MINH THỊ
NGƯỜI QUỐC GIA ĐẶT QUYỀN LỢI CỦA TỔ QUỐC VÀ DÂN TỘC LÊN BẢN VỊ TỐI THƯỢNG CHỨ KHÔNG TRANH QUYỀN ĐOẠT LỢI CHO CÁ NHÂN, PHE NHÓM, ĐẢNG PHÁI HAY BẦY ĐÀN TÔN GIÁO CỦA M̀NH.
NGƯỜI QUỐC GIA BẢO VỆ LĂNH THỔ CỦA TIỀN NHẦN, GIỮ G̀N DI SẢN VĂN HÓA DÂN TỘC, ĐĂI LỌC VÀ KẾT HỢP HÀI H̉A VỚI VĂN MINH VĂN HÓA TOÀN CẦU ĐỂ XÂY DỰNG XĂ HỘI VÀ CON NGƯỜI VIỆT NAM PHÙ HỢP VỚI XU THẾ TIẾN BỘ CỦA NHÂN LOẠI.(1)
Email: kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
֎ Kim Âu ֎ Tinh Hoa ֎ Chính Nghĩa
֎ Biệt kích trong gịng lịch sử
֎֎֎֎֎֎֎
֎ Tham Khảo ֎ Thời Thế ֎ Văn Học
֎ LƯU TRỮ BÀI VỞ THEO THÁNG/NĂM
֎ 07-2008 ֎ 08-2008 ֎ 09-2008 ֎ 10-2008
֎ 11.2008 ֎ 11-2008 ֎ 12-2008 ֎ 01-2009
֎ 02-2009 ֎ 03-2009 ֎ 04-2009 ֎ 05-2009
֎ 06-2009 ֎ 07-2009 ֎ 08-2009 ֎ 09-2009
֎ 10-2009 ֎ 11-2009 ֎ 12-2009 ֎ 01-2010
֎ 03-2010 ֎ 04-2010 ֎ 05-2010 ֎ 06-2010
֎ 07-2010 ֎ 08-2010 ֎ 09-2010 ֎ 10-2010
֎ 11-2010 ֎ 12-2010 ֎ 01-2011 ֎ 02-2011
֎ 03-2011 ֎ 04-2011 ֎ 05-2011 ֎ 06-2011
֎ 07-2011 ֎ 08-2011 ֎ 09-2011 ֎ 10-2011
֎ 11-2011 ֎ 12-2011 ֎ 01-2012 ֎ 06-2012
֎ 12-2012 ֎ 01-2013 ֎ 12-2013 ֎ 03-2014
֎ 09-2014 ֎ 10-2014 ֎ 12-2014 ֎ 03-2015
֎ 04-2015 ֎ 05-2015 ֎ 12-2015 ֎ 01-2016
֎ 02-2016 ֎ 03-2016 ֎ 07-2016 ֎ 08-2016
֎ 09-2016 ֎ 10-2016 ֎ 11-2016 ֎ 12-2016
֎ 01-2017 ֎ 02-2017 ֎ 03-2017 ֎ 04-2017
֎ 05-2017 ֎ 06-2017 ֎ 07-2017 ֎ 08-2017
֎ The Invisible Government Dan Moot
֎ The Invisible Government David Wise
֎ Giáo Hội La Mă:Lịch Sử và Hồ Sơ Tội Ác
֎ Secret Army Secret War ֎ CIA Giải mật
֎ Nhật Tiến: Đặc Công Văn Hóa?
֎ Cám Ơn Anh hay Bám Xương Anh
֎ Chống Cải Danh Ngày Quốc Hận
֎ Tṛ Đại Bịp: Cứu Lụt Miền Trung
v WhiteHouse vNationalArchives vFedReBank
v Federal Register vCongr Record v CBO
v US Government vCongressional Record
v C-SPAN v VideosLibrary vNational Pri Project
v JudicialWatch vReuter vAP v World Tribune
v RealClearPolitics vMediaMattersvLawNews
v NationalReviewv Hill v Dailly vStateNation
v Infowar vTownHall vCommieblaster v Examiner
v MediaBiasFactCheck vFactReport vPolitiFact
v MediaFactCheck v FactCheck v Snopes
v OpenSecret v SunlightFoundation v Veteran
v New World Order vIlluminatti News vGlobalElite
v New Max v CNSv Daily Storm v ForeignPolicy
v Observe v American Progress vFair vCity
v Guardian v Political Insider v Law v Media
v Ramussen Report v Wikileaks v Federalist
v The Online Books Page v Breibart Interceipt
v AmericanFreePress v PoliticoMag v Atlantic
v National Public Radio v ForeignTrade v Slate
v CNBC vFoxvFoxAtl vOAN vCBS v CNN
v Federation of American Scientist v Millenium
v Propublica vInter Investigate vIntelligent Media
v Russia Newsv Tass Defense vRussia Militaty
v Science&Technology vACLU Ten v Gateway
v Open Culture v Syndicate v Capital Research
v Nghiên Cứu Quốc Tế v Nghiên Cứu Biển Đông
v Thư Viện Quốc Gia 1 vThư Viện Quốc Gia
v Học Viện Ngoại Giao v Tự Điển BKVN
v Ca Dao Tục Ngữ v Học Viện Công Dân
v Bảo Tàng Lịch Sử v Nghiên Cứu Lịch Sử
v Dấu Hiệu Thời Đại v Văn Hiến v Sách Hiếm
v QLVNCH v Đỗ Ngọc Uyển v Hợp Lưu
v Thư Viện Hoa Sen v Vatican? v Roman Catholic
v Khoa HọcTV v Đại Kỷ Nguyên v Đỉnh Sóng
v Viễn Đông v Người Việt v Việt Báo v Quán Văn
v Việt Thức v Việt List v Việt Mỹ v Xây Dựng
v Phi Dũng v Hoa Vô Ưu v Chúng Ta v Eurasia
v Việt Tribune v Saigon Times USA v Thơ Trẻ
v Người Việt Seatle v Cali Today v
v Dân Việtv Việt Luận v Nam Úcv DĐ Người Dân
v Tin Mới vTiền Phong v Xă Luận vvv
v Dân Trí v Tuổi Trẻv Express v Tấm Gương
v Lao Động vThanh Niên vTiền Phong
v Sai Gon Echo v Sài G̣n v Thế Giới
v ĐCSVN v Bắc Bộ Phủ v Ng T Dũng v Ba Sàm
v Văn Học v Điện Ảnh v Cám Ơn Anh
AUGUST 2017
Việt Kiều Trịnh Vĩnh B́nh là một doanh gia hay đúng hơn là một con buôn cơ hội, không phải là một nhà đấu tranh chính trị hay ái quốc ǵ cả. Việc anh ta về nước bắt tay làm ăn với Việt Cộng cho thấy anh ta không phải là bạn của người quốc gia tỵ nạn cộng sản. Trâu ḅ ngày nay nó húc nhau cũng chỉ v́ tranh ăn mà thôi. Tất nhiên vụ án này có ảnh hưởng đến dư luận quốc tế để họ rút kinh nghiệm đối phó với Việt Cộng. Nếu Trịnh Vĩnh B́nh thắng th́ Việt Cộng thêm xấu mặt nhưng cũng chẳng v́ thắng kiện mà Trịnh Vĩnh B́nh là anh hùng hay cứu tinh ǵ của người Việt tỵ nạn cộng sản v́ thực chất anh ta đă phản bội lại cộng đồng tỵ nạn từ sớm. Chuyện anh ta kiện VC ra Ṭa Trọng Tài Thương Mại Quốc Tế đă có luật sư đoàn của anh ta lo liệu. Thắng bại do ṭa quyết định theo luật pháp quốc tế về thương mại chứ không v́ đàn ruồi. Chẳng có ǵ đáng để quư vị “phấn khởi - hồ hởi – hí hửng”.
Trịnh Vĩnh B́nh kiện chính phủ VN ra Ṭa Trọng Tài Thương Mại Quốc tế
VOA Tiếng Việt
Phiên xử giữa doanh nhân Trịnh Vĩnh B́nh, một nhà đầu tư Hà Lan gốc Việt, kiện chính phủ Việt Nam “vi phạm thỏa thuận”, với mức đ̣i bồi thường “tối thiểu 1,25 tỷ USD”, bắt đầu diễn ra hôm 21/8 tại Ṭa Trọng tài Thương Mại Quốc tế ICC, Paris, Pháp.
Nhà triệu phú 70 tuổi cho VOA Việt Ngữ biết qua email, rằng ông trên đường tới Trung tâm Trọng tài Quốc tế ở thủ đô nước Pháp, để dự phiên xử. Và sau đó không có tin tức ǵ thêm. Ông Trịnh Vĩnh B́nh đă ngưng tiếp xúc với báo chí kể từ những ngày cuối tháng Bảy, theo yêu cầu của Ṭa Trọng tài Quốc tế, quyết định sau khi có khiếu nại của chính phủ Việt Nam.
Phiên ṭa dự kiến diễn ra trong khoảng từ 8 đến 10 ngày, theo thông tin ông B́nh cho biết trước đây.
Luật sư đại diện cho ông B́nh tại phiên ṭa là hăng luật danh tiếng của Mỹ, King & Spalding LLP. Luật sư đại diện cho Chính phủ Việt Nam là hăng luật hàng đầu của Anh, Freshfields Bruckhaus Deringer.
Đây là lần thứ 2 ông B́nh kiện chính phủ Việt Nam ra Ṭa Trọng tài Quốc tế.
Tháng 1/2015, ông B́nh nộp đơn kiện chính phủ Việt Nam với lư do Hà Nội không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận mà 2 bên đă đồng ư vào năm 2005, trong vụ kiện lần đầu.
Cách đây 14 năm, ông B́nh, một doanh nhân thành công trong ngành thực phẩm với biệt danh “Vua Chả Gị” ở Hà Lan, kiện chính phủ Việt Nam ra ṭa án quốc tế với mức đ̣i bồi thường 100 triệu USD. Trong vụ kiện năm 2005, ông B́nh được tổ hợp luật sư Mỹ, Covington Burling đại diện, đạt được thỏa thuận ngoài ṭa với chính phủ Việt Nam. Chính phủ Việt Nam miễn án và bồi thường cho ông B́nh 15 triệu USD; khi ông B́nh có đơn kiến nghị, Chính phủ Việt Nam xem xét trả lại những tài sản “hợp lư” của ông B́nh. Đổi lại, ông B́nh rút đơn kiện khỏi Ṭa Quốc tế và không tiết lộ nội dung thỏa thuận.
Vụ kiện đang diễn ra ở Paris lần này có nguyên ủy từ những năm cuối thập niên 1990 khi ông B́nh về Việt Nam đầu tư, rồi bị chính phủ Việt Nam tuyên án 13 năm tù về tội “vi phạm các quy định về quản lư và bảo vệ đất đai” và tội “đưa hối lộ.”
Ông Trịnh Vĩnh B́nh lúc nhỏ ở Bạc Liêu.
Sinh ra ở Bạc Liêu, Cà Mau, ông B́nh đă cùng gia đ́nh vượt biên năm 1976 sau đó định cư ở Hà Lan. Khởi nghiệp với 2 tiệm thực phẩm, ông B́nh sau đó đă trở thành nhà triệu phú và trở về Việt Nam theo tiếng gọi “về nước đầu tư.” Hưởng ứng chính sách khuyến khích Việt kiều về nước đầu tư, ông B́nh mang theo gần 2,5 triệu USD và 96 kg vàng. Ông kinh doanh ở mọi lĩnh vực từ khách sạn cho tới thủy-hải sản cho tới nông-lâm sản cho tới xuất khẩu.
Ông B́nh nói với VOA rằng khi về Việt Nam kinh doanh, ông “chỉ nghĩ là thử thôi.” Nhưng ông đă nhân được số vốn ban đầu đưa về Việt Nam lên 8 lần chỉ trong ṿng 6 năm trong lĩnh vực đất đai và bất động sản.
Theo nhận định của cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng, “ông B́nh trở nên thành công và khá nổi tiếng ở Việt Nam” lúc đó nhưng cũng cho rằng sự thành công quá nhanh này đă “tạo ra một sự cuốn hút không b́nh thường.”
Doanh nhân Trịnh Vĩnh B́nh (Ảnh tư liệu)
Vào năm 1996 ông B́nh bất ngờ bị bắt với cáo buộc “trốn thuế” và “đưa hối lộ.”
Một trong những nguyên nhân mà ông B́nh đ̣i chính phủ Việt Nam bồi thường tại vụ kiện lần này ở Paris là sự vi phạm nhân quyền do nhốt người oan sai. Ông B́nh từng bị tạm giam hơn 18 tháng trước khi đưa ra xét xử tội “trốn thuế” theo cáo buộc của Việt Nam. Với sự can thiệp của chính phủ Hà Lan, ông B́nh được tại ngoại và vượt biên lần thứ 2 trước khi bị bắt “để thi hành án 11 năm tù.”
Trước khi phiên ṭa ở Paris bắt đầu, cựu Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm nói với VOA rằng ông và nhiều quan chức khác của chính phủ Việt Nam đă t́m cách “dàn xếp êm thấm vụ việc” để không ảnh hưởng đến quan hệ 2 nước Việt Nam-Hà Lan nhưng không thành công v́ sự mâu thuẫn trong nội bộ của chính phủ về lợi ích cũng như chi phối của lực lượng an ninh. Cũng theo lời nhà cựu ngoại giao hàng đầu của Việt Nam, sở dĩ chính phủ Việt Nam bội ước thỏa thuận ngoài ṭa của vụ kiện trước v́ “việc trả lại các tài sản cho nguyên đơn đă không thực hiện được… do các tài sản bị tẩu tán, thay đổi chủ sở hữu.”
Ông Cầm, từng là bộ trưởng ngoại giao trong thời gian 1991-2000, nói “mọi chuyện bây giờ phụ thuộc theo cán cân công lư” và ông cho rằng dù Ṭa trọng tài ở Paris có ra phán quyết thế nào th́ “đây sẽ là một vụ kiện để lại nhiều bài học kinh nghiệm cần phải rút ra.”
Loạt bài Trịnh Vĩnh B́nh –
Kỳ 1: Đi theo tiếng gọi ‘Về nước đầu tư’
Khánh An
16-8-2017
Trịnh Vĩnh B́nh. Nguồn: VOA
Trước năm 1975, gia đ́nh ông Trịnh Vĩnh B́nh có một cửa hàng bán sỉ vải ở Thương xá Châu Hải Thành, quận 6, Sài G̣n. Gia đ́nh ông c̣n làm thêm nghề nuôi tằm, dệt vải.
Năm 1976, ông cùng vợ, 3 con và vài anh em vượt biên ra nước ngoài. Sống tại trại tạm cư Songkhla, Thái Lan, hơn 4 tháng th́ gia đ́nh được sắp xếp đi định cư theo diện tị nạn tại Hà Lan.
Năm ấy, ông B́nh 29 tuổi.
“Vua Chả Gị”
Những năm đầu chân ướt chân ráo đến quốc gia Âu châu xa lạ, ông B́nh kiếm sống bằng cách đi “làm hăng” và làm nghề thông dịch viên, mặc dù “vốn tiếng Hà Lan c̣n rất yếu.”
Nung nấu ư định tiếp tục kinh doanh, ngoài giờ làm, ông tranh thủ đăng kư học khóa vải sợi thời trang tại Đại học Mở Detex Amsterdam, với ư định sẽ làm giàu với nghề “gấm hoa” đă từng có nhiều kinh nghiệm từ Việt Nam.
Tuy nhiên, sau những lần đi khảo sát và phát hiện thị trường vải sợi châu Âu những năm đầu thập niên 1980 xuống dốc trầm trọng, trong khi ngành thực phẩm lại có nhiều cơ hội phát triển, ông B́nh nảy ư định chuyển sang kinh doanh thực phẩm xuất khẩu ra thế giới.
Tốt nghiệp đại học năm 1984, ông bắt đầu đăng kư làm đại lư xuất khẩu các mặt hàng thực phẩm có tiếng như sữa đặc Omela của hăng C.C. Firesland (tức sữa “Cô Gái Hà Lan” hiện nay), x́ dầu Maggi của hăng Nestle…
Ông Trịnh Vĩnh B́nh trong một chuyến về thăm ḍ thị trường đầu tư ở Việt Nam cùng nhóm doanh nghiệp Hà Lan. Ảnh: internet
Nhập quốc tịch Hà Lan năm 1985, ông tiếp tục học lấy bằng Quản trị Kinh doanh. Sau khi tốt nghiệp năm 1986, ông mở thêm hai tiệm thực phẩm (loại mini market) tại Hà Lan và bắt đầu nghiên cứu sản xuất chả gị, món ăn khai vị rất được ưa thích của Việt Nam, theo công nghệ tự động.
Năm 1989, sau khi xây dựng xong nhà máy sản xuất chả gị, ông B́nh bắt đầu cung cấp chả gị cho các hệ thống siêu thị tại Hà Lan, sau đó là Bỉ và Anh quốc.
Trong một thời gian ngắn, thương hiệu chả gị Trinh’s (Trịnh) đă được biết tiếng và xếp hàng thứ 3 trên thế giới, chỉ sau Mora của Unilever và Duif của Bols Wassanen.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh trở thành triệu phú tại Hà Lan với biệt hiệu “Vua Chả Gị.”
Trở về
Ư định về Việt Nam đầu tư xuất phát từ một lần ông B́nh đến Ṭa đại sứ Việt Nam tại Pháp (lúc đó Việt Nam chưa có đại sứ quán tại Hà Lan) để xin visa về nước thăm gia đ́nh.
“Khi tôi đến xin visa, bên sứ quán ra tiếp chuyện. Khi biết tôi có làm ăn bên Hà Lan, họ bắt chuyện và t́m cách khuyến khích tôi về Việt Nam nghiên cứu đầu tư.” Ông B́nh nói với VOA.
Những ngày sau đó, vào dịp Tết hay bất cứ cuộc hội thảo khuyến khích đầu tư nào của Việt Nam, ông B́nh đều nhận được thư mời của chính phủ Việt Nam và đến tham dự.
Tháng Hai, 1990, ông B́nh quyết định về “khảo sát thị trường.”
Trong cuộc phỏng vấn với VOA ngày 7 tháng Tám, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan giai đoạn 1998 – 2001, Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, nhớ lại, ông Trịnh Vĩnh B́nh “không chỉ xin tư vấn về pháp lư,” mà c̣n “xây dựng các quan hệ rất chặt chẽ với các địa phương nơi ông ấy cư trú và hoạt động kinh doanh.”
Ông B́nh tham quan địa điểm đầu tư tiềm năng tại Việt Nam vào tháng 4/1990. Ảnh: internet
Cựu Đại sứ Việt Nam cũng cho biết công tác ngoại giao của Việt Nam trong giai đoạn này tập trung vào chiến lược hội nhập quốc tế và thu hút đầu tư nước ngoài. Chính sách khuyến khích đầu tư vào Việt Nam được đưa ra nhằm “khai thác tối đa lợi ích của đầu tư trực tiếp từ nước ngoài” (FDI), v́ so với viện trợ ODA, “nguồn tiền FDI có chỗ linh hoạt hơn rất nhiều.”
Việt Nam, sau 10 năm trở lại, khác xa với những ǵ ông B́nh h́nh dung.
“Khi về Việt Nam, tôi thấy rơ ràng, Việt Nam sau một thời gian xa vắng đă thay đổi quá nhiều. Thay đổi tệ đi quá nhiều. Là một người làm kinh doanh, tôi thấy rơ bây giờ ḿnh có sự chọn lựa: tiếp tục kinh doanh ở xứ người hay là về đầu tư thử ở Việt Nam. Lúc đó tôi chỉ nghĩ là thử thôi.”
Khi bàn bạc với gia đ́nh về quyết định đầu tư vào Việt Nam, ông Trịnh Vĩnh B́nh cho biết gia đ́nh ông “chia làm 2 phe.”
Một bên ngăn cản, cho là về Việt Nam “rất nguy hiểm.”
Một bên ủng hộ, cho là “sớm, có nguy hiểm, nhưng cũng là cơ hội.”
Bản thân ông B́nh đánh giá Việt Nam lúc này “có một khoảng trống lớn” để đầu tư.
Ông nói với VOA: “Lá rụng về cội, thâm tâm tôi cũng đă nghĩ một ngày nào đó sẽ về Việt Nam đầu tư.”
Quyết định bán cơ sở kinh doanh tại Hà Lan, tháng Sáu, 1990, ông Trịnh Vĩnh B́nh bắt đầu chuyển những đồng đôla đầu tiên về nước.
Sau gần 60 lần nhập cảnh, ông B́nh mang về nước 2,328,250 đôla và 96 kư vàng, với sự hỗ trợ của Đại sứ quán, Tổng cục hải quan Việt Nam và Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất.
Kỳ sau: Quyết định đầu tư vào Việt Nam của ông B́nh có “nguy hiểm” như cảnh báo của thân nhân không? Làm thế nào chỉ trong khoảng hơn 6 năm, ông Trịnh Vĩnh B́nh đă nhân giá trị đầu tư ban đầu lên hơn 8 lần? Xin theo dơi tiếp Kỳ 2: “Lên như diều gặp gió”.
Kỳ 2: Lên như diều gặp gió
Trịnh Vĩnh B́nh, “Vua Chả Gị” tại Hà Lan, vào năm 1990 quyết định về Việt Nam “khảo sát thị trường” sau khi được giới chức ngoại giao Việt Nam tại Châu Âu khuyến khích. Sau gần 60 lần nhập cảnh, ông mang về nước gần 2,5 triệu đô la và 96 kư vàng, với sự hỗ trợ của Đại sứ quán, Tổng cục hải quan Việt Nam và Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất. Từ đây, ông bắt đầu sự nghiệp bằng cách đầu tư vào nhiều lănh vực khác nhau, thành công rất nhanh, theo như nhận định của cựu Đại Sứ Việt Nam tại Hà Lan thời đó, tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng: “Nhờ tính năng động và chủ động như vậy mà giai đoạn đầu, ông B́nh trở nên thành công và khá nổi tiếng ở Việt Nam.” Và cũng chính sự thành công vượt bậc này đặt ông B́nh vào thế rủi ro. Mời độc giả theo dơi sau đây.
***
Sài G̣n năm 1998. Ảnh: Reuters
Những ngày đầu về Việt Nam đầu tư, ông Trịnh Vĩnh B́nh nh́n đâu cũng thấy cơ hội kiếm tiền.
Đặt chân tới Sài G̣n, ông thấy ngay thành phố vốn từng mệnh danh “Ḥn ngọc Viễn Đông” này rất thiếu khách sạn, nhất là khách sạn cao cấp dành cho khách phương xa.
“Tôi thấy rơ ràng Việt Nam thiếu khách sạn tốt. Thời đó chỉ có khách sạn mini, 5, 6 pḥng trong gia đ́nh lấy ra làm. Nên đầu tiên, tôi đầu tư mua mấy căn nhà ở đường Trần Hưng Đạo, đó là cao ốc 10 tầng xây dang dở, bỏ từ năm 1995 tới giờ, sát bên Công an thành phố,” ông B́nh kể.
Cao ốc khách sạn 286 Trần Hưng Đạo đang được xây dựng th́ bị ngưng v́ vụ án. Ảnh: internet
Với kinh nghiệm làm thủy sản và xuất khẩu, thương gia mang quốc tịch Hà Lan tiếp tục về Hậu Giang thuê một xí nghiệp đông lạnh và thu mua thủy sản về gia công xuất khẩu.
“Nhưng bị họ đổi hàng, rồi họ làm theo cách nói tóm tắt là tôi thấy không được, hoặc tôi quán xuyến không được. Rốt cuộc, sau một thời gian làm, tôi lỗ khoảng 70.000 đôla”.
Nhận thấy đầu tư theo cách đó không ổn, ông B́nh nghĩ đến hướng làm ăn lâu dài.
Cải tổ xí nghiệp
Ông t́m hiểu thị trường ở một số nơi khác và quyết định chọn Vũng Tàu để đầu tư.
Trịnh Vĩnh B́nh bắt đầu bằng việc mua lại xí nghiệp Liên doanh Nuôi trồng Thủy sản ở Phước Cơ.
“Họ hợp tác với thành phố Vũng Tàu nhưng họ làm lỗ. Họ có mấy chục công nhân và sắp phá sản. Tôi vô thấy cơ ngơi của họ và nghĩ rằng ḿnh có thể thay đổi được”.
“Lúc đó họ có khoảng 50-60 công nhân thôi, mà phần đông là dưới tuổi thành niên”.
Bắt tay vào gầy dựng lại nhà máy, việc đầu tiên ông B́nh làm là cho đội ngũ lao động dưới tuổi thành niên nghỉ việc. Ông trả thêm cho họ một số tháng lương và khuyên họ quay trở lại trường học, đồng thời hứa sẽ ưu tiên nhận họ trở lại làm việc sau khi tốt nghiệp.
Sau đó, ông bắt đầu thay đổi thiết bị và cải tổ quy tŕnh sản xuất.
Bên cạnh các mặt hàng thủy hải sản, ông B́nh c̣n đưa vào chế biến thêm các mặt hàng nông sản, rau quả để xuất khẩu như chuối lá xiêm, thơm, xoài đông lạnh… xuất khẩu sang châu Âu và Mỹ.
Trong một tài liệu ông Trịnh Vĩnh B́nh gửi cho chính phủ Việt Nam khoảng 7 năm trước để tŕnh bày về mục đích đầu tư cũng như ước mơ làm kinh tế tại Việt Nam, doanh nhân này cho biết chỉ trong ṿng hai năm (1993 – 1995), sản lượng xí nghiệp từ 80-100 tấn/năm đă tăng lên thành 1.500 tấn/năm, trong khi tổng sản lượng cả tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu lúc đó chỉ 6.675 tấn (năm 1995).
Các công nhân tại Nhà máy Hải sản ở Phước Cơ, Thành phố Vũng Tàu. Ảnh: internet
Số lượng công nhân của xí nghiệp cũng tăng, từ vài chục người lên gần 400 người vào năm 1996.
Thời gian này, luật Việt Nam chưa cho phép người nước ngoài hay Việt kiều đứng tên trong các doanh nghiệp trong nước, nên ông Trịnh Vĩnh B́nh nhờ thân nhân và bạn bè đứng tên hộ. Việc đứng tên hộ được xác nhận qua giấy ủy quyền và giấy giới thiệu có chứng nhận của Lănh sự quán Việt Nam tại Pháp.
Luật gia Lê Mai Anh, nguyên cán bộ Viện Kiểm sát Tối cao, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Đảng Hội Luật gia Việt Nam, người chỉ biết ông Trịnh Vĩnh B́nh qua hồ sơ vụ án, cũng chứng thực điều này với VOA.
“Ông ấy đứng tên người khác theo đúng hướng dẫn của chính phủ Việt Nam là ông phải đứng tên người khác. V́ lúc ấy, luật không cho người nước ngoài, người có quốc tịch nước ngoài mua, nên ông ấy phải đứng tên người khác.”
Những công ty mà ông Trịnh Vĩnh B́nh thành lập, như Công ty TNHH Tín Thành tại TP.HCM (năm 1992) và Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghiệp B́nh Châu tại Vũng Tàu (năm 1993), đều dưới h́nh thức “đội nón” trên, vốn là xu hướng phổ biến tại Việt Nam trong giai đoạn này.
Măi đến tháng 11/1996, ông Trịnh Vĩnh B́nh mới có tên chính thức trong Công ty B́nh Châu, dựa vào Luật khuyến khích Đầu tư Việt Nam ban hành năm 1995.
Nghiên cứu, trồng rừng
Ngoài sản xuất trực tiếp, Công ty B́nh Châu c̣n xây dựng Trung tâm nghiên cứu, quy tụ một số chuyên viên giỏi từng học ở châu Âu và các chuyên viên thủy sản trong nước để nghiên cứu các chủng loại thủy hải sản mới và thực hiện các đề án pḥng chống bệnh, nhân giống thủy hải sản cung cấp cho nông dân.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh cho biết trong năm 1996, Công ty B́nh Châu nhận được tài trợ quốc tế cho hai đề án: Đề án cua tự sinh sản và đề án pḥng chống bệnh cho tôm, cá.
Trung tâm nghiên cứu gây giống nuôi trồng thủy sản đặt ngay tại ao nuôi tôm, cá, cua. Hiện đang bị bỏ hoang. Ảnh chụp tháng 11/1998, nguồn internet
Trong tờ tường tŕnh gửi chính phủ Việt Nam, ông Trịnh Vĩnh B́nh cho biết đề án cua tự sinh là đề án mà thế giới đang đeo đuổi vào thời điểm đó, nhưng chưa thành công v́ tỉ lệ sống rất thấp, chỉ đạt 3% – 4%.
Trong khi đề án nghiên cứu của Công ty B́nh Châu đang tiến triển tốt th́ xảy ra vụ bắt ông Trịnh Vĩnh B́nh, khiến dự án này bị bỏ ngang. Một trong những chuyên viên nghiên cứu đề án này sau đó đă đoạt giải xuất sắc trong kỳ thi cho cua đẻ nhân tạo ở Philippines, với tỉ lệ cua sống đến 17%.
Với ước mơ nhân rộng các rừng thông tại Việt Nam, theo mô h́nh vùng Quinta Do Lago của Bồ Đào Nha, cộng thêm chính sách khuyến khích trồng rừng, phủ xanh đồi trống, đồi trọc của Việt Nam vào thời điểm này, ông Trịnh Vĩnh B́nh cùng một số chuyên viên bắt đầu nghiên cứu trồng thí nghiệm thông ở Đèo Nước Ngọt Long Hải và lập các vườn ươm thông giống.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh mua nhiều khu đất để trồng rừng, hưởng ứng chính sách khuyến khích phủ xanh đồi trống, đồi trọc của Việt Nam. Ảnh: internet
Ông B́nh cho biết lúc ông bị bắt, vườn ươm với gần 500.000 cây thông giống đă được 3,5 tuổi, đủ để trồng khoảng 200 ha. Theo dự tính, số thông này khi được 8 tuổi sẽ bắt đầu cho hạt giống. Khoảng 200 ha trồng đợt đầu sẽ được nhân giống và đủ cung cấp cho cả nước.
Kinh doanh tương lai
Không dừng lại ở sản xuất, xuất khẩu, ông Trịnh Vĩnh B́nh c̣n “lấn sân” sang lĩnh vực du lịch.
“Tôi nghĩ thành phố Vũng Tàu mạnh về du lịch. Tôi lại có được bản vẽ quy hoạch ở khu vực sông Thị Vải. Dọc sông này sẽ là cả một khu kỹ nghệ. Thời đó, tôi có một bài toán…”
Bài toán kinh doanh của ông B́nh bắt nguồn từ những cuộc triển lăm ở châu Âu mà năm nào ông B́nh cũng tham dự.
Lần gặp gỡ với Giám đốc tập đoàn Janssen, chuyên sản xuất b́a hồ sơ nổi tiếng của Đức, khiến ông nảy ra ư tưởng kinh doanh trong tương lai.
Ông tính toán cho vị thương gia người Đức thấy việc chuyển cơ sở sản xuất về Việt Nam mang lại lợi nhuận như thế nào.
“Tôi nghĩ là ḿnh dùng cách di chuyển những kỹ nghệ của Ḥa Lan, và sau này có thể là các nước lân cận nữa, sang Việt Nam. Th́ một thị trường c̣n non trẻ, với thị trường lao động đang khát, nếu họ [các nước châu Âu] đầu tư th́ cả hai đều có lợi. Việt Nam có lợi và phía đầu tư cũng có lợi”.
“Lúc đó, tôi có bài toán đơn giản lắm. Bây giờ tôi có miếng đất. Tôi không cần làm ǵ hết, mà chỉ đem nó đi góp vốn cho ông. Tôi trở thành 25%, 30% [cổ phần]. Ông có lăi, có lợi nhuận, ông chia cho tôi. Ông không cần phải trả tiền thuê ǵ hết. Đại khái như vậy. Do đó, lúc sau này tôi mua một lúc nhiều đất ở khu vực đó là như vậy. Lư do là v́ tôi biết sau này nó sẽ trở thành một khu công nghệ”.
Từ Vũng Tàu, ông Trịnh Vĩnh B́nh tiếp tục mua thêm đất đai ở các khu vực khác để thực hiện ư tưởng này.
“Lúc đó, tôi lên Sở Quy hoạch TP.HCM và biết được có một bản đồ [quy hoạch] và biết được trong tương lai, Long Thành sẽ có một sân bay lớn để thay thế phi trường Tân Sơn Nhất. Lúc đó, tôi mua một số mặt bằng ở đó và tính là một số công ty sẽ cần trụ sở hoặc nhà kho sát phi trường. Ngoài ra, tôi cũng t́m ở những địa điểm du lịch, mua những căn nhà ở Băi Trước [Vũng Tàu]… Nói chung là tôi có những bài toán lâu dài, chứ không phải như Việt Nam nói là kinh doanh địa ốc.”
Cứ như thế, trong ṿng hơn 6 năm, giá trị số vốn ban đầu ông B́nh đưa về Việt Nam được nhân lên hơn 8 lần.
Trụ sở của Công ty B́nh Châu tại 16B phố Vơ Thị Sáu, Phường 2, Thành phố Vũng Tàu. H́nh chụp trước năm 1997, nguồn internet.
Báo Công An Nhân Dân ngày 6/6/2005 cho biết đến ngày ông B́nh bị Cơ quan An ninh Điều tra tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu bắt giữ (5/12/1996), ông nắm trong tay 11 căn nhà, 114 nền nhà và 2.847.745 m2 đất.
Tuy nhiên, với nhu cầu mở rộng quy mô và nâng cấp xí nghiệp nhằm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, ông Trịnh Vĩnh B́nh cho biết ông bị kẹt vốn nên phải bán đi một số căn nhà, đất đai.
“Có một điểm mà trong hồ sơ của tôi, mà Việt Nam cũng biết, là tôi chưa từng chuyển một đồng nào về bên đây [Hà Lan] hết. Cứ chuyển nhượng được một vài miếng đất th́ lấy tiền đó đắp vô việc mở rộng đầu tư,” ông B́nh cho biết.
Cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, nhận định với VOA:
“Cũng nhờ tính năng động và chủ động như vậy mà giai đoạn đầu, ông B́nh trở nên thành công và khá nổi tiếng ở Việt Nam.”
Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng nói thêm rằng “chính sự thành công quá nhanh và sự nổi trội trong tư cách một doanh nhân Việt kiều của ông B́nh đă tạo ra một sự cuốn hút không b́nh thường”.
Kỳ sau: V́ sao sự thành công quá nhanh của ông B́nh tại Việt Nam đă gây ra “sức cuốn hút không b́nh thường”? Đâu là những cái “bẫy” và những con “c̣” lợi dụng làn “nước đục” trong vụ án Trịnh Vĩnh B́nh? Chuyên gia đánh giá thế nào về khía cạnh pháp lư của vụ án? Xin theo dơi tiếp Kỳ 3: Vụ án “lên đến Bộ Chính trị”.
Kỳ 3: Vụ án ‘lên đến Bộ Chính trị’
Với số tiền gần 2,5 triệu đô la và 96 kg vàng mang về Việt Nam đầu tư, ông Trịnh Vĩnh B́nh kinh doanh ở mọi lănh vực: khách sạn, thủy sản, hải sản, xuất khẩu, nông sản, rau quả, trồng rừng… Nhưng chiến lược nhất, có lẽ là lănh vực đất đai, v́ theo như lời ông, “tôi có những bài toán lâu dài chứ không phải như Việt Nam nói là kinh doanh địa ốc.”
Ngay vào thời điểm đó, ông đă mua nhiều mặt bằng sát nơi được quy hoạch sau này xây phi trường Long Thành, để làm trụ sở công ty và xây nhà kho. Trong ṿng 6 năm, giá trị số vốn ban đầu ông B́nh đưa về Việt Nam được nhân lên hơn 8 lần. Và cũng từ đây, con đường lao lư bắt đầu mở ra, đưa đến “vụ án Trịnh Vĩnh B́nh” mà việc giải quyết phải “theo ư kiến chỉ đạo và báo cáo kết quả với Thường vụ Bộ Chính trị.” Xin theo dơi sau đây.
***
Với những dự án tiềm năng đang tiến triển nhanh và mạnh, con diều đầu tư đang “no gió” của Trịnh Vĩnh B́nh bắt đầu đi vào vùng băo tố.
“Năm 1996, phát sinh từ chuyện trong công ty, những người làm trong đó, có cả người trong gia đ́nh, t́m cách ăn cắp một số tiền khá lớn, khoảng mấy trăm ngàn đôla.” Ông B́nh nhớ lại.
Câu chuyện đổ bể. Ban giám đốc cũ bị sa thải. Ban giám đốc mới của Công ty B́nh Châu muốn đem vụ việc giải quyết rơ ràng nên tŕnh báo công an.
Ra công đường
Theo lời ông B́nh, nhóm bị sa thải gồm 3 người, trong đó có người ông nhờ đứng tên doanh nghiệp và tài sản. Sau đó, lo sợ bị bắt và phải trả lại tiền, nhóm này đút lót cho phía an ninh để t́m sự che chở.
“Khi họ [an ninh] nhảy vô, th́ bên này những người ăn cắp đồ lại trở thành người hợp tác với họ. Họ ra tay trước. Họ chụp mũ tôi đầu tiên về tội trốn thuế rồi họ bắt tôi.” Ông B́nh kể với VOA.
Ông B́nh cho biết khi công an đến khám xét và tịch thu đồ đạc trong Công ty B́nh Châu, ông đang ở Hà Lan và nhận được cảnh báo từ luật sư của ḿnh lúc bấy giờ: “Đừng về, bên an ninh đang chuẩn bị bắt anh đấy.”
“Tôi nghĩ tôi đâu có làm ǵ sai đâu mà sợ. Tôi vẫn về. Đầu tiên là Thiếu tá Ngô Chí Đan mời tôi lên văn pḥng. V́ ở Hà Lan làm ăn theo kiểu mở cửa minh bạch, tôi không biết đút lót. Nếu lúc đó mà tôi biết đưa cho họ một số tiền, đưa cho họ một b́ thư lớn th́ họ đă dẹp vụ này rồi. Nhưng tôi không biết.” Vẫn lời ông B́nh.
Trong cuộc nói chuyện với viên chức đứng đầu pḥng điều tra Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (PA 24), ông B́nh cho biết ông đă cố gắng tŕnh bày những ư nguyện, hoài băo tốt đẹp mà ông ấp ủ muốn làm tại Việt Nam.
Nhưng, những điều ông nghĩ không giống với điều “họ” nghĩ. Ông B́nh nói: “Họ đâu cần nghe những điều đó đâu. Họ cần nh́n thấy cái b́ thư. Nhưng tôi lại không biết”. “Khi chuẩn bị về, ảnh có nói một câu ‘Thôi, tôi nghe rồi. Anh cứ về đi rồi tôi suy nghĩ lại’”.
Trả lời phỏng vấn VOA ngày 14/7/2017, ông Trịnh Vĩnh B́nh nói sau này ông mới biết Ngô Chí Đan cùng với người anh rể là Phạm Văn Phương (thường được gọi là “Phương Xoăn” hay “Phương Vicarrent”), “dính” đến nhiều vụ khác, được báo chí trong nước nhắc nhiều trong hai năm 2003, 2004.
Chẳng hạn, báo chí tường thuật lời khai của các nhân chứng, bị can, bị hại… trong Vụ án Phương Vicarrent cho biết thế lực của nhóm này lớn đến nỗi có thể thay cả Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh, khiến hầu hết doanh nghiệp, kể cả nhiều quan chức địa phương, đều phải khiếp sợ và tự động nộp tiền để được yên thân, theo báo Người Lao Động ngày 9 tháng Tư, 2004.
Giám đốc Công ty Xây dựng và Phát triển Đô thị Bà Rịa-Vũng Tàu thời đó, ông Nguyễn Minh Hoàng, khai ông nộp tiền “không phải do sợ Phương mà là sợ những người đứng phía sau bị cáo”, theo VnExpress ngày 3/12/2003.
Vị giám đốc này c̣n cho biết “Phương nắm rất nhiều thông tin về chuyện làm ăn của công ty mà tôi chắc rằng những thông tin này chỉ có từ cơ quan chuyên môn. Tôi rất sợ quyền lực đen của Phương v́ tôi thấy nó cực kỳ mạnh”, vẫn theo VnExpress.
Bị bắt
Ngày 5/12/1996, ông Trịnh Vĩnh B́nh chính thức bị bắt với cáo buộc tội “trốn thuế.”
Cáo buộc ban đầu này sau đó nhanh chóng được chuyển đổi thành “vi phạm các quy định về quản lư đất đai” và tội “hối lộ,” v́ “thiếu căn cứ,” theo lời Luật sư Nguyễn Minh Tâm, một trong những luật sư của ông B́nh lúc bấy giờ, nói với VOA:
“Đầu tiên là khởi tố về tội trốn thuế. Quan điểm của chúng tôi cho rằng không [đủ chứng cứ] cấu thành tội trốn thuế. Sau đó chuyển sang tội vi phạm các quy định về quản lư đất đai và một số việc khác.”
Ông B́nh cho biết sau khi cơ quan chức năng đọc lệnh bắt, ông lên tiếng phản đối, nói “Tôi vô tội,” và yêu cầu thông báo vụ việc cho Đại sứ quán Hà Lan.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh bị tạm giam hơn 18 tháng trước khi được đưa ra xét xử.
Trong thời gian này, ông B́nh cho biết ông không được phép tự ư chọn luật sư, mà PA 24 chỉ định luật sư cho ông và buộc ông phải trả 50 triệu đồng cho luật sư này.
Ông B́nh kể với VOA rằng điều kiện giam giữ khắc nghiệt trong thời gian này đă khiến ông suy sụp hoàn toàn và từng nghĩ đến chuyện tự tử.
Chỉ đạo
Bị tạm giam, có lẽ ông B́nh không biết được rằng, chuyện của ông được thảo luận căng thẳng ở nhiều cấp, từ địa phương đến trung ương, xoay quanh việc “xử lư” ḿnh.
Văn bản VOA Việt Ngữ có được, ghi lại cuộc họp ngày 3/5/1998 tại trụ sở Tổng cục I-Bộ Nội vụ TP.HCM của Ban chỉ đạo liên ngành bao gồm Bộ Nội vụ, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Ṭa án Nhân dân Tối cao Ban Nội chính Trung ương cho thấy cuộc họp có sự hiện diện của hàng chục giới chức cấp cao như Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Khánh Toàn, Phó Viện trưởng VKSNDTC Phạm Sỹ Chiến, Phó Chánh án TANDTC Mai Ngọc Trinh, Vụ trưởng Ban Nội chính Trung ương Trần Đại Hưng…
Ảnh: internet
Theo văn bản này, “hoạt động của ông Trịnh Vĩnh B́nh từ năm 1990 đến khi bị bắt là vi phạm pháp luật Việt Nam rất nghiêm trọng” và việc “xử lư Trịnh Vĩnh B́nh đúng pháp luật vừa đảm bảo được sự nghiêm minh của pháp luật, vừa bảo vệ chủ quyền Việt Nam và giải quyết được vấn đề đối ngoại”.
Văn bản ghi rơ “hành vi phạm tội cụ thể của B́nh là: Vi phạm các quy định về quản lư và bảo vệ đất đai (điều 180 BLHS) và tội hối lộ cho Nguyễn Văn Huề 100 triệu đồng thông qua trung gian là các tên Thanh và Luyện (điều 227 BLSH).”
VOA đề nghị phỏng vấn và xác minh văn bản này với đại diện Bộ Tư Pháp Việt Nam nhưng không nhận được câu trả lời.
Một trong hai nhân vật có tên trong văn bản này, sau này, vào tháng Bảy, 2002, làm một “Đơn xin minh oan cho ông Trịnh Vĩnh B́nh,” trong đó có đoạn, do biết có xung đột giữa ḿnh và Trịnh Vĩnh B́nh, “Ngô Chí Đan và ông Nguyễn Đức Trịnh đă lợi dụng cơ hội này xúi tôi vu cáo ông Trịnh Vĩnh B́nh, mục đích để tịch thu tài sản.”
Ngày 12/6/1998, Ban Thường vụ Đảng Cộng sản của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu gửi một văn bản gửi cho Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, Chủ tịch nước Trần Đức Lương và Thủ tướng Phan Văn Khải để xin ư kiến chỉ đạo. Văn bản có đoạn viết: “Vụ án [Trịnh Vĩnh B́nh] này dư luận trong xă hội đang quan tâm, nhất là cán bộ hưu trí cựu chiến binh là: Ta xử hay không xử.”
Ảnh: internet
Ngoài ra, văn bản này cũng nêu lên những “khó khăn” của địa phương về ư kiến trước đó của Viện Kiểm sát Tối cao đề nghị cho phép ông B́nh tại ngoại. Ban Thường vụ tỉnh cho biết gặp khó khăn trong việc xác định mức tiền đóng tại ngoại “tương xứng với sự vi phạm nghiêm trọng” và sẽ khó đảm bảo ngăn chặn việc thông cung, nội bộ công ty [của ông B́nh] thanh toán lẫn nhau và ông B́nh có thể bỏ trốn ra nước ngoài.
Do đó, vẫn theo văn bản ngày 12/6/1998, Ban Thường vụ tỉnh đề nghị ṭa án xét xử ngay v́ “đă có kết luận tội của B́nh. Sau khi có bản án thi hành, sẽ thực hiện chính sách khoan hồng của ta. Như vậy B́nh sẽ không nói xấu ta được v́ đă tuyên án. (Phương án này ta nắm đằng chuôi).”
VOA Việt Ngữ không nhận được hồi âm từ đại diện Bộ Tư pháp Việt Nam liên quan đến đề nghị phỏng vấn và xác minh văn bản nêu trên.
Tiếp đó, một văn bản được đóng dấu “Mật” do Trưởng ban Thường vụ tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Trần Đ́nh Hoan, gửi Ban Thường vụ tỉnh ủy Bà Rịa-Vũng Tàu, Đảng ủy Công an Trung ương, Ban cán sự đảng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Ban cán sự đảng TAND Tối cao, Ban Nội chính Trung ương ngày 23/6/1998, chỉ đạo “việc tổ chức xét xử cần được chuẩn bị chu đáo, chặt chẽ,” “giải quyết vụ án theo ư kiến chỉ đạo trên và báo cáo kết quả với Thường vụ Bộ Chính trị”, “có thể cho [ông B́nh được] tại ngoại theo yêu cầu của Đại sứ quán Hà Lan” và “sau khi B́nh được xét xử th́ trục xuất khỏi nước ta.”
Ngày 2/8/2017, VOA liên lạc với ông Trần Văn Khánh, nguyên Bí thư tỉnh ủy tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, nhưng cựu viên chức này cho biết ông đang bận và từ chối trả lời các câu hỏi về vụ án Trịnh Vĩnh B́nh.
Bản án
Ngày 11/12/1998, Ṭa án Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tuyên án 13 năm tù đối với ông Trịnh Vĩnh B́nh về tội vị phạm các quy định về quản lư và bảo vệ đất đai và tội đưa hối lộ, phạt 400 triệu đồng, tịch thu tài sản được cho là “sang nhượng bất hợp pháp”.
Đại tá, Luật sư Lê Mai Anh, nguyên cán bộ Viện Kiểm sát Tối cao, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Đảng Hội Luật gia Việt Nam, sau khi xem hồ sơ vụ án Trịnh Vĩnh B́nh, nhận định “hồ sơ không có chứng cứ cụ thể, chính xác”. Ông nói bản án chỉ dựa chủ yếu vào lời cung của các nhân chứng:
“[Họ] trọng cung hơn là trọng chứng. Mà cung cũng là ép cung, mớm cung hoặc dọa cung là có. [Họ] sử dụng cung nhiều quá mà chứng lại không có”.
Vị luật gia từng làm việc tại Viện Kiểm sát Tối cao biện luận:
“Ông ấy đứng tên người khác theo đúng hướng dẫn của chính phủ Việt Nam là ông phải đứng tên người khác. V́ lúc ấy, nó không cho người nước ngoài, người có quốc tịch nước ngoài mua nên ông ấy phải đứng tên người khác. Ông đă thực hiện đúng như ư của họ. Sau đấy họ lại cho là ông ấy mua đất đai, nhà xưởng… là không hợp pháp. Th́ chẳng hiểu thế nào là hợp pháp nữa. Bảo ông ấy thế nào th́ ông ấy làm đúng như thế. Chứ ông ấy có làm sai đâu”.
Ngày 24/7/2017, VOA liên lạc với Thứ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam, Tiến sĩ Phan Chí Hiếu, để t́m hiểu về vụ án. Nhưng ông Hiếu cho biết Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc là người phụ trách vụ này. Ngày 25/7, VOA nhận được trả lời từ Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc rằng ông đang “bận” và từ chối trả lời các câu hỏi liên quan đến vụ Trịnh Vĩnh B́nh.
Bản án của ông Trịnh Vĩnh B́nh cũng gây nhiều tranh căi trong dư luận vào thời điểm đó.
Thư khẩn của Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan gửi Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 25/2/1999, yêu cầu chính phủ Việt Nam hoăn thi hành án cho trường hợp của ông Trịnh Vĩnh B́nh. Ảnh: internet
Báo Pháp Luật TP.HCM trong bài viết ngày 29/12/1998 đặt câu hỏi: Bản án Trịnh Vĩnh B́nh – “Liệu có phù hợp với chủ trương khuyến khích Việt kiều về nước đầu tư?”
Trong mục “Đầu tư chui cũng không có tội,” bài báo này khẳng định t́nh trạng phổ biến “có hàng ngàn nhà đầu tư nước ngoài đang đầu tư chui” tại Việt Nam vào lúc này và “Nếu việc này là sai trái th́ liệu có đến mức xử lư h́nh sự không?”
Bài báo khẳng định vào thời điểm xử vụ án, việc đầu tư chui này đă được “hợp pháp hóa” qua Quyết định 767/TTg do Thủ tướng Việt Nam ban hành ngày 17/9/1997.
Ngày 25/2/1999, Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan có thư khẩn gửi Bộ Ngoại giao Việt Nam. Trong đó trích dẫn các khoản, mục trong Quyết định trên của Thủ tướng, đồng thời yêu cầu chính phủ Việt Nam hoăn thi hành án cho trường hợp của ông Trịnh Vĩnh B́nh cho đến khi các chính sách mới trên được làm rơ.
Sau bản án sơ thẩm, ông B́nh làm đơn kháng cáo, gửi đơn thư khiếu nại, cầu cứu lên khắp các cơ quan nhà nước, thậm chí lên các quan chức cấp cao ở trung ương.
Ảnh: internet
“Lúc tôi bị giữ, gia đ́nh tôi có làm đơn. Thủ tướng Phan Văn Khải thấy rơ ràng, theo giấy ông ấy viết và có gửi một bản copy cho gia đ́nh, ông ấy yêu cầu Bộ trưởng Lê Minh Hương. Ông ấy viết rằng ‘Bộ trưởng Lê Minh Hương, anh xem lại trường hợp của anh B́nh. Không sai phạm đến nỗi phải giữ. Anh chỉ đạo công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, anh B́nh không có lỗi đến phải xử. V́ ảnh nghe lời người trong nước, bị họ lấy tiền rồi làm bậy’, đại khái vậy”.
Tuy nhiên, nỗ lực của ông B́nh và một số quan chức Việt Nam không mang lại hiệu quả.
Theo nhận định của cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, khi các “thế lực khác vào cuộc,” nội vụ “trở nên phức tạp muôn phần.”
Cựu Đại sứ Việt Nam nói: “Việt Nam có câu ‘đục nước béo c̣’ có lẽ khá đúng trong trường hợp này. Mà ‘c̣’ ở đây lại là những con c̣ lớn và nhiều khi không xuất đầu lộ diện.”
Sau phiên phúc thẩm, bản án của ông B́nh giảm từ 13 năm xuống thành 11 năm tù (năm 1999). Báo Thanh Niên ngày 14/7/2012 cho hay nhiều tài sản (nhà và đất) của ông B́nh được ṭa phúc thẩm giao cho UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và Đồng Nai tịch thu. Hai cơ sở sản xuất (diện tích gần 40.000 m2) cùng 9 căn nhà trên địa bàn tỉnh được UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu giao cho Cục Thi hành án dân sự bán đấu giá.
“Phiên xử sơ thẩm đến phúc thẩm không thay đổi ǵ mấy. Tôi thấy t́nh h́nh không êm rồi. Họ có giấy triệu tập tôi trở lại trại tù. Họ cho tôi thời gian 7 ngày. Trong thời gian đó, tôi tiếp tục làm đơn khiếu nại, nhưng thấy không êm rồi. Tới giờ chót, tức ngày hôm sau đi tŕnh diện th́ tôi trốn.” Ông B́nh nhớ lại thời điểm quyết định liên quan đến vận mệnh ḿnh cách đây gần 20 năm.
Kỳ sau: Bản án Trịnh Vĩnh B́nh tạo căng thẳng ngoại giao Việt Nam – Hà Lan ra sao? Làm thế nào ông Trịnh Vịnh B́nh đưa được chính phủ Việt Nam vào vị trí Bị đơn ở Ṭa trọng tài Quốc tế? Thỏa thuận Singapore bao gồm những ǵ? Xin xem tiếp kỳ sau.
Kỳ 4: Căng thẳng Việt Nam – Hà Lan và Ṭa trọng tài
17-8-2017
Chỉ trong 6 năm, qua hàng loạt lănh vực kinh doanh và đầu tư sắc bén, giá trị số vốn ban đầu ông Trịnh Vĩnh B́nh đưa về Việt Nam được nhân lên hơn 8 lần. Sự thành công của ông tạo ra “sức cuốn hút không b́nh thường,” đưa đến con đường lao lư, dẫn “Vụ án Trịnh Vĩnh B́nh” lên đến Bộ Chính Trị. Cựu Đại Sứ Việt Nam tại Hà Lan thời điểm ấy nhận định: “Việt Nam có câu ‘đục nước béo c̣’ có lẽ khá đúng trong trường hợp này. Mà ‘c̣’ ở đây lại là những con c̣ lớn và nhiều khi không xuất đầu lộ diện.” Vụ án này đă ảnh hưởng quan hệ ngoại giao Việt Nam – Hà Lan ra sao? Việt Nam và ông B́nh “đáo tụng đ́nh” như thế nào? Mời độc giả theo dơi dưới đây.
***
Chính phủ Hà Lan, thông qua Đại sứ quán của hai nước, đă có những can thiệp ngay từ những ngày đầu khi ông Trịnh Vĩnh B́nh bị bắt và suốt những năm sau này.
“Chính phủ Hà Lan rất tốt. Họ rất bênh vực công dân của ḿnh. Họ đă cực lực phản đối và làm đủ mọi việc hết. Bộ Ngoại giao Hà Lan đă gọi cả Đại sứ Hà Lan [tại Việt Nam] về nước để phản ánh vụ này”. Ông Trịnh Vĩnh B́nh nói với VOA.
Sức ép
Một số nhà ngoại giao Việt Nam cũng thừa nhận mối lưu tâm đặc biệt chính phủ Hà Lan dành cho vụ án Trịnh Vĩnh B́nh. Theo họ, Hà Lan xem đây là một vụ vi phạm nghiêm trọng Hiệp định Đầu tư Song phương (BIT) giữa hai nước.
“Vụ này là một obstacle [trở ngại] trong quan hệ Việt Nam-Hà Lan, và tôi đă phải đứng mũi chịu sào trực tiếp giải quyết. Tôi đă phải liên lạc giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Hà Lan, giữa Quốc hội hai nước và giữa rất nhiều cơ quan khác”. Cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, nói với VOA.
Cảm nhận được độ “nóng” của vụ Trịnh Vĩnh B́nh đối với quan hệ song phương, Đại sứ Đinh Hoàng Thắng đă sang Paris báo cáo trực tiếp cho Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Cầm nhân dịp ông Cầm có công vụ tại Pháp. Ảnh: internet
Trong cuộc phỏng vấn ngày 7/8/2017, vị đại sứ cho biết ông đă phải chịu rất nhiều sức ép từ Bộ Ngoại giao Hà Lan, đặc biệt là từ Quốc hội và một số nghị sĩ từ các đảng đối lập trong Quốc hội Hà Lan.
“Sức ép mạnh nhất và nặng nhất là vào thời điểm chuyến thăm của Thủ tướng Phan Văn Khải tới Hà Lan, khi tôi ra sân bay đón thủ tướng, th́ ngay trước đó 1 giờ đồng hồ, Bộ trưởng quốc pḥng Hà Lan c̣n cho thư kư đến và thu xếp cuộc gặp để ông ấy đến trực tiếp trao toàn bộ hồ sơ của vụ án và quan điểm của phía Hà Lan, yêu cầu Chính phủ Việt Nam xem xét lại vụ án”.
Bộ trưởng Quốc pḥng Hà Lan, Joris Voorhoeve, sau đó c̣n yêu cầu Thủ tướng Wim Kok và Ngoại trưởng Hà Lan gửi thư trực tiếp cho Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đức Lương để yêu cầu giải quyết vụ ông Trịnh Vĩnh B́nh.
Phía Quốc hội Hà Lan cũng liên tục gây sức ép lên Chính phủ Việt Nam qua những động thái như không ủng hộ việc thông qua các hiệp ước, đề nghị cắt giảm viện trợ hay gửi các thông điệp gay gắt, chất vấn các quan chức Việt Nam khi họ đến thăm nước này.
Bộ trưởng Quốc pḥng Hà Lan Joris Voorhoeve. Ảnh tư liệu năm 1997/Reuters
Các dân biểu c̣n đưa vụ Trịnh Vĩnh B́nh lên Quốc hội châu Âu vào những dịp phái đoàn Việt Nam đến thăm. Một văn kiện ghi lại bài phát biểu của Dân biểu Jules Maaten, thuộc Ủy ban Đối ngoại Quốc hội châu Âu, ngày 14/10/2001, có đoạn: “Tôi mạnh mẽ ủng hộ một cuộc điều tra độc lập t́nh trạng của ông Trịnh Vĩnh B́nh và các nhà đầu tư khác ở Việt Nam.”
Dân biểu này cho rằng việc Việt Nam tuyên án tù và tịch thu tài sản của ông B́nh đă “gây cản trở và có tác động rất tiêu cực đến quyết định của các nhà đầu tư khác,” và đề nghị Việt Nam “phải có sự bảo vệ thích hợp cho các nhà đầu tư nước ngoài và các nhà đầu tư ở Việt Nam, phải chấm dứt nạn tham nhũng. Đây là điều kiện tiên quyết cần thiết cho sự phát triển kinh tế và chính trị trong tương lai ở Việt Nam cũng như những nối kết của Việt Nam với nền kinh tế thế giới.”
Nỗ lực không thành
Thủ tướng Vơ Văn Kiệt. Ảnh tư liệu năm 1998/Reuters
Về phía Chính phủ Việt Nam, một số giới chức cũng nỗ lực giải quyết ổn thỏa vụ này. Trong đó phải kể đến Thủ tướng Vơ Văn Kiệt, Thủ tướng Phan Văn Khải, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị B́nh, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm và một số giới chức khác.
Nguyên Phó Thủ tướng – Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Cầm, trong cuộc trả lời phỏng vấn với VOA ngày 8/8/2017, cho biết: “Ư kiến chỉ đạo quan trọng là từ thủ tướng lúc bấy giờ là Thủ tướng Vơ Văn Kiệt. Bản thân tôi là một Bộ trưởng, một thành viên Chính phủ cũng đă kết nối và chỉ đạo Bộ Ngoại giao, chỉ đạo Đại sứ ở Hà Lan, và các ngành liên quan thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng. Tinh thần chung hồi bấy giờ là Thủ tướng muốn dàn xếp sao cho vụ việc không ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước Việt Nam — Hà Lan, cũng như giữa Việt Nam với Liên minh châu Âu.”
Phó Thủ tướng Nguyễn Mạnh Cầm trong một buổi trả lời phỏng vấn truyền thông quốc tế. Ảnh: internet
Trong nước, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị B́nh cũng lên tiếng công khai về vụ này trong một phiên chất vấn tại Quốc hội Việt Nam vào năm 1998.
Trong cuốn Hồi kư “Gia Đ́nh, Bạn Bè và Đất Nước,” bà Nguyễn Thị B́nh tiết lộ sau khi t́m hiểu thấy Luật pháp Việt Nam vẫn “đang trong quá tŕnh hoàn thiện” và “thấy cách làm của Bà Rịa – Vũng Tàu không đúng, không phù hợp với chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là đối với Việt kiều, là đối tượng ta đang kêu gọi họ về xây dựng đất nước,” đă đề nghị “nếu họ [Việt kiều] không có ǵ sai phạm lớn, nguy hiểm, th́ nên cảnh báo, hướng dẫn họ là tốt nhất.”
Tuy nhiên, kiến nghị của bà đă không được chấp nhận, nên cuối cùng bà đă phải sử dụng quyền Đại biểu Quốc hội của ḿnh để công khai lên tiếng về vụ này.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh, lúc đó đang ở Sài G̣n, vẫn c̣n nhớ như in buổi chất vấn được truyền h́nh trực tiếp.
Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị B́nh. Ảnh tư liệu năm 2007/AP
“Bà B́nh, tôi nhớ trong một phiên họp ngày 20/5/1999, bà ấy đưa vụ này ra Quốc hội và chất vấn ông Trịnh Hồng Dương, Chánh án Tối cao. Bà ấy cho rằng ông B́nh về làm ăn là có lợi cho kinh tế, không có tội. Tại sao phải làm như vậy? Phải xem xét lại. Lúc đó, ông Nông Đức Mạnh là Chủ tịch Quốc hội. Đó là buổi chất vấn trực tuyến, ở Sài G̣n mở tivi ra là xem được. Tôi đích thân theo dơi buổi đó và đă khóc. Tôi thấy bà B́nh đưa ra điều đúng với tâm trạng, nỗi uất ức của tôi. Tôi khóc.”
Chủ tịch Quốc hội lúc đó, ông Nông Đức Mạnh, đă ghi nhận ư kiến của bà Nguyễn Thị B́nh. “Nhưng sau đó Ủy ban Pháp luật được giao nhiệm vụ giám sát đă không làm việc nghiêm túc, không giúp làm rơ được vấn đề nên để sự việc kéo dài, và về sau đă gây ra nhiều rắc rối,” bà B́nh cho biết trong cuốn Hồi kư.
Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh. Ảnh tư liệu năm 2006/Reuters
Các cấp chuyên viên cũng đă có những can thiệp.
Đại tá, Luật gia Lê Mai Anh, nguyên cán bộ Viện Kiểm sát Tối cao, cho biết sau khi xem hồ sơ vụ án, ông cũng đă tŕnh bày quan điểm của ḿnh cho các cơ quan ṭa án và Ban Bí thư Bộ Chính trị. Ông khẳng định với VOA rằng vụ án Trịnh Vĩnh B́nh không có chứng cứ rơ ràng.
“Không thể làm ăn vô lư như thế được. Anh phải có chứng cứ cụ thể, chính xác, khoa học. Anh đặt [ḿnh] vào địa vị người ta về nước như thế, đóng góp cho anh tiền và mua bán chính đáng như vậy, mua những đồ không làm được của các anh, người ta cải tạo lại, bổ sung để làm ăn, thuế má người ta đóng đầy đủ, thậm chí người ta làm từ thiện rất tích cực, th́ tại sao các anh lại làm ăn quá đáng như thế? Tôi nói đầy đủ cho họ như vậy.”
Nhưng sau khi tŕnh bày ư kiến, ông Lê Mai Anh cho biết cấp trên khuyên ông rằng “họ có quyền” và “trên đă có ư kiến như thế rồi th́ thôi,” nhưng ông Mai Anh nói “Tôi có thể ‘thôi’ theo quan điểm của tổ chức, nhưng cá nhân tôi vẫn giữ quan điểm của ḿnh.”
Theo cựu giới chức của Viện Kiểm sát Tối cao, phía “bên kia” giữ chức vụ cao nên cũng “khó nói lại.” Ông cho rằng vấn đề nằm ở chỗ “quan điểm” của một số người nào đó “có quan hệ lợi ích trong đó nên bảo vệ lẫn nhau, chứ không phải là ư kiến chung của Đảng và Nhà nước.”
Thủ tướng Phan Văn Khải. Ảnh tư liệu năm 1998/Reuters
Nguyên Phó Thủ tướng – Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm cũng khẳng định “vụ việc không chỉ liên quan đến các cơ quan chức năng ở Vũng Tàu, mà c̣n liên quan đến một số cơ quan trung ương khác. Đặc biệt hồi đó, theo anh em báo cáo lại, liên quan đến cả một số bộ phận bên an ninh.”
Chính “nội vụ phức tạp” của vụ án, mà theo lời Đại sứ Đinh Hoàng Thắng, tất cả những nỗ lực giải quyết êm thắm vụ việc đều như “đánh vào bị bông.”
Ra ṭa quốc tế
Sau khi nhận thấy tất cả những nỗ lực can thiệp từ cả phía Chính phủ Hà Lan và một số giới chức cấp cao Việt Nam đều không mang lại kết quả, ông Trịnh Vĩnh B́nh quyết định đưa vụ án ra Trung tâm Trọng tài Quốc tế.
Tháng 10/2003, ông Trịnh Vĩnh B́nh chính thức nhờ tổ hợp luật sư nổi tiếng của Mỹ, Covington & Burlington, đứng ra kiện Chính phủ Việt Nam trước Ṭa trọng tài Quốc tế. Chính phủ Việt Nam cũng thuê một tổ hợp luật sư nổi tiếng của Pháp, Glyde Loyrette Rouel, đại diện ḿnh.
Phía ông B́nh đ̣i Chính phủ Việt Nam bồi thường 100 triệu đôla v́ vi phạm Hiệp định Thương mại Song phương.
Trong thư gửi cho Chánh án TAND Tối cao Phạm Hiện, Luật sư của Covington & Burlington cho biết họ “xác định được rất nhiều quyền lợi của ông Trịnh, quyền của nhà đầu tư vào Việt Nam bị vi phạm nghiêm trọng.” Chẳng hạn như “ông Trịnh đă bị tước đoạt quyền được ‘đối xử b́nh đẳng và công bằng’ cho nhà đầu tư Hà Lan tại Việt Nam theo điều khoản 3(1) của Hiệp ước quy định.”
Trước khi diễn ra phiên xử đầu tiên, được ấn định vào ngày 4/12/2006, Việt Nam đă gửi nhiều đoàn đàm phán đến làm việc với ông Trịnh Vĩnh B́nh, theo lời ông B́nh nói với VOA.
“Một hai năm đó là thời Thủ tướng Phan Văn Khải (chú Sáu Khải). Phải nói chú Sáu Khải là một thủ tướng muốn làm một bộ Luật hoàn chỉnh. Một bộ Luật tốt. Ông rất chú trọng tới những vấn đề sai lầm này. Ngoài việc viết thư cho ông Lê Minh Hương, ông cũng đă thấy vụ này là sai nên đă cho một người làm con thoi cố gắng thương lượng vụ này.”
Sau gần cả chục lần đàm phán, kể cả trực tiếp và gián tiếp qua điện thoại, email, ông B́nh cho biết hai bên đă đạt được một “thỏa thuận ngoài ṭa.”
“Cuối cùng vào tháng 11/2006, trước khi xử khoảng 10 ngày, [hai bên] đă kư được Bản Thỏa Thuận. Họ ghi rơ phía ‘Chính phủ Việt Nam cam kết’ trên văn bản đàng hoàng nên tôi đinh ninh rằng họ sẽ làm hết, sẽ giải quyết cho tôi. Tôi nghĩ thôi th́ cố gắng về gầy dựng lại”.
Thỏa thuận, theo lời ông B́nh, được kư kết tại Singapore vào tháng 11/2016, bao gồm 3 điều khoản.
Điều 1: Ông Trịnh Vĩnh B́nh cam kết chấm dứt hoàn toàn vụ kiện tại Ṭa trọng tài ở Stockholm và sẽ không có phiên ṭa đă được ấn định trước đó.
Điều 2: Phía Chính phủ Việt Nam hỗ trợ cho ông B́nh 15 triệu đôla; miễn thi hành án tù và tạo điều kiện cho ông Trịnh Vĩnh B́nh về nước thực hiện các dự án đầu tư; khi ông B́nh có đơn kiến nghị, Chính phủ Việt Nam xem xét trả lại những tài sản “hợp lư” của ông B́nh.
Điều 3: Chính phủ Việt Nam bảo đảm quyền cư trú, đi lại và làm ăn cho ông Trịnh Vĩnh B́nh.
Doanh nhân Trịnh Vĩnh B́nh. Ảnh: internet
Ngày 31/7/2017, VOA gửi thư chính thức cho Vụ Báo chí của Bộ Ngoại giao Việt Nam để xác nhận nội dung “Thỏa thuận Singapore.”
Ngày 8/8/2017, Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Phương Trà trả lời VOA như sau:
“Chúng tôi sẽ chuyển những câu hỏi này của phóng viên đến các cơ quan chức năng.
Việt Nam luôn hoan nghênh và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tại Việt Nam. Mọi hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam. Những hành vi vi phạm pháp luật bị xử lư theo đúng các quy định pháp luật”.
Trong khi đó, doanh nhân Trịnh Vĩnh B́nh, người tự nhận là ḿnh “ngu,” nói với VOA về Thỏa thuận này: “Tôi bị lừa. Cú đó là tôi bị lừa…”
Kỳ cuối: V́ sao ông Trịnh Vĩnh B́nh cho rằng ḿnh “bị lừa”? Nguyên nhân nào khiến vụ kiện 100 triệu USD năm 2006 biến thành “ít nhất 1,25 tỷ USD” hiện nay? Cơ hội thắng thua giữa hai bên? Những ảnh hưởng của vụ kiện đối với Việt Nam? Kỳ cuối: 1,25 tỷ USD? Đau!
Kỳ cuối: Hai chữ ‘hợp lư’ trị giá tỷ đô
VOA – Vụ án Trịnh Vĩnh B́nh, từ vụ việc mang tính địa phương tại Bà Rịa – Vũng Tàu, đă mau chóng lên đến trung ương, cả Bộ Chính trị. Người biết chuyện lúc ấy nhận định, “Việt Nam có câu ‘đục nước béo c̣’ có lẽ khá đúng trong trường hợp này. Mà ‘c̣’ ở đây lại là những con c̣ lớn và nhiều khi không xuất đầu lộ diện.” Ngay cả Bộ trưởng Quốc pḥng Hà Lan thời ấy, trong cuộc trả lời phỏng vấn VOA ngày 18 tháng Tám, cũng nói “vấn đề là từ các cá nhân. Đó là một vụ tham nhũng nhằm chiếm đoạt tài sản của ông B́nh ở Việt Nam.” Sau khi kư thỏa thuận ngoài ṭa tại Singapore, ông B́nh nói rằng ḿnh bị lừa trong một tiêu chí của một điều khoản liên quan đến việc trả lại tài sản của ḿnh tại Việt Nam. Chính điều này đưa đến vụ kiện lần thứ hai, tại Paris vào ngày 21 tháng Tám, với số tiền bồi thường ông B́nh đ̣i “ít nhất 1,25 tỷ đô la.” Xin theo dơi phần cuối dưới đây.
***
Thời điểm ông Trịnh Vĩnh B́nh kiện Chính phủ Việt Nam ra Ṭa trọng tài Quốc tế, báo chí trong nước gần như im tiếng. Rải rác chỉ một vài bài phỏng vấn các chuyên gia pháp luật về các thủ tục kiện tụng tại Ṭa trọng tài.
Khi hai bên đạt được thỏa thuận ngoài ṭa, ḍng tin tức bị cắt đứt hoàn toàn, cả trong nước lẫn quốc tế. Các phóng viên quốc tế chuyên theo dơi những vụ kiện tại Ṭa trọng tài cũng chỉ biết rằng hai bên đă đạt được thỏa thuận. C̣n nội dung thỏa thuận như thế nào không ai rơ.
Nguyên nhân, theo lời ông B́nh, là v́ đây là điều kiện phía Việt Nam đưa ra trong thỏa thuận: Không tiết lộ thông tin cho truyền thông, báo chí.
Ṭa án Trọng tài Quốc tế thuộc Pḥng Thương mại Quốc tế (ICC) (H́nh minh họa)
Điều này, theo nhận định của Tiến sĩ Vũ Quang Việt, nguyên Vụ trưởng Vụ Tài khoản Quốc gia thuộc Cục Thống kê Liên Hiệp Quốc, là một bất lợi cho ông Trịnh Vĩnh B́nh:
“Cái khó của ông Trịnh Vĩnh B́nh là báo chí thế giới rất ít nói về vụ này. Thành ra họ [Việt Nam] nghĩ là họ lờ đi.”
“Lấy mỡ nó rán nó”
Sau thỏa thuận kư kết tại Singapore năm 2006, ông Trịnh Vĩnh B́nh trở về Việt Nam.
Đúng theo cam kết, Việt Nam miễn án tù và cho phép ông B́nh ra vào nước dễ dàng. Dù không hề đề cập đến Bản thỏa thuận, báo Lao Động ngày 11/6/2012 vẫn đưa tin ông B́nh “được Chính phủ ta giải quyết miễn chấp hành h́nh phạt tù, cho về Việt Nam.”
Nhưng điều khoản trả lại tài sản đă không được thực hiện như những hứa hẹn trong thời gian đôi bên thương lượng thỏa thuận, theo lời ông B́nh.
“Tôi lại ngây ngô tôi về. Tôi cứ nghĩ là trên nguyên tắc có bản thỏa thuận. Bên chính phủ Việt Nam cam kết, họ ghi rất rơ, 1… 2… 3… Vậy mà họ về họ âm thầm họ làm.”
Không bỏ cuộc, suốt những năm từ 2006-2014, số đơn từ ông B́nh gửi để xin giải quyết việc trả lại mấy chục địa điểm tài sản có thể “cân kư được,” ông nói.
Phía Việt Nam thời gian đầu khi nhận được đơn yêu cầu trả lại tài sản của ông B́nh cũng có văn thư trả lời cho ông. Một văn bản Bộ Tư pháp Việt Nam gửi cho ông Trịnh Vĩnh B́nh vào tháng 9/2008 nói Bộ này “đang nghiên cứu, xem xét theo quy định của pháp luật.” Nhưng theo lời ông B́nh, kể từ sau văn thư này, Bộ Tư pháp “bặt vô âm tín.”
Trong các ngày 24/7 và 25/7/2017, VOA liên lạc trực tiếp với lănh đạo Bộ Tư pháp để xác minh việc này nhưng chỉ được trả lời “bận” và từ chối trả lời các câu hỏi liên quan đến vụ Trịnh Vĩnh B́nh.
Cũng trong thời gian này, ông B́nh nhận được lời giải thích từ phía đại diện Việt Nam về việc không hoàn trả các tài sản đă tịch biên. Ông B́nh kể cho VOA:
“Đoàn đàm phán Việt Nam tŕnh bày lư do tài sản bị sang tay, không thể trả lại.
Họ nói như thế này: ‘Chúng tôi cũng đă nghiên cứu để giải quyết cho ông B́nh theo thỏa thuận Singapore. Nhưng khi về, chúng tôi gặp khó khăn là những tài sản đó bây giờ đứng tên người thứ 2, thứ 3…’, tức là họ sang tay, bán mấy lần rồi. Cái câu ‘thứ 2, thứ 3’ là đúng. Nhưng tôi muốn nói cái dối của họ là họ qua họp khoảng năm 2014, 2015. Trong khi chính người phát ngôn đó hồi năm 2009, 2010, trong một văn bản, t́m cách lư giải ‘tiêu chí’ mà trong Bản Thỏa Thuận có ghi là từ ‘hợp lư’. Họ đưa ra hàng lô những cái mà họ cho là không hợp lư để không trả tài sản lại.”
Tiêu chí “hợp lư” nằm trong một điều khoản của bản thỏa thuận mà Chính phủ Việt Nam và ông Trịnh Vĩnh B́nh đă kư kết tại Singapore năm 2006 về việc giải quyết trả lại tài sản cho ông B́nh. Một phần của điều khoản này có nội dung, khi ông B́nh có đơn kiến nghị, Chính phủ Việt Nam xem xét trả lại những tài sản “hợp lư” của ông B́nh.
Một số xe hơi cổ của ông Trịnh Vĩnh B́nh.
Theo lời ông B́nh, Việt Nam đă cố t́nh thêm chữ “hợp lư” vào bản thỏa thuận, trong khi trước đó trong các bản thảo thương lượng, Việt Nam cam kết trả lại toàn bộ tài sản cho ông.
Tại Việt Nam, báo chí thời gian này cũng đưa tin về chuyện nhiều tài sản của ông Trịnh Vĩnh B́nh đă bị “xà xẻo”, tự ư bán một cách “tùy tiện và cẩu thả”, đi kèm với tin truy tố một vài cán bộ thuộc Cục thi hành án dân sự, mà theo lời ông B́nh, chỉ là “những con tép riu” ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu có dính líu đến vụ án của ông. Báo Thanh Niên ngày 11/6/2012 nói “đă có nhiều sai phạm” trong thời kỳ hậu vụ án Trịnh Vĩnh B́nh. Nhiều tài sản của ông B́nh bị bán một cách “bất minh”, “trong đó có khu ‘đất đẹp’ giá rẻ về tay người nhà [của 3 cán bộ thi hành án]”.
Vẫn theo tờ báo này, “trong quá tŕnh kê biên khu nhà kho thuộc tài sản của ông B́nh, các cán bộ này đă phát hiện ra 12 xe ô tô trong nhà kho không được tuyên trong bản án. Thay v́ phải xác minh làm rơ nguồn gốc, chủ sở hữu, Hoàng và Linh [2 trong số 3 cán bộ] vội vàng tiến hành cưỡng chế, kê biên số tài sản này.”
Cũng trong thời gian tài sản của ông B́nh bị sang tay, “xà xẻo” vô tội vạ ở địa phương, ở cấp trung ương cũng có những “chỉ đạo” xuống cho các bộ, ngành và địa phương liên quan đến vấn đề tài sản của ông Trịnh Vĩnh B́nh.
Một văn bản đóng dấu “Hỏa tốc” của Văn pḥng chính phủ gửi cho Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Ṭa án Nhân dân Tối cao và Ṭa phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM vào ngày 2/4/2010 ghi rơ: “Giao Bộ Tư pháp chủ tŕ họp với Ṭa án Nhân dân Tối cao, Ṭa phúc thẩm Ṭa án Nhân dân Tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh và Ủy ban Nhân dân các địa phương có liên quan bàn thống nhất biện pháp xử lư tài sản liên quan đến vụ kiện Trịnh Vĩnh B́nh theo đúng quy định của pháp luật; báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4 năm 2010.”
Trước đó, một văn bản từ Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao ngày 12/10/2009 gửi Lănh đạo Bộ Tư pháp cũng đề nghị Bộ này “có ư kiến” với UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, “chỉ đạo Ủy ban nhân dân thị trấn Phú Mỹ, huyện Tân Thành dừng việc san lấp, sử dụng đất có liên quan tới việc khiếu tố để chờ ư kiến kết luận giải quyết cuối cùng của cơ quan chức năng, tránh việc khiếu tố kéo dài, phá vỡ cam kết.”
Tuy nhiên, những chỉ đạo từ bên trên đă không hề có hiệu lực trên thực tế tại địa phương.
“V́ những người đi làm [việc giải quyết trả lại tài sản] xuống tới Vũng Tàu th́ bị câu móc. Miền Bắc có từ hay lắm ‘Lấy mỡ nó rán nó’. Họ dùng tài sản của ḿnh chia nhau. Ai xuống th́ ‘Thôi, đừng làm ǵ hết. Ḿnh chia nhau’. Rồi họ sang tay ngầm. Họ kéo vào chia chác nhau. Họ làm đủ thứ hồ sơ. Ví dụ từ 10.000 m2, họ làm thành 8.000 m2, 7.000 m2… Rồi cuối cùng họ nói ‘Cái này không giao cho ông B́nh được v́ hồi xưa có bản án như vậy, vi phạm thế nọ thế kia. Tóm tắt là họ lấy hết của tôi.” Ông B́nh nói với VOA.
Ngày 26/7/2017, VOA liên lạc với ông Nguyễn Cao Lục, phó Chủ nhiệm Văn pḥng Chính phủ Việt Nam, để xác minh nội dung các văn bản th́ được ông trả lời: “Rất xin lỗi là nó không thuộc lĩnh vực của tôi phụ trách. Cái này bên Bộ Ngoại giao [phụ trách] thôi. Liên hệ với bên Bộ Ngoại giao nhá.”
Sau nhiều lần liên lạc với lănh đạo và Vụ Báo chí của Bộ Ngoại giao, VOA nhận được trả lời từ Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Phương Trà vào ngày 8/8/2017: “Chúng tôi sẽ chuyển những câu hỏi này của phóng viên đến các cơ quan chức năng.”
Đơn từ không giải quyết được việc, năm 2012, ông Trịnh Vĩnh B́nh về Việt Nam và đến gặp bà Nguyễn Thị B́nh, người mà ông từng tận tai nghe trực tiếp trên truyền h́nh bà chất vấn trước Quốc hội về vụ án của ông.
“Tôi đến cầu cứu bà ấy. Bà B́nh thở dài, ngả người ra sau ghế và nói ‘B́nh ơi, chị bây giờ không c̣n quyền chức, không làm ǵ hết. Thời chị c̣n quyền chức, chị nói c̣n chưa nghe nữa mà. Thôi để chị thử.”
Ngày 26/12/2012, nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Thị B́nh gửi thư cho Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và “đề nghị đ/c [đồng chí] có thể dành ra một ít thời gian chủ tŕ cuộc họp với các bộ ngành và các tỉnh có liên quan để giải quyết dứt điểm việc này, giữ uy tín cho Chính phủ, đảm bảo công bằng và nghiêm minh của pháp luật, tránh những phức tạp có thể xảy ra không cần thiết.”
Chờ thêm 2 năm nữa, những nỗ lực đ̣i lại tài sản của ông B́nh vẫn chẳng đi tới đâu.
“Để lâu cứt trâu hóa bùn. Kệ. Cứ kéo dài vậy.” Ông B́nh chua chát, v́ trước đó, Đại tá-Luật gia Lê Mai Anh, nguyên cán bộ Viện Kiểm sát Tối cao, sau khi nhận được kêu cứu từ ông B́nh, đă cảnh báo:
“Trả lại tiền cho ông ấy bây giờ là khó khăn lắm. Không thể có chuyện ấy được đâu. Nhưng mà ông ấy vẫn cứ tin Nhà nước ḿnh nên ông ấy cứ chờ đợi từ năm này sang năm khác.”
Kiện lần 2
Tháng 1/2015, ông Trịnh Vĩnh B́nh quyết định khởi kiện Chính phủ Việt Nam ra Ṭa trọng tài Quốc tế lần thứ hai.
Hồ sơ của ông lần này được chuyển cho tổ hợp luật sư nổi tiếng của Mỹ: King & Spalding.
Trong vụ kiện lần này, ông Trịnh Vĩnh B́nh đ̣i nhà nước Việt Nam phải bồi thường “ít nhất 1,25 tỷ đôla”.
“Tôi đ̣i hai mục. (1a) là những tài sản mà chính phủ Việt Nam tịch thu hay chiếm đoạt trái phép, vi phạm luật pháp quốc tế về hiệp thương. (1b) Do vụ án gây ra một số hệ quả, nên những hệ quả đó cũng được liệt kê vào để đ̣i đền bù. Điểm thứ 2 là điểm nhức nhối.”
Ông Trịnh Vĩnh B́nh cho biết điểm đ̣i bồi thường thứ 2 dựa trên tiền lệ của một vụ kiện nhốt tù oan sai ở Mỹ. Trong vụ kiện này, người bị nhốt tù oan 4,5 ngày đă được ṭa ra phán quyết buộc Chính phủ Mỹ phải bồi thường 5 triệu đôla. Như vậy, một ngày bị tù oan được bồi thường khoảng 800.000 đôla. Ông Trịnh Vĩnh B́nh dựa trên tiền lệ này để quy ra số tiền đ̣i Chính phủ Việt Nam phải bồi thường cho hơn 18 tháng Việt Nam giam giữ ông.
“Tôi rất tiếc là chính phủ Việt Nam thay v́ một vụ việc mà ḿnh thấy ḿnh sai, ḿnh biết ḿnh sai rồi th́ giải quyết cho người ta êm đẹp, tức là ngăn ngừa không cho vụ này xảy ra tiếp. Đây là việc nên làm. Nhưng không, Việt Nam thường thường khi có một vụ xảy ra, người ta có khiếu nại hay muốn nói lên sự thật, th́ lại t́m cách đàn áp nó xuống, dùng mọi h́nh thức đe dọa, đàn áp. Tôi cho đây là một cách thức mà khi sử dụng với những người Việt kiều th́ gần như 80%, 90% là vô hiệu. Là v́ những người Việt sống ở nước ngoài người ta đă hấp thụ được cái gọi là trật tự xă hội, pháp luật ở bên ngoài. Người ta cho rằng đó là quyền của người ta. Người ta được bảo vệ. C̣n Việt Nam th́ không vậy. Quyền ở trong tay tôi. Trong tay tôi th́ tôi có thể làm.”
Về phía ḿnh, Chính phủ Việt Nam lần này thuê tổ hợp Luật sư nổi tiếng của Anh, Freshfields Bruckhaus Deringer LLP. VOA nhiều lần liên lạc chuyên viên tư vấn pháp lư hiện đang làm việc với tổ hợp luật sư trên, nhưng đều không nhận được câu trả lời.
Trong văn bản gửi VOA ngày 8/8/2017, Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Phương Trà chỉ trả lời chung cho gần 10 câu hỏi của VOA rằng:
“Chúng tôi sẽ chuyển những câu hỏi này của phóng viên đến các cơ quan chức năng.
Việt Nam luôn hoan nghênh và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tại Việt Nam. Mọi hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam. Những hành vi vi phạm pháp luật bị xử lư theo đúng các quy định pháp luật”.
Tiến sĩ Vũ Quang Việt, Vụ trưởng Vụ Tài khoản Quốc gia thuộc Cục Thống kê Liên Hiệp Quốc, cho biết về quy tŕnh xử kiện sắp tới:
“Xử, xong rồi giả dụ [Ṭa trọng tài] có đưa ra một kết luận là phải trả, th́ đương nhiên họ sẽ có quyền và bằng cách nào đó nắm tài sản của Việt Nam. Cả cái Âu châu nó lớn. Nếu là Ṭa quốc tế th́ họ phải chặn account [tài khoản] của chính phủ Việt Nam”.
Cựu chuyên viên của Liên Hiệp Quốc nói thêm: “Tôi nghĩ là để cho họ [Trung tâm Trọng tài Quốc tế] làm. Rồi sau đó Việt Nam học được một bài học. Chả có cách ǵ khác. Phải để cho nó xảy ra. Trừ phi bây giờ Việt Nam xin nộp lại tất cả những thứ đó, trả lại ngay lập tức, rồi th́ quan ṭa có thể kêu thôi và bỏ [việc xét xử]”.
Tiến sĩ Joris Voorhoeve, người trước đây trong tư cách Bộ trưởng Quốc pḥng của Hà Lan đă có rất nhiều can thiệp, yêu cầu Chính phủ Việt Nam phải xem xét lại vụ án, trong cuộc phỏng vấn với VOA ngày 18/8/2017, nói bản án của Việt Nam đối với ông Trịnh Vĩnh B́nh là “bất công”.
“Vấn đề là từ các cá nhân. Đó là một vụ tham nhũng nhằm chiếm đoạt tài sản của ông B́nh ở Việt Nam”.
Cựu Bộ trưởng Quốc pḥng Voorhoeve nhận định vụ án này là một “thử nghiệm” về ḷng tin, không chỉ từ phía Hà Lan mà c̣n ở Hoa Kỳ và các nước khác, đối với việc tuân thủ Luật pháp quốc tế và trong nước của Việt Nam.
Cựu Bộ trưởng Quốc pḥng Voorhoeve trong cuộc phỏng vấn qua Skype với VOA, 18/8/2017.
Thắng, thua? Đau!
Nguyên đơn vụ kiện, ông Trịnh Vĩnh B́nh, khá tự tin về khả năng thắng kiện.
“Dĩ nhiên quyết định cuối cùng vẫn là ở ṭa. Nhưng tôi thấy chính phủ Việt Nam, đừng nói là phần trăm, mà tôi dám nói mạnh miệng rằng phần ngàn cũng không có. Bởi v́ trong vụ này không phải là sai ít, mà là sai từ Luật của Việt Nam, mà chính chính phủ Việt Nam bây giờ cũng biết sai.”
Trong khi đó, những người dân ở phía “Bị đơn,” cũng không hề tỏ ra lạc quan.
Nhà báo Nguyên B́nh, con gái tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nói với VOA:“Làm sao mà thắng được? Một là ḿnh không có thầy kiện giỏi. Hai là người ta đă nghiên cứu kỹ rồi. Người ta cũng thông thạo luật pháp quốc tế rồi. Thế th́ chuyện thua là phần lớn hơn là không thua. Mà đă thua rồi th́ mất rất nhiều thứ. Không những về kinh tế, mà c̣n về chính trị, ngoại giao. Cái đấy là chắc chắn rồi”.
Theo bà, Việt Nam “chỉ có cách thương lượng với ông Trịnh Vĩnh B́nh và xin lỗi ông ấy.”
“Việt Nam bây giờ đang thiếu tiền, thiếu vốn, muốn kêu gọi Việt kiều cũng như các nhà đầu tư ở các nước vào đầu tư, mà nếu vụ này phanh phui ra và bị thất bại th́ ảnh hưởng sẽ rất lớn. Chẳng biết ai người ta c̣n muốn vào Việt Nam đầu tư kiểu này nữa không?”
Theo bà Nguyên B́nh, “về lâu dài, phải dân chủ hóa. Phải không được kỳ thị những người giỏi về luật pháp và có kinh nghiệm làm ăn quốc tế. Chứ c̣n bây giờ cái ǵ cũng Đảng. Mà Đảng th́ không hiểu biết ǵ về làm ăn kinh tế. Một ông chưa bao giờ đọc một cuốn sách về kinh tế mà lại cứ lănh đạo và quyết định mọi thứ, th́ thua là cái chắc. Không phải thua một ông Trịnh Vĩnh B́nh này, mà c̣n có thể thua rất nhiều trong những vụ làm ăn với châu Âu”.
Hầu hết các giới chức Việt Nam mà VOA phỏng vấn khi thực hiện loạt bài này đều dè dặt trong việc đưa ra tiên đoán về khả năng thắng, thua của Việt Nam.
Cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, nói: “Trước đây đă có thỏa thuận ngoài ṭa, nghĩa là Việt Nam đă phải lùi một bước. Lần này liệu c̣n có đất lùi nữa hay không là tùy vào sự chuẩn bị của đội ngũ luật sư mà trong nước đă phải bỏ tiền ra thuê rất đắt. Nhóm lợi ích thu về được một ít tiền của ông B́nh, không biết có nổi dăm triệu không, mà bây giờ nếu phải đền bù có thể lên đến nhiều trăm triệu đôla. Tiền này ai gánh chịu? Người dân và doanh nghiệp Việt Nam đóng thuế ở Việt Nam è cổ bỏ tiền thuê luật sư để căi cho những người mà chính luật pháp Việt Nam cũng đă bỏ tù họ”.
Phiên xử đầu tiên của vụ kiện sẽ diễn ra vào ngày 21/8/2017 tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế ở Paris, Pháp.
Trong những năm tháng chuẩn bị cho vụ kiện, ông B́nh nói với VOA rằng ông luôn chuẩn bị tâm thế để đối mặt với t́nh huống xấu nhất.
“Qua vụ này, tôi nghĩ Việt Nam sẽ trả một giá rất đắt. Tôi cam đoan như vậy. Đừng có nghĩ là đe dọa tôi, không ăn thua ǵ. Tôi không là ǵ cả. Văn bản của tôi bây giờ nằm trong tay luật sư. Từ lâu, khi vào cuộc chơi, tôi đă chấp nhận cuộc chơi. Tôi đă chuẩn bị di chúc và ủy quyền hết rồi. Tôi chả là ǵ hết. Nếu c̣n tôi, th́ c̣n có thể ở một mức nào đó thương lượng để giải quyết những thiệt hại và ngăn ngừa trong tương lai để không cho những quan tham làm chuyện này tiếp”.
Ông B́nh tham quan địa điểm đầu tư tiềm năng tại Việt Nam vào tháng 4/1990.
Khi được hỏi nếu được lựa chọn lại, ông có quyết định về Việt Nam đầu tư?
Ông Trịnh Vĩnh B́nh trả lời:
“Tôi có thể nói rằng thuê tôi cũng không dám. Cho tiền tôi một ngày bao nhiêu tôi cũng không dám. Thực ra không phải là không dám, mà tôi không muốn. Tại sao ḿnh phải phí thời giờ như vậy? Tâm sức của ḿnh phải được tưởng thưởng ít nhất trên tinh thần.”
Ước mơ, hoài băo xây dựng quê hương đă được ông Trịnh Vĩnh B́nh rất nhiều lần, bằng nhiều cách, tŕnh bày với các cơ quan chức năng của Việt Nam, như trong một văn bản ông đă gửi cách đây 7 năm:
“Nếu tài sản nhỏ nhoi của gia đ́nh tôi có bị quan chức Vũng Tàu t́m cách tịch thu (để họ ngấm ngầm chia chác nhau bằng nhiều cách, như họ đang luồn lách, tha hồ mà làm như hiện nay), th́ nó sẽ không có giá trị ǵ đối với đất nước Việt Nam. Điều làm cho tài sản gia đ́nh tôi có lợi ích đối với đất nước Việt Nam chính là phải để nó tiếp tục sản xuất sinh nở ra những lợi ích tự nhiên, làm tấm bảng quảng cáo mạnh cho việc thu hút thêm đầu tư nước ngoài, khích lệ thu hút sự đóng góp tích cực từ khối kiều bào… đó mới là có lợi.”
Cả ông Trịnh Vĩnh B́nh lẫn một số giới chức của Việt Nam mà VOA phỏng vấn đều tỏ ra không vui vẻ ǵ trong vụ kiện này.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh nói “đấu tranh” tại ṭa quốc tế là lựa chọn cuối cùng của ông. V́ theo lời ông, “cái ǵ cũng vậy, cũng phải có đấu tranh để theo luật đào thải.”
Tất cả họ, cả bên bị đơn lẫn nguyên đơn, nói như lời Đại sứ Đinh Hoàng Thắng, đều “đau” trong vụ án xuyên thế kỷ này.
Ṭa án Trọng tài Quốc tế thuộc Pḥng Thương mại Quốc tế (ICC)
Theo quy tŕnh tố tụng trọng tài tại Ṭa án ICC, mọi phán quyết đều sẽ mang tính ràng buộc đối với các bên. Bằng việc đưa tranh chấp ra trọng tài theo quy tắc này, ông B́nh và chính phủ Việt Nam đă phải nhất trí thi hành bất kỳ phán quyết nào mà không có sự chậm trễ.
Quy tŕnh tố tụng trọng tài tại Ṭa án ICC
Hoàng Long (tổng hợp)
Vụ kiện lần thứ hai của doanh nhân Hà Lan, Trịnh Vĩnh B́nh, chống lại chính phủ Việt Nam được đệ tŕnh tại Ṭa án Trọng tài Quốc tế thuộc Pḥng Thương mại Quốc tế (ICC) vào đầu năm 2015. Được mô tả là “tổ chức trọng tài hàng đầu thế giới,” Ṭa án ICC kể từ năm 1923 đă giúp giải quyết những khó khăn trong các tranh chấp mậu dịch và kinh doanh quốc tế để hỗ trợ thương mại và đầu tư.
Uy tín và sự phát triển của Ṭa án ICC không ngừng gia tăng trong gần 100 năm hoạt động, vươn tới con số kỷ lục 966 vụ được thụ lư trong năm 2016 với sự tham gia của hơn 3000 bên từ 137 quốc gia, theo thống kê sơ bộ của ICC.
Ṭa án ICC không chính thức đưa ra phán quyết trong các vụ tranh chấp nhưng có trách nhiệm chuẩn thuận và chỉ định một hội đồng trọng tài để làm việc này. Nhiệm vụ chính của ICC là thực hiện chức năng giám sát pháp lư đối với những thủ tục trọng tài và chuẩn thuận tất cả các phán quyết trọng tài.
Quy tŕnh tố tụng tại Ṭa án ICC bao gồm những bước chính sau:
Yêu cầu tố tụng trọng tài
Một bên muốn nhờ đến trọng tài theo Quy tắc Trọng tài ICC sẽ nộp Đơn Yêu cầu Trọng tài cho Ban Thư kư Ṭa án và Ban Thư kư sẽ thông báo cho Nguyên đơn và Bị đơn về việc nhận được đơn yêu cầu và ngày nhận được đơn yêu cầu. Ngày mà Ban Thư kư nhận được đơn sẽ được coi là ngày bắt đầu tố tụng trọng tài.
Đơn yêu cầu phải bao gồm những thông tin cần thiết của các bên và đại diện của ḿnh, mô tả bản chất và hoàn cảnh làm nảy sinh tranh chấp, yêu cầu đ̣i bồi thường, thỏa thuận trọng tài, điều khoản chỉ định trọng tài viên, và những thông tin khác như nơi xét xử trọng tài, luật áp dụng và ngôn ngữ trọng tài.
Một khi Ban Thư kư nhận đủ số bản Đơn yêu cầu và phí nộp đơn bắt buộc th́ Ban thư kư sẽ gửi một bản Đơn yêu cầu và các tài liệu khác đính kèm cho Bị đơn để hồi đáp.
Hồi đáp yêu cầu tố tụng trọng tài
Trong ṿng 30 ngày kể từ ngày Ban Thư kư nhận được Đơn yêu cầu, Bị đơn phải nộp Bản hồi đáp và cũng có thể nộp cả đơn kiện ngược lại. Ban Thư kư có thể gia hạn thời gian cho Bị đơn hồi đáp.
Nguyên đơn phải hồi đáp bất kỳ đơn kiện ngược lại nào trong ṿng 30 ngày kể từ ngày Ban Thư kư nhận được đơn kiện ngược lại. Trước khi chuyển hồ sơ cho hội đồng trọng tài, Ban Thư kư có thể gia hạn thời gian nộp bản hồi đáp cho nguyên đơn.
Chỉ định Trọng tài viên
Mỗi một trọng tài viên phải duy tŕ tính vô tư và độc lập đối với các bên trong quá tŕnh tố tụng trọng tài. Họ phải tiết lộ bằng văn bản cho Ban Thư kư bất cứ sự việc hay t́nh huống nào gây nên sự hoài nghi về tính độc lập và vô tư của họ trong mắt các bên.
Trong việc xác nhận hoặc chỉ định các trọng tài viên, Ṭa án sẽ cứu xét quốc tịch của trọng tài viên tiềm năng, nơi cư trú và các mối quan hệ khác với các nước mà các bên và các trọng tài viên tiềm năng là công dân và khả năng của trọng tài viên tiềm năng thực hiện quá tŕnh trọng tài theo Qui tắc ICC.
Điều khoản Tham chiếu (TOR)
Sau khi nhận được hồ sơ từ Ban Thư kư, Hội đồng Trọng tài sẽ soạn thảo một văn bản gọi là “Bản Điều khoản Tham chiếu” trên cơ sở các tài liệu hoặc dưới sự tŕnh bày của các bên bằng các văn bản giải tŕnh của họ.
Nó bao gồm một thoả thuận được kư giữa các bên và các trọng tài viên về những vấn đề liên quan đến thông tin chi tiết về các bên, các thông báo, tóm tắt luận cứ và yêu cầu đ̣i bồi thường của các bên, một danh sách vấn đề phải được xác định nếu phù hợp, địa điểm trọng tài và các vấn đề tố tụng khác.
Sau khi các bên kư Điều khoản Tham chiếu, không bên nào được đưa ra những khiếu kiện mới nằm ngoài giới hạn của Điều khoản Tham chiếu, trừ phi được hội đồng trọng tài cho phép sau khi cứu xét bản chất của khiếu kiện mới, giai đoạn trọng tài và các vấn đề khác liên quan.
Xác lập dữ kiện và họp xét xử
Hội đồng trọng tài sẽ xúc tiến trong thời gian ngắn nhất để xác lập các dữ kiện của vụ việc. Hội đồng trọng tài có thể quyết định nghe các nhân chứng, chuyên gia được các bên đưa ra hoặc bất cứ người nào.
Hội đồng trọng tài có thể quyết định vụ kiện chỉ dựa trên các văn bản mà các bên đệ nạp trừ phi bất cứ bên nào yêu cầu một phiên họp xét xử.
Khi một phiên họp được tổ chức, Ṭa án Trọng tài sẽ triệu tập các bên xuất hiện trước ṭa vào một ngày và địa điểm ấn định.
Kết thúc Tố tụng và Ra phán quyết
Trong thời gian sớm nhất có thể sau phiên họp cuối cùng liên quan đến những vấn đề được quyết định trong phán quyết, Hội đồng Trọng tài sẽ tuyên bố kết thúc quy tŕnh tố tụng. Sau đó không văn bản hay luận cứ nào được phép đưa ra thêm, hoặc bằng chứng nào được phép trưng ra, trừ phi hội đồng trọng tài yêu cầu hoặc cho phép.
Thời hạn mà hội đồng trọng tài phải đưa ra phán quyết chung thẩm là sáu tháng. Phán quyết chung thẩm được đưa ra dựa trên quyết định của đa số trong trường hợp hội đồng trọng tài có nhiều hơn một trọng tài viên. Nếu không có đa số, phán quyết sẽ chỉ do chủ tịch hội đồng trọng tài đưa ra mà thôi.
Trước khi kư bất kỳ phán quyết nào, hội đồng trọng tài phải đệ nạp bản thảo lên Ṭa án. Ṭa án có thể quyết định sửa đổi về h́nh thức của phán quyết mà không làm ảnh hưởng tới quyền tự do quyết định của hội đồng trọng tài. Hội đồng trọng tài sẽ không được công bố phán quyết cho tới khi được Ṭa án phê chuẩn h́nh thức của phán quyết.
Một khi phán quyết được đưa ra, Ban Thư kư sẽ thông báo cho các bên bản phán quyết được kư bởi hội đồng trọng tài, với điều kiện là mọi phí tổn của quá tŕnh trọng tài được các bên hoặc một trong các bên thanh toán đầy đủ.
Mọi phán quyết đều sẽ mang tính ràng buộc đối với các bên. Bằng việc đưa tranh chấp ra trọng tài theo Qui tắc của ICC, các bên nhất trí thi hành bất kỳ phán quyết nào mà không có sự chậm trễ.
Vietnamese commandos : hearing before the Select Committee on Intelligence
of the United States Senate, One Hundred Fourth Congress, second session ...
Wednesday, June 19, 1996
CLIP RELEASED JULY 21/2015
https://www.youtube.com/watch?list=PLEr4wlBhmZ8qYiZf7TfA6sNE8qjhOHDR6&v=6il0C0UU8Qg
US SENATE APPROVED VIETNAMESE COMMANDOS COMPENSATION BILL
http://www.c-span.org/video/?73094-1/senate-session&start=15807
BẮT ĐẦU TỪ PHÚT 4:22:12 - 4:52:10 (13.20 - 13.50)
Liên lạc trang chủ
E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com
Cell: 404-593-4036
Những người lính một thời bị lăng quên: Viết Lại Lịch Sử
֎ Binh Thư Yếu Lược Trần Quốc Tuấn ֎ Một Trang Lịch Sử
֎ Vietnamese Commandos' History ֎ Vietnamese Commandos vs US Government ֎ Lost Army Commandos
֎ Bill of Compensation ֎ Never forget ֎ Viết Lại Lịch Sử Video ֎ Secret Army Secret War Video
֎ Đứng Đầu Ngọn Gió Video ֎ Con Người Bất Khuất Video ֎ Dấu Chân Biệt Kích Video ֎ Kiểm Lại Hồ Sơ Biệt Kích Video
֎ The Secret war against Hanoi Richard H. Shultz Jr.֎ Gulf of Tonkin Incident ֎ Pentagon Bạch Hóa ֎ The heart of a boy
֎ U.S Debt Clock ֎ Wall Street and the Bolshevik Revolution Antony C. Sutton
֎ Wall Street and the Rise of Hitler Antony C. Sutton ֎ None Dare Call It Conspiracy Gary Allen
֎ Chiến Tranh Tiền Tệ (Currency War) ֎ Confessions of an Economic Hit Man John Perkins
֎ The World Order Eustace Mullin ֎ Trăm Việt trên vùng định mệnh ֎ Chính Đề Việt Nam Tùng Phong (dịch)
֎ OSS vào Việt Nam 1945 Dixee R. Bartholomew - Feis ֎ Lyndon Baines Johnson Library Musuem
֎ Chủ Nghĩa Dân Tộc Sinh Tồn ֎ Nguồn Gốc Dân Tộc Việt Nam B́nh Nguyên Lộc
֎ Nghi Thức Ngoại Giao ֎ Lễ Nghi Quân Cách ֎ Sắc lệnh Cờ Vàng ֎ Quốc Tế Cộng Sản
֎ How Does a Bill Become Law?֎ New World Order ֎ Diplomacy Protocol. PDF
֎ The World Order Eustace Mullin ֎ Why Vietnam? Archimedes L. A. Patti
֎ Vietnam War Document ֎ American Policy in Vietnam
֎ Foreign Relations Vietnam Volum-1 ֎ The Pentagon Papers ֎ Pentagon Papers Archives
֎ Vietnam and Southeast Asia Doc ֎ Vietnam War Bibliogaphy ֎ Công Ước LHQ về Luật Biển
֎ CIA and NGOs ֎ CIA And The Generals ֎ CIA And The House Of Ngo ֎ Global Slavery
֎ Dấu Binh Lửa ֎ Đại Hội Toàn Quân? Phùng Ngọc Sa
֎ Bách Việt ֎ Lược Sử Thích Ca ֎ Chủ thuyết Dân Tộc Sinh Tồn
֎ Silenced! The Unsolved Murders of Immigrant Journalists in the USA. Juan Gonzales
֎ Society of Professional Journalists: Code of Ethics download
֎ Douglas Mac Arthur 1962 ֎ Douglas Mac Arthur 1951 ֎ John Hanson, President of the Continental Congress
֎ Phương Pháp Biện Luận ֎ Build your knowledge
֎ To be good writer ֎ Ca Dao -Tục Ngữ ֎ Chùa Bái Đính ֎ Hán Việt
֎ Top 10 Crime Rates ֎ Lever Act ֎ Espionage Act 1917 ֎ Indochina War ֎ Postdam ֎ Selective Service Act
֎ War Labor Board ֎ War of Industries ֎ War Production Board ֎ WWII Weapon ֎ Supply Enemy ֎ Wold War II ֎ OSS
֎ Richest of The World ֎ Truman Committee ֎ World Population ֎ World Debt ֎ US Debt Clock ֎
֎ An Sinh Xă Hội - Cách T́m IP Email ֎ Public Holiday ֎ Funny National Days
֎ Oil Clock ֎ GlobalResearch ֎ Realworldorder ֎ Thirdworldtraveler ֎ Thrivemovement ֎ Prisonplanet.com ֎ Infowars
֎ Rally protest ֎ Sơ Lược VềThuyền Nhân ֎ The Vietnamese Population in USA
֎ VietUni ֎ Funny National Days ֎ 1DayNotes
Liên lạc trang chủ
E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com
Cell: 404-593-4036
Tặng Kim Âu
Chính khí hạo nhiên! Tổ Quốc t́nh.
Nghĩa trung can đảm, cái thiên thanh.
Văn phong thảo phạt, quần hùng phục.
Sơn đỉnh vân phi, vạn lư tŕnh.
Thảo Đường Cư Sĩ.