MINH THỊ
NGƯỜI QUỐC GIA ĐẶT QUYỀN LỢI CỦA TỔ QUỐC VÀ DÂN TỘC LÊN BẢN VỊ TỐI THƯỢNG CHỨ KHÔNG TRANH QUYỀN ĐOẠT LỢI CHO CÁ NHÂN, PHE NHÓM, ĐẢNG PHÁI HAY BẦY ĐÀN TÔN GIÁO CỦA M̀NH.
NGƯỜI QUỐC GIA BẢO VỆ LĂNH THỔ CỦA TIỀN NHẦN, GIỮ G̀N DI SẢN VĂN HÓA DÂN TỘC, ĐĂI LỌC VÀ KẾT HỢP HÀI H̉A VỚI VĂN MINH VĂN HÓA TOÀN CẦU ĐỂ XÂY DỰNG XĂ HỘI VÀ CON NGƯỜI VIỆT NAM PHÙ HỢP VỚI XU THẾ TIẾN BỘ CỦA NHÂN LOẠI.
Email: kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
֎ Kim Âu ֎ Tinh Hoa ֎ Chính Nghĩa
֎ Biệt kích trong gịng lịch sử
֎֎֎֎֎֎֎
֎ Nhật Tiến: Đặc Công Văn Hóa?
֎ Cám Ơn Anh hay Bám Xương Anh
֎ Chống Cải Danh Ngày Quốc Hận
֎ Dân Chủ Cuội - Nhân Quyền Bịp
֎ Tham Khảo ֎ Thời Thế ֎ Văn Học
v White House v National Archives v
v Federal Register v Congressional Record
v USA Government v Congressional Record
v Associated Press v Commieblaster
v Reuter News v Real Clear Politics
v MediaMatters v C-SPAN v.CBS
v Videos Library v Judicial Watch v
v New World Order v Illuminatti News
v New Max v CNSv Daily Storm v
v Observe v American Progress v
v The Guardian v Political Insider v
v Ramussen Report v Wikileaks v
v The Online Books Page v Breibart
v American Free Press v Politico Mag
v National Review - Public Broacast v
v Federation of Anerican Scientist v
v Propublica v Inter Investigate v
v ACLU Ten v CNBC v Fox News v
v CNN v FoxAtlanta v Gateway
v Indonesian News v Philippine News v
v Nghiên Cứu Quốc Tế v Nghiên Cứu Biển Đông
v Thư Viện Quốc Gia 1 vThư Viện Quốc Gia
v Học Viện Ngoại Giao v Tự Điển Bách Khoa VN
v Ca Dao Tục Ngữ v Học Viện Công Dân
v Bảo Tàng Lịch Sử v Nghiên Cứu Lịch Sử v
v Dấu Hiệu Thời Đại v Viêt Nam Văn Hiến
v QLVNCH v Đỗ Ngọc Uyển v
v Khoa HọcTV v Sai Gon Echo v
v Viễn Đông v Người Việt v
v Việt Báo v Việt List v Xây Dựngv
v Phi Dũng v Việt Thức v Hoa Vô Ưu
v Đại Kỷ Nguyên v Việt Mỹv
v Việt Tribune v Saigon Times USA v
v Người Việt Seatle v Cali Today v
v Dân Việtv Việt Luận v Thơ Trẻ v
v Tin Mới vTiền Phong v Xă Luận vvv
v Dân Trí v Tuổi Trẻv Express v
vLao Động vThanh Niên vTiền Phong
vSài G̣n v Sách Hiếm v Thế Giới v Đỉnh Sóng
vChúng Ta v Eurasia v ĐCSVN v Bắc Bộ Phủ
v
Văn Học v
Điện Ảnh
v
Cám Ơn Anh
v
TPBVNCH
v1GĐ/1TPB
v
Bia Miệng
Henry Kissinger nghĩ ǵ về con người, đất nước và chiến tranh Việt Nam?
Niall Ferguson
Đỗ Kim Thêm dịch
(LND) Tổng thống Lyndon B. Johnson ủy nhiệm Henry Kissinger, Giáo sư Đại học Harvard, đến Việt Nam lần đầu tiên vào tháng 10 năm 1965 để ước lượng về các chiều hướng trong chính sách mà Mỹ sẽ thực hiện tại Việt Nam. Trong ba tuần lưu trú với tư cách là Đặc Sứ, ông đă đi nhiều nơi, gặp các chính khách Việt-Mỹ và có những nhận định sơ khởi về con người, đất nước và cuộc chiến. Các tài liệu chính thức và cá nhân của Kissinger được Ferguson độc quyền khai thác lần đầu tiên và biên tập thánh sách: Kissinger, 1923-1968: The Idealist, Penguin Random House UK, 2015. Bản dịch là một trích đoạn của Chapter 17, The Unquiete American, 644 - 666. Tựa đề bản dịch là của người dịch.
Ảnh Kissinger với Chủ tịch Uỷ Ban Lănh đạo Quốc Gia Việt Nam, Trung Tướng Nguyễn văn Thiệu tại Sài G̣n vào ngày 28 tháng 7 1966. Vào thời điểm này, Thiệu được xem là nhân vật số hai trong bộ lưỡng đầu chế do Thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ lănh đạo. Là sĩ quan do Pháp đào tạo, theo đạo Công giáo, Thiệu có khả năng cho các mưu đồ chính trị. Nhưng theo như lời Ngoại trưởng Dean Rush xác nhận, Thiệu có quyền nghi ngờ về các mục tiêu của Hà Nội trong các cuộc hoà đàm Paris.
Nguồn ảnh: Kissinger, 1923-1968: The Idealist
CHÚNG TÔI
Trong những năm của thập niên 60 Sài g̣n là địa ngục. Ít nhất đó là ấn tượng mà một vài kư giả Mỹ muốn diễn đạt. Bevery Deepe Keerver của Christian Science Monitor đă nh́n thấy thành phố lần đầu tiên vào năm 1962, và ông say mê các đại lộ theo kiểu Paris, nhà thờ chính toà với nóc cao và “tốc độ chậm chạp cần thiết cho những ngày lầy lội.“ Tuy nhiên, khi chiến cuộc leo thang, t́nh h́nh Sài g̣n mang đầy “không khí bất trắc pha trộn với nguy hiểm.“ Sinh hoạt ở đó là một h́nh ảnh mờ mịt về “những quen biết thoáng qua, những nguy cơ tiềm ẩn và những tương lại bất định.“ Khi ḍng người tỵ nạn tràn vào thành phố, đường phố trở nên lộn xộn với những người ăn xin, bán chợ trời, phụ nử nghèo măi dâm . . . tạo nên một loại nhà ổ chuột, làm mờ nhạt một thành phố kiểu Pháp đầy quyền rũ . . . Bên ngoài các khách sạn sang trọng, nhiều trẻ bụi đời tụ tập chung quanh.
Frances Fitzgerald, cộng tác viên cho New Yorker đă mô tả: “Trong những lúc gió mùa, cả một vài khu vực của thành phố ch́m trong một băi đầm lầy. Một vài quận không ǵ hơn là những cống nước khổng lồ, các hồ rác mà các túp lều rơm nổi lên, dựng trên các mái sàn được đan kết nhau bằng những tấm gổ mục. Trong nhiều khu phố khác, người tỵ nạn từ các vùng nông thôn không đủ th́ giờ xây các sàn nhà, các cống nước thải thậm chí c̣n làm ngập cả các nhà.“ Các băng đảng trên đường phố mà phần lớn qui tụ từ các trẻ trong nhà con mồ côi, họ lang thang như sói, không bao giờ ngủ yên một chổ nào được hai lần, chuyên nhặt rác hoặc trộm vặt.“
Michael Herr tường thuật về Việt Nam cho tạp chí Esquire. Thực ra, ông tới Sài g̣n sau Kissinger hai năm, nhưng thành phố không thay đổi nhiều trong một thời gian ngắn. Herr tự cảm nhận ḿnh như ở trong địa ngục.
“Khoảng 7.30 sáng là một cuộc chiến hỗn độn với các xe gắn máy, không khí giống như ở L.A. trong lúc gắn hệ thống nước, một cuộc chiến trong một thành phố thầm lặng giữa ḷng chiến tranh đă bừng dậy cho một ngày mới . . . với hàng ngàn người Việt . . . họ dồn túi chứa thức ăn trong ngực, họ cố bám chặt và nhồi nhét; những thanh niên Mỹ đi quân dịch ngắn hạn ḷng đầy oán ghét và sợ hăi trước người Việt; hàng ngàn người Mỹ ngồi trong văn pḥng hét một điệp khúc chán chường: ”Anh không thể nhận những người này để làm chuyện tệ hại, anh không thể nhận những người này để làm chuyện tệ hại.“
Các gia đ́nh tỵ nạn sống trong các thùng giấy carton và bên cạnh các đống rác. “Nhiều sinh viên” thất nghiệp trong quán cá phê, như quán La Pagode (Cái Chùa), họ đọc Proust, Malraux và Camus qua những ấn bản của Pléaide và so sánh Đế quốc Mỹ và La Mă. Những tên trộm đồng hồ và túi xách tàn bạo ở công trường Lam Sơn, họ có thể khoá cổ tay của anh để lấy đồng hồ Rolex như con diều hâu bắt chuột. Những kỹ sư dân sự say rượu trong quán Bar của khách sạn Continental, mà người bản xứ gọi họ là mọi. “Có bốn đại đội đặc công nổi danh trong khu vực Sài G̣n - Chợ Lớn, các đặc công cảm tử, du kích quân, họ là những người chẳng làm ǵ để gây sợ.” Có những phụ nữ đầy nguy hiểm, chạy Honda và bắn các sĩ quan Mỹ bằng súng (colt) loại 45. Herr muốn cho độc giả hiểu là Sài G̣n vừa thu hút kỳ lạ và vừa có nguy hiểm tiềm ẩn đến chết người.
Ngồi ở Sài g̣n giống như ngồi ở giữa những cánh hoa được ghép lại thành một đoá hoa có chất độc, có các chuyện độc hại, thối tha đến tận cùng cội rể, bất kể là anh muốn chôn dấu vết này sâu xa đến như thế nào . . . Sài g̣n . . . thở, nhả các thứ ra như chất độc, phân người, nước tiểu và tham nhũng. Các khu đất ẩm có lót gạch, các cơn gió nóng, không bao giờ thổi mất đi bất cứ thứ ǵ, mùi nhựa đường cực nóng của dầu diesel, mùi nấm móc, rác và không khí. Đi bộ qua năm đường phố có thể làm anh kiệt sức, anh trở lại khách sạn với cái đầu anh cảm thấy như viên sô cô la, làm đau đúng chổ, cơ thể ră rời. Sài G̣n . . . anh đứng ở đó mà như bị đinh đóng chặt, đôi khi không định hướng và không thấy ǵ và rồi anh nghĩ: Ḿnh đang ở nơi quỷ quái nào đây?
Các tác phẩm loại này bán rất chạy trong năm năm cuối của thập niên 60, nó xác nhận một thông điệp ngày càng rơ nét của các phương tiện truyền thông tự do rằng chiến tranh Việt Nam là một chuyện xấu xa không hề giảm.
Sài G̣n của Kissinger trong toàn diện không quá kinh khủng và c̣n khả tín hơn, theo như được ghi trong những trang nhật kư cá nhân mà ông c̣n giử để sử dụng riêng. Như là một cựu chiến binh của một cuộc chiến lớn lao hơn và chết chóc nhiều hơn (ở nơi mà ông đă chứng kiến các phóng viên chiến trường đang lâm trận) ông không dành th́ giờ cho các loại kư giả tự bi thảm hoá, mà họ mơ ước là kư giả Tom Wolfe. Thực vậy, ông không thể che đậy sự khinh thường khi gặp gở “một cuộc tụ tập hoàn toàn vô nghĩa của báo giới ở phi trường Pleiku, họ được phi cơ trực thăng bốc tới bải chiến (Plei Me), nơi an toàn tuyệt đối, và họ phản ứng làm như họ vừa thoát khỏi nơi hiểm nghèo. Họ trông thật dơ bẩn, tóc rối bù, râu không cạo, họ dùng toàn thời gian để xúc đất bẩn cho nhau, và các đơn vị chiến đấu trông có vẻ tươi tỉnh và sạch sẽ.” Ông không đủ th́ giờ cho tất cả các thứ cho loại “tranh biếm hoạ phi lư của Ernie Pyle”, một phóng viên chiến trường Mỹ nổi tiếng nhất trong Thế chiến thứ Hai.
Đối với Kissinger, Sài G̣n không là địa ngục; Sài G̣n “giống Washington trong tháng tám . . . v́ dù có lư do nào (về độ ẩm) nhưng không làm kiệt sức như các luồng nóng tại Mỹ.” Ông cảm nhận cái nóng cuối hè “là diụ và lan toả . . . hầu hết các nơi như khi anh có thể cảm nhận không khí qua cơ thể.” Vấn đề duy nhất là “sự thay đổi thường xuyên giữa văn pḥng có máy lạnh riêng với làn gió nhẹ từ bên ngoài gây cho hầu hết mọi người chịu hơi lạnh.”
Kissinger đi bơi ở Câu Lạc Bộ Thể thao (Cercle Sportif), nơi người ta có thể gọi là “một câu lạc bộ hồ bơi độc quyền ở Sài G̣n.” “Câu lạc bộ vắng hoe như những nơi khác . . . hư hại và đổ nát”, nhưng nó mang lại một nơi trú ẩn thoải mái trước cơn nóng. Kissinger thất vọng khi nghe một thiếu nử Pháp mà ông gặp tại hồ bơi kể là các bải tắm thanh lịch ở phía bắc Sài G̣n không c̣n an ninh, v́ đó là “nơi dùng làm mật khu triệt thoái cho Việt Cộng.”
Đối với một người đă chứng kiến toàn bộ các thành phố trong đổ nát vào những năm 1944-45 tại Bắc Âu và những h́nh ảnh tan nát tương tự trong những năm đầu của thập niên 50 tại Hàn Quốc, th́ cảnh tượng ở Sài g̣n hoàn toàn không có ǵ là giống chiến tranh:
Khi tôi đang chiến đấu trong Thế chiến thứ Hai hoặc thăm viếng Bộ Quốc Pḥng tại Hàn Quốc vào năm 1951, người ta biết rơ là ḿnh đang ở trong khu vực nguy hiểm và trong khi c̣n ở trong khu vực này, mức độ bị tấn công là thường trực ít nhiều, thí dụ như trong khoảng từ 10 đến 20%. Ở Sài g̣n cũng như khắp Việt Nam người ta chắc chắn là sống trong một vùng nguy hiểm, nhưng không có dấu hiệu cho sự nguy hiểm về thể xác. Ở tiền phương trong thời Thế chiến thứ Hai hay tại Hàn Quốc người ta nghe tiếng súng và có thể cảm nhận được nguy hiểm tính mạng đến gần.
Ở Sài G̣n mọi thứ đều diễn ra hoàn toàn b́nh thường; thực ra, người ta không có một chọn lựa khác như khi làm mọi công việc hằng ngày, giống như đang sống ở nội thành New York. Nếu nguy hiểm luôn xăy ra, chuyện có thể sẽ đột nhiên, không chờ đợi, và đạt với tỷ lệ chắc chắn gần như 100% sẽ xăy ra. Hậu quả là không bao giờ có một cái ǵ là lo sợ cụ thể, chuyện cũng là đáng để ṭ ṃ.
Trong ngày đầu tiên, ông quan sát dấu hiệu duy nhất của t́nh trạng bất an là: "Khi các xe hơi ngừng lại tại ngă tư, mọi người nh́n chung quanh ḍ xét xe bên cạnh, bắt đầu căng thẳng khi khách bộ hành tới gần . . . bởi v́ dĩ nhiên, một quả lựu đạn ném vào xe hơi là quá dễ và người ta không bao giờ biết được liệu là tài xế người Việt có ư mang người ta vào trong một cuộc phục kích hay không." Kissinger tự cảm thấy là an toàn. Có những người khác là hốt hoảng.
Một đêm, ông chợt tỉnh v́ có tiếng súng do một trong những người lính canh của Toà Đại Sứ, do vô ư gây ra, “làm mọi đồn canh và ngoài ra c̣n có tất cả những người Việt khác bên ngoài khuôn viên của Toà Đại Sứ bắt đầu bắn như điên, dù không có mục tiêu“. Ông ngạc nhiên v́ các biện pháp an ninh quanh Toà Đại Sứ quá thiếu sót, cổng chính được kiểm soát nghiêm nhặt, nhưng ở cuối đường bên kia không có biện pháp bảo vệ nào. "Không ǵ đơn giản hơn là việc ném lựu đạn và bắn vào nhà." Nhưng không ai làm như vậy.
Điều tệ hại nhất xảy ra cho ông trong chuyến đi là bị móc ví với tổng cộng 247 Đô la tiền mặt mang theo. Những du khách khác rời Sài G̣n với những kỷ niệm mà về sau tạo cho họ thành những ác mộng. Kissinger đă mang về nhà một bức tranh sơn mài, một b́nh hoa kiểu Huế xấu xí được chế biến thành một cái đèn, một vài món vặt của người sơn cước, tổng giá là 40 Đô la. (Ông tự nhận là ḿnh có những sở thích loè lẹt tầm thường.)
Kissinger cũng không hài ḷng khi lưu lại Sài g̣n, khi những người Mỹ dân sự khác cảm thấy có an toàn hơn. Ngày 26 tháng 10 ông bay đi Huế, cố đô của Việt Nam từ 1802 đến 1945 và luôn là một thành phố thu hút nhất của Đông Nam Á. Thành phố nằm bên bờ sông Hương, trong một thung lũng có núi cao vây quanh. Khi tản bộ ngoạn cảnh trên phố, ông không khỏi nhận ra rằng ông với đoàn hộ tống thuộc Bộ Ngoại Giao là những người Mỹ duy nhất đi đường. Huế nằm khoảng 60 dậm về phía Nam khu phi quân sự, nơi phân chia ranh giới Nam và Bắc Việt Nam, nằm dưới vĩ tuyến 17. Ít nhất là thoạt đầu, ông không phải là người liều lĩnh.
Khi ông Khoa trưởng Đại học Huế thúc dục ông đi thăm các lăng tẩm của hoàng triều nằm trong khu ngoài thành cách không quá 3 dậm, - nơi có nhiều Việt Cộng tập trung, ông được khuyên là nên mang theo ba trung đội đưa ông đến đó - ông từ chối. Ông ghi trong nhật kư: “Khi có chuyện ǵ xảy ra, tôi không có th́ giờ để thử thách chuyện này, trong mọi trường hợp, tôi cũng không có đủ máu anh hùng.“ Ở đây, cũng không nên xem chuyện can đảm của ông là thật hay hư.
Một trong những vị lănh đạo Phật giáo mà ông muốn phỏng vấn, nài nỉ về một cuộc tiếp xúc tại một ngôi chùa cách xa trung tâm thành phố. Ông ghi nhận một cách chán chường: "Nếu Việt Cộng thật sự thâm nhập khắp mọi nơi, như t́nh h́nh chung thể hiện như vậy, th́ chuyện đơn giản là chúng ta không tới các chổ đó." John Negroponte là một thanh niên thuộc Toà Đại Sứ theo làm tùy tùng cho ông, phản ứng là "Việt Cộng không bao giờ dính líu các vụ ám sát mà không phân biệt, khi họ nhắm bắn chúng ta, chúng ta có điều an ủi khi biết rằng họ đă chọn lựa chúng ta là một mục tiêu tấn công cụ thể."
Dù trong cơn băo, với máy bay Beecraft hai động cơ kiểu 18, Kissinger cũng đến phi trường Pleiku trong một chuyến bay sợ đến rợn tóc gáy, nơi mà hồi đầu năm 1965 có một vụ tấn công nặng nề bằng lựu đạn, (một biến cố quan trọng có ghi trong bảng tường thuật về leo thang chiến cuộc của chính quyền Johnson.)
Pleiku là điểm cuối của quốc lộ 19, con đường sinh tử về mặt chiến lược dẫn từ ven biển đến. Tại thành phố này có đặt bản doanh của Bộ Tư lệnh Quân khu II và lúc Kissinger đến thăm có hai sư đoàn Việt Nam, một sư đoàn Mỹ và một sư đoàn Đại Hàn trú đóng. Nói chung, Pleiku bị bao vây: ngoài bán kính chỉ 10 dậm từ trung tâm thành phố, lái xe hơi trong đêm rất nguy hiểm. Căn cứ quân sự Mỹ được bảo vệ bằng các bao cát, hàng rào dây kẻm gai và các hầm pḥng thủ lựu đạn. Như Kissinger viết: “nơi này trong giống như thành phố ven biên bao bọc bởi hàng rào bằng cộc gổ trong các phim Viễn Tây trong truyền h́nh.“
Lúc Kissinger tới thăm, có một trận đánh ác liệt xảy ra tại Plei Me, cách 25 dậm về phiá Nam, nơi mà Trung đoàn 33 và 320 của Quân đội Nhân dân Việt Nam tấn công một căn cứ của Lực lượng Đặc biệt Mỹ, họ đă bị các đơn vị của Quân lực Việt Nam Cộng Hoà đánh trả với sự yểm trợ của Sư đoàn I Kỵ Binh Hoa Kỳ. Không hài ḷng với điều này, cùng với một đoàn cận vệ của CIA, ông đi thăm một tiền đồn heo hút hơn của Lực lượng Đặc Biệt, nằm cách 70 dậm về phía Bắc Pleiku và 20 dậm cách biên giới Lào, b để ông chứng kiến tận mắt sự thâm nhập của Bắc Việt được chống trả như thế nào.
Chỉ trong 3 tuần Kissinger đă quan sát rất nhiều ở Việt Nam. Ông cũng gặp nhiều nhân vật quan trọng và 16 tháng 10 ông bắt đầu gặp vị cao cấp nhất là Tướng William Westmoreland, Tư lệnh Lực lượng Viện trợ Quân sự tại Việt Nam, (Military Assistance Commmand, Vietnam, MACV) một lực lượng mà đến cuối nhiệm kỳ của ông vào năm 1968 có đến nửa triệu quân tăng lên.
Theo quan tâm của Westmoreland, một vấn đề duy nhất mà Kissinger phải đề cập đến là "các nỗ lực quân sự trong chương tŕnh của chúng ta để hoàn tất mục tiêu b́nh định cho đất nước sẽ c̣n kéo dài đến bao lâu." Câu trả lời là 60% dân chúng sẽ thuộc quyền kiểm soát của chính quyền trong ṿng 19 tháng - không thể là 18 hay 20 tháng - và 18 tháng sau đó tỷ lệ sẽ tăng lên là 80%. Kissinger cũng nghe một vài sĩ quan cao cấp khác có nhận định tương tự. Ông nói với Lodge: “Khi tôi nghe các mô tả của từng người về cách mà họ chiến thắng, đối với tôi, không thể dễ dàng ǵ mà thấy làm sao Việt Cộng c̣n sống.“
Ở Pleiku, ông cũng nghe chuyện tương tự, khi “các thuyết tŕnh viên của Bộ Tư lệnh Vùng II nhận định là 68% dân chúng do chính quyền kiểm soát.“ Kissinger chán ghét. Ông nhận xét một cách khinh bỉ: “Khi tôi tiếp xúc với họ lần cuối, Quân đội đang sa sút. Họ chỉ đưa ra một nhóm chuyên viên thuyết tŕnh mà quan tâm chính của họ là lấn quyền anh khi đưa ra hàng loạt những con số thống kê vô nghĩa hoặc là họ tự lừa dối nhau hoặc lừa dối anh." Khi ông hỏi các thuyết tŕnh viên tại Pleiku, “có bao nhiêu dân chúng thực sự là thuộc quyền kiểm soát của chính quyền lúc về đêm. Họ trả lời là chỉ có 30%. Kissinger không tin điều này, ngay khi đó là đúng, “nó chỉ rơ hơn về tầm vóc của vấn đề. Nó cũng chỉ dấu cho thấy là chúng ta có thể chuyển từ một chiến thắng thuần về quân sự này đến một chiến thắng khác mà không thực sự tiến triển trong vấn đề chính là kiểm soát dân chúng.“
Thực ra, đa số người Mỹ mà Kissinger nói chuyện ở Việt Nam ít lạc quan hơn Westmoreland và các giới truyền thông của ông tại cơ quan MACV. Hiển nhiên, Landsdale không được quan tâm lắng nghe, nhưng ít nhất ông rất thẳng thắng và - có lẻ đó là lư do mà ông bị loại trừ. Ông nói với Kissinger là “ông thấy t́nh trạng của Việt Nam vô cùng tệ hại hơn là ông kỳ vọng.“ Chính phủ Việt Nam “không thể gọi là một chính phủ theo một ư nghĩa thông thường nào, - lệnh của chính phủ khó mà vượt khỏi Sài G̣n.“ Ông nói: “Những báo cáo của quân đội về chiến dịch b́nh định, hoàn toàn dựa trên các tiêu chuẩn thuần h́nh thức liên hệ đến số lượng của các trận đánh và các hành quân của đơn vị chính quy.“ Vần đề đích thực mà không thể khắc phục được là “bộ máy chính trị của Việt Cộng được tổ chức chặt chẻ thâm nhập trong tất cả các phạm vi trong sinh hoạt hàng ngày của người Việt, họ hiện diện trong mỗi làng cũng như trong chính quyền thực tế. Theo nhận định của Landsale, phải mất 5 năm mới dẹp tan guồng máy chính trị của Việt Cộng.
Kissinger nghe được một bản phác thảo phân tích gần tương tự của Gordon Jorgensen, Trưởng thường trú của cơ quan CIA. Trong khi các báo cáo chính thức cho thấy là chỉ có 25% dân chúng là thuộc quyền kiểm soát của Việt Cộng, nhưng thực tế đúng ra tỷ lệ này là gần 50%, theo một ư nghĩa là Việt Cộng hoạt động về đêm trong các làng và có khả năng áp đặt ư chí của họ một cách có chọn lọc.
Người khách đặt một câu hỏi khó chịu quen thuộc: “Liệu họ có những dấu hiệu cho thấy là sự kiểm soát của Việt Cộng bị phá vở ở những khu vực mà Mỹ đă lập căn cứ không.“ Câu trả lời là không. C̣n có các trận tuyến chính trị phải thắng Cộng Sản trong nông thôn “qua các cuộc hành quân với nhiều chi tiết khó khăn và cẩn trọng,“ nhưng sẽ mất ít nhất là 3 năm. “Nhưng ai chính xác là Việt Cộng?“, Kissinger hỏi một cách ngây thơ. Họ nói, họ biết Việt Cộng ở cấp tỉnh, nhưng không biết các tên của Việt Công ở cấp quận và các đơn vị chiến đấu và trong nhiều trường hợp họ chỉ biết bí danh.
Các nhân viên của cơ quan CIA mà Kissinger nói chuyện tại Huế bi quan hơn. Trong mức độ mà họ t́m được, 80% dân chúng ở tỉnh bị Việt Công kiểm soát vào ban đêm, trong khi những thôn ấp được liệt kê là đă b́nh định hoá, th́ “các chính quyền địa phương ẩn náu ở nhà với các lực lượng bảo vệ và cầu nguyện cho Việt Cộng đừng tấn công họ.“ Một cuộc thương thảo về hoà ước dựa trên việc chấm dứt các thâm nhập là không thể nào kiểm chứng được. Một cuộc đ́nh chiến có nghĩa đơn giản là sụp đổ.
Tại Washington như thế nào, th́ tại Sài g̣n cũng như thế ấy, CIA cáo buộc giới quân sự là “họ quá thổi pḥng, hoạt động quá chậm và quá cẩn trọng và theo cái nh́n của Việt Cộng là tiên liệu được nhiều,“ trong khi Toà Đại Sứ than phiền với CIA là phải “dành nhiều th́ giờ cho việc chủ yếu là tái thiết nông thôn để biện minh cho sự hiện diện của ḿnh.“
Tuy nhiên, Sở Chính trị của Toà Đại sứ gần như đồng quan điểm với CIA là các đàm phán là sai lầm; nó sẽ phản tác dụng. Habib và toán cộng sự gồm 20 người nói với Kissinger là: “Khi Kỳ thử đàm phán, th́ trong ṿng 72 giờ sẽ có đảo chính . . . Nếu MTGPMN được chính thức công nhận, chỉ trong một thời gian ngắn, họ sẽ nắm được chính quyền . . . Ân xá cho Việt Cộng, cho phép họ tự do tham gia sinh hoạt chính trị, sẽ gây sụp đổ . . . Phải mất ít nhất là 9 tháng để có một chính phủ đủ ổn định để người ta có thể đề cập đến ư kiến về các thương thuyết . . . mất từ 3 cho đến 5 năm để tăng cường về một cấu trúc chính trị để có khả năng cạnh tranh một cách êm thắm với Cộng Sản.“
Các hạ sĩ quan quân đội không thể lạc quan hơn. Khi một người có chỉ rơ cho Kissinger tại Pleiku là, “họ điều động kết hợp lại 6 tiểu đoàn hay 2 trung đoàn tại Plei Me cách Pleiku 20 dậm. Chúng tôi không biết việc này măi cho đến khi mà họ tấn công chúng tôi. Vùng đất này là khu mà các con đường thâm nhập không thể kiểm soát được. Tôi hỏi các thuyết tŕnh viên là theo ư kiến của họ th́ bao lâu mới kết thúc công việc, họ nói ít nhất là 5 năm, mà cũng có thể là 10 năm.“
Ngay trước chuyến đi, Kissinger ghi nhận về các thành kiến của người Mỹ đối với người Việt nhưng ông không đồng t́nh. Đối với Trưởng cơ quan CIA thường trú th́ “người Việt Nam là những người không thành thật nhất thế giới,“ khi so sánh họ với “người Hoa là những tấm gương về mặt nghiêm túc đạo đức và trực tính.“ Theo toán công tác tại Toà Đại Sứ của Habib, người Nam Việt Nam “không bao giờ tin bất cứ cái ǵ mà họ được nghe và họ luôn đoán rằng có một lư do xảo quyệt nào đó.“ Walter Lundy, viên Lănh sự Mỹ mệt mỏi tại Huế, nói một cách đơn giản là ở Việt Nam “bất cứ cái ǵ cũng có thể xảy ra“; hoặc như Kissinger diễn đạt lại điều này, “ông chấp nhận mọi quan điểm của người Việt . . . mà phép lạ trở thành một biến cố quen thuộc.“
Nhưng Kissinger có những phản ứng chung khác biệt khi ông gặp người Việt. Nhân cách của người Việt b́nh thường gây ấn tượng cho ông. Không bao giờ thấy họ dơ bẩn và . . . cuồng nhiệt của Ấn Độ. Người ta không bao giờ thấy một người Việt thô tục, những người này đầy cương nghị và gây ấn tượng, nếu không nhất thiết là thu hút quá đặc biệt. Sự sẳn ḷng thể hiện cách tôn trọng người Việt của Kissinger được tỏ lộ. Khi ông lên máy bay về nước, Bộ trưởng Ngoại giao Nam Việt Nam đột nhiên đến phi trường để chào từ biệt, (dù Kissinger không thể biết ông ta đang ở đâu.)
Kissinger dựa những cảm tưởng tốt đẹp về người Việt của ông từ hàng chục các cuộc gặp gở với các viên chức chính phủ cũng như giới đối lập không Cộng sản. Những ǵ mà họ nói với ông là bộc trực hơn là không thành thật. Có một người nói thay cho nhiều người khác ở Nam Việt Nam, khi ông nói: “Khi hoà b́nh văn hồi, ông sẽ không c̣n quan tâm đến chúng tôi và ông trao cho chúng tôi quyết định vận mệnh ḿnh; ông sẽ cắt giảm viện trợ; ông sẽ mang quân về nhà và chúng tôi sẽ phải làm ǵ? Trần Ngọc Ninh, Tổng Uỷ viên Giáo dục, hỏi thẳng thừng Kissinger là liệu có đúng không “chính phủ Mỷ cố tạo ra một chính phủ dân sự mà họ sẳn sàng thương thuyết với Việt Nam Dân chủ Công hoà, và chính phủ Mỹ dùng áp lực kinh tế để sự thay đổi này có thể xảy ra.“ Đó là những câu hỏi ṣng phẳng. Đúng như lời McNaughton nói, chính phủ Nam Việt Nam cũng tự biết được là trong giai đoạn tiên khởi này, các cuộc đàm phán có nghĩa là sẽ không phải điềm lành cho họ.
Trong bửa ăn trưa tại Nha Trang, Thủ tướng Kỳ cố giải thích cho Kissinger là miền Nam yếu kém triền miên về hai phương diện. Thứ nhất, đất nước bị phân hoá về mặt chính trị “v́ lư do lâu đời về tinh thần kỳ thị địa phương và dị biệt tôn giáo.“ (Dĩ nhiên, một yếu tố duy nhất để có thể vượt qua được các phân hoá này là quân đội.) Thứ hai, chính quyền không t́m ra một khái niệm để có thể cạnh tranh được với Cộng Sản trong nhiều khu vực nông thôn, không phải v́ Việt Công đưọc yêu chuộng mà v́ các tổ chức tàn bạo của họ. V́ lư do này mà ngay cả khi “công bố chấp nhận thương thuyết có thể làm suy yếu tinh thần và ư chí chiến đấu chống Cộng tới một mức nguy hiểm, - thậm chí về điểm này Quân lực Việt nam Cộng hoà có thể mất tinh thần chiến đấu khi nhiều binh sĩ đào ngũ và về nhà.“ Ngoài ra, đ́nh chiến chỉ “tạo phương tiện cho Việt Công sẽ cũng cố hơn các nơi họ đang chiếm giử trong các khu vực nông thôn, nơi mà bây giờ họ có thể kiểm soát," làm phân chia miền Nam một cách hữu hiệu.
Vị Bộ trưởng người Việt gây ấn tượng mạnh nhất cho Kissinger là Ngoại trưởng Trần văn Đỗ, “một người mảnh khảnh với dáng vẻ tinh tế và thanh tao của người Việt trí thức.“ Ông nói về sự phân hoá nội bộ ở Nam Việt Nam, đặc biệt là sự dị biệt giữa người Nam và Bắc. Ông lo rằng sự phân hoá này chỉ có thể vượt qua được là nhờ một loại Đảng Quốc Đại của Ấn Độ. Kissinger hỏi ông ta, “theo quan điểm của ông, “liệu rằng MTGPMN có một vài phần tử theo quốc gia thể thắng không.“ Đỗ trả lời thẳng thừng: “MTGPMN là Việt Cộng, không có sự phân biệt nào giữa cả hai.“ Kissinger hỏi “liệu có ư nghiă nào không khi nói chuyện với họ“. Đỗ “phản bác ư tưởng này và nói là nó sẽ làm kết liễu cho Việt Nam.“
Tôi hỏi Trần Văn Đỗ là ông có h́nh dung chiến cuộc kết thúc như thế nào không. Ông nói bây giờ không phải là thời kỳ để thương thuyết. Đất nước chưa chuẩn bị cho chuyện này và . . . chính quyền Nam Việt Nam không thể đối đầu với Việt Cộng để đấu tranh chính trị. Chính quyền cần nhiều năm để tái thiết toàn bộ cấu trúc xă hội đă bị phá vỡ.
Trước khi ra đi, Kissinger gặp lại Đỗ một lần ngắn ngủi nữa. Đỗ nói rơ là chính phủ của ông không cảm thấy bị ràng buộc vào Hiệp định Genève và trong mọi trường hợp không cam kết thống nhất đất nước qua bầu cử. Ông lập luận là “thống nhất đất nước là một chuyện ǵ đó trong tương lai xa vời và . . . sự chia cắt Việt nam thành hai nước riêng biệt phải duy tŕ trong một thời gian bất định, điều này có nghĩa là “miền Nam phải dành quyền trị an bằng cảnh sát trong lănh thổ của ḿnh . . . có quyền chống lại các cuộc nội loạn trong phạm vi biên giới của ḿnh mà không bị miền Bắc cản trở. Nếu miền Bắc rút lui các đơn vị quân đội của họ và chấm dứt mọi sự yễm trợ cho Việt Cộng, th́ chuyện này sẽ đạt được. Rồi th́ người ta có thể nghĩ đến việc chấm dứt ném bom miền Bắc.“
Trong một buổi họp khác, vị Bộ trưởng Xây dựng Nông thôn tŕnh bày chi tiết về khó khăn trong việc “tái thiết một chánh quyền dân sự“ cho nông thôn. “Vấn đề là trước đó 10 năm Việt Cộng đă bắt đầu xâm nhập vào nông thôn và xây dựng cơ sở hạ tầng khắp đất nước. Hiện nay là lúc cần thiết cho chính phủ bắt đầu từ chổ của Việt Cộng và cố chiếm lại nông thôn từ tay Việt Cộng“. Khủng hoảng về người tỵ nạn làm cho các vấn đề không đơn giản hơn. Tướng Nguyễn Văn Chuân, Tư lệnh Sư đoàn I Bộ Binh giải thích cho Kissinger tại Huế là những người chạy vào miền Nam để thoát khỏi xung đột, họ thành các mục tiêu cho Việt công chiêu dụ “gây bất ổn và nổi loạn.“
Trong một buổi họp với Thiếu tướng Phạm Xuân Chiểu, th́ vấn đề trở nên rơ hơn, chế độ quân sự miền Nam quá mơ hồ về mục tiêu riêng của ḿnh, ngoài chuyện chính là sống c̣n. Chiểu thú nhận là chính phủ phải tŕnh bày cho dân chúng về “một lư thuyết mới“, đề ra một giải pháp khác hơn của Cộng Sản. Ông giải thích thẳng thắng là ông hy vọng rằng sẽ nhận một vài lời soi sáng của giáo sư trước khi rời khỏi Việt Nam, và dường như rơ ràng là việc ông đang nghĩ đến các điều kiện để phác thảo về sách lược.“ Chắc chắn là có quá ít hy vọng về lời soi sáng từ phía Toà Đại Sứ Mỹ.
Trong buổi ăn tối để vinh danh ngoại truỏng Đỗ, Kissinger nghe với sự nghi ngờ, khi Lodge nhấn mạnh là “hệ thống bầu cử của Mỹ có thể áp dụng tại Việt Nam và ngay cả sự cách biệt giữa hai miền Bắc và Nam cũng không được nghe đến tại nước Mỹ. Habib cho là hệ thống bầu cử của Nam Hàn có thể thích hợp hơn. (Mặc dù Park Chung Hee nắm quyền qua một cuộc đảo chính quân sự, bầu cử quốc hội được thực hiện vào năm 1963). Kissinger ghi trong nhật kư, trong suốt buổi nói chuyện Trần Văn Đỗ ngồi đó với khuôn mặt thẩn thờ buông xuôi, trong khi Habib và Lodge tranh luận nhau liệu là hệ thống bầu cử của Massachusetts hay của Nam Hàn là phù hợp hơn trong một đất nước mà Việt Cộng đă kiểm soát được hơn 50% dân chúng.“
Vấn đề rơ ràng được đặt ra: Nếu chính quyền quân sự đương nhiệm của miền Nam cùng đồng ư nhau là không chấp nhận ư kiến về bất cứ một loại thương thuyết nào, liệu có một vài phần tử nào khác ở miền Nam sẳn sàng hơn để thoả hiệp không? Câu trả lời dường như là không. Một chính khách dân sự lăo thành là Phan Huy Quát, trong năm đó có một thời gian ngắn làm Thủ tướng, ông diễn đạt là “với sự kiên quyết về niềm tin toàn diện và tuyệt đối của ông, các lực lượng không Cộng sản ở miền Nam hoàn toàn không hề chuẩn bị để đương đầu chính trị với thiểu số Cộng sản.“ Không quan tâm đến hoà b́nh, ông thúc dục Mỹ “tăng tốc“ việc ném bom miền Bắc cũng như trận địa chiến ở miền Nam. “Khi nào các hoạt động quân sự của chúng ta tiêu huỷ các hy vọng chiến thắng của Cộng Sản, th́ họ sẽ chịu hoà.“ Khi Quát được gạn hỏi về các đề tài thương thuyết, ông trả lời thẳng thừng, “ưu tiên của ông là một là cuộc thảo luận song phương giữa chính phủ miền Bắc và Nam với sự phô trương tối thiểu.“
Nhưng Mỹ không nên ngưng ném bom v́ bất kỳ lư do ǵ mà tối thiểu phải là xác định được việc các đơn vị của Quân Đội Nhân Dân Việt Nam rút khỏi miền Nam. Trần Quang Thuận, cựu Bộ trưởng Xă hội, cũng không có ít khoan nhượng hơn. Miền Nam thiếu đoàn kết xă hội để thương thảo một hoà ước; có lẽ “một cuộc cách mạng xă hội“ là cần thiết cho sự thay đổi. Không giống như bất cứ người khác nói chuyện với Kissinger, Thuận rất cởi mở cho một ư nghĩ là Mỹ tham gia đàm phán song phương bí mật với Hà Nội. Kissinger trả lời về điều này là “ông có một cảm tưởng mạnh mẽ là Mỹ có thể không làm chuyện này, chúng tôi không có thể dùng các nước nhỏ như một quân cờ thí trong cách này, và bất kỳ một cuộc đàm phán nào với phía bên kia phải có chính phủ Nam Việt Nam tham dự.“ Làm như vậy gây cho người miền Nam cảm nhận như là ngây thơ (hoặc lừa dối.)
Trần văn Tuyên, cựu Phó Thủ tướng giải thích cho Kissinger là đă từng có những cuộc tiếp xúc thường xuyên giữa Hà Nội và Sài G̣n:
Ngoài Sài G̣n . . . ông cũng đoan chắc rằng đă có nhiều cuộc trao đổi. Cũng có nhiều cuộc tiếp xúc qua các thành phần thứ Ba tại Paris.(Ông không loại bỏ khả năng là ông có thể tiếp xúc với các đại diện của MTGPMN. Thực ra, ông cũng đề cập tới các bạn của ông cũng đă có những tiếp xúc này.) Tại Paris, người Việt liên minh với cả hai phiá họ gặp nhau thoải mái thuần túy chỉ là để “trao đổi tư tưởng.“ Không hề có một ràng buộc nghiêm khắc nào cho loại trao đổi suy nghĩ này, và nó xảy ra thường xuyên.
Thực ra, điều này đem lại nhiều nghĩ ngợi.
Kissinger không tự giới hạn cuộc họp chỉ với các chính khách và tướng lănh. Ông cũng gặp các vị đại diện Công giáo và Phật giáo để t́m hiểu về t́nh h́nh phức tạp của tôn giáo của miền Nam. Cha Hồ Văn Vui bi quan về nền chính trị Việt Nam cũng như về cuộc chiến và ông thấy không có cơ hội cho một cuộc chiến thắng Việt Cộng bằng quân sự.
Mai Thọ Truyền, Chủ tịch Hội Nghiên cứu Phật học Nam Việt báo động cho ông bằng cách tiên đoán “hoặc là Cộng Sản phê chuẩn việc kư kết Hoà ước tương tự như Hoà ước Genève năm 1954, hoặc là chiến cuộc sẽ leo thang thành Thế chiến thứ Ba.
Một Phật tử khác là Thích Trí Quang, ông khuyên Kissinger là “Trung Quốc là mục tiêu cho người Mỹ ném bom tốt hơn là cho dân Việt Nam.“ Nhưng ông nói thêm rằng “tất cả ở miền Nam đều lệ thuộc vào tham nhũng và gây ảnh hưởng và xă hội ung thối đến tận cội rể.“ Những cuộc phỏng vấn của Kissinger dường như là lúc cho một cuộc cạnh tranh xem chuyên gia nào là người bi quan nhất.
Trong số những ứng viên đứng hàng đầu phải kể đến ông Đặng Văn Sung, Giám đốc xuất bản của nhật báo Chính Luận, ông bác bỏ chính phủ Sài g̣n như là “một nhóm quân sự không c̣n là đại diện cho ai, ngoài việc lo cho thành viên của họ“ và “mất hẳn mọi cơ sở trong dân chúng hay có quan hệ với dân chúng.“
Khi Kissinger chuẩn bị rời Việt Nam, tâm trạng của ông chán nản. Toàn bộ t́nh trạng khó khăn của Mỹ ở Việt Nam được đúc kết qua lời chỉ trích của Bùi Tường Huân, Viện trưởng Viện Đại Học Huế. Khi Kissinger ghi trong nhật kư:
Ông không bao giờ biểu lộ công nhận tối thiểu cho một sự thật là việc xây dựng là do tiền viện trợ của Mỹ. Ngược lại, ông phàn nàn về lối kiến trúc, theo như ông yêu sách, là không phù hợp với truyền thống Việt Nam . . . . Đến một điểm trong cuộc thảo luận, chúng tôi bàn về các vấn đề tổng quát của viện trợ Mỹ và tôi đă nói với ông rằng nhiều người Mỹ quan niệm là thực ra nỗ lực chính yếu tại Việt Nam phải nằm trong lĩnh vực kinh tế và viện trợ kinh tế sẽ tạo ra ư nghĩ về sự tôn trọng lẫn nhau. Ông Viện trưởng sau đó nói là viện trợ duy nhất của Mỹ mà người dân b́nh thường nhận được là súng đạn Mỹ. Dù tái thiết hoặc xây dựng bất cứ thứ ǵ bằng viện trợ Mỹ là . . . . thành cần thiết, do những ǵ mà họ đă phá hủy.“
Đó là gần lúc ra đi.
VII
Chuyện tốt nhất là không nên chế diễu các nhà báo. Cũng điều khôn ngoan là không nên nói quá thẳng thừng với họ. Trong chuyến đi lần đầu tiên tới Pakistan vào năm 1962, Henry Kissinger đă có kinh nghiệm đầu về các nguy hiểm của báo chí. Chỉ một vài nhận định thiếu suy xét cũng đủ làm cho ông nổi giận để dạy cho ông một bài học thương đau. V́ thế, trong chuyến đi Việt Nam vào năm 1965, ông đă t́m cách tốt nhất tránh các phóng viên. Nhưng đến ngày 1 tháng 11 do áp lực của Đại sứ Lodge và Phát ngôn viên chính là Barry Zorthian, Kissinger chiều ḷng. Ông đồng ư tham dự một buổi ăn trưa tại nhà của Zorthian mà có mời các phóng viên quan trọng của Mỹ tại Sài G̣n. Trong số những người hiện diện này gồm có Keyes Beech của Chicago Daily News, Malcoln Browne của ABC, Peter Krumpa của The Baltimore Sun, Charles Mohr của The New York Times, John Maffre của The Washington Post, Robert Shaplen của The New Yorker và William Tuohy của Newsweek. Jack Foisie của Los Angeles Times là khách cuối cùng. Là em rể của Dean Rush, Foisie được xem như là người ít nguy hiểm nhất cho vị cố vấn đang phục vụ trong Bộ của Rusk. Thực ra, Foisie đă phá hoại cho chuyện trở về Kissinger để làm việc cho chính phủ.
Ngay sau buổi ăn trưa, Foisie gởi một bài báo để xuất bản cho ngày hôm sau dưới tựa đề "Chế độ Việt Nam lung lay, Đặc Sứ của Johnson nhận định"
Các sứ giả gần đây của Toà Bạch Ốc đă tường tŕnh về mặt trưởng thành chính trị hầu như yếu kém toàn diện hoặc trong các nhà lănh đạo hiện nay của chính phủ Nam Việt Nam không có động lực chính trị quên ḿnh.
Mặc dù tự họ không nói ra, nhưng ai cũng được biết đó là những phát hiện của Giáo sư Henry Kissinger, nhà khoa học chính trị nổi danh và Clark Clifford, luật sư ở Washington và cố vấn cho các tổng thống - cả hai đă thăm Sài G̣n gần đây.
Clifford và Kissinger được Tổng thống Johnson gởi tới đó để đề ra các ước lượng độc lập về chiều hướng chính sách mà Mỹ phải thực hiện tại Nam Việt Nam.
Có những báo cáo đầy thẩm quyền mà Kissinger sẽ thông báo cho Toà Bạch Ốc biết ở đó chưa có một chính phủ quốc gia đoàn kết là chuyện hàng đầu, v́ hiện nay trong số những nhà lănh đạo đất nước không thể t́m ra những người có ḷng thực sự hiến ḿnh cho đất nước. Các nghiên cứu của Kissinger chỉ rơ là có ḷng trung thành với gia đ́nh và các phe nhóm ưu tiên hơn là về ư nghĩa trách nhiệm cho đất nước.
Theo sau đó là có nhiều phê b́nh đầy chi tiết về tham nhũng của chính phủ Kỳ, cách làm sai trái của chính phủ về vấn đề người tị nạn và khinh thường giới nông gia. Foisie dùng mọi tiểu xảo nghề nghiệp để đưa các lời lẽ vào mồm của Kissinger. Ông viết, “mặc dù Kissinger không chỉ rơ những nhận định của ông về các khuynh hướng hiện tại của viện trợ Mỹ, ông nhận thức được là có vài chính khách Mỹ ở đó nhận định là đă đến lúc phải áp đặt ư muốn của họ cho chính giới người Việt . . . . Như được biết, Kissinger bị tấn công dồn dập với những đề nghị thay đổi thái độ của Mỹ trong việc gây áp lực để chửa trị các yếu kém của chính quyền Nam Việt Nam. Ở đây, điều đó có nghĩa là ông đă nỗ lực để lắng nghe các quan điểm dị biệt.
Kissinger lắng nghe. Các quan sát viên ngoại giao từng theo dơi ông từ khi ông đến đây theo lời yêu cầu của Tổng Thống Johnson đều có ấn tượng về ư muốn lắng nghe của ông.
Những người thân cận nhất với Kissinger trong khi ông ở đây tin là ông sẽ mang về một lời tóm tắt là . . . . chính phủ Việt Nam chưa hữu hiệu và chỉ có ổn định vầ bề mặt. Một phiên bản trong một bài báo tương tự cũng xuất hiện trên The Washington Post dưới tiêu đề "Đặc sứ của Johnson phát hiện về mặt trưởng thành chính trị ở Sài g̣n là hầu như hoàn toàn yếu kém.”
Kissinger thật kinh ngạc. Trước khi rời Sài G̣n, ông đă gởi hai điện tín đầy nổi giận về Washington, ông cực lực đính chánh là bài báo phản ảnh đúng nhận định của ông. Nhưng chuyện trầm trọng hơn đă đến. Ngay khi đáp xuống San Francisco, ông đọc bản tuyên bố của Toà Bạch Ốc về chuyến đi của ông (do Billy Moyers soạn thảo) với sự ngạc nhiên mà trong đó phủ nhận là ông có bất kỳ một vai tṛ chính thức nào. Ông khó chịu tận cùng và thảo một bức thư dài hai trang gởi cho Mc Bundy:
Tôi quyết tâm hoàn thành công tác đầu tiên của chính phủ giao cho tôi trong ba năm trong thầm lặng và kín đáo. V́ thế, trong suốt thời gian lưu trú tại Việt Nam, tôi từ chối tiếp xúc báo chí. Cuối cùng, cho đến gần ngày cuối, do sự yêu cầu khẩn thiết của Đại sứ và Zorthian, tôi gặp một vài báo giới và đúng theo lời hứa là họ sẽ kể cho tôi biết về quan điểm của họ về Việt Nam. Tôi ngờ rằng, trong buổi ăn trưa này tôi đă nói có đôi ba câu. . . . Những quan điểm mà họ gán cho tôi là . . . các sự gán ép.
Trong suốt thời gian lưu trú của tôi . . . tôi đă cố gắng hết sức ḿnh để yểm trợ công khai cho chính sách của chính phủ. Những ǵ liên hệ đến chính phủ Sài g̣n, tôi đă làm với những ǵ tốt đẹp nhất để nhấn mạnh đến ư nghĩa ổn định của chính quyền . . . . Trong khi công kích các vấn đề mà tôi không nói, Toà Bạch Ốc có thể đă vô t́nh làm suy yếu đến mức độ khả tín của những vấn đề mà tôi đă nói. Xét theo sự kiện là tôi đă công du trong sự ủy nhiệm của chính phủ và tôi làm việc từ trong văn pḥng của Toà Đại sứ, tôi không biết người Việt sẽ tuyên bố ǵ về việc tôi đă ở đó một cách không chính thức.
Ông thừa nhận là nhận định t́nh h́nh của ông tại Việt Nam là ”thiếu khích lệ” so với niềm tin của ông trước khi đi. Nhưng vấn đề không phải là t́nh trạng yếu kém của chính phủ Sài G̣n mà thuần là ”một triệu chứng.” Trong mọi trường hợp, chính quyền hiện tại cũng ”tốt như bất kỳ một giải pháp tương ứng khả dụng nào.” Ông không hiểu tại sao Toà Bạch Ốc quyết định một cách phản xạ, loại bỏ một người nào đó mà họ ủng hộ triệt để chính sách của chính phủ ở Việt Nam.” Vừa bị tổn thương và nổi giận ông đ̣i hỏi một lời đính chánh chính thức.
Điều không rơ là tại sao Kissinger tự tin ḿnh là không liên hệ với những sai lầm của chính phủ Johnson, những ǵ mà ông đă quan sát tại Washington và Sài G̣n, - đặc biệt là khuynh hướng của từng cơ quan của chính phủ đổ trách nhiệm cho nhau về t́nh h́nh đang tệ hại ở Việt Nam. Khi Bundy tự ḿnh không ngờ vực ǵ khi chuyển tiếp thư nổi giận này của Kissinger cho người em là William, ông không b́nh luận mà là "Chúng ta lại có một chuyện mới".
Thực ra, trong các buổi họp của Kissinger đều có các nhân viên của Toà Đại Sứ có mặt giúp đở, như điện tín của Lodge biện hộ cho thái độ của ông ta. Nhưng không hề có lời đính chánh nào của Toà Bạch Ốc. V́ thế, Kissinger quyết định tự công bố lời đính chánh của ḿnh. Và ông ép Bundy thanh minh những cáo buộc ông, khi cho là “ít nhất ông đă không kín đáo và có lẽ không trung thành” khi nói chuyện với những người mà ông tôn trọng quan điểm, trong số họ có Hamilton Fisch Amstrong, Biên tập viên cho tạp chí Foreign Affairs. (Bundy đồng ư.) Một sự hài ḷng khác duy nhất mà Kissinger nhận được là điện văn của Moyers, ông tŕnh bày “lấy làm tiếc” về “chuyện vụng về” do lời tuyên bố của ông gây ra. Ngày 11 tháng 11 Kissinger đến Washington, ông đă có thể tường tŕnh cho Lodge là “chuyện về bài báo của Foisie đă qua.”
Foisie cũng đề cập đến tên của Clark Clifford khi Foisie muốn ngụ ư rằng Clifford cũng chia sẻ các nhận định bi quan của Kissinger. Điều này làm cho Johnson cũng tức giận, khi không có phủ nhận là Clifford có báo cáo trực tiếp cho Tổng thống. Kissinger viết một lá thư dài cho Clifford để bào chửa cho thái độ của ông. Nhưng có một sự dị biệt quan trọng. Ông có đi ăn trưa cùng với đoàn báo chí, c̣n Clifford th́ không. Theo Kissinger, ông đă mở đầu cuộc nói chuyện với Zorthian với nhận xét là
Đối vối tôi, dường như là không phù hợp khi tuyên bố bất cứ một kết luận nào trước khi tôi báo cáo cho Toà Đại sứ. Thực ra, tôi đang c̣n trong tiến tŕnh gạn lọc các cảm tưởng của ḿnh. Tuy nhiên, tôi rất cám ơn về những quan điểm về t́nh h́nh ở Việt Nam của các giới đầy kinh nghiệm, nhất là về vấn đề tăng cường tính chính thống và liên tục của chính phủ. Trong thời gian c̣n lại của buổi ăn trưa, v́ các lư do thiết thực, tôi không hề nói ǵ, và thay v́ thế, tôi lắng nghe một cuộc thảo luận sống động giữa các kư giả.
Ông không bao giờ đề cập nhiều tới tên Clifford. Kỷ niệm chính của ông về bưa ăn trưa là ông đă bị sốc về các lời b́nh luận tàn bạo của báo giới chống lại chính phủ Sài G̣n. Ông lấy làm “tiếc nuối cực kỳ và xúc động khi những nỗ lực hỗ trợ của tôi cho chính phủ và Đại Sứ Lodge đi đến một kết thúc quá xấu hổ. Trong những ngày cuối tôi đă bị dằn vặt với quyết định là tôi có thể làm một cái ǵ đó khác hơn, tôi vẫn không hiểu cái ǵ đă xảy ra.”
Chuyện ǵ đă xăy ra? Có hai lời giải thích là có thể. Clifford nghĩ là Foisie đến buổi ăn trưa với Kissinger quá trể, v́ thế ông không được thông báo là cuộc thảo luận này không được tường thuật. Tuy nhiên, Zorthian có một kư ức khác. Trong buổi ăn trưa ở Sài g̣n, “Henry nói quá nhiều, ông tŕnh bày mối bi quan sâu đậm về giới lănh đạo ở Sài G̣n; ông có nói là họ không thu phục được dân chúng và tham nhũng.” Về sau, ông nói với Walter Issacson: “Tôi phải nói rằng câu chuyện của Foisie là chính xác. Và mối bi quan của Henry là đúng như thế.”
Nói một cách khác, một lần nữa, Kissinger sai lầm v́ nói chuyện với kỷ giả quá thẳng thừng. Lư do làm cho điều này có vẻ khả tín, bởi v́ đơn giản đó không là vấn đề, những ǵ mà Kissinger nói cho Clifford biết là ư kiến của riêng ông, như ông tŕnh bày trong các báo cáo cho Lodge là hoàn toàn khác hẳn, đối nghịch với các lời tuyên bố mà Foisie gán ghép cho ông. Như chúng ta đă thấy, tất cả những ǵ mà Kissinger viết về chuyến đi Việt Nam, ông không hề có lời nào về một niềm tin mănh liệt về sự ổn định của chính phủ Sài g̣n. Chuyện hoàn toàn trái lại. Ông có một sai lầm cổ điển, hé lộ cho báo chí những ǵ mà ông nghĩ thực rồi lại đính chánh cho ḿnh, làm cho sai lầm này tạo được chú ư nhiều hơn.
VIII
Thế gian này phải làm ǵ cho chuyện Việt Nam? Trong các buổi họp sơ khởi để đánh giá t́nh h́nh cùng với William Bundy, Alexis Johnson, và Leon Unger tại Bộ Ngoại Giao, và với McNamara, Mc Naughton và Yarmolinsky tại Bộ Quốc Pḥng, và Raborn cùng với các cộng sự viên cao cấp tại CIA, Kissinger tự thấy ḿnh đang có cạnh tranh với Clifford, người đă tới Washington trước ông ta. Kissinger báo cáo cho Lodge: "Clifford là một người bồ câu cực đoan, trước khi ông khởi hành.”
Từ khi ông trở lại, ông luôn nhấn mạnh câu nói "hoà b́nh không điều kiện" vừa là không khôn ngoan về mặt ngoại giao và cũng không là cẩn trọng về mặt chính trị. Theo như Clifford, chúng ta cần có một khẩu hiệu tập trung mạnh vào các kết quả và các tương nhượng của Cộng Sản. Để diễn giải một câu nói củ th́ đạo văn là một h́nh thức thành thật nhất của tâng bốc.
Người miền Nam đă thuyết phục Kissinger được là: Chỉ có nói chuyện về đàm phám với người miền Bắc là không đủ, thực sự ra là rất nguy hiểm. “Về mặt tinh thần, Washington chưa đủ chuẩn bị cho đàm phán,” mặc dù họ có mong ước về đàm phán. Kết luận quan trọng khác trong chuyến đi của ông là chương tŕnh B́nh định hoá của CIA - một uyển ngữ cho chiến dịch chống các cuộc nổi dậy để đẩy Việt Cộng ra khỏi các làng mà họ đang chiếm đóng – cần được xây dựng một cách tuần tự, khi mở rộng một cách vội vàng của Toán Hành động V́ dân (đào tạo các cán bộ chống Cộng trung thành với Sài G̣n) có thể làm hỏng toàn bộ chương tŕnh.
Hiện nay, Kissinger tự đặt ḿnh trong vị trí là người của Sá G̣n tại Washington. Những báo cáo của ông cho Lodge được hoan nghênh là "khôn ngoan và hữu ích." William Porter dục ông là nên "theo sát vấn đề". Ông nhấn mạnh: "Chúng tôi cần ông." Philip Habib gọi chuyến đi của ông là "một làn gió mới và mát" và dục ông trở lại vào mùa hè sau. Ông viết:"Không có một dự án nào khác có thể là đạt được một phân nửa thu hút, thậm chí giống như anh điều động một đàn xiệc. Người ta suy đoán khi tham chiếu với cuộc hội luận quốc tế. Đó là một ṣng bạc khổng lồ mà không một tay chơi bạc nào có đủ khả năng bỏ đi.”
Habib nóng ḷng muốn thấy bản báo cáo tổng kết của Kissinger cho Lodge - hoặc “đó là một cái ǵ đó khủng khiếp đến độ mà nhà lănh đạo phải dấu nó trong ánh mắt thăm ḍ của tôi?". Câu trả lời là bản tường tŕnh của Kissinger về Viêt Nam quá khủng khiếp đến độ mà ông đă không gởi cho Lodge. Bản sơ thảo mà Kissinger giử lại chỉ c̣n một bản, cho thấy rơ quan điểm của ông tiêu cực đến như thế nào sau chuyến đi Việt Nam lần đầu. Đó là một bản cáo trạng nguyền rủa về các t́nh trạng khó khăn của Mỹ, mà hy vọng của Kissinger là làm sao cho dịu dọng hơn để cho Lodge dễ chịu.
Kissinger viết, “t́nh h́nh quân sự có thể cải thiện là khả thi, thậm chí c̣n cho phép có được các lời tiên đoán “lạc quan quá trớn” của quân đội. Tuy nhiên, thành công sẽ tùy thuộc "khả năng tạo ra một cấu trúc chính trị lấp đầy khoảng trống do 20 năm nội chiến gây ra, 10 năm do hệ thống ám sát của Việt Công vào các giới chức cao cấp và 2 năm của các biến động chính trị tại Sài G̣n".“ Chính phủ Sài G̣n trong một vị thế bấp bênh, thiếu thuần nhất, thẩm quyền cai trị tại nông thôn c̣n yếu, nền hành chánh tập trung quá nặng nề.”
Tại các tỉnh, nội chiến và bất ổn chính trị tại Sải G̣n tạo ra một t́nh trạng tổng hợp giữa . . . xuống tinh thần và thờ ơ. Các cuộc ám sát, không khả năng, thay đổi chính quyền, tất cả tạo nên việc là phải có một sách lược bảo chứng cho các nguy cơ. Khi theo dơi một chương tŕnh từ Sài g̣n xuống cho các tỉnh, người ta ngạc nhiên khi thấy bao nhiêu phần là mất dấu và bao nhiêu phần là dấu tích c̣n lại của việc không đúng mục tiêu . . . . Thực ra, chương tŕnh càng phát động ồn ào và suy sụp đă càng tạo ra một tinh trạng chung là đạo đức giả và mất tinh thần.
Sự yếu kém này là điểm chủ yếu cho sự bí ẩn của Việt Nam, để giải thích cho t́nh trạng cực kỳ khó khăn trong việc đánh bại Việt Cộng, những người kiểm soát về đêm tại các nông thôn mà Kissinger cho là lên đến 85%. Thực vậy, Kissinger nghi ngờ rằng, "trong một vài khu vực chính quyền c̣n sóng sót bằng cách thoả hiệp ngầm với Việt Cộng trong khi cả hai bên cùng chung sống mà không ai đụng chạm ai.” Trong các khu vực này, việc chống nổi dậy giông như "một trận đấu đô vật chuyên nghiệp". C̣n các nơi khác, các vị tư lịnh quân khu của Nam Việt Nam hưởng "quyền tự trị gần giống như lănh chúa". Chính quyền cấp tỉnh là một mốc liên kết yếu nhất trong chuổi dây này.
Truớc những t́nh trạng này, các nỗ lực của Mỹ dường như là phản tác dụng nhiều hơn là tác dụng. Ông viết: ”Công việc hành chánh của chúng ta càng bộc phát đưa tới một t́nh trạng gia tăng các chương tŕnh, mà nó khuynh hướng làm áp đảo và suy yếu những nỗ lực riêng của chế độ miền Nam.” Trong h́nh ảnh của Alexis Johnson, viện trợ Mỹ là ṿi chửa cháy, khả năng của chính phủ miền Nam giống như một cái ṿi tưới nước trong vườn.
Kissinger duyệt qua danh sách toàn bộ các cơ quan Mỹ liên hệ tại Nam Việt Nam, đánh giá chung các cơ sở của sự quan sát của ông ta, bắt đầu là cơ quan USOM (United States Opeation Mission) do cơ quan AID (The Agency of International Development) điều khiển. Ông nghĩ thành phần nhân viên cao cấp của các cơ quan này là “tuyệt vời”, những người của họ ở cấp tỉnh là "nhóm người Mỹ có khả năng", bộ máy hành chánh của họ ngày càng tăng lên đă cố gắng có những dự án phát triển toàn quốc đầy tham vọng và vượt qua khả năng của bộ máy hành chánh Việt Nam, nhưng trong các khu vực do Việt Cộng kiểm soát chỉ thuần là mở rộng cơ sở thu thuế của Cộng sản.
Trưởng Cơ quan CIA thường trú gây ấn tượng cho Kissinger, v́ dựa trên l ư do “trong toàn bộ, sự thâm nhập của bộ máy Việt Cộng là cực kỳ yếu kém . . . chỉ khoảng 30% của Toán B́nh định là thực sự hoạt động đúng như quy định. MACV - các cuộc hành quân dưới quyền tư lệnh của Westmoreland - đă cố gắng làm quá nhiều việc trong cùng một lúc. Họ làm việc cực kỳ hành chánh quan liêu và nhắm quá nhiều vào kết qủa có thể “diễn đạt bằng các con số.”
Do đó, có lơ là về "các nỗ lực mà nó tùy thuộc phẩm chất vô h́nh như là khám phá những nhóm lănh đạo địa phương." Đặc biệt hơn, họ thiếu khả năng để thực hiện việc b́nh định nông thôn một cách hữu hiệu - hoặc là, như Kissinger diễn đạt lại một các lịch sự hơn: “những khả năng đặc biệt được phát triển trong ṿng chục năm hoặc trong nhiều thời kỳ huấn luyện chiến đấu không đem lại được khả năng phán đoán để phân biệt về mặt chính trị trong các t́nh huống luôn biến động và phức tạp.”
Ngược lại, Lansdale đă gây ấn tượng cho Kissinger - " một nghệ sĩ trong việc thương thảo với người châu Á . . . ông kiên nhẩn, gây nguồn cảm hứng, sáng tạo" - và do toán làm việc trẻ của ông, trong đó có Daniel Elberg, một lư thuyết gia uyên bác về thuyết tṛ chơi của Đại học Harvard. Ông là nguời đầu tiên quan tâm đến các chủ đề về an ninh quốc gia trong cuộc hội luận về chính sách quốc pḥng của Kissinger. Nhưng như Kissinger nhận xét họ một cách dịu dàng, “tính khí của họ thuần theo cá tính và nghệ sĩ” làm hại cho các cơ quan khác. Ông cũng ghi nhận một cách tinh tế là Landsdale đă cường điệu trong sự so sánh giống nhau giữa t́nh h́nh Việt Nam trong thập niên 60 và Philippines trong những năm 50. (trong khi đó Lansdale đă hỗ trợ cho chính phủ đánh bại phiến quân Cộng sản Huklalahp.)
Cuối cùng, Kissinger tự ḿnh quay sang Toà Đại Sứ. Có lẽ là một chuyện không thể tránh được, đứng trước giới quan tâm mà ông nhắm tới, ông tỏ ra tương đối tích cực về những ǵ mà ông gọi là “một trong những điểm mạnh nhất - nếu không là mạnh nhất - của Phái bộ Mỹ, mà ông phải đối đầu ở bất cứ nơi nào". Nhưng ở đây cũng vậy, ông đă có chỉ trích, đặc biệt là khuynh hướng của Phái bộ Sài G̣n là theo đuổi nhiều chương tŕnh mà “khi khởi thảo hoàn toàn tách rời nhau và tất cả các thành viên của nhóm công tác chấp thuận về những tiêu chuẩn chung không liên quan nhau", đối nghịch lại với “những thiên vị cá nhân của một vài nhân viên ở Sài G̣n hoặc một vài giới chức cấp tỉnh"
Toàn bộ nhận xét của Kissinger về nỗ lực của Mỹ trong mọi biện pháp là sắc bén và gay gắt. Nói một cách đơn giản là thiếu một sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan.
Bởi v́ trước hết mỗi cơ quan nôn nóng thúc đẩy chương tŕnh của ḿnh, có một khuynh hướng điều hành qua những ǵ mà thực ra có các thoả hiệp là họ không công kích nhau. Trừ khi nào chương tŕnh của một cơ quan này ảnh hưởng trực tiếp đến các chương tŕnh của cơ quan khác, họ cam đoan là không thách đố nhau v́ sợ là phải đệ tŕnh để duyệt lại toàn bộ dự án mà họ đang theo đuổi. Tiến tŕnh này tránh mọi cạnh tranh trực tiếp; gây them nhiều thủ tục hành chánh và có khuynh hướng tránh các sự chọn lựa bằng cách cố thực hiện mọi giải pháp khả dụng, theo một cách trong t́nh trạng khan hiếm các nguồn lực khả dụng - đặc biệt là về mặt nhân lực được huấn luyện - chỉ gây ra thất vọng.
Thách thức mà Mỹ phải chấp nhận là cố "xây dựng đất nước trong một xă hội phân hoá giữa ḷng một cuộc nội chiến". Nhưng có một khoảng cách triền miên giữa khái niệm và thực hiện, bởi v́ "một sự sụp đổ tượng h́nh của một chính quyền dân sự của người Việt ở các tỉnh và khuynh hướng của Mỹ là làm quá nhiều và quá nhanh trên phạm vi quá rộng." Kissinger làm hết sức ḿnh để kết luận với một vài khuyến nghị tích cực: các dự án thí điểm cần đo lường nghiêm túc hơn, một khi đă khởi động th́ cần theo dơi chặt chẻ hơn, kiểm tra nhân lực cấp tỉnh, thành lập Ủy ban Giám sát Chương tŕnh của cơ quan mà vị đại diện cho cơ quan sẽ lănh đạo.
Nhưng ư tưởng tốt đẹp nhất của ông là một cách đơn giản nhất. Đó là lúc một người vẽ bản đồ Việt Nam không chỉ áp dụng cho các đơn vị quân sự, "phản ảnh t́nh trạng an ninh nhưng nó có ảnh hưởng cho dân chúng." Và đó là lúc phải bỏ đi từ B́nh định nông thôn. Từ này có vẻ quá tiêu cực, ngay cả có vẻ quá hạ ḿnh gợi lại thời các chiến tranh thuộc địa khi người ta b́nh định hoá những thuộc dân bản xứ. Thực ra, nó làm nhớ lại quá nhiều - đúng như Graham Greene tiên liệu.
Nh́n chung, dự thảo báo cáo của Kissinger đụng chạm quá mạnh khi gởi đi. Hai ngày sau, ông gởi cho Lodge một bản nhuận sắc toàn bộ, một vài chỉ trích nghiêm khắc được biên tập lại và kết luận khác biệt nhẹ nhàng, gồm cả một vài lời kiên quyết đầy trách nhiệm mà dự thảo đầu tiên không ghi rơ. "Tôi tin tưởng sâu đậm rằng Việt Nam là bản lề của nỗ lực của dân tộc chúng ta, nơi mà thành công và thất bại sẽ quyết định về vai tṛ thế giới của chúng ta trong nhiều thập niên sắp tới." Sau khi bản báo cáo đă được duyệt lại hoàn chỉnh, Kissinger c̣n thêm vào hai ư tưởng. Một cách tổng quát, liệu có nên lập ra tại Việt Nam một kiểu Đoàn Chí Nguyện Hoà B́nh (Peace Corp) để chiến đấu chống lại việc thiếu tinh thần dấn thân của sinh viên và trí thức trong nỗ lực chiến tranh không bằng cách đưa họ về nông thôn giúp cho chương tŕnh b́nh định hoá? Và cùng một mục tiêu này, liệu việc lập ra một mối dây liên hệ chặt chẻ giữa các đại học Mỹ và Việt Nam có phả i là một ư nghĩ tốt đẹp chăng?
Kissinger có lư về một điểm, "vấn đề nền tảng mà Mỹ đối diện là khai triển một ư thức hệ mà trong đó có cả việc ủng hộ của dân chúng và đặc biệt là giới trí thức . . . khẳng định một cái ǵ đó, không chỉ có phủ nhận." Khi năm 1965 sắp hết, đó là lúc ông tỉnh mộng, ông tin tưởng mănh liệt là một ư thức hệ như thế có thể h́nh thành trong một cuộc trao đổi học thuật giữa hai đại học Harvard và Huế, mà cả hai vốn dĩ đă là quá xa nhau.
***
Naill Ferguson, Giáo sư Sử học Đại học Harvard, Chuyên gia Cao cấp Đại học Stanford. Ông là một trong những nhà sử học nổi danh nhất hiện nay và Kissinger 1923-1968: The Idealist là sáng tác mới nhất. Viết tiểu sử của Kissinger, Ferguson nhằm xoá tan các cáo buộc và cố chứng minh Kissinger là một mẩu người có lư tưởng phụng sự hoà b́nh theo lư thuyết của Woodrow Wilson và Immanuel Kant.
Sách gồm có 2 cuốn. Cuốn I tŕnh bày về thuở thiếu thời tại Đức, thời hội nhập tại Mỹ và lúc khởi nghiệp tham chính cho đến năm 1968, trước khi là Cố vấn An ninh Quốc gia cho Richard Nixon. Sách có 986 trang với 22 chương được biên tập công phu. Riêng hoạt động của Kissinger tại Việt Nam đă chiếm trọn 5 chương với nhiều chi tiết mới.
Chương 16 The Road to Viet Nam ghi lại các chuẩn bị cho chuyến đi Việt Nam. Chương 17 The Unquite American tường thuật các hoạt động trong lần công tác đầu tiên tại Việt Nam. Chương 18 Dirt Against the Wind tŕnh bày các cuộc thảo luận tại Toà Bạch Ốc sau chuyến đi. Chương 20 Waiting for Hanoi hé lộ các mật đàm với Mai Văn Bộ tại Paris và các tiếp xúc trung gian khác với Hà Nội và Chương 21 1968 mô tả các ảnh hưởng của chiến cuộc Mậu Thân đối với Mỹ.
Dù là một chính khách lăo luyện và một học giả uyên thâm, nhưng Kissinger bị công luận kết án là phải đưa ra Toà án H́nh sự Quốc tế v́ ông là một con người thực dụng, chỉ biết phục vụ cho quyền lợi của nước Mỹ, không có đạo đức và gây bao tang tóc cho thế giới mà trong đó có việc kết thúc chiến tranh Việt Nam bằng Hiệp định Paris.
Kissinger đă kư gởi các tài liệu chính thức cho Thư viện Quốc hội Hoa kỳ và công chúng được quyền sử dụng sau khi ông mất 5 năm. Ngoài ra, ông đă tặng các tài liệu cá nhân cho Thư viện Đại học Yale vào năm 2011. Nhờ có độc quyền khai thác tài liệu do Kissinger cung cấp mà Ferguson đă tŕnh bày mới lạ hơn về các hoạt động của Kissinger. Ferguson đă bị kết án khá gay gắt với tác phẩm này, dù sách hé lộ cho độc giả hiểu rơ hơn về bi kịch Việt Nam vơi những cảnh dàn dựng và âm mưu lủng đoạn của Mỹ trong bóng hậu trường.
Dù những vinh quang của phe thắng cuộc và những đoạn trường của phe thua cuộc đă thuộc về quá khứ, nhưng chúng ta là những người trong cuộc cần học tập về các sai lầm trong gọng kềm lịch sử và tỉnh thức là 42 năm qua đă chứng tỏ Đảng Cộng Sản Việt Nam thất bại v́ tạo ra một chính quyền bất tài, tham nhũng, vô đạo đức và vô trách nhiệm.
Hơn bao giờ hết, tổ quốc đang lâm nguy, toàn dân tộc nên can đảm hơn để nhận trách nhiệm đối với tương lai của đất nươc và đ̣i Đảng Cộng Sản Việt Nam phải trả lại sự thật cho lịch sử và quyền phúc quyết cho toàn dân để đất nước có thể khởi đầu cho một kỷ nguyên mới: Đảng thất bại, nhưng dân tộc Việt Nam không chịu thất bại (ĐKT).
Vietnamese commandos : hearing before the Select Committee on Intelligence
of the United States Senate, One Hundred Fourth Congress, second session ...
Wednesday, June 19, 1996
CLIP RELEASED JULY 21/2015
https://www.youtube.com/watch?list=PLEr4wlBhmZ8qYiZf7TfA6sNE8qjhOHDR6&v=6il0C0UU8Qg
US SENATE APPROVED VIETNAMESE COMMANDOS COMPENSATION BILL
http://www.c-span.org/video/?73094-1/senate-session&start=15807
BẮT ĐẦU TỪ PHÚT 4:22:12 - 4:52:10 (13.20 - 13.50)
Liên lạc trang chủ
E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com
Cell: 404-593-4036
Những người lính một thời bị lăng quên: Viết Lại Lịch Sử
֎ Binh Thư Yếu Lược Trần Quốc Tuấn ֎ Một Trang Lịch Sử
֎ Vietnamese Commandos' History ֎ Vietnamese Commandos vs US Government ֎ Lost Army Commandos
֎ Bill of Compensation ֎ Never forget ֎ Viết Lại Lịch Sử Video ֎ Secret Army Secret War Video
֎ Đứng Đầu Ngọn Gió Video ֎ Con Người Bất Khuất Video ֎ Dấu Chân Biệt Kích Video ֎ Kiểm Lại Hồ Sơ Biệt Kích Video
֎ The Secret war against Hanoi Richard H. Shultz Jr.֎ Gulf of Tonkin Incident ֎ Pentagon Bạch Hóa ֎ The heart of a boy
֎ U.S Debt Clock ֎ Wall Street and the Bolshevik Revolution Antony C. Sutton
֎ Wall Street and the Rise of Hitler Antony C. Sutton ֎ None Dare Call It Conspiracy Gary Allen
֎ Chiến Tranh Tiền Tệ (Currency War) ֎ Confessions of an Economic Hit Man John Perkins
֎ The World Order Eustace Mullin ֎ Trăm Việt trên vùng định mệnh ֎ Chính Đề Việt Nam Tùng Phong (dịch)
֎ OSS vào Việt Nam 1945 Dixee R. Bartholomew - Feis ֎ Lyndon Baines Johnson Library Musuem
֎ Chủ Nghĩa Dân Tộc Sinh Tồn ֎ Nguồn Gốc Dân Tộc Việt Nam B́nh Nguyên Lộc
֎ Nghi Thức Ngoại Giao ֎ Lễ Nghi Quân Cách ֎ Sắc lệnh Cờ Vàng ֎ Quốc Tế Cộng Sản
֎ How Does a Bill Become Law?֎ New World Order ֎ Diplomacy Protocol. PDF
֎ The World Order Eustace Mullin ֎ Why Vietnam? Archimedes L. A. Patti
֎ Vietnam War Document ֎ American Policy in Vietnam
֎ Foreign Relations Vietnam Volum-1 ֎ The Pentagon Papers ֎ Pentagon Papers Archives
֎ Vietnam and Southeast Asia Doc ֎ Vietnam War Bibliogaphy ֎ Công Ước LHQ về Luật Biển
֎ CIA and NGOs ֎ CIA And The Generals ֎ CIA And The House Of Ngo ֎ Global Slavery
֎ Dấu Binh Lửa ֎ Đại Hội Toàn Quân? Phùng Ngọc Sa
֎ Bách Việt ֎ Lược Sử Thích Ca ֎ Chủ thuyết Dân Tộc Sinh Tồn
֎ Silenced! The Unsolved Murders of Immigrant Journalists in the USA. Juan Gonzales
֎ Society of Professional Journalists: Code of Ethics download
֎ Douglas Mac Arthur 1962 ֎ Douglas Mac Arthur 1951 ֎ John Hanson, President of the Continental Congress
֎ Phương Pháp Biện Luận ֎ Build your knowledge
֎ To be good writer ֎ Ca Dao -Tục Ngữ ֎ Chùa Bái Đính ֎ Hán Việt
֎ Top 10 Crime Rates ֎ Lever Act ֎ Espionage Act 1917 ֎ Indochina War ֎ Postdam ֎ Selective Service Act
֎ War Labor Board ֎ War of Industries ֎ War Production Board ֎ WWII Weapon ֎ Supply Enemy ֎ Wold War II ֎ OSS
֎ Richest of The World ֎ Truman Committee ֎ World Population ֎ World Debt ֎ US Debt Clock ֎
֎ An Sinh Xă Hội - Cách T́m IP Email ֎ Public Holiday ֎ Funny National Days
֎ Oil Clock ֎ GlobalResearch ֎ Realworldorder ֎ Thirdworldtraveler ֎ Thrivemovement ֎ Prisonplanet.com ֎ Infowars
֎ Rally protest ֎ Sơ Lược VềThuyền Nhân ֎ The Vietnamese Population in USA
֎ VietUni ֎ Funny National Days ֎ 1DayNotes
Liên lạc trang chủ
E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com
Cell: 404-593-4036
Tặng Kim Âu
Chính khí hạo nhiên! Tổ Quốc t́nh.
Nghĩa trung can đảm, cái thiên thanh.
Văn phong thảo phạt, quần hùng phục.
Sơn đỉnh vân phi, vạn lư tŕnh.
Thảo Đường Cư Sĩ.