối lập. TT Obama ví IS như ung thư có gốc rễ khắp nơi. IS hoạt động ở Trung Đông, hướng về Afghanistan sau khi Mỹ rút phần lớn quân đội ra khỏi nước này vào cuối năm 2014.

Còn TQ, nhờ các công ty lớn của các nước Tây phương nhất là HK và Nhật chuyển sang TQ đầu tư vì giá nhân công rẻ. Kinh tế TQ phát triển nhanh chóng, TQ phát triển kỹ nghệ quốc phòng, phát triển hải quân để làm bá chủ Đông Á như Nhật đã làm trong đệ nhị thế chiến. Đến đầu thế kỷ 21 kinh tế TQ vượt qua Nhật, chỉ đứng sau Mỹ. TQ bắt đầu xem thường Nhật và HK. Tranh chấp với Nhật về chùm đảo đá không người ở Senkaku. Ngăn chận các công ty ngoại quốc thăm dò dầu khí trong thềm lục địa VN mà TQ cho là nằm trên vùng Lưỡi Bò rộng 3 triệu cây số vuông thuộc chủ quyền của họ. Việc diễn tập bắn đạn thật trên Biển Đông, sự xuất hiện của chiếc hàng không mẫu hạm mua của Ukraine và được tân trang, ở biển Đông. Việc lấp biển để lập đường bay …Tất cả cho thấy TQ chuẩn bị chiến tranh trong vùng. Đó là điểm nóng, nhưng chắc chắn không một quốc gia nào dám nổ súng trước sự gây hấn của TQ. Lò lửa chiến tranh chuyển lên Đông Bắc Á, nơi TQ đang lấp biển xây căn cứ như đã làm ở Biển Đông và theo dõi mọi chuyển biến chính trị ở Đài Loan. TQ luôn xem Đài Loan và Tây Tạng là vấn đề cốt lõi của họ. Khuynh hướng Đài Loan muốn độc lập khiến TQ bố trí hỏa tiễn hướng về đảo quốc này để răn đe, trong khi Nhật sẳn sàng ra tay trước để tự tồn khi thời cơ đã chín muồi.

Tóm lại, theo tác giả Phạm Đình Lân: Nga, Trung Quốc và các nhóm Hồi Giáo khủng bố là ba thách thức đối với hòa bình thế giới, cụ thể là HK. Vì nước này “vẫn là một đại cường lãnh đạo thế giới. HK vẫn là siêu cường kinh tế, quân sự và khoa học kỹ thuật trên thế giới. Đó là một quốc gia của sáng kiến, kể cả sáng kiến cờ bạc và tạo canh bạc chánh trị thế giới…” Tác giả không nói rõ canh bạc chánh trị thế giới của Mỹ như thế nào? Chỉ đặt câu hỏi Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ra sao trong canh bạc sắp tới? Việt Nam sẽ nằm ở vị trí nào?

Người viết đã góp ý về những canh bạc của Mỹ trong thế kỷ qua, để từ đó có thể tiên liệu canh bạc sắp tới của HK sẽ diễn ra như thế nào? Thế kỷ trước, vì nền dân chủ tự do của các dân tộc Âu Châu, HK đã can dự và chiến thắng hai trận đại chiến thế giới. Tiếp theo là chiến tranh lạnh giữa LS và HK mà đấu trường chính là chiến tranh VN. Tháng 4/1975 HK rút lui khỏi VN. Ba nước Đông Dương lọt vào tay CS. Với biến cố này, lãnh tụ Sô Viết Breznhev tin tưởng Đế quốc Mỹ đã bước vào giai đoạn suy tàn. Ông tuyên bố trước Đại hội XXV Đảng CSLS (1976): “Chủ nghĩa tư bản đang trong tình trạng tổng khủng hoảng toàn diện” và “Xã hội tư bản chủ nghĩa là một xã hội không có tương lai”. Ông khẳng định “Sự bành trướng của chủ nghĩa cộng sản trên toàn cầu là bước tiến bất phản hồi của lịch sử”.

Phụ họa vào đó, tháng 12/1976 CSVN triệu tập Đại hội IV tổng kết chặng đường thắng lợi của Đảng, Lê Duẩn cho rằng: “Thất bại của Mỹ trong chiến tranh xâm lược VN đã đánh dấu một bước đi xuống của đế quốc Mỹ. Từ chỗ là cường quốc đế quốc chủ nghĩa số một, Mỹ đã sa sút nhiều về quân sự, chính trị, kinh tế, tài chánh kéo cả thế giới tư bản lún sâu vào một thời kỳ tổng khủng hoảng toàn diện và không phương cách cứu chữa. Xu thế phát triển của lịch sử rõ ràng là không thể đảo ngược”.

Nhưng chưa đầy một thập niên sau họ phải đương đầu với những hậu quả nặng nề của chiến thắng 30/4/1975. Rút lui khỏi VN, HK bước vào thời kỳ chiến lược sau VN: HK giải kết một số trách nhiệm, thực hiện chính sách bất can thiệp để tạo không khí hòa dịu trên thế giới thì LS mở rộng ảnh hưởng khắp nơi. Sau ĐD đến lượt Mozambique lọt vào tay CS năm 1975, Angola năm 1976, Etiopia năm 1977, Nam Yemen 1978, Nicaragua và Afghnistan năm 1979. Tình hình tại nhiều khu vực trên thế giới vì thế trở nên căng thẳng vì sự can thiệp trực tiếp của LS (Afghanistan) hoặc các nước đàn em của LS. Cựu TT Nixon thừa nhận sự rút lui của Mỹ khỏi VN “đã bắt mồi lửa cho một loạt chinh phục của các nước độc tài trên khắp thế giới trong lúc chúng ta rút vào một cuộc tự đày ải dài 5 năm trời”. Theo Nixon “VN là một thắng lợi quá lớn trong cuộc chiến của LS nhằm giành lấy sự kiểm soát Thế giới thứ ba, tối quan trọng về mặt chiến lược” (Richard M. Nixon, No More Vietnams, Arbor House, NY, 1981, P. 12/13) Không những hòa bình thế giới bị đe dọa mà uy tín và sức mạnh của Mỹ cũng bị xem thường. Giữa tháng 2/1979, Đại sứ Mỹ tại Afghanistan Adolph Dubs bị giết. Đến cuối năm, Giáo chủ Khomeini sau khi lật đổ chế độ Palhevi thân Mỹ ở Iran, đã ra lịnh chiếm đóng Tòa Đại sứ Mỹ ở Teheran và bắt tất cả nhân viên sứ quán làm con tin trong 444 ngày.

Trong bối cảnh đó, Ronald Reagan được bầu làm tổng thống HK (tháng 11/1980). Ông cho biết trong thời gian qua, trong lúc HK duy trì hòa bình thì LS vẫn tiếp tục gây ra tình trạng căng thẳng tại nhiều nơi và gia tăng củng cố sức mạnh quân sự. TT Ronald Reagan quyết tâm đương đầu với LS và tin rằng chỉ có thể thương thuyết với LS trên căn bản sức mạnh. Kế hoạch 5 năm xây dựng quốc phòng của TT Reagan với chi phí dự trù trên 1500 tỷ đô la là kế hoạch tái vũ trang lớn nhất của HK trong thời bình sau Thế chiến II. Brezhnev than vãn trước Đại hội XXVI Đảng CSLS (1981): “Tiến trình hòa dịu chậm lại và việc chạy đua vũ trang do chủ nghĩa đế quốc áp đặt là cả một gánh nặng đối với chúng ta”. Ông cho biết thêm: “Chủ nghĩa tư bản không ngừng trong sự phát triển”.

Để mang lại hòa bình ở VN, HK đề ra giải pháp: lực lượng bên ngoài không được can thiệp vào MNVN, nhân dân ở đây tự quyết định công việc nội bộ của họ. Những điểm chính của HĐ Paris 1973 về VN như: Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; hạn chế việc đe dọa hoặc xử dụng vũ lực; không xâm phạm biên giới của nhau; tôn trọng nhân quyền và những quyền tự do căn bản; hợp tác giữa các quốc gia; tôn trọng quyền tự quyết dân tộc…đều được ghi trong Định ước cuối cùng của Hội nghị Helsinki (Helsinki Conference: Final Acts). Đó là nền tảng để duy trì hòa bình ở Âu Châu, được toàn thể 33 nước ở đây cùng Mỹ và Gia Nã Đại tham dự Hội nghị An ninh và Hợp tác Châu Âu (CSCE) ký kết tại thủ đô Phần Lan ngày 1/8/1975.

Định ước Helsinki đã trói tay LS không được can thiệp vào Ba Lan khi Công đoàn Đoàn kết đòi hỏi nhà nước CS Ba Lan phải thực hiện những biến đổi lớn trong xã hội. Sự lớn mạnh của phong trào đấu tranh do CĐĐK lãnh đạo đã làm rung động tận gốc rễ khối CS và Nhà nước Ba Lan. LS điều động lực lượng chiến xa dọc biên giới để sẳn sàng can thiệp như họ đã từng làm ở Budapest năm 1956 và Prague năm 1968. Để hỗ trợ nhân dân Ba Lan, Hội nghị thượng đỉnh các nước Cộng đồng Châu Âu ra bản tuyên cáo chung kêu gọi các thành viên ký kết Định ước Helsinki năm 1975 phải tôn trọng nguyên tắc bất can thiệp đối với vấn đề Ba Lan. Đức Giáo hoàng John Paul II cũng thông báo cho LS, nếu họ xua quân vào Ba Lan, Ngài sẽ trở về quê hương để chịu đau khổ với đồng bào của Ngài. Về phần HK, họ tuyên bố sẳn sàng cho nổ bom nguyên tử để bảo vệ hòa bình.

Công Đoàn Đơàn Kết Ba Lan đã thổi vào Đông Âu một luồng không khí tự do chưa từng có kể từ khi cộng sản nắm chính quyền. Tám năm sau, lãnh tụ LS Gorbachev tuyên bố tại Helsinki ngày 25/10/1989: “Chủ thuyết Brezhnev đã cáo chung, bất cứ quốc gia nào cũng có quyền quyết định vận mạng riêng của họ”. Trong chiến tranh lạnh, HK đã lùi một bước để mất MNVN hồi năm 1975, để tiến hai, ba bước làm cho khối xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ, Đảng CSLS giải tán và Liên bang Sô Viết tan rã.

Chiến tranh lạnh sắp chấm dứt, HK lại can dự vào cuộc chiến vùng Vịnh (Gulf War) khi TT Saddam Hussein của Iraq đưa quân chiếm đóng Kuwait với mưu đồ thôn tính tiểu vương quốc này. Được LHQ phê chuẩn, giữa tháng Giêng 1991, HK lãnh đạo liên quân 34 nước đẩy lùi quân xâm lược Iraq ra khỏi Kuwait trong vòng 5 tuần lễ, bảo vệ nền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của xứ sở nhỏ bé này ở Trung Đông.

(Còn tiếp phần III: Canh bạc chính trị mới của Mỹ ở Trung Đông)

Những canh bạc chính trị của Hoa Kỳ (Phần III)

Lê Quế Lâm

Trong thế kỷ 20, HK đã nhiều lần đưa quân ra hải ngoại lần lượt đánh bại các thế lực lớn như Quốc Xã Đức, Phát xít Ý, Quân phiệt Nhật, Cộng sản Nga, quân xâm lược Iraq…Nhưng bước vào thế kỷ 21, lãnh thổ HK lại bị các nhóm khủng bố Hồi giáo Taliban và Al Qaeda tấn công ngay tại cơ quan đầu não chiến tranh tức Ngũ Giác Đài và Trung tâm kinh tế tài chính thế giới ở New York qua Biến cố 11/9/2001. Từ đó, HK phát động cuộc chiến chống khủng bố, đưa quân đến Iraq và Afghanistan tiêu diệt Sadam Hussein và Osama bin Laden. Sau khi giúp hai nước này tổ chức các cuộc bầu cử dân chủ tự do, HK chấm dứt sự can dự ở Iraq từ cuối năm 2011 và Afghanistan từ cuối tháng 11/2014. Đây là cuộc chiến kéo dài nhất trong lịch sử HK vì tính chất của nó không giống như các cuộc chiến mà Mỹ đã đương đầu.

File:Uncle Sam (pointing finger).jpg

Cuộc chiến Iraq của HK vừa kết thúc thì nội chiến diễn ra ở Syria. Và khi chiến tranh ở Afghanistan vừa chấm dứt thì nội chiến xảy ra ở Yemen. Đây là hai trong các cuộc chiến giữa các nước Hồi Giáo ở Trung Đông, thù nghịch nhau vì không cùng chung hệ phái. Tín đồ Sunni chiếm đa số, sống ở các nước như Saudi Arabia, các tiểu vương quốc UAE, Qatar, Bakrain, Kuwait, Jordan, Egypt…chống lại Iran- một quốc gia có đông đảo tín đồ Shiite. Hai hệ phái này vốn có truyền thống hục hặc, chống đối nhau trong 13 thế kỷ qua từ khi Giáo chủ Muhammad sáng lập đạo Hồi. Họ có mối thù truyền kiếp không thể sống chung, lại sẳn sàng tử vì đạo, ôm bom tự sát.

Các nước Hồi Giáo có đông tín đồ Sunni đứng đầu là Saudi Arabia, Egypt, Turkey có khuynh hướng thân Mỹ. Họ muốn HK can thiệp vào Syria và Yemen, giúp họ chống Iran và các tổ chức xưng danh Nhà nước Hồi Giáo IS, ISIL, ISL…Trong khi đó, Iran cũng giúp TT Bashar al. Assad tấn công ISIL ở Iraq và Syria. Hai lực lượng khủng bố al-Qaeda và ISIL tuy cùng phái Sunni cũng kình địch nhau. TT Netanyahu của Do Thái cũng như các nước Á Rập đều phản đối TT Obama nói chuyện hòa hoãn với Iran.

Tình trạng ở Trung Đông rất phức tạp, nhưng ông Phạm Đình Lân đã viết “Dù gặp khó khăn như thế nào chăng nữa, HK vẫn là một đại cường lãnh đạo thế giới…Đó là quốc gia của sáng kiến kể cả sáng kiến cờ bạc và tạo canh bạc chánh trị quốc tế”. HK sẽ tạo ra canh bạc chính trị ở đây như thế nào giải quyết các Thách thức Hòa bình của thế giới? Chủ trương xưa nay của Mỹ là xiển dương các giá trị dân chủ tự do, điểm này có vẻ chưa thích hợp đối với các nước Hồi giáo, HK chỉ có thể thực hiện sở trường là mang lại hòa bình cho các dân tộc.

Theo người viết, hầu hết các nước Hồi giáo ở đây đều là thân hữu hoặc đồng minh của Mỹ chỉ trừ Iran và Syria. Do đó bắt được nhịp cầu, tái lập bang giao với hai quốc gia này, HK có thừa khả năng mang lại hòa bình cho Trung Đông. Iran từng là đồng minh của Mỹ khi Quốc vương Mohammed Razi Pahlevi cai trị xứ này từ 1941 đến tháng 2/1979 bị Giáo chủ Ayatollah Khomenei lật đổ, chạy sang tị nạn ở Ai Cập. Nước Cộng hòa Hồi giáo Iran ra đời. Tám tháng sau, dựa vào lý do Mỹ đã bao che giúp cựu vương Pahlevi không bị dẫn độ về Iran để xét xử, chế độ mới ở Iran quản thúc toàn bộ 52 nhân viên Tòa Đại sứ Mỹ ở Teheran trong 444 ngày để áp lực Mỹ. Từ đó hai nước cắt đứt ngoại giao trong suốt 37 năm qua.

Từ đầu năm 1980, Iran trở thành mối đe dọa đối với các nước trong khu vực khi gây chiến với Iraq, cuộc chiến kéo dài đến 1988 thì chấm dứt. Sau biến cố 11/9/2001, HK can dự vào Trung Đông, tấn công Iraq vì Saddam Hussein hù dọa là có vũ khí sát thương hàng loạt. HK cũng phát hiện ở Iran có nhiều cơ sở tinh luyện uranium cũng như các lò phản ứng nguyên tử. Vấn đề này được ra Hội đồng Bảo An, LHQ bắt đầu cấm vận Iran. Năm 2011, Mỹ chấm dứt can dự ở Iraq, nội chiến lại xảy ra ở Syria có sự can thiệp của Iran và Nga. Vì thế, TT Obama coi việc đàm phán với Iran là ván bài chủ chốt của Mỹ. Theo ông, cấm vận không để Iran chế tạo bom nguyên tử sẽ không đạt được mục đích, nếu không tiến hành việc đàm phán. Việc đàm phán sẽ giúp Mỹ tìm sự thỏa hiệp với Iran để giải quyết vấn đề hòa bình ở Trung Đông, ngăn chận Nga can dự vào khu vực xung yếu này.

Vì thế trong thời gian gần đây, TT Obama chấp nhận đối đầu với thái độ phản kháng quyết liệt của đồng minh Israel cũng như Saudi Arabia và cả Đảng Cộng Hòa. Ông tin rằng việc cấm vận của Mỹ và các nước Âu Châu đã làm cho Iran thấm đòn. Năm 2011, số dầu thô xuất cảng giảm 2/3 chỉ còn 700 ngàn thùng một ngày, Iran chỉ thu được 95 tỷ mỹ kim. Năm 2012 chỉ thu được 74 tỷ. Vì cấm vận kinh tế, đồng Riyal của Iran đã mất giá 40% đối với đồng Mỹ kim, lạm phát gia tăng, hàng nhập cảng tăng giá, thực phẩm đắt đỏ, đời sống người dân Iran gặp nhiều khó khăn. Tháng 6/2013 Hassan Rohani có khuynh hướng ôn hòa lên cầm quyền. Nhờ đó, từ 24/11/2013 việc đàm phán về hạt nhân của Iran ở Genève có chiều hướng tích cực hơn để tháo gở một phần cấm vận đối với Iran.

Sau 18 tháng đàm phán, chiều ngày 2/4/2015 tại Lausanne (Thụy Sĩ) 5 đại diện Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo An LHQ và Đức đã đạt được một thỏa thuận khung về hồ sơ hạt nhân với Iran. Văn kiện quy định “những thông số then chốt” của một hiệp ước chung cuộc có giá trị trong 15 năm. Theo nhà báo Ngô Nhân Dụng: Thỏa ước Lausanne là thành công ngoại giao lớn của Mỹ vì đã ghi đầy đủ những điều Iran phải thực hiện như giảm bớt các trung tâm nguyên tử đang hoạt động và chấp nhận một hệ thống kiểm soát gắt gao trong 15 năm tới. Trong khi đó Mỹ, Anh, Pháp, Đức và các nước Âu Châu chỉ hứa hẹn sẽ giảm bớt dần dần cuộc phong tỏa kinh tế sau khi các thanh tra LHQ chứng nhận Iran sẽ thi hành đứng đắn. Từ nay, Iran chỉ còn giữ 6 ngàn lò tinh luyện uranium trong số 20 ngàn lò đang có thuộc thế hệ 1970 của Âu Châu và không được xây dựng những lò theo mẫu mới. Iran chỉ được giữ 3% số uranium đã tinh luyện tức khoảng 300 kg.

Báo chí Tây phương coi thỏa ước Lausanne ngày 2/4 là chiến thắng ngoại giao và chính trị của TT Iran Hassan Rohani. Iran là nước sản xuất dầu hỏa số hai của thế giới, nhưng vì bị cấm vận, sản lượng dầu xuất khẩu tụt giảm 50%, chưa kể cả 100 tỷ mỹ kim thu nhập từ dầu mõ cũng đã bị quốc tế phong tỏa, ảnh hưởng tai hại đến lợi ích sống còn của Iran. TT Rohani đã tạo cho người dân Iran viễn ảnh thay đổi cuộc sống tốt hơn. Ở thủ đô Teheran họ đổ ra đường ca hát nhảy múa, xe cộ bóp còi liên tục để reo mừng thỏa ước vừa đạt được với quốc tế. Một sự kiện bất ngờ là chính quyền Iran đã cho chiếu trên đài truyền hình IRINN của nhà nước toàn thể bài diễn văn của TT Mỹ. Quốc vương Saudi Arabia đã chúc mừng TT Obama cho thấy nước này cũng thỏa mãn về bản thỏa ước sơ bộ với Iran. Chỉ dấu thuận lợi trên sẽ giúp HK làm trung gian để Iran và Saudi Arabia là hai nước lãnh tụ hai hệ phái Shiite và Sunni ngồi lại để tìm giải pháp mang lại hòa bình cho khu vực, trong đó mọi tín đồ Hồi Giáo dù Shiite hay Sunni đều được đối xử bình đẳng.

Trong chiều hướng hòa hoãn hiện nay, cuộc nội chiến ở Syria và Yemen sẽ được dàn xếp để kết thúc êm đẹp. Mấy năm trước, HK chủ trương lật đổ chế độ của TT Bashar al-Assad, được sự đồng tình của Saudi Arabia, nhưng giữa tháng trước, Ngoại trưởng John Kerry đã tuyên bố “Cuộc xung đột ở Syria bước vào năm thứ 5, đây là lúc để tái khởi động những hoạt động ngoại giao để chấm dứt cuộc chiến đã làm hơn 200 ngàn thiệt mạng và hàng triệu người khác phải rời bỏ nhà cửa”.

Đối với Israel, thỏa ước về hạt nhân ở Iran có thể giúp họ bớt lo ngại về mối đe dọa xuất phát từ Iran. Một khi mối đe dọa từ Iran được bảo đảm, Do Thái sẳn sàng đáp ứng đòi hỏi của Mỹ về việc thành lập một quốc gia cho người Palestine ở vùng Tây ngạn sông Jordan. Vùng đất này bị Israel chiếm đoạt của Jordan trong cuộc chiến năm 1967, trong đó có Thánh địa Jerusalem. Nhà nước Palestine ra đời sẽ chấm dứt mối tranh chấp Á Rập-Israel, góp phần bảo vệ hòa bình ở Trung Đông.

Vấn đề quan trọng hiện nay là lực lượng tự xưng là Nhà nước Hồi Giáo mới nổi lên gần đây. Theo tác gia Trúc Giang trong bài “Tổ chức Nhà nước Hồi Giáo là con đẻ của Mỹ” tiết lộ thủ lãnh IS là Abu al-Baghdadi do CIA Mỹ dựng lên, được tình báo Anh và Do Thái huấn luyện và tài trợ nhằm thao túng IS thuộc hệ phái Sunni để hai hệ phái Sunni và Shitie tiêu diệt lẫn nhau. Trước đây Mỹ cũng đã dùng Osama bin-Laden thuộc Sunni để đánh đuổi Liên Sô từ 1978 đến 1988. Abu al-Baghdadi đã bị Mỹ giam giữ như là một tù nhân dân sự dưới cái tên Awad Ibrahim al-Badry tại trại Bacca từ 2/12/2004 đến năm 2009 thì được phóng thích.

Riêng người viết thì nhận định đây là một canh bạc chính trị mới của Mỹ để tạo ra thế tam cực trong thế giới Hồi Giáo. Ngoài Sunni và Shiite nay có thêm nhóm IS, để ba thế lực này kiềm chế lẫn nhau mới duy trì được hòa bình ở Trung Đông. Thế lực IS có tham vọng Hồi giáo hóa thế giới mà mục tiêu trước mắt là Afghanistan sau khi Mỹ chấm dứt sự can dự từ cuối năm 2014. Trước đó, hồi cuối tháng 5/2014, để tìm cách trợ lực nhóm Hồi Giáo khủng bố, TT Obama đã cho phóng thích 5 cán bộ cao cấp Taliban bị quân Mỹ bắt ở Afghanistan năm 2002 và giam giữ ở Guantanamo (Cuba) để Taliban trả tự do cho một tù binh Mỹ là trung sĩ Bowe Bergdahl. Đó là Mohammad Fazl, Khairulla Khairkhwa, Abdul Haq Wasiq, Norullah Noori và Mohammad Nabi Omarri, từng giữ những chức vụ quan trọng của Afghanistan như bộ trưởng quốc phòng, bộ trưởng thông tin, tư lịnh quân đội, thứ trưởng phụ trách tình báo, thống đốc…

Từ Afghnistan, lực lượng tự xưng Nhà nước Hồi giáo sẽ mở rộng thế lực vào khu vực Trung Á bao gồm các nước lân cận có vần cuối stan như Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan. Đây là khu vực dồi dào tài nguyên về dầu khí, đa số dân là Hồi giáo. Các nhóm Shiite và Sunni sẽ yểm trợ những người đồng đạo IS bành trướng thế giới Hồi Giáo vào vùng Trung Á. Nơi đây, trong tương lai sẽ là đấu trường mới của thế giới, xuất phát từ tham vọng bành trướng của Liên bang Nga, Trung Quốc và Hồi giáo IS. Với canh bạc mới này, HK sẽ hóa giải thảm họa chiến tranh ở Ukraine, Đông Á và Trung Đông. Hoa Kỳ sẽ tập trung nổ lực ở hướng Đông, phát triển Châu Á/Thái Bình Dương thành khu vực hòa bình, ổn định và phồn vinh nhất của thế giới trong thế kỷ 21.

Kết luận Ông Phạm Đình Lân đặt câu hỏi: Trong canh bạc này của HK, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ra sao? VN sẽ nằm ở vị trí nào? Người viết xin được góp ý. Trong Thế chiến I, Thổ Nhĩ Kỳ lãnh đạo Đế quốc Ottoman (1299-1923) bao gồm phần lớn khu vực Trung Đông, họ liên minh với Đức, Đế quốc Áo-Hung và bị bại trận. Đế quốc Ottoman tan rã, lãnh thổ bị Anh, Pháp, Ý xâm chiếm. Năm 1923, Mustafa Kemal giành được độc lập, thành lập nước Cộng hòa Thỗ Nhĩ Kỳ. Trong Thế chiến II, Thổ đứng trung lập, nhưng khi chiến tranh vừa chấm dứt Liên Sô muốn xâm chiếm Thổ và Hy Lạp để mở rộng ảnh hưởng vào khu vực Trung Cận Đông. Nhờ HK viện trợ, Thổ duy trì được độc lập, sau đó hợp tác với quân LHQ trong chiến tranh Triều Tiên (1950-1953). Ngày nay, dù là thành viên NATO và Cộng đồng Âu Châu (EU), nhưng Thổ đứng về các nước Hồi Giáo. NATO sẽ bảo vệ Trung Đông chống lại mưu đồ bành trướng của Nga. Các nước Trung Đông đều xuất phát từ Đế quốc Ottoman, vì thế Thổ có uy tín lớn sẽ góp phần đắc lực trong việc vãn hồi hòa bình và ổn định trong khu vực.

Còn VN nằm ở vị trí nào? Sau HĐ Genève 1954, do sự thỏa thuận của quốc tế, Miền Nam Việt Nam thuộc ảnh hưởng của Thế giới Tự do. HK thành lập SEATO để phòng thủ Đông Nam Á. Ông HCM được Quốc tế Cộng sản đào tạo nên CSVN dựa vào LS, TQ phát động chiến tranh chống Mỹ, giải phóng MN. Sự can thiệp của HK vào VN đã bẻ gãy tham vọng của Mao Trạch Đông bành trướng xuống lục địa ĐNÁ. Sau đó, Kissinger và Chu Ân Lai thỏa thuận chấm dứt chiến tranh VN bằng giải pháp: MNVN, Lào và Cam Bốt trung lập. Tháng 6/1973, đích thân TT Chu Ân Lai sang Hà Nội gặp Lê Duẩn -Bí thư thứ nhất Đảng Lao Động VN để truyền đạt thông điệp này, nhưng CSVN không chấp nhận.

Không ngăn chận được ý định của ông Lê Duẩn mở rộng ảnh hưởng LS ở Đông Dương, năm 1975 HK bỏ rơi VNCH để tranh thủ sự hợp tác của TQ cùng Mỹ đối đầu với LS. Nay HK trở lại châu Á, coi Biển Đông là hải lộ quan trọng đối với quyền lợi chiến lược của Mỹ và nhiều cường quốc khác như Nhật, Đại Hàn, Ấn và Úc. Vì thế họ hợp tác gắn bó với nhau để làm phá sản mưu đồ bành trướng của Tập Cận Bình về biển đảo ở ĐNÁ. Trong khi lãnh tụ IS -Abu Bahr al-Baghdadi lên án TQ thi hành chính sách cấm đạo và đàn áp người Hồi Giáo ở Tân Cương và kêu gọi tất cả những người Hồi Giáo ở khắp đại lục châu Á cùng đứng lên lật đổ TQ. Để đương đầu với nguy cơ này, đến lượt Bắc Kinh phải hy sinh CSVN để thương thảo với Mỹ về hòa bình và ổn định ở ĐNÁ. Tình hình hiện nay cũng tương tự 40 năm trước, đòi hỏi MNVN phải trung lập cùng các nước ASEAN. TT Nguyễn Tấn Dũng xuất thân từ MTGPMN, nên ông dễ dàng thích nghi với tình thế. Đó là đòi hỏi của HK lẫn TQ trong 4 thập niên qua. Vì thế tại Diễn đàn Đối thoại Shangri-La hồi cuối tháng 5/2013, TT Nguyễn Tấn Dũng đã minh định lập trường của VN: “Không là đồng minh quân sự của nước nào và cũng không liên minh quân sự với nước này để chống lại nước khác”. Trong canh bạc mới này của HK, sẽ giúp VN thoát khỏi ảnh hưởng của TQ, hợp tác với các nước ASEAN xây dựng khu vực Châu Á/Thái Bình Dương hòa bình thịnh vượng như chiến lược của Mỹ trong thế kỷ 21.

Nhìn lại lịch sử chiến tranh trong thế kỷ vừa qua, cho thấy các nước thù địch của Mỹ cuối cùng đều trở thành đồng minh của Mỹ như Đức, Ý, Nhật. Và VN cũng không thể là trường hợp ngoại lệ. Liên Sô cũng là kẻ thù của Mỹ, nhưng HK đã giúp nước Nga thời TT Yelsin vượt qua các khó khăn trong thời hậu cộng sản. HK cũng đã giúp Đặng Tìểu Bình thực hiện “bốn hiện đại hóa Trung Quốc” mà ngày nay TQ trở thành một cường quốc kinh tế thứ hai của thế giới.

Để kết luận, người viết xin ghi lại những nhận định của cố TT Lý Quang Diệu người vừa mới qua đời ngày 23/3/2015 về vai trò của HK. Theo ông, trong hai hoặc ba thập kỷ tới, Mỹ vẫn là siêu cường duy nhất. Mỹ là một đế chế thực sự vì họ biết đón nhận và dung nạp vào dân tộc mình những chũng tộc, ngôn ngữ, tôn giáo và nền văn hóa khác. Hiện nay và trong vài thập niên tới, chính HK sẽ giữ vai trò nổi bật trong việc định ra những quy tắc của cuộc chơi. Những vấn đề lớn liên quan đến hòa bình và ổn định của quốc tế không thể giải quyết được nếu không có vai trò lãnh đạo của Mỹ. Ông Lý khẳng định: không một quốc gia nào hay nhóm nào có thể thay thế Mỹ làm cường quốc toàn cầu. Nhận định của một chính khách lỗi lạc của thế giới khiến nhiều người cho rằng: ‘Chỉ có kẻ ngu mới chống Hoa Kỳ”

TS Lê Đăng Doanh nguyên là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương đã nhiều lần tiếp xúc với ông Lý Quang Diệu trong các năm 1993, 1995, 1997 khi ông Lý đến VN, nhận làm cố vấn cho TT Võ Văn Kiệt. T/s Doanh cho biết ông LQD ước mơ có được một đất nước như VN: có tiềm năng, có dân số, có vị thế chiến lược, có những người thông minh luôn luôn học giỏi hàng đầu ở Singapore và các nơi trên thế giới. Ông cựu thủ tướng Singapore nhận định: “Nếu có vị trí số một ở Đông Nam Á thì đó phải là Việt Nam. Bởi so sánh về địa chính trị, tài nguyên, con người, Việt Nam không thể xếp sau nước nào trong khu vực”. Vì muốn thấy một nước VN phồn vinh, cường thịnh, nên ông Lý Quang Diệu nhiệt tình cố vấn, ủng hộ sự cải cách ở VN, ủng hộ việc phát triển kinh tế tư nhân, ủng hộ VN hội nhập với thế giới. Theo ông Lý Quang Diệu, một nước Việt Nam phồn vinh và cường thịnh sẽ có lợi cho ĐNÁ, có lợi cho hòa bình và ổn định cho khu vực và dĩ nhiên cũng có lợi cho Singapore.

Tháng 11/1997 khi đến thăm thành phố HCM trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính châu Á đang diễn ra, song ông Lý Quang Diệu vẫn lạc quan dự đoán, VN trong 5 năm tới sẽ bắt kịp tốc độ phát triển của các nước trong khu vực. VN sẽ tăng trưởng mạnh như Singapore, TQ, Ấn Độ, Nhật Bản, Australia và New Zealand. Ông nói: VN đã mất nhiều thời gian, bỏ lỡ một số cơ hội. Bây giờ VN phải bù đấp cho cơ hội đã mất đó, “cần bù đấp và tiến kịp”.

Đáp lại sự khuyến cáo đó, giới lãnh đạo CSVN bảo thủ ngăn chận ông Võ Văn Kiệt trở thành Tổng Bí thư mà còn áp lực ông rời khỏi chức vụ thủ tướng. Năm 2013, trong bài trả lời phỏng vấn báo Straits Times dưới tiểu tựa “Việt Nam: mắc kẹt trong tư duy xã hội chủ nghĩa”, ông Lý Quang Diệu đã nói: Về cải cách của VN đã thay đổi đáng kể từ chỗ khá lạc quan khi ông có các chuyến viếng thăm đầu tiên vào những năm 1990. Giờ thì ông tin rằng thế hệ các nhà lãnh đạo cộng sản lớn tuổi của VN không có khả năng phá vỡ tư duy xã hội chủ nghĩa một cách cơ bản. Đó là điều bất hạnh cho dân tộc VN. Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho rằng kiến nghị của ông LQD cho đến nay chưa được thực hiện một cách có hiệu quả. Thí dụ như việc trọng dụng người tài, xây dựng bộ máy công khai minh bạch, không có tham nhũng. Ts Doanh chua chát kết luận: “Tất cả những điều đó chúng ta chưa làm được và tôi nghĩ đấy là điều mà ông Lý Quang Diệu cũng tiếc và cá nhân tôi cũng rất tiếc cho đất nước của mình”.

Lê Quế Lâm -Sydney 10/4/2015: Kỷ niệm 40 năm Quốc Hận (1975-2015)

Trăm Việt Trên Vùng Định Mệnh

Giấc Mơ Lãnh Tụ