tiếp tục phần hai câu chuyện Mậu Thân .
Tương quan lực lượng quân sự giữa ta và địch :

Là một sĩ quan ở cấp bậc nhỏ trong quân lực VNCH, tôi không đủ khả năng nói nhiều và chi tiết về vấn đề quân sự, chỉ xin tóm tắt ngắn gọn mà thôi.
1- Lực lượng quân sự Việt Cộng.
Mặt trận Huế do Bộ tư lệnh Quân khu Trị-Thiên chỉ huy và điều động. Trong thời gian xảy ra trận đánh Huế, Bộ tư lệânh của bọn chúng đóng tại làng La Chữ, quận Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên, nằm về phía Tây-Bắc thành phố Huế khoảng 10km đường chim bay.
Tư Lệnh Quân khu Trị-Thiên : Thiếu Tướng Trần văn Quang. (Thiếu tướng Trần văn Quang nguyên là Phái khiển của Cục Tình Báo Chiến lược Hà Nội. Trước 1963 y là thường vụ Tỉnh đảng Bộ Tỉnh Quảng Trị, sau đó được cử phụ trách mạng lưới điệp báo từ Quảng Trị đến Phan Thiết và Cao nguyên Trung phần. Trần văn Quang đã bị Đoàn Công Tác Đặc Biệt Miền Trung bắt trước năm 1963, Sau “Cách Mạng 1963”, Hội đồng Quân nhân Cách Mạng đã thả một số cán bộ tình báo cao cấp và quan trọng của Hà Nội bị Đoàn CTĐB miền Trung bắt giữ, trong đó có Trần văn Quang)

- Lực lượng Việt cộng trước giờ tấn công Huế.
Tư lệnh chiến trường Huế : Đại Tá Lê Minh (theo hồ sơ lý lịch là Lê Tư Minh)
Tư lệnh phó : Nam Long
Chính Ủy: Lê Chưởng
Tham mưu trưởng: Đặng Kính.
Tổng cộng lực lượng chính quy tấn công Huế trên 4200 quân, gồm có:
-Trung đoàn 9 thuộc Sư đoàn 309, gồm có 4 Tiểu đoàn
-Trung đoàn 6 thuộc Sư đoàn 324B tăng cường, và một số các Tiểu đoàn pháo, các Đại đội Trinh sát, Đặc công. Nếu tính lực lượng du kích của các huyện, các cơ sở nội, ngoại, thành phố Huế, tổng số tham chiến của Việt cộng khoảng trên 10,000 người.
- Tuyến xuất phát của lực lượng Việt cộng tấn công Huế.
Hầu hết đại đơn vị của Việt cộng trước ngày tấn công Huế đều tập trung tại phía Tây thành phố Huế, cũng là phía Tây của quận lỵ Nam Hoà, tại các vùng: Khe Trai, Động Chuối, Thượng nguồn sông Bồ, sông Tả Trạch.
Hướng tiến quân được chia làm hai hướng, lấy thượng nguồn và giòng sông Hương làm giới hạn.
Cánh 1- Đột nhập quận Thành Nội và quận Tả ngạn (Quận II) di chuyển theo tả ngạn sông Hương, đột nhập vùng phía Tây-Bắc quận lỵ Hương Trà, sau đó vào thành nội và quận Tả ngạn.
Lực lượng của cánh 1 là Trung đoàn 6, các Tiểu đoàn đặc công, pháo cối và các đội Biệt động thành, du kích thuộc huyện đội Hương Trà, do Lê Quang Mầu tức Đấu, tức Nguyễn Trọng Đấu [quê ở huyện Hương Trà] chỉ huy.

- Mục tiêu:
Bộ tư lệnh Sư đoàn I BB, khu An Hòa, cửa Chánh Tây, sân bay Tây Lộc, cửa Hữu, cửa Thượng Tứ, khu Đông Ba, khu Kỳ Đài, khu Đại Nội, Cầu Bạch Hổ, khu Kim Long, khu Gia Hội, Kẻ Vạn, Văn Thánh.
Cánh 2- Di chuyển theo hữu ngạn sông Hương vượt sông tại vùng Đình Môn (vùng gần lăng Vua Gia Long) qua ngã Tứ Ngũ Tây, Tam Thai, An Cựu, một trục khác từ Định Môn qua làng Châu Chữ, vùng lăng vua Khải Định, thuộc quận Nam Hòa, băng qua Chín Hầm, đột nhập quận Hữu Ngạn ( Quận III) thành phố Huế.
Lực lượng của cánh 2 gồm có:
- Trung đoàn 9 của Sư đoàn 309, Trung đoàn 5, tăng cường 1 Tiểu đoàn pháo, hai Tiểu đoàn Đặc công, Biệt động, và các đơn vị Du kích của hai huyện Hương Thủy, Phú Vang, Thân Trọng Một chỉ huy. [Thân Trọng Một quê ở Lương Quán, Nguyệt Biều thuộc huyện Hương Thủy]. Chính ủy là Nguyễn Vạn.
- Mục Tiêu:
Căn cứ Trung đoàn 7 Thiết giáp ở Tam Thai, Khu Công binh Nam Giao, khu cầu Kho Rèn, Ngã Sáu, Đài truyền hình, MAC-V, khách sạn Hương Giang, Ty sắc Tộc ở cầu Nam Giao, Tòa Hành Chánh Tỉnh, Lao Thừa Phủ, Ga Huế, đồn Quân Cụ, đồn Vận Tải, Bộ Chỉ huy Tiểu Khu Thừa Thiên, Quân Trấn Huế và BCH/CSQG Thừa Thiên-Huế.
- Hướng rút quân, tháo chạy của lực lượng Việt cộng khi thua trận tại Huế:
Sau 22 ngày tấn công và bị thảm bại, từ ngày 23/2/68 đến ngày 25/2/1968, từ thành phố Huế, lực lượng Việt cộng tháo chạy bằng hai hướng:
- Cánh bắc của Trung đoàn 6 và lực lượng phụ thuộc.
Từ nội thành Huế bọn chúng chạy về hướng Chợ Thông, Chùa Linh Mụ, Triều Sơn Tây, La Chữ, tức vùng phía Tây và Tây-Bắc quận lỵ Hương Trà.
- Cánh nam của Trung đoàn 9, Trung đoàn 5, và lực lượng phụ thuộc.
Từ nội thành rút xuống vùng Bãi Dâu, vượt sông vùng Cồn Hến, sang Phú Vang, chạy về hướng quận lỵ Phú Thứ, quận lỵ Hương Thủy chạy lên hướng Tây, vùng rừng núi Nam Hoà.

***

2 - Quân lực VNCH trước giờ Việt cộng tấn công Huế
Tư lệnh chiến trường Huế :
-Thiếu Tướng Ngô Quang Trưởng
Lực lượng gồm có:
-Sư đoàn I BB với 3 trung đoàn: 1, 2, 3 .
-Hai đại đội biệt lập: Đại Đội Trinh Sát, Đại đội Hắc Báo.
-Hai Tiểu đoàn Pháo Binh.
-Một Trung đoàn Thiết giáp.
-Tiểu đoàn 2 và Tiểu đoàn 7 Nhảy Dù.
-Các Liên đội Địa phương quân , Nghiõa quân và lực lượng -CSQG Thừa Thiên-Huế
-Quân lực Hoa Kỳ.
Sư đoàn 101 Nhảy dù
Sư đoàn I Không kỵ, và một phần của Sư đoàn 1 Thủy Quân Lục Chiến.

Những ngày cận Tết, báo chí, đài phát thanh, đài truyền hình quốc gia, đài địa phương đều loan tin Việt Nam Cộng Hoà, Hoa Kỳ, và Hà Nội thoả hiệp ngưng chiến 3 ngày vào dịp Tết, trên toàn cõi lãnh thổ miền Nam Việt nam.
Tại Huế, dân chúng đón nhận tin 3 ngày hưu chiến với nỗi hân hoan, vui mừng. Đã từ lâu lắm rồi, hằng ngày, hằng đêm, dân Huế sống trong lo sợ kinh hoàng của hằng loạt đạn pháo kích Việt cộng pháo vào thành phố, của tiếng đại bác đêm đêm từ phía Tây vùng rừng núi Nam Hòa vọng về, của hằng loạt chấn động sấm rền, đến độ tức ngực từ pháo đài bay B52 trải thảm, của hải pháo từ hạm đội bắn vào, của ánh hoả châu soi sáng bầu trời phía Bắc, của những tin buồn chồng, con, vừa tử trận từ những chiến trường ở nơi xa Huế, ở chốn gần Huế, và của những chiếc xe GMC chở quan tài người lính chiến phủ cờ vừa chết trận đêm qua, u buồn di chuyển ngang qua thành phố. Quả tình dân Huế đã chịu đựng quá mức trong cuộc chiến dài thê lương bất tận này.
Ba ngày hưu chiến, ba ngày hòa bình đến với Huế tuy ngắn ngủi, tạm gác nỗi gian truân, tạm quên đi những ngày khói lửa chiến tranh tàn khốc, dân chúng vui mừng kéo nhau đi sắm tết. Kể từ sau ngày 23 tháng chạp, ngày cúng lễ đưa ông Táo, Huế tưng bừng náo nhiệt, từ sáng tinh mơ, sương mù chưa tan, từ vùng nương rẫy chùa Tường Vân, Nam Giao, hằng đoàn người quảy gánh với hoa cúc vàng, hoa thược dược đủ màu sắc, đổ về khu chợ hoa ở góc cầu Tràng Tiền, đối diện với nhà sách Ưng Hạ. Người đi mua hoa quá đông, cơ chừng chen chân không lọt, chợ Đông Ba cả hàng chục ngàn nguời đi sắm Tết, khu phố chính đường Trần Hưng Đạo mới chín, mười giờ sáng đã đông nghẹt người đi mua hàng, đi sắm Tết. Và đám tài tử, giai nhân, học trò tinh ma Quốc Học, Đồng Khánh, lao xao trong đám nguời đông đảo trên đường phố Trần Hưng Đạo, không mua sắm, nhưng chỉ để đi “nghể”, danh từ này chỉ có những trai, những gái xứ Huế mới hiểu được - Không hiểu đã từ bao thế hệ đàn anh, của học trò Quốc Học, Đồng Khánh truyền lại cho đàn em, nghe rất Huế và rất đại nhà quê, đi “nghể” là đi nhìn gái đẹp, là đi nhìn giai nhân để rồi đêm về thao thức không ngủ được, ôm mối tình câm.
Thế nhưng, một đôi ngày yên bình của xứ Huế đã trôi qua rất nhanh, quá nhanh - Những người vừa đi dạo phố mua sắm Tết ngày hôm qua, những ngày tới, họ sẽ là những thây ma nằm gục chết khắp cùng trong thành phố Huế, vì bầy quỷ đỏ, thần chết đã đến, và đang đứng ngay cửa ngõ của Huế, ngay cửa của mỗi nhà dân lành vô tội.
Hồ và Chính trị bộ đảng Cộng sản Việt Nam đã bội ước hưu chiến, xua quân tấn công Huế, đem bầy quỷ đỏ và tử thần tràn vào Huế, tàn sát dân Huế không chút nương tay. Cửa địa ngục đã mở, địa ngục có thật tại Huế trong những ngày xuân năm Mậu Thân 1968.
Chiều 30 Tết, tôi còn nhớ vào khoảng 4 giờ chiều, ông Trưởng ty Đoàn công Lập gọi tôi đến gặp ông ta tại tư thất của ông nằm trên đường Lê Thánh Tôn, cạnh tư dinh của Thiếu Tướng Tư Lệnh Sư đoàn I. Tại đây, ông Trưởng Ty và viên Đệ nhị tham vụ tòa Tổng lãnh sự Mỹ tại Huế đang ngồi trong bàn ăn, với tấm bản đồ quân sự tỷ lệ 1/100,000 vùng Thừa Thiên-Huế. Ông Lập chỉ vào bản đồ vùng quận Nam Hoà nói với tôi:
- Tôi vừa nhận được tin tức, đêm hôm nay sẽ có một toán Việt cộâng đột nhập vào vùng này, Ông phó đem một đơn vị CSDC lên vùng này phục kích, làm ăn xem được gì hay không?
Tôi cười nhìn ông Lập và viên đệ nhị Tham vụ tòa Tổng Lãnh sự Mỹ [viên đệ nhị Tham vụ này nói tiếng Việt giọng Bắc rất rành rẽ]
- Vâng, được ông Trưởng ty, tôi là lính, chuyện này là nghề của tôi mà .
Nhìn vào bản đồ, vùng ông Lập vừa chỉ là làng Châu Chữ, nằm cạnh lăng Khải Định, sau lưng quận đường Nam Hòa khoảng 5Km .
Đã nhiều tháng nay, chúng tôi đang theo ông Lập rất sát, vì đã có một số dữ kiện nghi ông ta là kẻ nội gian, nay trận đánh Mậu Thân đã gần kề, lực lượng địch đã áp sát thành phố, ông ta lệnh cho tôi đi phục kích, tôi nghĩ rất nhanh trong đầu, phải chăng ông ta muốn diệt mình trước. Nếu đúng thì quả thật ông ta đã lầm lớn, bởi vì đưa tôi đi phục kích ở Nam Hoà có khác chi thả cọp về rừng, vì đầu đời binh nghiệp của tôi, tôi hoạt động vùng này khoảng bốn, năm, năm. Tôi nhớ rành mạch từng địa điểm, từng ngọn cây, cụm cỏ ở vùng rừng núi Nam Hòa, cọp trở lại rừng xưa đâu có chi trở ngại.
Chiều ba mươi Tết, trời mùa đông tối rất nhanh, khoảng 6 giờ chiều, tôi và 6 đồng đội của tôi, những quân nhân ưu tú tôi đem họ theo từ Nam Hòa về biệt phái Ty Cảnh sát vào năm 1966, chúng tôi đã có mặt tại Quận, Chi Khu Nam Hoà. Tôi gặp Thiếu Tá Hoàng Phúc Hiệt, Quận Trưởng kiêm Chi khu trưởng Chi khu Nam Hòa, để xác nhận có quân bạn trong vùng hay không và cũng để xin phép ông vào vùng.
Thiếu tá Hiệt bảo tôi:
- Tôi không có đơn vị nào trong vùng này, vùng này ban đêm không an ninh, ông Phó Ty cẩn thận. Anh cần tôi sẽ cho một trung đội Nghĩa Quân đi với anh không?
- Không cần lắm Thiếu tá, Thiếu tá cho phép tôi vào tần số nội bộ của Chi Khu, có gì tôi sẽ gọi xin yểm trợ.
Rời khỏi Quận, Chi Khu Nam Hòa, chúng tôi đậu xe ở chợ Tuần, bảy thầy trò lủi vào bóng đêm dày đặc. Tôi như con thú bị nhốt trong chuồng đã lâu, nay được thả lại rừng xưa, không sợ, mà còn có chút thích thú trong lòng, đã hơn hai năm kể từ 1966 về Cảnh sát, nay mới có dịp đi phục kích với lính.
Lần theo đường mòn qua khỏi thôn Kim Sơn, chúng tôi có mặt ngoài bìa làng Châu Chữ khoảng gần 8 giờ tối. Với bảy người chúng tôi chia làm 2 tổ : Tôi ở tổ 1 với trung sĩ Trọc, Ánh, Thêm. Tổ 2 Thượng sĩ Bái, Trung sĩ Bằng, Cử. Chọn một địa thế cao bên này dòng khe Trẹm chảy cạnh bìa làng, bố trí xong tôi bàn nhỏ với anh em:
Mình không có tin tức chính xác, tin là của ông Lập , mình đâu tin được, thành ra chỉ ở chỗ này thôi không dại gì lủi vào trong làng, ở đây mình dễ quan sát hơn, khi rút tổ 2 mở đường.
Chúng tôi ngồi im lặng chờ đợi, khoảng hơn một giờ sau, tôi định nói nhỏ với anh em: mình rút, thì Trung Sĩ Ánh kê tai tôi nói nhỏ:
- Ôn ơi tụi hắn đông quá.
Trong bóng đêm lờ mờ bên kia bờ khe, dọc theo đường mòn bìa làng, bọn Việt cộng đang di chuyển, tin của Ông Lập đúng mà sai, không phải một toán Việt cộng, mà một đoàn dài Việt cộng đang di chuyển. Con mồi trước mặt ngon lành như vậy, nhưng chúng tôi đành ngồi im lặng, giờ này mới thấy “im lặng là vàng” thật đúng, bởi vì chúng tôi đều hiểu rõ chỉ cần một tiếng động, bọn chúng khám phá ra chúng tôi, sẽ không tránh khỏi phải nổ súng, mà phần thiệt hại chắc chắn về phía chúng tôi. Bảy thầy trò làm sao địch nổi với một bầy Việt cộng quá đông như vậy được, dại gì “Châu chấu đá voi”.
Khoảng gần một giờ, toán Việt cộng cuối cùng bịt đường mới ra khỏi làng Châu Chữ, đi về hướng Chín Hầm. Chúng tôi ước lượng ít nhất cũng là một tiểu đoàn .
Chúng tôi rời địa điểm phục kích về lại chợ Tuần, gọi máy báo cho Thiếu tá Quận trưởng biết tin trên, đồng thời cũng báo cho ông ta biết chúng tôi rời khỏi vùng phục kích.
Trên đường từ Nam Hòa về lại thành phố Huế, câu hỏi cứ mãi vẩn vơ trong đầu tôi:
- Chẳng lẽ Ông Lập muốn dùng kẻ địch trừ khử mình để bớt đi một chướng ngại vật cho ông? - Cũng đã quá nửa đêm chúng tôi mới về đến BCH tỉnh.
Sáng ngày mồng một Tết Mậu Thân, vào khoảng 8 giờ sáng, tôi gặp ông Trưởng ty Đoàn công Lập tại BCH Tỉnh, báo cho ông ta biết vụ phục kích hồi đêm, ông ta chẳng có phản ứng gì chỉ hỏi tôi :
- Sao anh không nổ súng?
- Nếu hồi đêm tôi nổ súng thì sáng này đâu gặp ông Trưởng Ty được nữa .
Trong suốt ngày mồng một Tết, dân chúng Huế đã vui hưởng được một ngày thanh bình trọn vẹn. Mọi người đi thăm viếng nhau đầu năm, chúc nhau may mắn an lành, các chùa rộn rịp khách thập phương hái lộc đầu năm, cúng bái cầu nguyện cho một năm mới bình yên tốt đẹp. Nhưng lời nguyện cầu có lẽ không được thần linh chứng giám, Huế phải trải qua một kiếp nạn, thần linh cũng đành bó tay không cứu nổi, kiếp nạn làm sao giải trừ.
Khoảng 11 giờ trưa ngày mồng một Tết, hai Trưởng tổ của Toán tình báo I-67 là Nguyễn bá Sơn và Phùng Tự gặp tôi tại nhà an toàn, cả hai đều ghi nhận những tin tức rất bi quan, hay nói đúng ra là giờ hấp hối của Huế:
- Các nguồn tin nội tuyến mà họ đã tiếp xúc cho biết các đơn vị chính quy cũng như địa phương của Quân khu Trị Thiên đã tiến sát Huế và hiện đang ém quân ở vùng phía bắc Hương Trà, vùng cận sơn Thôn La Chữ, và vùng phía Tây quận lỵ Hương Thủy tiếp giáp với quận Hữu Ngạn thành phố Huế.
Hai trưởng tổ này cũng cho biết thêm, các cơ sở nội tuyến cho biết sẽ có cuộc tấn công lớn vào Huế đêm nay. Từ trước đến nay tin tức của Toán Tình báo I-67 rất đúng, vì họ phụ trách các chiến dịch xâm nhập ở cấp cao trong hàng ngũ địch.
Tôi làm phiếu trình và giao tận tay ông Trưởng Ty Đoàn Công Lập tin tức vừa ghi nhận trên. Tôi cũng đề nghị ông Trưởng Ty lên đài phát thanh Huế kêu gọi nhân viên các cấp khẩn cấp trở về đơn vị ứng chiến, nhưng lời đề nghị vẫn không được ông ta chấp thuận cũng với lý do:
'' Tình hình chưa có gì trầm trọng, làm như vậy sẽ gây xáo trộn và hoang mang cho đồng bào Huế''. Tôi đành chịu thua!!!
Khoảng 2giờ30 chiều ngày mồng một Tết, tôi họp khẩn cấp với phái bộ Tình Báo dân sự của lực lượng đồng minh Hoa Kỳ, toàn bộ phận của họ đã rời khỏi Huế, chỉ còn lại hai nhân viên. Họ cũng như tôi, cũng nhận được nguồn tin có giá trị cao :
Việt Cộng sẽ tấn công Huế đêm nay.
Chúng tôi thảo kế hoạch hổ trợ nhau khi Việt cộâng tấn công. Để tiện liên lạc, họ trang bị cho toán an ninh cận vệ của tôi một máy truyền tin C-25, một máy truyền tin nội bộ của họ, và bắt đầu trực máy 100%.
4 giờ chiều cùng ngày, tôi họp với anh Nguyễn văn Xuân, Trưởng ban Hoạt Vụ [Sau này danh xưng là G-2], tôi yêu cầu anh ta bằng mọi cách, bằng mọi phương tiện, kêu gọi anh em CSĐB trở về ngay đơn vị, chuẩn bị ứng phó tình hình, anh Xuân trả lời tôi:
- Thưa ông Phó, ông Ty không cho lệnh cấm trại, mình làm như vậy có quá đáng không?
- Không còn kịp nữa đâu anh Xuân, ông Ty không cho lệnh cấm trại, đó là quyền của ông ta, tôi là người chỉ huy trực tiếp lực lượng CSĐB, tôi cho lệnh lực lượng CSĐB cấm trại cũng đúng vậy. Đã quá muộn rồi, anh gắng gọi anh em, được chừng nào hay chừng đó, tôi chịu trách nhiệm chuyện này.
6 giờ chiều ngày mồng một Tết Mậu Thân Huế vẫn bình yên. . .
6 giờ 30 chiều, gia đình tôi đã rời khỏi nhà, đến trú ngụ một nơi an toàn khác, tôi yên tâm không còn lo đến an ninh của gia đình nữa.
7 giờ chiều Huế vẫn bình yên . . .
Huế vào mùa đông trời tối rất nhanh, mới 7 giờ chiều trời đã tối hẳn, đèn đường đã bật sáng từ hồi nào, tôi bắt đầu đi tuần tiễu và kiểm soát các đơn vị Cảnh Sát trong thành phố và các nút chận ra vào thành phố, do lực lượng Cảnh sát đảm trách. Với hai xe tuần tiễu gồm 12 thầy trò, chúng tôi áo giáp, nón sắt, súng đạn đầy đủ, ở tư thế sẵn sàng. Chúng tôi đi từ quận 3 sang quận 2, quận 1, và sau đó chạy dọc theo vòng đai thành phố, kiểm soát các nút chận.
Phải nói rõ một sự thật, để giải toả những thắc mắc:
Tại sao khi Việt cộng bắt đầu nổ súng tấn công, bọn chúng vào Huế như chỗ không người ?
Vì thành phố và vòng đai an ninh thành phố hầu như đã bỏ trống. Nhiều nút chận ra vào thành phố đã bỏ trống, những nơi khác thì chỉ một vài anh em Cảnh Sát đứng co ro trong cơn gió lạnh của buổi tối mùa đông.
1 giờ khuya ngày mồng hai Tết Mậu Thân, Huế vẫn còn bình yên.
Tôi đi kiểm soát lần thứ hai vòng đai thành phố và ba quận 1, 2, 3. Tôi từ đường Duy Tân, Cầu Tràng Tiền, sang qua đường Trần Hưng Đạo, xuống Chi Lăng, đi qua đường Trung Bộ, lên Bạch Đằng, qua ngõ Chi Lăng, bọc lên Phan Bội Châu, chạy thẳng lên đường Thống Nhất, ra trạm kiểm soát An Hòa, trở lại vòng về Quận 3, theo đường Lê Lợi ngang qua Tòa hành Chánh Tỉnh, trường Đồng Khánh, Quốc Học, dinh Tỉnh Trưởng, đến ngã tư trường Luật và Toà Đại Biểu Chính Phủ thì Trung Sĩ Thêm tài xế định rẽ sang đường Nguyễn Huệ chạy về hướng An Cựu, tôi nói với Trung sĩ Thêm:
- Mình chạy thẳng đường Lam Sơn lên vùng Nam Giao, Từ Đàm, bọc sau làng Phủ Cam rồi về.
Thượng Sĩ Bái ngồi sau tôi nói ngay:
- Không được đâu ông, nguy hiểm lắm, nếu đêm nay bọn chúng tấn công thì giờ này bọn chúng đã có mặt trên vùng đó rồi, chỉ cần hai quả B40 là hai xe của mình xong ngay.
Hai xe tuần tiễu của tôi đã chạy đến gần cầu Nam Giao nên tôi nói với Thượng Sĩ Bái:
- Đúng, nhưng đã lỡ rồi mình chạy luôn.
[Sau này khi nghĩ lại mới thấy nhận xét và lời khuyên của Thượng sĩ Bái quá đúng. Đêm hôm đó khi chạy qua vùng Từ Đàm và sau lưng làng Phủ Cam, thì lực lượng Việt cộng đã có mặt và bố trí tại đó rồi, nhưng vì chưa đến giờ tấn công, sợ bị lộ nên khi xe tuần tiễu chúng tôi chạy qua bọn súng không nổ súng, bằng không thì 12 anh em chúng tôi là những kẻ đầu tiên đã ngã ngục trong Mậu Thân 1968.]
2giờ 30 sáng ngày mồng hai Tết Mậu Thân Huế vẫn bình yên . . . trong cơn hấp hối.
Huế giờ này thật sự đã đi vào giấc ngủ yên lành của đêm hưu chiến, từ trong lòng phố Huế ra đến ngoại ô, vùng giáp ranh quận Hương Trà, qua đến vùng Bến Ngự, Nam Giao, Từ Đàm, Phủ Cam không còn ánh đèn nhà, cảnh vật thật im lặng, mọi nhà, mọi người, có lẽ đã đang trong giấc ngủ êm đềm.
Ba phút sau, đúng 2 giờ 33 phút, rạng sáng ngày mồng Hai Tết Mậu Thân 1968, Huế không còn bình yên. Tử thần đã đến, cửa địa ngục đã mở, ác quỷ Hồ chí Minh xuất hiện.
Sau loạt đạn pháo vào Sân bay Tây Lộc, vào BTL/Sư Đoàn I Bộ Binh, vào Quận 3, đúng 2 giờ 33 phút, rạng ngày mồng hai Tết Mậu Thân, lực lượng Việt cộng tràn vào Huế.
- Cánh 1: Nguyễn Trọng Đấu chỉ huy, gồm Trung Đoàn 6, với các tiểu đoàn cơ hữu cùng những đơn vị tăng cường như : Trinh sát, Biệt động Thành, đơn vị súng cối, du kích của quận Hương trà tăng cường v. .v. . tấn công Quận I và II.
Cánh 2 : Thân Trọng Một chỉ huy, gồm Trung đoàn 9, Trung đoàn 5, cùng các đơn vị Biệt động thành, Trinh sát, các đơn vị súng cối cùng với du kích Phú Vang, Hương Thủy, tấn công Quận III.
Tổng côïng quân số cánh 1 và 2 là 10,000 quân, trong đó có 4,200 chính quy.
Tại Quận III (Quận Hữu ngạn) và vùng giáp ranh.
Súng nổ khắp mọi hướng, khắp mọi bề, hằng loạt, hằng tràng, cả một bầu trời Huế là lửa đạn và tiếng súng nổ. Súng nổ từ Nam Giao, Từ Đàm, về Bến Ngự, từ toà Đại Biểu về Toà Hành Chánh, từ Tiểâu Khu, Quân Trấn, qua BCH Cảnh Sát, từ vùng cầu số 7 sang An Cựu, đến dòng Chúa Cứu Thế, Cầu Kho Rèn, Phú Cam.
Tại Quận II (Quận Tả ngạn) và vùng giáp ranh.
Súng nổ từ khắp toàn quận II, Chi Lăng, Bãi Dâu, Tiên Nộn, Gia Hội, Hàng Bè, Bạch Đằng, Phan Bội Châu, Trần Hưng Đạo, Thương Bạc, Ngọ Môn, An Hòa, Kim Long.
Tại Quận I:
Khu Kỳ Đài, Tây Lộc, Hoà Bình, Đinh Bộ Lĩnh, Nguyễn Thành, Mai Thúc Loan, Nguyễn Hiệu, các cửa ra vào Thành Nội, và BTL/Sư đoàn I BB.
Mọi đồn bót, căn cứ quân sự của VNCH đều bị địch tấn công :
BTL/Sư đoàn IBB - Tiểu Khu Thừa Thiên - Quân Trấn Huế - BCH/CSQG Thừa Thiên-Huế - Đồn Công Binh Nam Giao - Đồn Vận tải An Cựu - Thiết đoàn 7 Thiết Giáp - Đồn Quân Cụ.......
Dân Huế giật bắn người thức dậy :
'' Đang hưu chiến sao súng nổ nhiều ri''?
Nhưng khi hé mở cửa nhìn ngoài đường, ngoài sân, sau vườn, thấy toàn dép râu và súng AK, thôi rồi ....Việt cộng!
Súng vẫn tiếp tục nổ và bây giờ thì dân chúng đã rõ, Việt cọâng đang tấn công Huế. Nỗi sợ đã lên tột đỉnh.
Từ 2giờ 33 phút đến gần 6 giờ sáng rạng ngày mồng hai Tết, Việt cộng đã dồn mọi nổ lực để dứt điểm Huế.
Tại Mang Cá, nơi đặt BTL/ Sư Đoàn I Bộ binh, bọn chúng đã mở nhiều đợt tấn công, nhưng mọi nỗ lực của bọn chúng đều bị lực lượng phòng thủ dưới quyền chỉ huy của Thiếu Tướng Tư Lệnh Sư đoàn Ngô Quang Trưởng đẩy lui.
Bọn chúng đã nghĩ rằng, có thể tạo được yếu tố bất ngờ, thế nhưng bọn chúng đã lầm, không bao giờ bọn chúng có thể tạo được yếu tố bất ngờ với vị danh tướng này được, trước Tết và trong những giờ hưu chiến, Thiếu Tướng Ngô Quang Trưởng hằng đêm ông đều ngủ tại BTL/Sư đoàn.
Tuy nhiên ngoài phạm vi BTL/Sư đoàn, các nơi khác trong Quận I và các cửa ra vào nội thành, đã bị lực lượng Việt cộng tràn ngập, chiếm giữ, và ngay cả khu Kỳ Đài.
Tại Quận III, nơi đặt BCH Tiểu khu, Quân trấn, BCH/CSQG và BCH Phái bộ quân sự Hoa Kỳ, trong khoảng từ 2giờ 33 phút sáng cho đến 6 giờ sáng, lực lượng Việt cộâng đã hơn ba lần tấn công BCH/CSQG Thừa Thiên-Huế, nhưng đều bị chúng tôi đẩy lui, cả ba lần bọn chúng đã vào tận cửa chính, nhưng không chiếm được BCH. Lực lượng Cảnh Sát đã không thể dùng súng, mà chỉ dùng lựu đạn, chúng tôi có được lợi thế hơn bọn chúng, chúng tôi bố trí từ các cửa sổ của lầu một và lầu hai, tung lựu đạn vào các toán đặc công xung phong vào ngay cột cờ và cửa chính của BCH. Tuy nhiên trong ba đợt tấn công, lực lượng Cảnh sát chúng tôi đã có 14 chiến sĩ Cảnh Sát hy sinh, một số lớn bị thương nặng, nhẹ. Thi thể những kẻ tử thương đã phải tạm chôn tại trong khuôn viên của BCH, sau khi tình hình ổn định họ mới được cải táng .
Tại BCH Tiểu khu Thừa Thiên và Quân Trấn Huế cũng vậy, cũng ba đợt tấn công, nhưng quân trú phòng đã phản công mãnh liệt, sau ba đợt tấn công bọn chúng không chiếm được nên tạm thời rút lui.
Riêng MAC-V, nơi BCH của phái bộ quân sự Hoa kỳ trú đóng, từ 2giờ 33 phút ngày mồng hai Tết cho đến ngày mồng 7 Tết, không một lực lượng nào của Việt cộng tấn công cơ quan này, không một viên đạn nào của Việt cộng bắn vào. Lực lượng Hoa kỳ phòng thủ án binh bất động, Việt cộng không tấn công họ, và chính họ khi nhìn thấy những cán binh Việt cộng chạy ngang qua, họ không hề nổ súng, một vài binh sĩ Hoa kỳ đồn trú còn vẫy tay: Helo! thật là khó hiểu. . .
Lực lượng Hoa Kỳ hoàn toàn án binh bất động trong 7 ngày đầu Việt cộng tấn công Huế.

Theo suy nghĩ của cá nhân tôi :
Việt cộng không dám tấn công lực lượng HK vì sợ vi phạm thoả hiệp hưu chiến giữa bọn chúng và HK, mà bọn chúng và HK đã thoả hiệp trước đó, vì nếu VC vi phạm, Quân lực HK phản ứng thì hậu quả sẽ vô cùng bất lợi cho chúng về cả hai phương diện quân sự và dư luận quốc tế, nhất là đối với báo chí Mỹ, những kẻ đang hổ trợ cuộc xâm lăng của bọn chúng. Còn về phiá HK, vì tôn trọng thoả hiệp ngưng chiến với Việt cộng, nên đã không có phản ứng, hành động, trước cuộc tấn công của VC vào Huế trong những ngày đang còn thời gian hưu chiến.
Đây chỉ là suy luận của cá nhân tôi, đúng hay sai, xin bạn đọc miễn thứ cho.
***
Ba cơ quan quân sự và an ninh Việt-Mỹ đóng sát nhau. Bộ chỉ huy Tiểu Khu Thừa Thiên, MAC-V, và BCH/CSQG Thừa Thiên-Huế. Đặc biệt cổng chính của bộ chỉ huy MAC-V đối diện với cổng chính của BCH/CSQG Thừa Thiên-Huế, chỉ cách nhau mặt đường Trần Cao Vân, và lưng của BCH Tiểu khu Thừa Thiên đối diện với cổng chính cơ quan MAC-V.
Trong đêm mồng hai Tết, Việt cộng vẫn tiếp tục tấn công BCH/Tiểu Khu và BCH/ Cảnh Sát, trong khi đó thì MAC-V vẫn tắt đèn im lặng như không có chuyện gì xảy ra. Nhưng một quả đạn M79 từ BCH Cảnh Sát bắn qua nổ ngay sân của BCH/ MAC-V, tưởng rằng bị Việt cộng tấn công, lập tức MACV báo động và hai chiếc xe tăng lớn lù lù từ trong ra án ngữ ngay cổng chính MAC-V, cũng là cổng chính của BCH/Cảnh Sát, từ giờ đó Việt cộng không còn tấn công vào BCH/Cảnh Sát nữa.
Viên chỉ huy Cảnh sát nào đó (?) đã bắn quả đạn M79 qua MAC-V quả thật thông minh, anh ta đã lôi được hai xe tăng của Mỹ ra án ngữ BCH/Cảnh sát, nếu không chưa chắc lực lượng Cảnh sát đã giữ nổi Bộ chỉ huy vì đạn và lựu đạn cũng đã cạn, và số anh em Cảnh sát, phần bị tử thương, bị thương nặng, nhẹ cũng đã khá đông.
Cũng phải nói rõ thêm một điều, ngay giờ phút đầu tiên Việt Cộng tấn công, Trung Tá Phan văn Khoa, Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu Trưởng Tiểu khu Thừa Thiên, đã không có mặt tại Trung tâm Hành Quân Tiểu khu, để điều động lực lượng phản công. Ông bị kẹt tại dinh Tỉnh trưởng. May mắn ông đã trốn thoát được và vào trú ẩn tại bệnh viện Trung ương Huế và nhờ một vị nữ tu Công giáo che chở, mãi đến ngày mồng 7 Tết ông mới thoát được và về BCH Tiểu khu.
Vì thế người chỉ huy và điều động lực lượng phản công là Thiếu Tá Nguyễn Văn Tố, Tham mưu trưởng Tiểu khu Thừa Thiên.
Ngay từ giờ đầu Việt cộâng tấn công Huế, trên hệ thống truyền tin của Trung Tâm Hành Quân Tiểu khu, chỉ độc nhất giọng nói của Thiếu Tá Nguyễn văn Tố điều động và ra lệnh các đơn vị trực thuộc phản công, trong suốt 26 ngày, bất cứ khi nào tôi vào tần số của TTHQ Tiểu khu cũng gặp ông. Có thể nói trong những giờ phút nguy nan đó, Tiểu khu Trưởng vắng mặt, Thiếu tá Bào, Tiểu khu Phó bị thương nặng ngay từ đầu, Thiếu Tá Nguyễn văn Tố, Tham mưu trưởng thay thế chỉ huy đơn vị một cách xuất sắc - Ông thật sự là một cấp chỉ huy ngoại hạng, can đảm, bình tĩnh, đẩy lui mọi cuộc tấn công của địch vào Tiểu khu Thừa Thiên. Cũng cần phải nói thêm, Trung Tâm Hành Quân của Tiểu Khu đã bị Việt cộng bắn sập, gây hư hại nặng ngay đợt tấn công đầu tiên của bọn chúng.
Không những thế mà đến ngày mồng 7 Tết, khi lực lượng Hoa Kỳ nhảy vào trận đánh giải toả áp lực địch tại vùng Quận 3 Thị xã Huế, ông là người phản đối lối đánh cầm chừng của quân lực Hoa Kỳ : Sáng Café thuốc lá xong, xuất phát, chiều lại rút về. Chính ông đã to tiếng với viên Đại tá Cố Vấn Mỹ, cuối cùng ông xử dụng hai Đại đội Địa Phương Quân được Thiếu Tá Nguyễn Văn Tăng, Quận trưởng kiêm Chi Khu Trưởng Hương Thủy tăng phái làm nỗ lực chính, được yểm trợ bởi một đơn vị TQLC Hoa Kỳ, cùng với 2 xe tăng của họ, lực lượng của Thiếu Tá Nguyễn văn Tố đã giải tỏa vùng Bệnh viện trung ương Huế, lên đến Toà Đại biểu dọc đường Nguyễn Huệ về đến An Cựu.
Sau Mậu Thân, ông được Thiếu Tướng Ngô Quang Trưởng thăng cấp đặc cách Trung Tá tại mặt trận, và trao tặng Đệ Tứ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương, kèm ADBT nhành dương liễu .