levangapgo

Giữ Gìn Bản Sắc

Khi quý độc giả cầm tờ báo này trên tay, chúng ta đã bước sang một năm mới.

Chúng tôi cầu mong mọi sự tốt lành đến với toàn thể gia đình quý đồng hương.

Khởi đầu một năm, thông tục sau những lời chúc tụng thường là đôi dòng “Ôn cố , tri tân”, điểm lại một chút gì của năm cũ để bước vào năm mới đầy hy vọng và tin tưởng.

***

Lễ Tạ Ơn vừa qua lần đầu tiên sau năm năm số báo 201 của Chính Nghĩa phát hành chậm vì công nhân nhà in nghỉ dài ngày và thời biểu trong những ngày đầu tuần không còn giờ trống để nhường cho chúng tôi in sớm trước thứ sáu.

Những ngày cuối tuần, tôi đứng ngồi không yên và hết sức áy náy bởi quá nhiều cú điện thoại từ những cơ sở kinh doanh gọi tới nhắc báo do độc giả hỏi thăm quá nhiều.

Chuyện báo chí ra không đúng định kỳ với những tờ báo khác là chuyện xảy ra như cơm bữa nhưng riêng với chúng tôi thì thật là một chuyện khó chịu. Hai trăm số báo là hai hai trăm lần chính xác nhưng đến số hai trăm lẻ một cũng phải có một lần trục trặc, sơ xuất nhưng qua sự việc này chúng tôi càng nhận thức rõ báo chí vẫn là một bộ môn không thể thiếu trong đời sống văn hóa của nhân loại và nhất là đối với một cộng đồng thiểu số đang sinh sống trong xã hội đa chủng, đa văn hóa như Hoa Kỳ.

Thời gian sau này, tôi thường gặp nhiều độc giả nhận ra tôi tại các tiệm ăn, chợ v.. v niềm an ủi lớn nhất là sự khích lệ và cởi mở tâm tình của họ với tuần báo Chính Nghĩa. Nói chung tất cả đều muốn tôi viết thường xuyên như trước đây. Có những độc giả còn hỏi tôi phải chăng có áp lực nào đó nên sau này ít viết như trước.

Sự thực không phải vậy, bởi đối với một người cầm bút chân chính , có lý tưởng thì không bao giờ sợ hãi bất kỳ một thế lực nào.

Khi quyết định dùng chữ nghĩa làm vũ khí, lấy giấy mực làm phương tiện để vần xoay thế cuộc. ...

Dõi bước tiền nhân,

lòng không hổ thẹn,

Nhìn tới tương lai

kiên vững tin yêu

Ðường ta đi gian hiểm còn nhiều.

Phá trận,!

Vung gươm thiêng Chính Nghĩa

Thanh bảo kiếm lưu truyền bao thế kỷ

Ðặng Dung mài,

nay ta học mài theo

(Kim Âu)

Chúng tôi đã thấm nhuần tinh thần và tư tưởng của một bài thơ:

'Le silence c'est la mort

Et toi si tu tais tu meurs

Et si tu parle tu meurs

Alors dis et meurs.'

Im lặng là cái chết

Này bạn nếu bạn như vậy bạn đang chết.

Và nếu nói ra bạn phải chết.

Nào hãy nói ra và chết.

Vì thế sở dĩ ít viết do khối lượng công việc của tờ báo qúa nhiều và tôi đang viết lại một số chuyện đã trải qua trong đời.

Nếu viết theo văn phong kể chuyện, hồi ký thì không có gì trở ngại nhưng phần tôi đang cố gắng tạo ra một phương pháp riêng, chính điều này khiến công việc trở thành khó khăn và tốn nhiều thời gian. Nhưng chắc chắn chúng tôi sẽ cố gắng sắp xếp để đáp ứng những yêu cầu của độc gỉa.

Nhìn lại, kể từ số đầu tiên tới nay, gần năm năm đã trôi qua. Hơn hai trăm số báo, với hàng trăm bài viết trong ý thức “Văn dĩ tải đạo”.

Ðược lòng cũng nhiều mà mích lòng cũng không ít vì chữ nghĩa viết ra tất phải có tác dụng - thuận hay nghịch- nhưng trước sau, chúng tôi vẫn vững vàng giữ tròn được tâm huyết, lập trường, làm đúng lương tâm và chức năng của một người cầm bút lưu vong cố gắng gìn giữ chữ Việt, tiếng Việt của Người Việt Quốc Gia Tỵ Nạn Cộng Sản.

Hình như đã có lần tôi viết - Chính nghĩa tự nó có tính thuyết phục và Nhân nghĩa tự nó có tính cảm hóa- thì điều đó đã được chứng minh qua cuộc hành tiến gian nan tới tương lai rộng mở hôm nay.

Và có lẽ Tuần Báo Chính Nghĩa thật sự đã đi vào lòng người nên, chúng tôi đã được giới thiệu để làm việc với ông Lê Văn.

Hôm thứ bảy vừa qua, ông Lê Văn của đài VOA từ Washington xuống Atlanta để làm công việc tìm hiểu cộng đồng Việt Nam tại đây do tờ Washington Post có đăng một loạt đến năm bài về những đề tài như : sự hấp dẫn và thu hút di dân của thành phố Atlanta, sự lớn mạnh của các cộng đồng di dân, mối mâu thuẫn giữa thế hệ tuổi trẻ và thế hệ người già trong vấn đề xã hội và giáo dục, sự mâu thuẫn giữa các nền văn hóa đặc thù, những trắc trở khó khăn trong vấn đề hội nhập v.. v

Thật tình lúc mới nhận điện thoại của chị Thúy nói anh Lê Văn có ý định gặp tôi thì tôi vui vẻ nhận lời ngay do cũng đã từng có hai lần thù tạc với anh chị Lê Văn và ông bà Thụy Băng tại tiệm ăn Chả Giò của bác Truyền khoảng hai năm trước đây. Nhưng khi ôm chai rượu đến với nhã ý thù tiếp một người quen cũ thì lại nghe anh ngỏ ý phỏng vấn tôi về một số vấn đề cho đài VOA như nêu trên, tôi cũng không còn cách nào khác hơn là cố gắng nói lên những suy tư của mình trong những vấn đề vẫn làm tôi trăn trở. Có lẽ tinh thần vượt thắng được hun đúc qua mấy chục năm trời đấu tranh để bảo vệ lý tưởng đã cho tôi một niềm tự tín mãnh liệt để không bối rối, không có thói quen tránh né những khó khăn.

Dưới đây xin giới thiệu với quý vị độc giả và đồng hương một số ý kiến được ghi lại :

Lê Văn : Theo anh thì nguyên nhân nào khiến Atlanta trở thành một nơi cuốn hút rất nhiều di dân khắp thế giới và nhất là người Việt Nam?

Kim Âu: Sự thu hút di dân nó có nguyên nhân chính do Atlanta là một thành phố đang phát triển về kinh tế và mọi mặt. Như trường hợp gia đình tôi khi chuẩn bị đi Hoa Kỳ chúng tôi chọn nơi đến là Atlanta vì thời điểm đó cả thế giới đều biết Thế Vận Hội Olympic sẽ được tổ chức taị Atlanta vào năm 1996. Theo quy luật kinh tế, phát triển thì trước năm 1996 vài năm Atlanta sẽ bề bộn công việc xây dựng hạ tầng cơ sở cho Olympic 96. Lượng công nhân tràn đến phục vụ cho yêu cầu của Olympic sẽ tăng lên kéo theo sự phát triển của nhiều ngành kinh tế khác. Mức cầu về công nhân cao thì phải có nguồn cung về người. Việc những người nhập cư trong giai đoạn đó đổ về Atlanta là chuyện tất nhiên vì ai cũng cần một nơi dễ có công ăn, việc làm để tạo dựng lại cuộc sống mới. Rồi cũng theo quy luật kinh tế sau khi xây dựng và tổ chức Olympic thành công thì người ta phải có kế hoạch tận dụng hạ tầng cơ sở thêm nhiều năm nữa. Bất cứ nơi nào được nhận cho tổ chức thế vận hội thì ở đó có một sự phát triển kinh tế có tính chất bùng nổ và kéo dài nhiều thập niên sau đó. Ðất lành chim đậu. Tiền thế vận cộng đồng Việt Nam tỵ nạn CS ở đây rất nhỏ bé nhưng đến nay đã vượt hơn một trăm bốn mươi ngàn người.

Lê Văn :: Trong loạt bài đăng trên tờ Washington Post có viết về mối mâu thuẫn giữa thế hệ trẻ với thế hệ già trong cộng đồng Việt Nam như câu chuyện ông bố thì muốn cô con gái học làm bác sĩ nhưng cô con gái lại thích học một môn khác làm cho gia đình xảy ra nhiều rắc rối.

Kim Âu: Chuyện đó theo tôi không phải là sự mâu thuẫn giữa hai thế hệ. Theo tôi không thể có chuyện mâu thuẫn giữa hai thế hệ trong một gia đình Việt Nam có giáo dục căn bản và giữ được truyền thống. Ðơn cử như gia đình tôi hiện có một cô con gái lớn mới vào đại học, con bé vẫn thấy bố mẹ và hai đứa em là một cái gì thân thiết, thiêng liêng không dễ rời xa. Cháu học khá, học bổng toàn phần tại Agnes Scott và tự chọn đúng môn học tôi ưa thích mà không hề có sự can thiệp hay ép buộc nào của cha mẹ vào việc quyết định. Ðiều đáng nói là cháu cũng căm ghét Cộng Sản như bố và không chấp nhận sự bất bình đẳng giữa người và người như tôi. Tôi hoàn toàn bác bỏ việc có sự mâu thuẫn giữa hai thế hệ trên bình diện lớn. Mâu thuẫn hay không là do nền tảng giáo dục của mỗi gia đình.

Lê Văn : Có lời chúc mừng anh có cô con gái học giỏi. Qua đây anh có thể chia xẻ chút kinh nghiệm về giáo dục con cái và cho biết bộ môn cháu chọn.

Kim Âu:Tôi không hiểu những người di dân khác khi đặt chân đến Hoa Kỳ họ suy nghĩ gì về sự hiện diện của họ trên đất nước ngoại chủng và xa lạ này. Gia đình tôi hay nói đúng hơn là tôi lúc nào cũng thấy rõ mình là một người Việt quốc gia tỵ nạn cộng sản đến Hoa Kỳ chỉ nhằm mục đích để cho con cái có điều kiện ăn học nên người và kế truyền những lý tưởng về quốc gia và dân tộc của cha mẹ. Tôi tin là con tôi nhất định chịu ảnh hưởng rất mạnh của tôi trong những lúc cần phải quyết định dù phương pháp giáo dục con cái của gia đình tôi rất phóng khoáng. Giữa xã hội tự do này thái độ gia trưởng là biểu hiện của người thiếu nhận thức. Tôi chưa bao giờ nói con tôi phải làm điều này, điều nọ theo ý tôi. Tôi không đóng khung và rập khuôn con cái mà chỉ be bờ, đắp đập cho nước xuôi theo dòng chảy. Thí dụ như tôi hay nói với con tôi về sự thành đạt của di dân Tiệp Khắc Madelen Albright ...( Lê Văn : Cựu Ngọai Trưởng Hoa Kỳ) v.v. thế rồi con tôi chọn học về bang giao quốc tế. Ðiều này cho thấy rằng nếu mình muốn con mình làm điều gì thì hãy nói chuyện và bàn luận nhiều về những vấn đề mà mình yêu thích. Con trẻ lúc nào cũng muốn học hỏi kinh nghiệm của những bậc tiền bối và cha mẹ bao giờ cũng là tấm gương soi của con cái. Ðừng giả dối và che dấu mà hãy chia xẻ những nỗi đau khổ và niềm kiêu hãnh của mình cho các con thì chúng ta sẽ không bao giờ thấy sự mâu thuẫn giữa hai thế hệ.

Lê Văn : Trong bài báo đăng trên Washington Post có nói về sự khó khăn trong việc hội nhập của người Việt Nam anh nghĩ thế nào về vấn đề này?

Kim Âu: Tôi thật sự không thấy có sự khó khăn hay trở ngại nào về vấn đề hội nhập với thế hệ thứ hai. Hầu hết các bậc cha mẹ (những người của VNCH) đến đây đều chú tâm đổ sức cần lao để lo cho con cái nên người, việc hội nhập không phải là vấn đề quan trọng. Nhưng không lẽ sống, làm việc, đóng thuế và chấp hành luật pháp Hoa Kỳ không phải là hội nhập hay sao?

Hãy cho tôi một định nghĩa rõ ràng về hai chữ “hội nhập”.

Cái “mainstream” của xã hội Hoa Kỳ là gì nếu không phải là dòng chảy của đời sống có chúng ta trong đó. Hội nhập không có nghĩa là tự đánh mất cội nguồn của chính bản thân mình.

Lê Văn : Bài báo có viết những di dân dường như sống trong những “ghetto”, làm ăn manh mún không mở rộng đầu tư, không có những công ty lớn. Theo anh cộng đồng Việt Nam có sống như vậy hay không?

Kim Âu: Ghetto là những biệt khu của người Do Thái. Chắc hẳn tác giả bài báo muốn nói chúng ta sống cô lập, tự khép kín trong những khu vực riêng biệt, điều này hoàn toàn không đúng. Ngược lại, trừ Cali hầu như người Việt Nam sống tản mác, lẫn lộn chung đụng với tất cả các sắc dân khác đến nỗi rất khó tập trung khi cần, chứ đâu phải sống trong những lũy tre làng. Còn việc làm ăn và đầu tư thì làm sao chúng ta có thể thành lập những công ty lớn khi chúng ta chỉ là những người mới hiện diện ở Hoa Kỳ chưa lâu, tài sản, vốn liếng chưa có là bao. Trong khi đó người bản xứ tích lũy tư bản đã hàng trăm năm và chính họ có tư tưởng kỳ thị không bao giờ muốn cho những di dân mới thủ đắc những ngành kinh tế chủ đạo. Những nhà tư bản Hoa Kỳ chỉ muốn xử dụng nhân lực và chất xám của di dân chứ không để ai trở thành chủ nhân ông của họ. Nếu chúng ta có tạo ra những công ty đầu tư hay sản xuất thì rồi cũng sẽ bị tình trạng “cá lớn nuốt cá bé “ mà thôi. Trong những điều kiện hiện nay, chúng ta chưa thể cạnh tranh kinh tế với những tổ hợp nhỏ chứ nói gì đến tập đoàn tư bản Hoa Kỳ hay Do Thái. Chúng ta chỉ có những tiểu chủ kinh doanh phục vụ các yêu cầu sinh hoạt. Số lượng tiểu chủ gia tăng đã chứng minh được sự bùng phát của cộng đồng Việt Nam tại đây.

Lê Văn : Sinh hoạt văn hóa của cộng đồng Việt Nam tại đây như thế nào?

Kim Âu: Cộng đồng Atlanta mới phát triển sau này nhưng có đến sáu tờ báo Việt ngữ. Ba tờ nguyệt san, hai bán nguyệt san và một tờ tuần báo. Có nhiều sơ sở dạy tiếng Việt và có đến mấy chục hội đoàn. Như vậy chắc anh thấy sinh hoạt văn hóa tại đây nếu không khá cũng trung bình.

Lê Văn :Anh nghĩ thế nào về vấn đề giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Kim Âu: “ Tôi là một nhà báo nên có người đã hỏi tôi: Ông Kim Âu có khi nào ông nghĩ rằng qua thời kỳ của ông ( ý nói đến thế hệ sau) sẽ không còn nền báo chí bằng Việt ngữ nữa không?”

Câu trả lời : Ðiều đó không bao giờ xảy ra cả vì dân tộc Việt Nam có một nền văn hóa lâu đời và sự tồn tại vững bền của nền văn hóa Việt đã được chứng minh qua tham vọng không thành công của Hán tộc trong việc đồng hóa dân tộc ta.

Tôi tin rằng sẽ có thế hệ mới kế tục bởi vì tôi chưa thấy có một sắc dân thiểu số nào trên đất nước Hoa Kỳ tỏ ra bội bạc với nền văn hóa đặc thù của họ.

Cộng đồng Trung Hoa có mặt trên đất nước này lâu hơn chúng ta gấp nhiều lần. Cộng đồng các sắc tộc khác như Hàn, Phi, Nhật, v.. v cũng vẫn có những tờ báo lưu hành bằng văn tự cội nguồn của họ. Người ta vẫn đọc những tờ báo lớn bản xứ bằng Anh Văn đồng thời cũng không bỏ qua những tờ báo nho nhỏ trong cộng đồng thiểu số của mình. Giữ được ngôn ngữ và chữ viết đấy chính là sự thành công trong việc phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong môi trường đa chủng, đa văn hóa. Và thật là hết sức đáng tủi hổ khi nhười ta nhân danh hai chữ hội nhập để trở thành những kẻ đánh mất cội nguồn.

Tôi chắc chắn người gốc Trung Hoa rất hãnh diện khi Connie Chung xuất hiện trong chương trình của cô, cũng như đã mang nguồn gốc Việt Nam không ai không tự hào khi thấy Ðinh Việt được làm phụ tá Bộ trưởng Bộ Tư Pháp của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ và như ta đã thấy Ðinh Việt không quên nguồn cội. Ðã nhiều lần ông đến với các cộng đồng Việt Nam ở Cali, Virginia để tiếp xúc với những di dân cùng một quê hương với ông khác hẳn với những con người tuổi trẻ chưa tự lo nổi cho đời sống của bản thân, chưa mảy may thành đạt, còn đang mài đũng quần trên ghế nhà trường nhưng lúc nào cũng cứ tự cho rằng mình đã Mỹ hóa một trăm phần trăm, rồi xem thường ngay cả những đấng sinh thành ra họ.

Thật bất hạnh cho những gia đình nào có con cái như vậy. Nhưng ý thức về việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc có hay không tùy thuộc vào từng con người, từng gia đình.

Tôi quan niệm rằng trong một xã hội đa văn hóa, đầy tính cạnh tranh thì chính niềm tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc là một động lực làm cho người ta cất cánh bay lên; vì thế lúc nào tôi cũng dạy các con tôi (Nếu các con gặp một người da vàng ở đâu, điều đầu tiên con phải hỏi xem họ có phải là người Việt Nam hay không và nếu đúng thì hãy cố gắng nói với họ tới hết khả năng tiếng Việt đồng thời hãy hết lòng giúp đỡ nếu họ cần).

Và ngày con bé ra trường điều tôi thấy thú vị nhất - bốn học sinh Việt Nam đứng đầu toàn trường - đây là một bằng chứng về dân tộc tính. Bởi mấy đứa trẻ cùng một dân tộc đã biết đoàn kết lại trong học hỏi để cùng thăng tiến.

Trong sự nhận xét của tôi, Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ là căn nhà chung của các dân tộc trên thế giới.

Xã hội Mỹ là một xã hội công dân (hiệp chủng) của các cộng đồng majority và minority ( công dân Mỹ gốc Phi châu, công dân Mỹ gốc Ireland, công dân Mỹ gốc Hoa, công dân Mỹ gốc Việt vân vân chứ không phải là một xã hội của người Mỹ da đỏ bản địa).

Tôi chủ trương cần chắt lọc và lĩnh hội những gì lành mạnh, tốt, đẹp của các nền văn hóa khác để giữ gìn, phát huy những bản sắc đặc thù của nền văn hóa dân tộc trong thời đại mới.

Hiện nay tàn dư của chủ nghĩa Cộng Sản vẫn ngoan cố trụ lại trên đất nước chúng ta nhưng tôi vẫn tin rằng sức mạnh quật khởi của nền văn hóa dân tộc đã được canh tân sẽ đưa bạo quyền Cộng Sản vào quá khứ để rồi người Việt quốc nội và hải ngoại thoát khỏi tình trạng bế tắc hiện tại (hận thù chính trị, chủ nghĩa) cùng hòa nhập vào dòng lịch sử - văn hóa duy nhất của dân tộc Việt Nam.....

Sau cuộc phỏng vấn, Anh Lê Văn trở Washington D.C. Bởi nghĩ rằng buổi phát thanh có người nghe được và nhiều người cũng chẳng được nghe. Nhân dịp đầu năm khai bút chúng tôi ghi lại những gì mình đã nói, đã suy tư, trăn trở về tương lai của một cộng đồng thiểu số, về một buổi bình minh của dân tộc Việt Nam chúng ta để quý đồng hương và độc giả cùng chia xẻ.

Một lần nữa Tuần Báo Chính Nghĩa kính chúc toàn thể các gia đình đồng hương bước sang một năm mới gặp mọi sự tốt lành và thăng tiến vượt bực.

Kim Âu

Giấc Mơ Lãnh Tụ