Siêu Ủy Ban Với Siêu Thất Bại

Vũ Linh

...Không làm gì thì không được, mà muốn làm gì thì cũng chẳng thể làm được...

Sau cả tháng trời tranh cãi về vấn đề tăng mức trần của nợ công, Đầu tháng Tám vừa qua,TT Obama và Quốc hội đã đi đến thỏa hiệp, trong đó có một điều khoản được coi là cực kỳ quan trọng. Trần nợ được tăng, nhưng với điều kiện là quốc hội sẽthành lập một thứ �siêu ủy ban� lưỡng đảng, gồm 12 vị dân cử của cả Dân Chủ và Cộng Hoà từ Thượng Viện và Hạ Viện, để cùng làm việc và đưa ra được một chương trình cắt giảm thâm thủng ngân sách.

Trong bài viết về vấn đề này, tác giả lúc đó có nhận định mọi việc sẽ tùy thuộc vào cuộc tranh cãi giữa hai chính đảng, và kết luận �? có nhiều hy vọng các vị dân cử Dân Chủ cũng như Cộng Hòa, sẽ coi chuyện tái đắc cử quan trọng hơn là chuyện cứu nguy kinh tế Mỹ�.

Đúng như tiên đoán, siêu ủy ban đó đã hoàn toàn thất bại, không có được một thỏa thuận nào tính đến ngày Thứ Năm vừa qua, là hạn kỳ đã đặt ra trước đây và ghi thành luật.

Không cần là thầy bói giỏi cũng thấy được những khó khăn thực tế của giải pháp có tính vừa bán cái qua quốc hội, vừa câu giờ của chính quyền của TT Obama.

Trên căn bản, chỉ có hai cách để cắt giảm thâm thủng ngân sách: cắt chi tiêu và tăng thu nhập.

Cắt chi tiêu là mục tiêu của Cộng Hoà mà Dân Chủ cực lực phản đối. Vì cắt chi tiêu là cắt bỏ những chương trình phần lớn liên quan đến các vấn đề an sinh xã hội. Lý luận của Cộng Hoà là các chương trình vĩ đại của TT Obama, cũng như những chương trình an sinh xã hội đã đi quá khả năng tài chánh của nước Mỹ. Các chương trình tiền già, tiền thuốc đều bị đe dọa phá sản, để rồi đến đời con chúng ta sẽkhông còn được bao nhiêu nữa. Cần phải có kế hoạch cải tổ quy mô, thắng bớt lại những trợ cấp đó. Chẳng hạn như chương trình tiền hưu trí, hoặc là phải giảm bớt, hoặc là phải tăng mức đóng góp, hoặc phải tăng tuổi về hưu.

Hay chẳng hạn như những chương trình bảo hiểm y tế Medicare và Medicaid, phải có cách giới hạn phần chi của Nhà Nước, nhất là khi chương trình cải tổ y tế của TT Obama sẽ tốn cả chục ngàn tỷ trong thập niên tới. Chẳng những cần cắt giảm trợ cấp mà còn hủy bỏ những chương trình chi tiêu chưa cần thiết, hoặc có hại như tiền thất nghiệp, càng trả thì thiên hạ càng ỷ lại và ngồi ỳ ở nhà ăn lương thất nghiệp, hoặc phí phạm vô lý hay vì phe cánh kiểu như cho công ty làm mấy tấm phản thu năng lượng từ mặt trời Solyndra mượn nửa tỷ đô trong một dự án hết sức phiêu lưu trong thời buổi kinh tế khó khăn như hiện nay. Do đó, phải cắt chi tiêu.

Lý luận của Dân Chủ là tất cả những chi tiêu đều cần thiết, nhất là để phục hồi kinh tế. Và cách chữa bệnh là tăng thuế, đặc biệt là tăng thuế nhà giàu, để bù đắp thâm thủng và có tiền xài tiếp. Theo đảng Dân Chủ, những nhà giàu ở Mỹ chưa đóng góp đủ vào nền kinh tế quốc gia, nếu có phải đóng thuế thêm nữa thì cũng chỉ là chuyện muỗi đốt gỗ, vẫn còn dư dả sống mãn đời, trong khi các trợ cấp an sinh cho người nghèo còn quá ít, nhất là bây giờ khi còn quá nhiều người thất nghiệp, phải trông chờ vào Nhà Nước. Do đó, phải tăng thuế để tiếp tục tiêu xài.

Các vị dân cử Dân Chủ không nghĩ đến chuyện chỉ trong ba năm dưới trào Obama, công nợ của Mỹ đã tăng 4.400 tỷ, đưa mức công nợ lên đến trên 15.000 tỷ hiện nay. TT Bush, là người bị ứng viên tổng thống Obama gọi là vô trách nhiệm vì tiêu xài vung vít, đã phải mất tám năm mới tăng mức nợ lên được 5.000 tỷ.

Cộng Hòa cho rằng tăng thuế nhà giàu khi mà 1% khối người giàu nhất đã đóng tới 40% thuế của cả nước, sẽ chỉ khiến họ không mở doanh nghiệp, không thuê thêm nhân công, và duy trì tình trạng kinh tế èo uột, thất nghiệp tràn lan.

Hơn vậy nữa, cái nguyên lý của chuyện tăng thuế cũng không ổn. Các chính trị gia vung tiền xài loạn, rồi đè những người gọi là �nhà giàu� để bắt họ trả. Làm nhưthể các nhà giàu này đều làm giàu bằng cách đi ăn cướp cho nên bây giờ Nhà Nước và những người gọi là �nghèo� phải đi ăn cướp lại cho ? huề vậy. Chính cái lý -hay nói cho đúng hơn, cái vô lý - này cũng hiến cho phong trào Chiếm Phố Wall (Occupy Wall Street) hầu nhưxì hơi, chỉ còn thu hút được một thiểu số có vẻ cuồng tín, trước sự thờ ơ của đạiđa số dân Mỹ.

Dân Mỹ cũng không ngây thơ đến độ không nhìn thấy những tay tổ đứng sau hò hét hậu thuẫn cho phong trào OWS cũng là những tỷ phú triệu phú luôn, như Michael Moore và George Soros, chỉ muốn lợi dụng nhóm OWS vì quyền lợi cá nhân. Ông Moore ban ngày ra đường hò hét ủng hộ những người cắm lều ngủ trong công viên Nữu Ước, ban tối về lại căn nhà đáng giá vài triệu ở ngoại ô Hoa thịnh Đốn để ngủ, ấm hơn nhiều. Ngay cả một số lớn các vị dân cử Dân Chủ ủng hộ OWS cũng là triệu phú chỉmuốn kiếm phiếu trong mùa tranh cử thôi. Một thăm dò mới đây cho thấy một phần ba các vị dân biểu và thượng nghị sĩ cũng thuộc thành phần 1% mà phong trào OWSđang chống đối mạnh.

Dù sao thì cuộc tranh cãi với những lý luận cổ điển mọi người đều biết vẫn tiếp diễn mà không ai có giải pháp dung hòa được.

Trên nguyên tắc, qua cuộc tranh cãi trong nội bộ siêu ủy ban, Cộng Hòa đã đồng ý tăng thuế, và Dân Chủ cũng đồng ý cắt giảm trợ cấp. Nhưng chỉ là đồng ý nguyên tắc đểlấy tiếng, rồi khi vào chi tiết và các con số cụ thể thì hết đồng ý, cho nên không có thỏa hiệp gì hết.

Vấnđề cực kỳ phức tạp, vì đi vào nền tảng triết lý cơ bản của hai khối bảo thủ và cấp tiến. Những nhà học giả uyên bác nhất hay kinh tế gia với cả túi giải Nobel cũng không dung hòa được lập trường khác biệt giữa hai khối.

Nhìn vào vấn đề, người ta thấy bế tắc là điều hiển nhiên khi cả hai bên đều không bên nào dám nhượng bộ bên kia vì sợ sẽ mất phiếu trong mùa tranh cử năm tới. Cộng Hoà không dám tăng thuế vì sợ Phong Trào Tea Party phản ứng. Dân Chủ không dám đụngđến các khoản chi tiêu vì cái lý giản dị là khi quà cáp đã được tặng rồi thì không thể lấy lại được nữa, cắt trợ cấp bảo đảm sẽ mất hậu thuẫn của những ngườiđang lãnh trợ cấp ngay.

Điềuđáng nói là cái khoản cắt giảm thật ra rất nhỏ, chỉ là 1.200 tỷ trong mười năm tới, so với ngân sách chi tiêu tổng cộng là hơn 44.000 tỷ trong mười năm tới, tức là chưa tới 3%. Vậy mà cũng không thoả thuận được. Dù sao thì đối với các vịdân cử của cả hai bên, cái ghế của họ vẫn là chuyện sinh tử. Thất cử, mất job là mất hết.

Vấnđề bây giờ là siêu ủy ban đã thất bại, chuyện gì sẽ xẩy ra?

Theo luật do quốc hội biểu quyết khi chấp nhận cho tăng nợ trần, thì nếu siêu ủy ban không đạt thỏa thuận để có thể cắt tối thiểu 1.200 tỷ trước ngày Lễ Tạ Ơn, thì ngân sách sẽ tự động bị cắt giảm 1.200 tỷ kể từ tháng Giêng năm 2013, cùng lúc với nhiệm kỳ mới của tổng thống.

Luật không ghi rõ tiết mục nào trong ngân sách sẽ bị cắt, nhưng các chuyên gia có thểthấy trợ cấp an sinh như tiền già và tiền bảo hiểm y tế Medicare và Medicaid sẽkhông thể cắt được vì không ai dám đụng đến. Do đó, sẽ chỉ có thể cắt chi tiêu quốc phòng vào khoảng 600 tỷ, và các chi tiêu về canh nông, giáo dục, môi sinh, v.v?

Một vài vị dân cử Dân Chủ đã đưa ra ý kiến thay đổi luật, bỏ cái chuyện tự động cắt giẳm. Nhưng TT Obama đã mau mắn bác bỏ ngay ý kiến này. Dĩ nhiên, TT Obama không ngây ngô đến độ chấp nhận thay đổi luật để khỏi cắt giảm thâm thủng ngân sách. Quyết định kiểu này bảo đảm sẽ bị phe Cộng Hòa khai thác làm vũ khí tranh cử. Bây giờ đây, TT Obama đã có quá nhiều rắc rối, đâu cần thêm chuyện nhức đầu nữa.

Tháiđộ thích đáng nhất của TT Obama là cứ để mọi chuyện đi vào bế tắc như vậy, đểcó cớ đổ thừa Cộng Hoà phá hoại, không có thiện chí tìm giải pháp. Với bộ máy công quyền hùng hậu cũng như sự hỗ trợ gần như tuyệt đối của truyền thông dòng chính, TT Obama và phe Dân Chủ sẽ vẽ lên bức tranh của một đảng Cộng Hòa đối lập phá hoại, và thế nào cũng được một phần hậu thuẫn quan trọng trong quần chúng.

Theo các thăm dò dư luận mới nhất, 44% dân Mỹ đồng ý thất bại là lỗi của Cộng Hòa, trong khi 38% cho là đó là lỗi của Dân Chủ.

Nhưng mọi việc sẽ không yên ổn như vậy.

Nếu không có biện pháp gì, khá nhiều chuyện tệ hại có thể xẩy ra từ giờ đến ngày bầu cử, và khó ai đoán trước được hậu quả sẽ như thế nào.

Trước hết là với mức nợ tăng vùn vụt như hiện nay, thâm thủng sẽ ngày một trầm trọng hơn. Kinh tế có thể sẽ suy thoái mạnh hơn nữa, đưa đến thất nghiệp tăng thêm nữa. Thị trường chứng khoán sẽ rớt mạnh nữa. Hai ngày trước khi siêu ủy ban chính thức tuyên bố thất bại, chỉ số Dow Jones đã rớt hơn 500 điểm. Rồi tiếp đến là viễn tượng các cơ quan thẩm định tín dụng sẽ có thể hạ điểm tín dụng của Mỹ thêm một mức. Kết quả là lãi suất trên công nợ của Nhà Nước Mỹ sẽ tăng vọt, kéo theo việc gia tăng lãi suất toàn diện, kinh tế đã khó khăn sẽ khó khăn hơn nữa.

Trên phương diện chính trị, cả hai bên sẽ tiếp tục tranh cãi, và dĩ nhiên tiếp tục đổthừa lẫn nhau, không bên nào chịu nhận trách nhiệm hết. Chính trường sẽ như chợcá. Đại đoàn kết dân tộc cũng như thay đổi mà ứng viên Obama đã hứa vẫn chỉ là một hình ảnh lờ mờ cuối đường hầm.

Trước một viễn ảnh đen tối như vậy mà TT Obama bình chân như vại lo tranh cử thì dân Mỹ cũng sẽ khó mà thông cảm cho tổng thống, để rồi tín nhiệm ông thêm một nhiệm kỳ nữa.

Nói nôm na ra, TT Obama đang trong cái thế tiến thoái lưỡng nan. Không làm gì thì không được, mà muốn làm gì thì cũng chẳng thể làm được gì. Trong một cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình mới đây, nhà báo Jack Tapper của CBS công khai hỏi TT Obama có dám cắt các tài trợ an sinh không thì TT Obama đã bắt buộc phải trả lời kiểu lửng lơ con cá vàng, chẳng có gì rõ ràng mặc dù câu hỏi rất rõ ràng, đưa đến tình trạng trả lời theo kiểu ai muốn hiểu sao cũng được. Loại trả lời này bây giờ thì còn được vì chưa ai để ý đến, nhưng vào cao điểm mùa tranh cử, mùa hè năm tới, thì chắc chắn sẽ không còn được cử tri chấp nhận nữa.

Đây là cái thế mà phe Cộng Hòa cố tình cài ông vào, đưa đến hình ảnh một tổng thống hoàn toàn thụ động vì không có khả năng, không biết phải làm gì. Còn chờ đợi gì nữa mà không chấp nhận về quê câu cá? (27-11-11)