chimbang

CHIM BẰNG

Biển bắc có loài cá

Tên gọi là Côn

Lưng dài ngàn dặm

Cá biến thành chim

Gọi là chim Bằng....

( Nam Hoa Kinh- Trang Tử)

******

( TIẾP THEO)

Vua Tây Sơn vốn xuất thân dân dã nên rất trọng người học thức. Nhất là đã từng nghe danh đám danh sĩ Bắc Hà.

Ðổi lại lòng quý mến của vua, Chỉnh bày mưu tính kế giúp vua thu phục được hết những nhóm dân tộc thiểu số người Chàm, người Thượng...

Tính vua thích thụ hưởng, Chỉnh lại tuyển chọn gái đẹp, tập cho múa hát giúp vui hằng đêm. Vua khen Chỉnh tài hoa.

Chỉnh cũng lợi dụng cơ hội nghiên cứu kỹ thuật dụng binh của Nguyễn Huệ. Nhận ra cách hành binh của Huệ do học ở binh thư Ngô Khởi. Lại học được thêm ngón võ tuyệt vời mà Nguyễn Lữ thường huấn luyện cho lính Tây Sơn gọi là Hùng Kê Quyền. Quân lính thường gọi là bài quyền gà chọi.

Lữ quan sát hai con gà chọi. Một con lớn chọi với một con nhỏ nhưng đá hay hơn. Lữ nhận ra con gà nhỏ thắng nhờ những thế đánh chớp nhoáng, hiểm ác, biết di chuyển nhanh để tránh đòn, lấy nhu thắng cương, lấy yếu thắng mạnh...

Nguyễn Lữ kể cho Chỉnh nghe:

Ngày còn tu đạo tại làng An Nhơn, Bình Ðịnh. Ta được vị đại sư Thiếu Lâm Nam Phái truyền cho bài Hổ Quyền. Nhận thấy đây là bài quyền hay nhưng không thích hợp với người mình, dáng vóc nhỏ bé. Nhưng ta rút những tinh hoa của nó, tạo ra Hùng Kê Quyền.

Hùng kê gồm những đường quyền mạnh, chắc, rất biến hóa. Cú đánh quyết định có thể làm vỡ ngực địch thủ, dù trong khu vực chật hẹp.

Xử dụng nó, ngươi phải luyện nhãn pháp, quan sát kỹ đối phương, nhanh chóng khai thác những sơ hở dù nhỏ nhất. Ra đòn chính xác tránh mất sức...

Trong ba anh em Tây Sơn, Chỉnh mến Nhạc do tính hào hiệp, mưu trí. Mến Lữ vì con người hiền hòa, võ nghệ tinh thông. Với Nguyễn Huệ, Chỉnh phục tài dụng binh thần tốc, dù Huệ tuổi mới ngoài ba mươi. Nhưng Chỉnh e ngại vì biết Huệ không ưa mình. Huệ vẫn có mặc cảm cho người Bắc Hà giảo hoạt, khó tin. Cũng có thể là Huệ kiêu căng sau bao trận chiến thắng quá nhanh chóng, dễ dàng?

Huệ ra quân chém tướng như lấy đồ trong túi. Quân sĩ dưới tay Huệ tuyệt đối kỷ luật. Ai thấy Huệ cũng sợ, không dám nhìn thẳng mặt...

Quân Nguyễn Ánh bao phen bị Huệ đánh tan tác, phải cầu viện đến cả người Pháp, người Xiêm La.

Trong hai năm Nhâm Dần 1782 và Quý Mão 1783, Huệ hai lần đánh tan Nguyễn Ánh, bắn chìm, đốt cháy luôn các chiến hạm Tây Phương. Ánh trôi dạt chạy trốn sang đảo Thổ Chu, cầu cứu vua Xiêm đem quân trợ giúp.

Cuối năm Giáp Thìn 1784, Nguyễn Huệ lập đại chiến công, đánh tan ba vạn quân Xiêm tại Rạch Gầm và kênh Xoài Mút.

Sau chiến thắng, uy thế Tây Sơn càng vang dội.

Phần Nguyễn Hữu Chỉnh, tuy xa quê hương nhưng lòng hằng mơ có ngày về đất tổ. Chỉnh muốn dựa thế lực Tây Sơn diệt cả vua Lê lẫn chúa Trịnh, thu giang sơn về một mối. Chỉnh cho hiện trạng hai nước nam bắc phải sớm chấm dứt, vì người hai miền cùng là người nước nam, tuy giọng nói và phong tục có hơi khác biệt.

Ðôi lần, gặp vua Thái Ðức, Chỉnh dọ ý nhà vua. Chỉnh biết rằng vua không bao giờ có tham vọng lấy Bắc Hà vì e ngại không thể kiểm soát và cai trị một nước quá lớn, lại luôn cho Bắc Hà là nước văn hiến, thành lập lâu đời, nhiều nhân tài nên không dễ dàng chiếm đoạt. Vua nói: Ta chỉ là người dân áo vải. Bởi không chấp nhận bọn quan lại tham ô, hà khắc, áp bức dân lành nên dựng cờ khởi nghĩa. Nay mộng đã thành, lên ngôi vương bá, chỉ mong vui hưởng an nhàn cho bõ những ngày khổ cực.

Nghe vua nói, Chỉnh lảng sang chuyện khác nhưng không bao giờ bỏ mộng trở lại quê xưa.

Cơ may đến sau chiến thắng Xiêm La. Vua Tây Sơn muốn nương cơ hội đánh Phú Xuân, kinh thành từ lâu nhà vua mơ ước chiếm đoạt.

Một hôm, vua hỏi Chỉnh:

- Ta biết ngươi am tường tình thế Bắc Hà. Cho ta nghe hiện tình nước ấy.

Chỉnh muốn thuyết phục vua Tây Sơn động binh đánh họ Trịnh, bèn thưa:

- Tâu vương thượng. Ðã bốn năm, từ khi Trịnh Khải đoạt ngôi của em, tình thế Bắc Hà rối loạn. Bọn kiêu binh ỷ có công lập chúa. Chúng tha hồ làm loạn, cướp bóc, giết người vô cớ. Từ vua chúa, quan dân ai cũng căm ghét, sợ hãi bọn chúng. Kiêu binh còn can thiệp cả việc triều chính. Khi Trịnh Khải lập Nguyễn Khản làm Tham Tụng (tể tướng), kiêu binh vốn không ưa Khản, bèn kéo đến vây nhà, tìm giết. Khản sợ trốn lên Sơn Tây. Dinh thự bị kiêu binh đốt phá tan tành.

Mấy năm liên tiếp, mùa màng thất thu. Dân tình đói khát, cơ cực. Ðiềm trời cũng báo sự sụp đổ của hai giòng họ Lê Trịnh.

Năm Mão, đền Hùng Vương bị xụp. Năm sau, có ngày nước hồ Gươm bỗng sôi sục, tôm cá chết sạch. Gần đây, hàng ngàn quạ bay vào phủ chúa, kêu ầm ĩ. Có kẻ bảo quạ khóc.

Vua nghe chuyện tặc lưỡi, gật gù. Chỉnh nói tiếp:

- Khi vương thượng dựng cờ khởi nghĩa. Tôi nghe dân gian truyền tụng câu “Tây khởi nghĩa. Bắc ghi công”. Chắc đây là cơ hội ngàn năm để ta ra bắc. Trời như đã dành đất ấy cho vương thượng, chỉ cần ngài ra tay.

Chỉnh ngưng, dò ý. Vua nói:

- Ta nghe đồn Trịnh Sâm sủng ái Thị Huệ, bỏ trưởng lập thứ. Y thị hẳn có nhan sắc. Bây giờ thân phận mỹ nhân ra sao?

Chỉnh biết vua nói lảng. Vua chỉ muốn chiếm Phú Xuân, vẫn giữ ý định không muốn bắc tiến. Chỉnh kiên nhẫn thực hiện bước đầu, muốn Tây Sơn động binh càng sớm càng tốt. Chiếm xong Phú Xuân sẽ liệu sau. Chỉnh trả lời:

- Vương thượng đoán đúng. Ðặng Thị Huệ chỉ là cô gái hái chè làng Phù Ðổng, Kinh Bắc. Nhan sắc tuyệt trần, lại có giọng hát hay như họa mi. Sau khi Khải lên ngôi chúa. Thân mẫu của y, bà Thái Phi họ Dương có ngay cơ hội trả thù Thị Huệ.

Phi truyền dẫn Huệ đến kể tội, bắt quỳ lạy. Huệ đứng yên. Phi hỏi, Huệ không trả lời. Phi giận lắm, sai thị nữ quấn tóc giật Huệ ngã ra đất, rồi khạc nhổ vào mặt. Dùng roi da đánh ngất lên ngất xuống. Huệ vẫn không nói nửa lời. Chẳng hề than khóc.

Sau đó, giam Huệ tại vườn sau, tiếp tục hành hạ. Riêng Trịnh Cán, chỉ thời gian ngắn, phát bệnh rồi chết.

Một đêm, Phi nằm mơ thấy hồn Trịnh Sâm về quở mắng. Phi sợ hãi, cho phép Thị Huệ ở tẩm miếu, ngày ngày nhang khói thờ phụng vong linh nhà chúa. Ðúng một năm sau, nàng tự tử chết theo chồng.

Vua nghe thương cảm;

- Ðúng là hồng nhan đa truân, ta nghe chuyện nàng, lòng bội phần cảm phục.

- Vương thượng dạy chí phải. Chỉ tiếc cho Trịnh Sâm, mộng đế chẳng thành, cơ nghiệp rồi cũng đổ sụp. Bậc đế vương phải coi lâu dài là kế sách.

Vua hỏi:

- Theo ngươi, ta phải làm sao thực hiện kế ấy?

Chỉnh vào vấn đề:

- Ðất Thuận Hóa, phía bắc có lũy Thầy, lũy Trường Dục. Phía nam lại có Hải Vân Sơn. Ðịa thế hiểm trở thật tốt cho thế phòng ngự. Lại là bàn đạp một khi ta muốn tiến ra bắc. Quân ta vừa phá xong Nguyễn Ánh, nên thừa cơ tạo thêm thắng lợi.

Vua nghĩ ngợi, nói:

- Cái thế hiểm trở nay nằm trong tay quân Trịnh, ta muốn chiếm là khó. Thuận Hóa lại có trên hai vạn quân trấn giữ, phòng thủ từ Hải Vân Sơn chạy dài tận sông Gianh. Thật sự ta muốn chiếm đất này. Ngươi hiểu ý ta, chắc có sẵn chủ trương, nắm vững địch tình?

- Trấn Thủ Thuận Hóa nay là Tạo Quận Công Phạm Ngô Cầu. Cầu chỉ biết hò hét ra oai. Tính đa nghi, không dám quyết định vì chưa hề đụng trận mạc lớn. Không tự tin, thường hay cúng vái xin thần linh phù hộ.

Phó Tướng Hoàng Ðình Thể là người kiên cường, giỏi chỉ huy nhưng lại không hòa thuận với Cầu. Thậm chí, thường tỏ ra khinh miệt. Ta chỉ cần dùng kế ly gián để đào sâu chia rẽ.

Quân Trịnh tuy đông nhưng phòng thủ kém vì

nhiều năm không có chiến tranh, chắc sẽ lơ là.

Ta ra quân lần này chỉ có thắng, không có bại.

Tôi xin lấy thủ cấp mình bảo chứng.

Vua nghe vui mừng, nói: Ta có ngươi như Lưu Bị có Khổng Minh. Ra lệnh Chỉnh xúc tiến kế phản gián. Nguyễn Huệ lo chỉnh đốn binh mã. Vua phong Huệ làm Nguyên Soái, Chỉnh làm Hữu Quân Ðô Ðốc, con rể của mình là Vũ Văn Nhậm làm Tả Quân Ðô Ðốc. Lệnh xuất quân vào cuối tháng tư năm 1786. Có nghĩa là Nguyễn Huệ chỉ có nửa tháng chuẩn bị.

Nguyễn Huệ hoạch định tấn công hai mặt thủy bộ. Bộ binh bất ngờ đánh Hải Vân Sơn, nhanh chóng tiến ra Phú Xuân. Thủy binh chận đánh quân Trịnh ngay tại sông Gianh.

Thực hiện kế hoạch, Chỉnh sai thủ hạ giả làm thầy tướng số, đến xem bói cho Phạm Ngô Cầu. Thầy bảo: Số tướng quân hưởng đủ phúc lộc, nhưng phải cúng sao giải hạn. Lại nên đề phòng âm mưu bội phản của ngay những người ở gần mình. Cầu tin lắm, cho lập đàn tại chùa Thiên Mụ, cúng liên tiếp một tuần. Hàng ngàn quân sĩ phục dịch lao khổ.

Mặt khác, Chỉnh đích thân viết thư cho Hoàng Ðình Thể. Lấy tình bạn cũ, Chỉnh khuyên Thể về hàng phục Tây Sơn. Mọi việc Chỉnh sẽ liệu sau. Lá thư lại đến tay Cầu.

Nhận thư, Cầu vừa giận vừa lo. Ðoan quyết Thể bội phản. Lại cho thầy bói nói đúng.

Quân Tây Sơn bât ngờ đánh cứ điểm Hải Vân. Tướng chỉ huy tử trận. Thành Phú Xuân bị bao vây. Quân Trịnh chống trả quyết liệt suốt một ngày. Ðại pháo trên thành nã xuống như mưa. Nguyễn Huệ cho quân lùi sang tả ngạn tránh pháo.

Ðêm xuống, quân Trịnh đang chuẩn bị nấu cơm. Huệ ra lệnh tấn công trở lại.

Quân Tây Sơn dùng đoản đao đánh xáp lá cà. Toán yểm trợ dùng súng phun lửa gọi là Hỏa Hổ bắn tràn.

Hoàng Ðình Thể cùng hai người con dũng cảm chiến đấu.

Ðến sáng, quân Trịnh núng thế. Phạm Ngô Cầu đóng chặt cửa thành không chịu tiếp ứng. Cả ba cha con Thể tử trận.

Cầu kéo cờ trắng, theo cỗ quan tài ra cửa thành xin hàng.

Vũ Văn Nhậm xua quân tràn vào thành. Quân Tây Sơn như cọp xổng chuồng, tha hồ tàn sát.

Hàng vạn lính Trịnh chết, hầu như không có ai thoát ra nổi. Nhậm nói: Ta ra tay cho người Bắc Hà sợ mặt.

Chỉnh xót lắm. Ða số lính Trịnh tử trận là người Thanh Nghệ.

Từ đó, Chỉnh rất sợ bản tính tàn ác của Nhậm.

Chiếm xong Phú Xuân, Huệ dễ dàng chiếm luôn Quảng Trị. Thủy binh Tây Sơn cũng hoàn thành nhiệm vụ.

Thế là chỉ trong vòng hai tuần, Tây Sơn làm chủ hoàn toàn đất Thuận Hóa.

Lần đầu tiên đụng độ quân Trịnh, lại thắng dễ dàng, Huệ và Nhậm đắc ý ra mặt.

Riêng Chỉnh, Chỉnh mừng vì kế hoạch của mình bước đầu thành công. Chỉnh tiến thêm bước nữa: thuyết phục Huệ kéo quân ra bắc.

Nhân bữa tiệc khao quân. Chỉnh rót rượu chúc mừng Huệ. Chỉnh nói:

- Thượng Công cầm quân, đuổi bọn Nguyễn Ánh như đàn chuột. Ðánh tan ba vạn quân Xiêm mảnh giáp không còn. Nay chỉ một trận diệt trên hai vạn quân Trịnh, chiếm Phú Xuân, lấy Thuận Hóa, uy danh lừng lẫy vang dội Bắc Hà. Tôi có ly rượu mừng người anh hùng cái thế.

Huệ vui, tiếp rượu uống cạn, nói:

- Ta thắng, một phần nhờ ở ông. Vậy xin tiếp lại ông chung rượu này.

Tiệc vui lắm, quân sĩ ăn uống hát ca.

Chỉnh kể cho Huệ nghe hiện tình đất bắc. Lại bàn về lời sấm “ Tây khởi nghĩa, bắc thu công”. Chỉnh nói thêm:

- Bắc Hà có bậc danh nho tên Lê Quý Ðôn. Người này sở học như núi, thâm sâu như biển. Mười hai năm trước, khi theo Quận Việp chinh nam đã viết về lực lượng Tây Sơn :

Thập nhị niên trường, kỳ cường mạc đương.

Tôi nghĩ câu sấm và lời của Quý Ðôn nay ứng nghiệm vì vừa đủ mười hai năm tròn.

Thấy Huệ nghe chăm chú, Chỉnh tiếp:

- Nay thượng công nắm đủ ba yếu tố là thời, thế, cơ. Hưng binh tất bách chiến bách thắng. Bắc Hà hiện rối loạn, binh kiêu tướng mỏi. Nếu ta không chiếm ngay, tất cũng sẽ lọt vào tay người khác. Trời như đã đặt cái thời, cái thế vào tay thượng công. Ðây là cơ hội ngàn năm có một, bỏ qua là thôi, chẳng bao giờ cơ may trở lại.

Huệ nói:

- Bắc Hà là đất văn hiến, đã có từ lâu. Thời nào cũng nhiều anh hùng hào kiệt. Kìa như Hưng Ðạo Ðại Vương ba lần thắng Mông Cổ, Bình Ðịnh Vương Lê Lợi mười năm kháng Minh, đuổi giặc khỏi bờ cõi dựng nên cơ nghiệp nhà Lê. Ðến như Thái Vương Trịnh Kiểm, tổ phụ họ Trịnh cũng là tay võ dõng. Ta vô cớ kéo quân đến, làm sao thu phục nhân tâm?

Chỉnh trả lời:

- Ðất bắc rối loạn kỷ cương. Hơn hai trăm năm, nhà chúa lấn vua, người người đều biết. Ðám hoàng tôn nhà Lê nhiều lần hưng binh đánh Trịnh nhưng đều thất bại. Nay thượng công lấy danh nghĩa Phù Lê Diệt Trịnh. Nếu ta làm đúng, dân Bắc Hà đã không chống mà còn ủng hộ ta.

- Còn lệnh Hoàng Ðế. Anh ta chỉ khiến đánh Thuận Hóa. Làm sai là vi lệnh.

- Thượng công hẳn nhớ trong phép dụng binh, tướng nơi biên cương nhiều khi làm sai lệnh vua là lẽ thường. Huống hồ thượng công lại lập công trạng lớn.

- Nhưng nhân tài đất bắc còn nhiều. Ta nghe đất bắc có hàng trăm tiến sĩ. Nhiều nhân tài như La Sơn Phu Tử, Nguyễn Khản. Lại có Ngô Thì Nhậm, tài quán thiên hạ.

Võ tướng vẫn còn Hoàng Phùng Cơ, Ðinh Tích Nhưỡng...

- Thượng công biết nhiều về Bắc Hà. Những người thượng công kể, tôi đều rõ.

La Sơn Phu Tử tuy tài năng nhưng chẳng màng danh lợi, ở ẩn dưới chân núi Thiên Nhận dạy học. Anh em nhà Nguyễn Khản chỉ giỏi làm thơ xướng họa, đàn ca xướng hát. Khản còn người em tên Nguyễn Du, người cháu ruột tên Nguyễn Thiện đều là những tay hay chữ đệ nhất Bắc Hà.

Riêng Ngô Thì Nhậm, tài thì có, nhưng người này biệt tích ngay sau khi Trịnh Khải lên ngôi chúa.

Hoàng Phùng Cơ đã già. Ðinh Tích Nhưỡng chỉ huy thủy binh thì hữu danh vô thực. Chỉ cần tôi đã đủ trị hắn.

- Theo như ông nói, nhân tài đất bắc không còn ai?

Chỉnh hăng hái:

- Còn, nhân tài đất bắc chỉ còn Chỉnh...

Huệ cười:

- Ðó, đó... Người đất bắc ta không ngại ai. Chỉ còn mình ông đó thôi.

Nghe Huệ nói, Chỉnh giật mình.

Biết mình lỡ lời, Chỉnh nói: Tôi vì lòng ngay, lại có chút hơi men nên ngôn xuất. Thượng công thứ cho.

Huệ cũng biết mình nói quá, tìm lời an ủi. Huệ nói tiếp một câu mà Chỉnh hằng mong: Ta quyết định tiến quân ra bắc.

Chỉnh vẫn biết Huệ là tay hào kiệt. Một lời thốt ra là vàng ngọc.

Ðêm hôm ấy, Chỉnh nao nao, không dỗ nổi giấc ngủ. Giấc mơ hồi hương kề cận. Chỉnh nhớ quê nhà, cái vườn rau, cái ao cá. Lũy tre và tiếng sáo diều, những câu hò, tiếng hát trên những chuyến đò dọc đò ngang, buổi trưa hè và tiếng hát mẹ ru nuôi dưỡng tuổi ấu thơ, rồi anh em, bè bạn. Chỉnh nhớ ông đồ Ngang, nhớ ông đồ Xán. Ôi quê hương, có xa mới thấy nhớ. Anh đi anh nhớ quê nhà. Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương...

Kế hoạch bắc tiến của Tây Sơn chia hai giai đoạn. Chỉnh chỉ huy thủy binh tiến thẳng ra Sơn Nam, chiếm kho lương thực lớn nhất Bắc Hà tại Vị Hòang. Huệ và Nhậm chỉ huy bộ binh tiến ra Nghệ An. Sau đó hợp với quân Chỉnh tại Vị Hoàng, trực chỉ tấn công thành Thăng Long.

Trên đường tiến quân, Chỉnh phụ trách luôn công tác vận động dân, nêu chính nghĩa Phù Lê Diệt Trịnh.

Quân Tây Sơn chiến thắng dễ dàng, phối hợp tại Vị Hoàng vào đầu tháng sáu.

Trong khi ấy, chúa Trịnh và quần thần quyết định chậm chạp. Khi quân Trịnh đến tiếp ứng thì Vị Hoàng đã mất. Liễn Trung Hầu Ðinh Tích Nhưỡng dàn chiến thuyền tại cửa sông Luộc chận địch.

Khoảng qua canh ba, có năm chiến thuyền Tây Sơn xuất hiện. Nhưỡng tưởng chỉ có chừng ấy thuyền, ra lệnh cho quân sĩ bắn tới tấp. Thuyền Tây Sơn cuốn cờ, dừng lại.

Nhưỡng cho là địch có ý sợ, ra lệnh bắn gắt hơn. Nhưỡng đâu ngờ quân Tây Sơn đặt hình nhân giả trên thuyền, dụ quân Trịnh bắn hết đạn.

Mờ sáng, hậu quân Tây Sơn tràn đến như sóng vỡ, súng nổ vang trời. Hàng trăm chiến thuyền dàn hàng ngang lướt trên sông. Quân Trịnh bỏ cả vũ khí chạy trốn. Thủy binh Bắc Hà sau một trận đã tan rã.

Kinh thành Thăng Long náo loạn. Dân chúng lo di tản. Ngay đám quan lại cũng hoảng hốt tìm cách cho gia đình tìm đường lánh nạn.

Thấy thế nguy, Quận công Nguyễn Khản bàn với Khải nên dời về Sơn Tây, chuẩn bị kháng chiến lâu dài. Ý Nguyễn Khản muốn chờ lúc Quân Tây Sơn mỏi mệt, giảm khí thế mới có thể đánh lại được.

Tể Tướng Trần Công Xán, người thầy học cũ của Chỉnh lại quyết tử thủ. Chúa nghe lời Xán, đích thân chỉ huy kế hoạch phòng thủ.

Thạc Quận Công Hoàng Phùng Cơ cùng với tám người con từ Sơn Tây kéo đại quân về tiếp ứng. Sự có mặt của vị lão tướng làm triều đình tạm yên tâm.

Quận Thạc kéo quân đến hồ Vạn Xuân, ra lệnh chuẩn bị nấu cơm vì từ sáng sớm phải di chuyển không ngừng. Thạc nghĩ chắc phải đến tối, quân Tây Sơn mới đến.

Bỗng như từ trời rơi xuống, quân Tây Sơn do Chỉnh và Nhậm chỉ huy xuất hiện từ bốn phía, hò hét tấn công. Hỏa Hổ phun lửa đỏ trời. Tên bắn như mưa. Quân Trịnh tán loạn. Quận Thạc cỡi voi cùng tám người con ra sức chống trả nhưng không ngăn nổi. Sáu người con của Thạc tử trận, chết ngay trước đầu voi.

Thấy không cách nào đương cự, hai người con còn lại bảo vệ cha, mở đường máu thoát về Sơn Tây.

Phần cánh quân do Nguyễn Huệ chỉ huy tiến đánh phủ chúa. Trịnh Khải lên lầu Ngũ Long đánh trống thúc binh. Quân Trịnh lên tinh thần quyết chiến. Ðến xế trưa, quân Tây Sơn được tăng cường tấn công dữ dội hơn.

Thấy quân mình núng thế, Trịnh Khải cưỡi voi, cầm gươm xung trận. Quân Tây Sơn dùng Hỏa Hổ phun lửa. Voi sợ bỏ chạy, quân Trịnh tan rã. Trịnh Khải xuống voi trà trộn trong đám tàn binh.

Thế là chỉ hai mươi ngày sau khi chiếm Thuận Hóa, quân Tây Sơn nay hoàn toàn làm chủ Thăng Long.

Huệ nổi trống thu quân, chỉnh đốn đội ngũ. Ra nghiêm lệnh quân không được tàn sát, cướp bóc. Sau đó, Huệ và Chỉnh vào yết kiến vua Lê Hiển Tôn. Nhà vua đang ốm nặng phải có người đỡ ngồi dậy.

Thấy thái độ khiêm cung, dè dặt của hai người, vua tạm yên tâm, ngỏ lòi cám ơn vị tướng Tây Sơn tuổi trẻ tài cao tôn phù cơ nghiệp nhà Lê.

Thăng Long hôm ấy thê lương, kinh thành ngập mầu trắng và tiếng than khóc. Xác chết ngập phố phường, không có ván, không có cả đến chiếu mà chôn. Sông Hồng nước mang mầu phù sa như đỏ thêm vì máu người. Người ta khóc than, trách trời, trách người. Nhưng người bị kết tội cõng rắn cắn gà nhà, đem quân Tây Sơn về dày xéo mồ mả tổ tiên, người bị dân Bắc Hà oán ghét nhất lại là Nguyễn Hữu Chỉnh.

Vì không am hiểu về công việc triều chính, Nguyễn Huệ giao cho Chỉnh giải quyết mọi công việc.

Bấy giờ triều thần bỏ chạy toán loạn, Chỉnh xin lệnh vua cho triệu tập lại. Chỉnh cho mời cả những người Chỉnh biết không ưa mình.

Quần thàn, có người về, người không.

Chỉnh lại bàn với Huệ, muốn sáng tỏ chính nghĩa tôn phù nhà Lê, Huệ nên tổ chức lễ triều yết vua, công bố cho thiên hạ rõ.

Buổi lễ tổ chức vào ngày song thất (mồng bảy tháng bảy). Hôm ấy, đám quan lại Bắc Hà lần đầu gặp Huệ, ai cũng có vẻ e dè. Có khi sợ sệt. Duy có Trần Công Xán ngang nhiên đối đáp. Nhìn Xán oai nghiêm, lý lẽ sắc bén, Huệ phục lắm, dụng tâm sẽ thu phục người này.

Dịp này, vua hanỳ chiếu phong Huệ làm Nguyên Soái, tước Uy Quốc Công.

Hôm sau, gặp Chỉnh, Huệ nói:

- Ta cất quân, chỉ một trận đánh tan quân Trịnh. Vào Thăng Long như đi dạo. Ðất bắc là của ta, muốn gì chẳng được. Cái chức nguyên soái, quốc công với ta vô nghĩa.

Vua Lê phong tước là có ý lung lạc ta. Hoặc đặt ta ở vào thế khó nghĩ. Chê thì ra vẻ kiêu căng. Nhận thì bảo ngu dốt.

Chỉnh biết Huệ giận, nhanh ý bịa chuyện trả lời:

- Thượng công ra bắc lấy danh nghĩa tôn phù. Việc nhận chức tước là làm sáng tỏ chính nghĩa. Có lợi cho uy tín cá nhân.

Tôi biết vua Lê, ngài là người khôn ngoan ôn hòa, quyết định việc cẩn trọng.

Bốn mươi bảy năm trên ngôi vua, giữa bao nhiêu thế lực thù địch mà ngài vẫn tồn tại.

Hôm trước gặp tôi, ngài nói cái công của thượng công chẳng có gì đền đáp. Nay phong chức cho thượng công, trước là tỏ lễ nghĩa, sau là làm dân Bắc Hà thêm phần ngưỡng mộ thượng công.

Riêng ngài, ngài có một bảo vật muốn tặng thượng công, nhưng ngại ngùng chưa dám mở lời.

Chỉnh yên, Huệ thúc dục:

- Ta chưa rõ ý ông.

Chỉnh tiếp:

- Vua nói: Ta nay gần đất xa trời, muốn tỏ cái tình chỉ bằng cách kết thân hai họ Lê Nguyễn. Ta có con gái yêu, muốn nương bóng thượng công, hầu hạ lược khăn.

Tôi đã thấy công chúa. Thật đáng trang quốc sắc, lại thêm tài thi phú văn chương. Nàng là công chúa thứ hai mươi mốt, tuổi vừa tròn trăng. Tên nàng là Ngọc Hân, Lê Ngọc Hân. Người Bắc Hà thường gọi nàng là Bà Chúa Tiên.

Huệ nghe, mừng, lại nói:

- Ta ra bắc, nói là vì chính nghĩa. Nay cưới vợ mang về, chỉ e thiên hạ chê cười.

- Thượng công nói thế là do quá e dè. Ngài và công chúa, trai anh hùng gặp trang quốc sắc, thật quá xứng đôi. Ý nhà vua muốn vậy, nếu ta không thuận là hẹp hòi, gây nghi kỵ.

Nhà vua tinh tế lắm, ngài nói thêm với tôi: Thượng công hành quân xa lâu ngày, việc khuê phòng cũng có lúc cần. Ðó là ngài thấy cả cái lẽ trước sau.

Huệ cả cười:

- Vua nghĩ đến ta nhiều thế ư? Thôi thì em vua Tây Sơn gặp con vua Bắc Hà. Ðến Bà Chúa Chè mà Trịnh Sâm còn mê mệt, huống hồ Bà Chúa Tiên.

Ta đã có vợ nam, nay có cơ biết thêm gái bắc.

Biết Huệ bằng lòng, Chỉnh vội vào cung Vạn Thọ tâu vua. Dĩ nhiên, vua thuận.

Vua biết mình sức đã kiệt, ngày lìa trần tính trên đốt ngón tay. Vua bảo Chỉnh lo liệu sớm.

Ba ngày sau, hôn lễ cử hành long trọng. Gồm đủ mặt văn võ bá quan, hoàng thân quốc thích. Dân kinh thành xem đông như hội. Người ta bảo lễ vật tướng Tây Sơn tặng vua là hai trăm lạng vàng, hai nghìn lạng bạc, cơ man lụa là gấm vóc...

Bảy ngày sau lễ cưới, Hiển Tôn băng hà. Thọ bảy mươi tuổi. Cháu nội vua, hoàng tôn Duy Kỳ, con thái tử Duy Vĩ nối ngôi, hiệu Lê Chiêu Thống.

***

Lại nói chuyện chúa Trịnh Khải. Khi thất trận tại Thăng Long, Khải cải trang lẫn lộn trong đám tàn quân tìm đường tẩu thoát.

Ðến huyện Yên Lãng, Khải dừng lại. Nhìn thủ hạ quanh mình, chẳng còn ai đáng tin. Có người giới thiệu Lý Trần Quán, Khải cho người đến mời, hòng mưu việc khôi phục.

Lý Trần Quán người huyện Từ Liêm, đỗ tiến sĩ khoa Bính Tuất 1776. Quán vốn người giản dị, hiếu thảo. Thiên hạ trọng nể.

Người ta kể rằng, khi mẹ mất, Quán chịu tang mẹ, ở cạnh nhà mồ ba năm, ngày ngày ăn chay niệm Phật cầu vong linh mẹ siêu thoát. Quán nói: Ta suốt đời cầu mong học đạo làm người. Nay bốn chục tuổi đầu, nghĩ lại chỉ ba năm chịu tang mẹ mới gần với đạo mà thôi.

Nhiều người nghe chẳng hiểu, nhưng vẫn tâm phục.

Gặp chúa, Quán giao chúa cho người học trò cũ tên Nguyễn Trang bảo vệ.

Nào ngờ, Trang bội phản, bắt giữ chúa, sai người báo tin quân Tây Sơn.

Quán nghe giận lắm, đến xỉ vả Trang:

- Ta là thầy mày, tin cậy giao việc, sao bội phản?

Trang trả lời:

- Thầy hãy tự trách mình. Nay tôi giữ nhà chúa, lỡ quân nam đến, ai che chở cho tôi, ai biện bạch cho tôi. Hay lại để cả nhà tôi phải chết. Tôi sợ quân Tây Sơn hơn sợ thầy. Yêu thân hơn yêu chúa. Buộc lòng phải làm như thế.

Nghe Trang nói, Quán biết không còn cách nào khác. Bèn đến gặp chúa, khóc lóc tạ tội. Trịnh Khải cũng cảm động, tìm lời an ủi.

Trang áp tải chúa đi giao nộp. Trên đường đi, khi ghé vào quán ăn, chúa bất ngờ lấy cây dao đâm cổ tự sát.

Chúa chết. Trang mua quan tài bỏ thi hài, tiếp tục lên đường.

Nhìn xác chúa Trịnh, Nguyễn Huệ ngậm ngùi. Truyền đem thi hài ra cổng thành cho mọi người thấy. Sau đó, cho an táng đúng lễ, chở quan tài trên kiệu rồng, chôn ngay cạnh mộ người em là Tôn Ðô Vương Trịnh Cán.

Lý Trần Quán nghe tin chúa tự sát. Vật vã khóc than. Con người trên đời quý nhất hai chữ trung hiếu. Nay được hiếu mất trung, đâu có xứng đáng đứng trên cõi đời.

Suy nghĩ như thế, Quán quyết tự xử.

Quán cho người đào huyệt, mua quan tài vải liệm. Xong đâu đấy, vào nằm trong áo quan yêu cầu mọi người đậy nắp, lấp đất.

Mọi người đều khóc, từ chối.

Quán nói: Nay ta quyết chí chết để tỏ lòng tận trung. Các người không giúp ta, ta có nhiều cách khác tự xử mình.

Mọi người bàn nhau. Quyết định làm theo ý Quán.

Nắp quan tài đóng lại. Những nắm đất đầu tiên ném xuống. Người ta cố ý làm chậm, chút xót thương con người sắp lìa đời vào cõi vĩnh hằng.

Có kẻ khóc, có kẻ thắp hương niệm Phật cứu độ. Có kẻ quỳ xụp bên mộ vừa lạy vừa khấn vái.

Qua một khắc, lớp đất chưa phủ hết mặt quan tài. Có tiếng Lý Trần Quán vọng lên, mọi người nghe sởn gai ốc: Nhờ các người nhắn với con cháu ta, rằng Lý Trần Quán làm xong đạo hiếu trung, đạo làm người.

Cái chết của Quán gây xúc động lớn. Người ta khen Quán nghĩa khí, oán Chỉnh phản bội.

Nguyễn Hữu Chỉnh rõ điều ấy. Nguyễn Huệ cũng thế. Huệ nghĩ đã đến lúc phải bỏ Chỉnh. Huệ sợ con người đầy mưu lược. Huệ muốn lấy lòng dân Bắc Hà. Huệ muốn dùng chính bàn tay dân bắc giết Chỉnh.

Riêng Vũ Văn Nhậm, vốn ghét Chỉnh từ lâu, do ganh tỵ tài năng của Chỉnh. Nhậm sẵn sàng ra tay giết Chỉnh. Nhậm quen giết người.

Chỉnh đang ở vào thế nguy hiểm thập phần.

***

Vua Thái Ðức Nguyễn Nhạc nhận tin thắng trận Thuận Hóa, và Huệ đã tiến quân ra bắc.

Vua giận, biết khó lòng kiềm chế người em đầy tham vọng, dù biết mưu kế do Chỉnh, nhưng quyết định vẫn là Huệ.

Vua lại vừa nhận tin Huệ đã vào thành Thăng Long. Vua cho là Huệ đã lún sâu vào con đường đầy hiểm nghèo, bất trắc.

Vua quyết định thân chinh ra bắc gọi Huệ về.

Tin vua Tây Sơn ra Thăng Long chấn động dư luận. Ðám triều thần nhà Lê nghĩ phen này Tây Sơn muốn cướp ngôi nhà Lê, có kẻ xui vua Lê dâng biểu xin hàng.

Khi hai vua gặp gỡ theo nghi lễ, nghe Chiêu Thống nói như vẻ muốn dâng đất, vua Thái Ðức nói : Một tấc đất của Trịnh cũng không từ. Một tấc đất của nhà Lê cũng không lấy.

Chiêu Thống nghe lời bộc trực, giản dị mới tạm yên lòng.Sau đó, vua gặp riêng Huệ. Ðể trấn an anh, Huệ tạ tội vi lệnh. Lại đem giao cả binh phù. Vua vỗ về Huệ:

- Tướng nơi biên cương nếu thấy việc ích nước thì cứ làm. Chú dụng binh như thần, mở mang bờ cõi, đó là đại công, không ai dám sánh.

Nhưng ta nghĩ đất nước của người, mình xâm chiếm sao tránh khỏi oán thù. Lại không dễ thay đổi mọi sự nhanh chóng.

Ta phải tính xa, đời ta giữ được, đời con thì sao? Nên ta liệu việc sớm rút quân về.

Huệ cho vua biết hiện tình đất bắc. Riêng Vũ Văn Nhậm lại bàn về Chỉnh:

- Xin thưa cha và chú. Con thấy gần đây, thái độ của tên Chỉnh đầy ngạo mạn.

Có kẻ thân tín của hắn dám đưa câu đôi viết ở tháp chùa Thiên Mụ ra luận: Hổ tự Tây Sơn xuất. Long tòng Ðông Hải lai. Có nghĩa hổ từ non tây ra. Rồng từ biển đông đến. Ví ta như hổ, hắn như rồng.

Hắn chỉ là kẻ trốn chạy, mượn tay ta diệt họ Trịnh, cho hắn nở mày nở mặt.

Cha rút quân về là phải. Không lẽ hàng vạn quân ta ăn không ngồi rồi ở đây, giúp hắn có thêm thế lực?

Cha chú cho phép con tặng hắn một đao là xong.

Vua nghe Nhậm nói, gạt đi. Bảo rằng:

- Người ta gặp cảnh cùng, chạy đến mình xin che chở, cũng lập nhiều công trạng. Nay vì những chứng cớ chưa rõ, đã vội giết đi, ấy là hẹp hòi, bất nhân bất nghĩa.

Ta nghe người Bắc Hà oán y. Tốt nhất ta cứ bí mật rút quân về, để y ớ lại. Rồi họ cứ làm thịt lẫn nhau ở đất này, càng lợi cho ta.

Huệ cũng đồng tình với vua.

Hôm sau, vua ra lệnh Chỉnh và đám thủ hạ sang đóng quân tại chùa Tiên Tích, huyện Thọ Xương.

Phần Chỉnh, đoán được ý định anh em Tây Sơn, tuy nhờ thế lực Tây Sơn rửa hận thù, Chỉnh vẫn giận họ bội bạc. Chỉnh tự nghĩ: Nếu không nhờ ta đưa đường chỉ lối, anh em hắn làm sao xưng hùng xưng bá ở đất bắc. Nay vừa thành công đã trở mặt. Ta tạo ra thời thế, đâu dễ chịu thua đau.

Từ đó, Chỉnh cho người thường xuyên dọ thám tình hình. Nhưng anh em Tây Sơn kín đáo, không để lộ vẻ gì đáng ngờ.

Mặt khác, Chỉnh cho vua Lê biết dự định rút quân của Tây Sơn. Chỉnh nói: Việc họ về nam là cơ hội tốt cho ta phục hưng đất nước. Bệ hạ lo chiêu dụng hiền tài, chỉnh đốn quân đôi. Phần Nghệ An, xin để tôi coi đất ấy. Nó là hàng rào chắn vững chắc một khi Tây Sơn muốn trở ra bắc.

Vua nghe cho rằng hợp lý.

Khoảng giữa tháng bảy, một hôm, vua Tây Sơn cho gọi Chỉnh, hỏi việc Bắc Hà, ngỏ ý muốn nhờ một số các ông tiến sĩ vào nam, nói là lo việc học cho dân.

Trong lúc vui, vua nói:

- Em ta ra đây, nhờ ông mà có vợ đẹp. Ta lại chẳng có gì, vậy là ông không công bằng.

Chỉnh đáp:

- Chuyện ấy không khó, chỉ e vương thượng chê gái bắc quê mùa.

Vua nủa đùa nửa thật:

- Vậy ông thiếu ta món nợ. Ta sẽ ở lại Bắc Hà chờ lấy. Ta muốn thử gái bắc.

Vua lại bày rượu thịt. Chỉnh biết tính vua giản dị, bình dân nên vui lắm.

Ðến khuya, Chỉnh lạy tạ ra về.

Nào ngờ, ngay khi Chỉnh về, vua Tây Sơn đến từ biệt vua Lê.

Tảng sáng, quân dọ thám báo tin cho Chỉnh biết Tây Sơn đã rút hết. Chỉnh biết đêm qua bị vua Tây Sơn lừa, vội sai thủ hạ thuê thuyền lớn, căng buồm chạy về phương nam.

Về phía quân Tây Sơn, cánh rút theo đường bộ bị các lực lượng dân quân chận đánh tại Thanh hóa, rồi Nghệ An. Nguyễn Huệ biết lòng người dân bắc không ưa Tây Sơn.

Phần Chỉnh, thuyền bị bão thổi lạc hướng, cả tuần sau, Chỉnh mới bắt gặp Huệ ở Bến Thủy.

Thấy Chỉnh, Huệ giận lắm, nhưng làm ra vẻ bình thường, ôn tồn phủ dụ:

- Anh em ta phải rút quân khẩn cấp. Nay đất bắc chưa yên, còn bọn Hoàng Phùng Cơ, Ðinh Tích Nhưỡng. Trừ ông ra không ai dẹp nổi, nên đành để ông lại.

Chỉnh không nói gì, cho Huệ xem bài Tần Cung Nữ oán Bái Công, bài phú Chỉnh làm trong những ngày lênh đênh trên thuyền.

Chỉnh ví mình như cung nữ, yêu thương, chung thủy với vua nhưng vẫn bị vua phụ bạc.

Ðoạn mở như sau:

Thuở tóc xanh chưa nhuốm bụi hồng, thuyền ngư phủ chẳng đưa vào động bích.

Khách má đỏ thường đeo mệnh bạc, giây nguyệt ông nên dắt lại lầu son.

Vẻ vang chưa một tiếng cung nhân.

Ngao ngán nhẽ mười nguyền thất nữ.

...........

Nét mày xanh từ cái lá cũng ghen, câu khiển hứng đành chìm dòng nước chảy.

Làn môi đỏ đến con chim còn ghét, giấc thừa ân dậy nổi bóng trăng tà.

Ngẫm nhân duyên từng rơi giọt lệ thầm.

Nghĩ thế sự những đổ mồ hôi trộm...

Huệ khen áng văn hay, tặng Chỉnh ít vàng tiền và trăm lính hộ vệ.

Lại nói: Ta sẽ để Tả Quân Nhậm ở gần Nam Bố Chính. Ông có việc khẩn, hãy cấp báo.

Chỉnh cám ơn, chỉ nhận tiền, không nhận lính.

Huệ tiếp tục lên đường về Phú Xuân. Dặn Nhậm ở lại phải theo dõi sát mọi hành động của Chỉnh.

Chỉnh và đám thủ hạ cho thuyền ra khơi.

Ðám thủ hạ của Chỉnh gồm hai chục người. Tất cả đều dân vùng Thanh Nghệ, xuất thân là những nông dân thất học, nghèo khổ, phẫn uất bị bọn quan lại ức hiếp nên đi làm cướp biển.

Những năm theo Quận Việp đi tiễu trừ giặc, Chỉnh bắt được nhưng không giết, Chỉnh vẫn quý người đồng hương nên thu làm thủ hạ.

Cảm ân cứu tử, họ đối với Chỉnh rất trung thành, trọng nể.

Khi Chỉnh trốn vào nam theo Tây Sơn, họ ở lại. Khi Chỉnh ra bắc, lại tụ tập kéo nhau phù chủ cũ, được Chỉnh tin yêu, cho là nghĩa khí.

Trên thuyền còn có người anh rể Chỉnh tên là Nguyễn Khuê. Khuê cũng là tay mưu trí, tận tụy vì em. Khuê hỏi Chỉnh: Chú tính về đâu?. Chỉnh đáp: Về quê nhà. Khuê hỏi tại sao?. Chỉnh trả lời:

- Khắp xứ người ta oán mình, lại lập sẵn những đội quân chờ mình lên là giết.

Chỉ còn quê nhà. Tôi biết dân làng vẫn nhớ mình, không nỡ phụ. Ta lại dễ dàng thuyết phục họ. Nguyễn Huệ tưởng trên đời chỉ có hắn là anh hùng. Thật là mục hạ vô nhân. Sở dĩ tôi chạy theo hắn, trước là thoát thân, sau là tỏ ra ta không phản hắn. Rồi anh sẽ thấy, từ hai bàn tay trắng, Chỉnh sẽ gây lại cơ đồ.

Ðám thủ hạ nghe Chỉnh nói lấy làm phấn khởi, cắt máu pha rượu, thề trung thành với chủ.

Thuyền về đến quê nhà, làng Ðộng Hải, huyện Chân Phúc. Chỉnh bàn với Khuê:

- Danh tiếng tôi, dân Thanh Nghệ còn sợ lắm. Ta chỉ cần ngàn quân tinh nhuệ là có thể khống chế hết. Vậy tôi sẽ cho người lên bờ, giả lệnh vua để tuyển mộ lính. Anh bí mật về kinh thành gặp vua, xin chiếu chỉ chính thức. Vua đang cô thế chắc chắn sẽ nhận lời.

Chỉnh hành động ngay. Cho làm bố cáo, sai thủ hạ đi mộ người. Ra lệnh kẻ nào chống tuyển binh, giết tức khắc.

Dân thấy lệnh vua nên theo Chỉnh. Một số lính kiêu binh cũ chống lại liền bị giết. Chỉ hơn tuần lễ, Chỉnh có trong tay đủ số quân. Lại ra sức huấn luyện họ trở thành quân chiến đấu giỏi, kỷ luật.

***

Tại Thăng Long thành. Sau khi anh em Tây Sơn rút quân về, triều đình lại rối loạn. Căn nguyên bởi nhà vua cô thế, chưa chỉnh đốn được chính quyền và sự tranh dành quyền lực do các phe phái muốn phục hồi cơ nghiệp họ Trịnh.

Sân khấu chính trị Bắc Hà vẫn là những khuôn mặt cũ, các bại tướng như Ðinh Tích Nhưỡng, Hoàng Phùng Cơ (Quận Thạc), lại thêm kép mới. Người này là Dương Trọng Tế, người huyện Gia Lâm.

Tế xuất thân tiến sĩ, làm quan nhưng bị cách chức vì tội hối lộ.

Khi quân Tây Sơn tấn công huyện Gia Lâm, một số người trong gia tộc họ Dương chống lại. Trọng Tế là người khoa bảng, dân tôn Tế làm thủ lãnh. Tuy sợ nhưng Tế vẫn nhận chức. Nhờ hàng vạn người theo, Tế nắm trong tay một lực lượng khá mạnh.

Thấy vua thế cô, Tế đưa Trịnh Lệ, con cả của Uy Nam Vương Trịnh Giang về kinh, ép vua lập lại phủ chúa.

Từ thời chúa Trịnh Doanh và Trịnh Sâm, Trịnh Lệ nhiều lần âm mưu thoán đoạt ngôi chúa. Tuy tội đáng chết, các chúa vẫn vị tình gia tộc tha cho.

Vua Lê Chiêu Thống căm thù họ Trịnh, nhất quyết không chịu khuất phục. Triều thần rối rắm, chẳng biết quyết định ra sao.

Quân của Ðinh Tích Nhưỡng lại từ Hải Dương kéo về. Tuy chỉ có vài ngàn quân nhưng phao lên có tới ba vạn. Người ta đồn, Nhưỡng đã bắt sống Nguyễn Hữu Chỉnh, mang về kinh hành hình. Tin đồn khác nói Chỉnh bị Nhưỡng bắt, đã chặt hết chân tay... Tựu trung, các tin đồn ngầm bảo, Nhưỡng có binh lực mạnh.

Nhưỡng lại chủ trương ủng hộ Trịnh Bồng, em ruột Tĩnh Ðô Vương Trịnh Sâm, vì cho Bồng là người ôn hòa, chín chắn. Năm ấy, Bồng trên bốn mươi, đang tu trì tại một ngôi chùa thuộc huyện Thường Ðức.

Ý vua Lê cũng thích Bồng hơn Lệ.

Nhưỡng đánh bại quân của Tế quá dễ dàng.

Lại ép vua phong vương tước cho Bồng. Vua vẫn dằng dai. Chỉ muốn phong Bồng tước công.

Trong khi ấy, từ Sơn Tây, Hoàng Phùng Cơ cũng kéo quân về. Dân kinh thành lại một phen hoảng loạn, tưởng sẽ đánh nhau to, bồng bế con cái, dắt díu nhau tìm đường lánh nạn. Cơ hội tốt cho bọn trộm cướp hoành hành.

Biết tin Cơ về, vua mừng vì tin Cơ là tôi trung.

Nào ngờ, thấy thế lực phe theo chúa mạnh, Cơ lại ngả về phe chúa.

Vua giận lắm, chẳng còn cách nào, đành cắn răng phong Trịnh Bồng làm Yến Ðô Vương. Một mặt, vua ngầm sai người vào Nghệ An triệu Nguyễn Hữu Chỉnh về triều dẹp loạn. Vua tin chỉ có Chỉnh mới là người mạnh nhất.

Tất cả những biến cố xảy ra, mở rộng thênh thang con đường hồi kinh của Chỉnh, tạo Chỉnh trở thành nhân vật quyền lực nhất Bắc Hà.

****

Từ Nghệ An, Chỉnh nhận được tin Yến Ðô Vương Trịnh Bồng ra lệnh cho trấn thủ Thanh Hóa Lê Trung Nghĩa và Ðốc Thị Phan Huy Ích điều quân vào bắt mình.

Chỉnh quyết định tăng quân số. Bèn phao tin vua Lê phong mình làm Bằng Lĩnh Hầu, phụng mệnh tuyển quân về kinh dẹp loạn thần Ðinh Tích Nhưỡng và Hoàng Phùng Cơ.

Chỉ trong vài ngày, Chỉnh có trong tay hàng vạn quân. Một mặt thông báo cho Nguyễn Huệ biết tình hình Bắc Hà. Huệ được tin, truyền Vũ Văn Nhậm tiếp ứng, nhưng thực sự giao cho Nhậm nhiệm vụ chiếm ngay Nghệ An khi Chỉnh kéo quân ra Thăng Long.

Trước giờ xuất quân, Chỉnh đùa vui, nói với thủ hạ:

- Trịnh Bồng thật dốt. Chắc không còn chức tước nào để chọn, hắn gọi mình là Yến Ðô Vương. Yến Ðô là đố yên. Ðố hắn yên thân được với ta.

Quân Chỉnh tổ chúc mai phục tại huyện Quỳnh Lưu, giết chết trấn thủ Thanh Hóa, bắt sống Phan Huy Ích.

Ích vốn người Nghệ An, đỗ tiến sĩ, là tay nổi tiếng trong giới văn học. Chỉnh nghe tiếng Ích đã lâu. Gặp Ích, Chỉnh cười hỏi:

- Quan Ðốc Thị sao ra nông nỗi này. Ta nghe khi xuất quân, ngài làm cái trống to, quyết bắt Chỉnh bỏ vào mang về kinh hành tội. Dân Bắc Hà đang mong ngài chiến thắng trở về.

Ngài vốn chữ tốt văn hay, nhớ học lại bốn chữ tri bỉ tri kỷ, biết mình biết người.

Ích ngượng, cúi đầu xin lỗi.

Nể tình đồng hương, lại chỗ quen biết. Ích còn là em vợ Ngô Thì Nhậm. Chỉnh vốn trọng sở học uyên bác của Nhậm nên tha không giết, lại cho đi theo.

Chỉnh tiến ra Thăng Long, hầu như không gặp kháng cự.

Tại Thăng Long, Nhưỡng biết thế Chỉnh mạnh, tìm cách tránh đụng độ, bèn rút quân về giữ Hải Dương. Thấy thế, Cơ cũng rút về Sơn Tây, lo phòng thủ chờ xem tình hình diễn biến.

Trịnh Bồng hoảng sợ, phong Dương Trọng Tế làm trấn thủ Thanh Hóa, chỉ huy quân đi ngăn Chỉnh.

Tế sợ lắm. Xưa nay chỉ quen khua môi múa mép, có bao giờ cầm đại quân giao chiến. Rồi chần chờ không dám xuất quân. Chúa mấy phen thúc dục. Tế kéo quân ... chạy sang Kinh Bắc.

Trịnh Bồng nguyền rủa Tế. Nhìn quanh, cận thần chẳng còn ai. Chúa đành dụng câu dĩ đào vi thượng. Từ ngày ấy, đôi ba phen chúa mưu dựng lại cơ đồ. Mưu sự không thành.

Chán ngán kiếp phù sinh, dâu bể tang thương, Chúa trở lại nương náu cửa Phật.

Cơ nghiệp họ Trịnh chấm dứt sau trên hai trăm năm phi đế phi bá, quyền nghiêng thiên hạ.

Chúa bỏ đi. Lê Chiêu Thống rửa hận bằng cách cho người phóng hỏa thiêu hủy phủ chúa.

Ðây là quyết định lớn nhất nhà vua làm không cần bàn bạc.

Thế là bao công trình nguy nga tráng lệ ra tro. Lửa cháy mười ngày chưa dứt.

Chỉnh vào kinh thành triều kiến vua Lê, tâu trình mọi lẽ, giải nỗi oan cõng rắn cắn gà nhà.

Vua phủ dụ. Phong chức Bằng Trung Công. Con trai Chỉnh là Nguyễn Hữu Du cũng được phong tước hầu.

Chỉnh thực sự trở thành chúa tể Bắc Hà. Vua Lê, vẫn mang nghiệp trăm năm, chỉ là bù nhìn như bao đời tổ phụ.

Chỉnh tổ chức lại binh đội. Ðặt tên riêng cho đạo quân của mình là đạo Vũ Thành, giao cho con là Nguyễn Hữu Du chỉ huy. Cắt đặt người thân tín vào các chức vụ trọng yếu.

Vấn đề lớn nhất phải giải quyết cấp thời: Tiền.

Chỉnh hỏi vua:

- Bệ hạ cho hay tình hình công quỹ.

Vua đáp:

- Gần như sạch. Anh em Tây Sơn vơ vét tiền của, báu vật đem về nam. Thậm chí trên đường rút quân, họ còn lấy luôn chuông chùa, tượng phật. Loạn lạc thế này, nhiều nơi dân không chịu nộp thuế.

- Vậy bệ hạ tính sao?

- Ta họp quần thần giải quyết.

Vua triệu quần thần bàn bạc. Chẳng ai có kế sách hay. Chỉnh ngao ngán, bỏ về phủ.

Tối hôm ấy, Chỉnh ngồi trên lầu uống rượu một mình. Trời cuối thu, gió hơi lành lạnh. Nhìn ra hồ Tây, lớp sương phủ mờ mờ. Kinh thành vắng lặng. Chỉnh thấy mình đơn lẻ, trống vắng. Như cánh cò mệt nhoài bay về nơi xa thẳm chân trời. Biết đến bao giờ nước non bình yên, Chỉnh thong dong rũ áo từ quan, quên cuộc phong ba nhọc nhằn bụi gió...

Ðào Nương từ dưới nhà bước lên lầu, ngồi bên Chỉnh.

Ðào Nương người Kinh Bắc. Vùng đất nước trong gạo trắng, gái đẹp hay hát hát hay. Nàng họ Ðào. Thiên hạ quen gọi nàng là Ðào Nương.

Nương nguyên là ca nhi nổi tiếng kinh thành, Nương duyên dáng, đẹp, có đôi mắt mơ màng tuyệt diệu như hồ thu. Nương hát hay như chim buổi sớm, lại sính thi phú. Giới tao nhân mặc khách, phong lưu công tử kinh thành không ai không biết tiếng. Bao trang anh tài rấp ranh bắn sẻ, Nương chẳng chịu ai. Nương yêu Chỉnh, phục Chỉnh hào hiệp, nhận ra Chỉnh tài nghiêng thiên hạ. Chỉnh yêu Nương, cũng do tham sắc, mến tài.

Tình yêu mới nhen nhúm, vì hoàn cảnh bắt buộc, Chỉnh lên đường vào nam theo Tây Sơn. Nương đau như có ai xát muối trong lòng, những tưởng mình suốt đời làm kẻ canh giữ khói hương nấm mồ kỷ niệm vùi chôn cuộc tình đã lỡ.

Nào ngờ, bốn năm sau, Chỉnh trở lại. Ngày hội ngộ bao xiết tủi mừng.

Chỉnh ngỏ ý cưới. Nương thuận.

Cuộc tình mới mấy mùa trăng, nồng nàn hương sắc.

Ðã nhiều hôm, Nương biết Chỉnh buồn. Nương thấy nỗi cô đơn, trống vắng, qua ánh mắt mỏi mệt, qua nụ cười héo hắt của chồng.

Chỉnh hiểu lòng vợ, đọc được nỗi e ngại qua ánh mắt Nương. Chỉnh thương vợ, cố trấn an nàng.

Bầu rượu dần vơi. Trăng tỏa ánh sáng xanh qua kẽ lá. Gió lạnh. Tiếng chuông chùa ngân phá vỡ đêm tĩnh lặng.

Cũng đêm ấy, Chỉnh tìm ra cách để có tiền. Chỉnh chưa bao giờ để cảnh khó khuất phục.

Rạng ngày họp quần thần, Chỉnh tâu vua:

- Tôi đã nghĩ hết cách. Muốn có ngay tiền cho nước, phải tìm cách thu các vật dụng bằng đồng, kể cả chuông chùa để đúc tiền.

Vua nghe nói lấy chuông chùa, tỏ vẻ kinh ngạc.

Vua bảo: Việc hệ trọng, truyền quần thần hội nghị.

Có kẻ bàn: Dân ta từ thời nhà Lý đã sùng đạo Phật, xem cúng dường Tam Bảo như những giá trị tôn quý. Nay ta xúc phạm tài sản nhà chùa. Việc sẽ gây xúc động lớn trong dân. Lòng người bất phục, nhân tâm ly tán. Nước càng thêm loạn. Thử tưởng tượng từ đây, trên nước ta vắng hẳn tiếng chuông chùa. Rồi đề nghị chỉ nên khai mỏ để đúc tiền.

Nghe xong, Trần Công Xán phản bác:

- Các ông nói, nghe ra có lý. Nhưng nghĩ kỹ, vùng có hầm mỏ phía bắc bị các thổ quan chiếm cứ, dễ chi lên đó mà đào? Vắng tiếng chuông chùa, dân nào có chết. Chỉ chết vì thiếu gạo. Phật từ bi cứu khổ, tiếc chi mấy cái chuông. Giá như lấy cả tượng ngài nung chảy đúc tiền, ngài đâu cố chấp? Ta lo cho dân cho nước, nào phải cho mình. Còn nói là loạn, nước ta đã loạn từ lâu. Ngay bây giờ, ban đêm có ai dám ra đường. Kinh thành cũng vắng lặng. Ðó là do trộm cướp quá nhiều. Bần cùng mà ra. Muốn dứt loạn, phải làm cho dân no cái đã. Ngay cả chúng ta, gọi là trị dân, nhưng nếu không có lương bổng, thử hỏi còn mấy ai ở lại chốn triều đình?

Mọi người yên. Vua ban chiếu chỉ cho thi hành.

Mấy ngày sau, tại vài ngôi chùa ở kinh thành xuất hiện hai vế câu đối kể tội Chỉnh cướp chuông, kể tội vua Lê đốt cung điện chúa Trịnh.

Chỉnh đọc, giận lắm. Chỉnh nói với Ðào Nương: Lại cũng mấy tên khoa bảng ngu dốt, dân làm sao có chữ để làm câu đối. Nương nghĩ xem, bọn có học này, ai thua chúng khinh, ai hơn chúng ghét, suốt đời chẳng làm nên trò trống gì, nhưng nếu ai làm được, chúng mạnh miệng chê bai. Với bọn này, chỉ nên dùng lưỡi gươm nói chuyện.

Ðến cuối năm, việc đúc tiền tạm ổn.

Mùa xuân năm Ðinh Mùi 1787 lại xẩy ra chuyện vua âm mưu cùng đám cận thần đầu độc Chỉnh. Vua lo sợ Chỉnh cũng như từng lo sợ chúa Trịnh nên tìm cách trừ khử.

Chẳng may Chỉnh biết, Chỉnh nghĩ: Tại sao mệnh trời lại cứ đặt vào tay nhưng tên ngu dốt, nhẫn tâm như Lê Chiêu Thống? Nguyên tắc luân lý nào bắt ta phải tận trung với con người như hắn?

Hắn bị loạn thần áp bức, họ Trịnh lấn áp. Nếu không nhờ tay ta thì đâu có ngày nay. Thế mà đã vội vong ân, muốn chặt đứt cả tay chân mình. Giả như có giết được ta. Còn bọn Tế, Nhưỡng, Cơ... Hắn làm sao đối phó? Hắn còn quên một điều, thủ hạ ta còn đông, ai để hắn yên một khi ta bị giết.

Chỉnh giận, nhưng nghĩ bốn phương chưa định, còn phải để tâm lo đại sự.

Bấy giờ, Dương Trọng Tế sau khi bỏ chạy sang Kinh Bắc. Thấy tình hình không ổn, Tế rút quân về chiếm huyện Gia Lâm, đào hào đắp lũy, bố phòng nghiêm nhặt, chờ ngày khởi binh đánh kinh thành.

Tế làm hịch kể tội vua Lê là bù nhìn do Tây Sơn lập nên. Chỉnh là loạn thần phản dân hại nước. Tế hô hào các trấn cùng khởi binh dẹp loạn!

Vua Lê xem tờ hịch. Truyền Chỉnh đem quân đánh dẹp. Chỉnh tâu vua: Bọn này chẳng khác chi lũ chồn cáo đồng nội. Tôi chẳng cần đánh, chỉ cầm roi đuổi, chúng đã chạy dài.

Chỉnh ra lệnh cho hai bộ tướng là Nguyễn Như Thái và Hoàng Viết Tuyển, chia hai cánh quân đánh thẳng vào Gia Lâm.

Quân Chỉnh đánh trống phất cờ, hò hét tấn công bắn hỏa hổ phun lửa vào thành. Quân Tế hoảng sợ, bỏ thành mà chạy.

Tế chạy đến Hải Dương thì bị bắt.

Vua Lê mắng Tế: Mi là kẻ học trò thi đỗ, xuất thân hàng tiến sĩ mà làm chuyện phản nghịch.

Truyền đục tên trong bia tiến sĩ, tạ tội trước nhà Thái Học rồi mới đem chém.

Chỉnh có chiến công, vua phong chức gọi là Bằng Công.

Trần Công Xán khuyên Chỉnh:

- Việc nội bộ triều đình tạm ổn. Riêng Hoàng Phùng Cơ ở Sơn Tây và Ðinh Tích Nhưỡng ở Hải Dương, kể ra chưa đáng ngại.

Cơ đã già, là cựu thần, ta nên lấy lễ mà xử. Tôi sẽ tâu vua triệu y hồi trào. Nhưỡng là bạn ngươi. Từng biết sức nhau, Nhưỡng chẳng dám động binh, ta tùy nghi hành xử.

Cái nguy phải đối phó vẫn là Tây Sơn. Trấn thủ Nghệ An đã trốn vào Quy Nhơn theo Nguyễn Nhạc. Vũ Văn Nhậm thừa cơ chiếm giữ. Quân Tây Sơn sẽ có ngày trở lại Bắc Hà. Ngươi liệu cách phòng thủ kẻo trở tay không kịp.

Chỉnh thưa:

- Tiểu sinh cũng nghĩ như thầy. Ta cứ thế xúc tiến kế hoạch.

Chỉnh tuy nói thế cho vui lòng thầy. Kỳ thực, Chỉnh nghĩ Tây Sơn chưa có cớ gì ra bắc. Chỉnh chuyên tâm củng cố quyền lực. Bản tính dễ dãi, Chỉnh nhiều khi dung túng cho đám thân cận làm điều xằng bậy, hách dịch, coi thường quyền vua, phép nước. Mầm bất mãn nẩy sinh, có cơ lớn dần.

Chỉnh đâu biết dư luận coi đạo quân Vũ Thành của Chỉnh là thứ kiêu binh mới. Xét đoán Chỉnh là kẻ rất mực kiêu căng, xem vua chẳng ra gì. Tuyệt đối nắm giữ quyền hành.

Xúc tiến kế hoạch ổn định Bắc Hà, Chỉnh viết thư cho Hoàng Phùng Cơ, đề nghị Cơ muốn trấn giữ Sơn Tây, hoặc hồi triều, hoặc do tuổi già muốn nghỉ việc quân. Ðoạn cuối thư, Chỉnh viết: “ Kẻ đại trượng phu trên đời chỉ có hai con đường là hành và chỉ. Phải sớm chọn lấy một...”

Vốn là võ tướng, coi mình là đàn anh, Cơ đọc xong thư bỗng nổi nóng vì cho Chỉnh quá ư ngạo mạn, xem thường mình. Cơ xé thư, nói với sứ giả:

- Ngươi về nói với thằng Chỉnh, nó là loạn thần, dối vua, lừa người. Nó chỉ là loại bê con không sợ oai cọp.

Còn ta, đường đường võ tướng, không quen văn hoa che đậy. Ta chỉ muốn nói chuyện với nó bằng lưỡi gươm này.

Ngay hôm sau, Cơ viết hịch kể tội Chỉnh gửi đi các trấn, hẹn ngày khởi binh. Quân các nơi tụ về hàng vạn người, rầm rộ kéo thẳng về Thăng Long.

Ðược tin Cơ động binh, Chỉnh cử tướng Lê Duật làm Tiên Phong dẫn năm ngàn quân thẳng lên ngăn địch ở huyện Ðại Phùng, Hà Ðông. Tự mình thống lĩnh đại binh theo sau.

Chỉnh cười nói với đám thủ hạ: Ðịch tuy đông nhưng do quân các trấn, chắc chắn ô hợp, vô tổ chức vì hành binh quá nhanh, không kịp chuẩn bị. Nay ta chỉ huy, gặp địch cứ quyết tử tấn công, địch tất tan rã. Ðánh cho Phùng Cơ chuyến này phải vất cờ, bỏ trống mà chạy, trừng phạt tay tướng già khoác lác.

Toán tiền sát của Lê Duật gặp quân Cơ ở Ðại Phùng bị quân của Cơ đánh tan tác. Hậu quân của Duật lùi lại bảo tồn lực lượng vì địch quân quá đông.

Lúc ấy đã quá ngọ, trời nóng như thiêu. Cơ cho quân dừng lại nghỉ, lo cơm nước. Quân sĩ được thể tìm các bụi cây tránh nắng, hàng ngũ lộn xộn như cuộc dạo chơi cắm trại.

Toán tiếp ứng do Chỉnh chỉ huy cũng vừa tới. Không bỏ lỡ thời cơ, Chỉnh ra lệnh tấn công. Quân Cơ không kịp phòng bị, chưa kịp ăn uống, nhiều toán sợ hãi bỏ chạy tán loạn. Hoàng Phùng Cơ leo lên mình voi chỉ huy, mong lật lại thế cờ. Chỉnh ra lệnh toán cung nỏ bắn như mưa. Trận chiến ác liệt. Quân hai bên giao chiến trong khu vực càng lúc càng hẹp, đạp trên xác người chồng chất.

Trời nhá nhem tối. Lão tướng Hoàng Phùng Cơ vẫn lẫm liệt trên mình voi, quần áo ướt sũng. Cơ cầm ngọn giáo, đâm chết vài chục quân cảm tử quấn dưới chân voi. Chỉnh sợ Cơ trốn thoát, truyền lệnh toán Thiết Ðột dùng hỏa hổ phun lửa. Quân Cơ núng thế. Vị lão tướng bỏ voi, leo lên mình ngựa do người hầu cận nhường, tiếp tục xung trận. Toán Thiết Ðột dùng câu liêm móc chân ngựa.

Hoàng Phùng Cơ bị bắt sống tại trận.

Trận chiến tàn, Chỉnh nổi trống thu quân. Người ngựa rã rời. Trăng non lơ lửng giữa khoảng trời mênh mông. Trăng cao dị thường, thấu chăng nỗi oan khiên, thống khổ của người chết, kẻ sống.

Cơ bị giam vào cũi giải về Thăng Long.

Ðến kinh thành, dân bu lại xem. Cơ nói với mọi người: Ta chẳng may thất trận bị cầm. Cha con ta đời đời tận trung, đã có sáu người con vong thân vị quốc. Công luận sẽ soi sáng.

Nay ta thua giặc Chỉnh, nhưng rồi quân Tây Sơn sẽ giết nó. Chỉ tiếc ta không còn sống để chứng kiến. Ðạo trời lồng lộng, báo ứng chẳng sai.

Chỉnh giao Cơ cho vua định tội. Quần thần nghị rằng: Cơ đáng tội chết, nhưng thuộc hàng quận công, phải xử đúng lễ.

Rạng ngày, võ sỉ dẫn Cơ ra cửa tây, giao chén độc dược. Cơ nâng chén, hướng về cung vua lạy hai lạy, rồi thản nhiên uống.

Chỉnh sai quân hộ tống thi hài về an táng tại quê nhà.

Dân chúng chứng kiến, thương cảm ngậm ngùi.

Phần Ðinh Tích Nhưỡng, sau vài lần khởi binh, momg dựng lại nghiệp chúa. Thất bại, kéo quân về Hải Dương lẩn trốn.

Từ đó, thanh thế Chỉnh lẫy lừng thiên hạ.

Trong tiệc mừng chiến thắng, Chỉnh làm bài thơ:

Lùng lẫy trên đời giá phượng lân

Ngang trời dọc đất chí kinh luân

Ðẩy đưa tấc lưỡi đồ vương bá

Mở khép dang tay khiếp quỷ thần

Giúp lệch phò nghiêng yên chín cõi

Vớt chìm dẹp cháy cứu muôn dân

Công danh sự nghiệp đời khôn sánh

Muôn kỷ nghìn thu tưởng cũng gần.

Vua Lê nghe, ý không vui.

Tình hình tạm ổn trừ một số vùng thương du phía bắc do các thổ quan cai trị vẫn chưa hoàn toàn thần phục triều đình. Nhằm phô trương thanh thế, lập thêm vây cánh. Chỉnh tâu vua cho tổ chức thi hương và hội nguyên.

Dư luận trong dân còn hoang mang vì việc quân Tây Sơn vẫn chiếm đóng Nghệ An và một phần Thanh Hóa. Dân e ngại sẽ có ngày Tây Sơn đánh Bắc Hà, giặc giã khó tránh.

Ðể an lòng dân, Chỉnh xui vua cho sứ giả vào Phú Xuân nói với Nguyễn Huệ xin lại đất. Vua nghĩ đây là quê hương tổ tiên nên bằng lòng.

Sau nhiều đắn đo, quần thần đề nghị Tiến sĩ Trần Công Xán dẫn sứ bộ lên đường vào nam.

Sứ bộ lên đường vào cuối hạ. Trước khi lên đường, Xán dặn Chỉnh:

- Huệ là tay thâm hiểm khó lường. Nay ta ra đi, dữ nhiều lành ít. Cũng đành liều chết lo việc nước.

Riêng ngươi, phải cẩn thận bố phòng các nơi hiểm yếu, cho đóng cọc trên những con sông chính thuộc Sơn Nam. Ðịch dù có tấn công, ta có phòng bị.

Chỉnh vâng ý thầy, nhưng lại nghĩ: Thầy quá lo xa, nay anh em Tây Sơn bất hòa vì Huệ không tùng phục anh, cũng không giao nộp cho anh của cải cướp được ở Bắc Hà. Anh em chuẩn bị động binh đánh nhau, lấy đâu lo chuyện ra bắc.

Còn Nhậm, hắn là con rể Nguyễn Nhạc, tránh sao khỏi sự ngờ vực của Huệ.

Cho dù Nhậm có liều lĩnh tấn công, ta có cách đánh tan hắn.

Cuối cùng, Chỉnh chỉ cử tướng Lê Duật đem vài trăm quân giữ phần đất phía bắc Thanh Hóa, qua núi Tam Ðiệp. Lại lệnh cho Duật không được tìm cách gây sự với quân Tây Sơn.

Ðã thế, quen thói ăn chơi, thỉnh thoảng Chỉnh vẫn tụ tạp ca nhi tại phủ, đàn ca hát xướng, thỏa thích rượu chè. Các quan chẳng ai dám nói.

Tiến sĩ Nguyễn Ðình Giản, người Thanh Hóa đang làm quan Ngự Sử lên tiếng trách cứ. Chỉnh biết Giản cương trực nên rất nể, chỉ ừ hử cho qua chuyện.

Sứ bộ đến Nghệ An gặp Vũ Văn Nhậm.

Nhậm không tiếc lời mạt sát Chỉnh, xúc phạm cả vua Lê. Lại lộ rõ ý định sẽ đánh Bắc Hà.

Biết Nhậm là tay lỗ mãng, Xán khôn ngoan chẳng nói gì. Nhưng cảm thấy lo ngại cho Chỉnh, không biết Chỉnh có làm theo điều mình dặn.

Tới Phú Xuân, Xán vào yết kiến Huệ, trình thư vua Lê nói việc xin lại đất. Lời lẽ khiêm tốn. Ðại ý nói đất Nghệ An là nền móng cho cuộc trung hưng nhà Lê. Thanh Hóa là quê hương Ðức Thái Tổ Lê Lợi. Thư nhắc lời Nguyễn Nhạc hứa với vua Lê không lấy đất nhà Lê, dù chỉ một tấc.

Huệ đọc thư xong cả giận, xé thư, hét lên:

- Toàn những lời vô lý, luận điệu gian trá. Người Bắc Hà quen dùng miệng lưỡi dụ người. Ta nào phải trẻ thơ? Ư Cái cơ đồ đất bắc một tay ta gây dựng. Vua Lê nhờ ta mà trả được mối thù họ Trịnh. Công ơn chưa đền, nay lại chứa chấp đứa phản nghịch là Nguyễn Hữu Chỉnh, mưu đồ tranh cướp đất đai.

Xán không nao núng, dõng dạc trả lời:

- Vua nước tôi thảo quốc thư đến ngài, lời lẽ có chi xúc phạm. Người Bắc Hà chúng tôi vốn lấy lễ nghĩa làm trọng. Ngài lại là rể vua Lê, vua tôi phải nghĩ đến cái tình, cái nghĩa. Ðối với quý quốc, vua tôi lấy chữ tín nghĩa làm đầu, không quên lời hứa năm trước của đức vua quý quốc.

Còn Bằng Công (chỉ Nguyễn Hữu Chỉnh), ông ta bỏ nước theo quý quốc, bao năm cúc cung tận tụy, lập nhiều công lớn. Ngài rời Bắc Hà cố tình bỏ rơi, ông ta vẫn theo ngài. Rồi ngài phủ dụ, giao nhiệm vụ ở lại bình định đất bắc.

Tôi xin hỏi, bình định cái gì khi ông Chỉnh trong tay không có một tên quân?

Sau khi ngài về nam, nước tôi đại loạn. Bọn quyền thần mưu lập lại nhà chúa. Vua phải triệu ông Chỉnh về dẹp loạn.

Từ hai bàn tay trắng, ông ta dựng lại cơ đồ, dẹp yên bốn cõi. Vậy với ngài, ông ấy làm tròn trách nhiệm, sao ngài lại gọi đại nghịch? Với nước tôi, ông ấy là công thần.

Ngài muốn đánh nước tôi, muốn giết ông Chỉnh là quyền của ngài. Nước lớn đánh, nước nhỏ cũng có cách chống.

Tôi nhận mệnh vua đến đây, chỉ một lòng lấy cái chết báo đền. Nhưng trước khi ngài giết tôi, tôi hả dạ vì nói được những lời ấy.

Huệ nghe tức tối, nói: Ta quyết ra bắc giết cha con tên Chỉnh, moi gan móc ruột hắn, làm gương cho kẻ nào muốn bội phản. Lại truyền giam Xán vào ngục.

Sứ bộ khoảng hai chục người cũng bị giam lỏng ngoài công quán.

Nằm trong ngục, Xán rất lo cho Chỉnh.

Nguyễn Huệ đầy tham vọng, chắc chắn sẽ chiếm Bắc Hà. Chỉnh chỉ là cái cớ Huệ đưa ra để lấy lòng dân bắc.

Là thầy dậy Chỉnh trong nhiều năm, Xán biết Chỉnh mưu lược, thích mạo hiểm, nhiều khi tự đặt mình vào hoàn cảnh hiểm nguy, rồi lại vượt thoát. Ðó là con người bản lĩnh tài ba. Nhưng bệnh lớn nhất của Chỉnh là chủ quan khinh địch, lại độc đoán. Quân Bắc Hà tuy đông nhưng huấn luyện chưa giỏi, tinh thần dễ giao động, hễ nghe quân Tây Sơn là đã sợ. Dư luận dân chưa hoàn toàn ủng hộ Chỉnh, cần thời gian dài thu phục nhân tâm.

Chỉnh chưa thể là tay đối thủ của Huệ. Lòng Xán rối rắm, phải làm sao trở về cho Chỉnh biết sự thật, tìm cách đềợ phòng.

Hôm sau, Huệ gọi Trung Quân Trần văn Kỷ đến, Huệ nói: Ta tuy giận Trần Công Xán nhưng trong lòng khâm phục, muốn thu dụng y. Ngươi cố thuyết phục.

Kỷ vào ngục gặp Xán, nói:

- Tiên sinh tội chi mà để bị gông cùm khổ thân. Thượng công nói với tôi, ngài cảm phục, muốn ông ở lại Phú Xuân, ngài sẽ trọng dụng.

Cái này chẳng phải mệnh, mà do tiên sinh tự chọn lấy thôi. Ví như kẻ đánh bài chọn đồng tiền sấp ngửa.

Xán cười:

- Thượng công mắng Chỉnh phản nghịch, nay lại xui tôi bội phản, thế là làm sao? Tôi không quen mánh khóe sấp ngửa của bọn cờ bạc. Tôi là sĩ phu Bắc Hà nên phải hành xử quân tử.

Kỷ về trình lại sự việc. Huệ biết không thể thuyết phục được Xán. Lại nghĩ, giữ Xán không được, thả về cũng không xong. Quân cơ sẽ bại lộ. Huệ dành cho sứ bộ một bản án.

Vài hôm sau, sứ bộ nhận được một trăm lạng bạc, Huệ nói là quà của Ngọc Hân công chúa gửi tặng trước khi trở về.

Cuối cùng, sứ bộ chẳng ai về lại được đất bắc. Thuyền của họ bị Huệ cho người đánh chìm ngoài biển Ðông.

Tại Thăng Long, quần thần nôn nao vì hàng tháng không thấy sứ bộ trở về. Tin mới nhận làm Chỉnh yên tâm: Nguyễn Huệ đang vây thành Quy Nhơn. Chỉnh mừng vì Huệ không thể rảnh tay bắc tiến. Chỉnh không hiểu nổi âm mưu của Huệ. Ðánh Quy Nhơn, Huệ chứng tỏ cho người anh hiểu, Huệ hoàn toàn tự chủ, Một phần vùng Quảng Nam, Thuận Hóa và cả Nghệ An nay nằm trong tay Huệ. Huệ sẽ đánh Bắc Hà càng sớm càng tốt, không để Chỉnh có thời gian củng cố quyền lực. Huệ nhận ra con người tài năng, đầy nguy hiểm của Chỉnh. Từ tay trắng, Chỉnh có trong tay hàng vạn quân, tiến vào Thăng Long như chỗ không người.

Khoảng cuối thu, vừa giải quyết xong xung đột với anh, Huệ bí mật cử hai danh tướng Phan Văn Lân và Ngô Văn Sở, hợp với quân Vũ Văn Nhậm đang trấn giữ Nghệ An, bất ngờ tiến quân ra bắc.

Huệ dặn Sở theo dõi mọi hành vi của Nhậm, đề phòng Nhậm có thể phản bội vì y là rể của vua Tây Sơn.

Tin Tây Sơn khởi binh chấn động đất bắc.

Chỉnh vội cử Nguyễn Như Thái đem quân tiếp viện cho Lê Duật đang đóng quân gần núi Tam Ðiệp.

Quân Bắc Hà chưa đến được điểm hẹn đã nhận tin Duật tử trận. Quân Tây Sơn tổ chức phục kích viện binh. Nguyễn Như Thái cũng bị bắn chết.

Dân kinh thành hoảng sợ tìm nơi lánh nạn. Họ từng biết tướng Tây Sơn Vũ Văn Nhậm nổi tiếng tàn ác, thích chém giết. Số đông quan lại cùng gia đình cũng tìm đường lẩn trốn.

Chỉnh ngoài mặt thản nhiên nhưng thực tâm lo sợ. Vội cử con là Nguyễn Hữu Du kéo quân lập phòng tuyến ở phía nam sông Thanh Quyết, trấn Sơn Nam. Chỉnh đích thân chỉ huy tiếp ứng. Quân Chỉnh đến Hà Ðông, Chỉnh nhìn lên trời cứ thấy đám mây đen vần vũ trên đầu, lòng lo sợ, cho là điềm xấu. Bỗng thấy quân của Du tan tác chạy về, Chỉnh càng hoảng kinh. Quân sĩ tự ý bỏ ngũ, không kềm chế nổi. Chỉnh bàn với con, dẫn khoảng bốn trăm quân còn lại rút về Thăng Long. Vua Lê cùng hoàng tộc, một số cận thần chạy lên Kinh Bắc.

Chỉnh khuyên Ðào Nương tìm nơi lánh nạn, không nên dấn thân vào chốn binh lửa. Chỉnh hẹn ngày tái ngộ. Nương gạt lệ từ giã chồng.

Hai cha con Chỉnh với số quân còn lại vượt sông Hồng chạy lên Mục Sơn, vùng núi rừng Yên Thế.

Nhậm vào Thăng Long. Nhìn cảnh cung điện trống vắng, Nhậm nói với thủ hạ: Không lẽ ta ra bắc để chiếm cái thành rỗng, không có được đến cây kim sợi chỉ hay sao?

Hôm sau, Nhậỳm truyền cho lính lục soát các nhà giầu có. Mục đích chính là cướp báu vật, ai chống lại tất rơi đầu. Lại cử tướng Nguyễn Văn Hòa đem năm ngàn quân truy kích cha con Chỉnh.

Quân Tây Sơn vây kín, quân của Chỉnh lớp chết, lớp ra hàng, lớp bỏ trốn. Nguyễn Hữu Du định mở đường máu tẩu thoát, bị giết tại trận.

Quanh Chỉnh chỉ còn đúng hai mươi thủ hạ, những người một mực thủy chung, quyết không bỏ chủ. Chỉnh khuyên họ ra hàng, bảo toàn mạng sống trở về với gia đình. Người thủ hạ cao tuổi khóc nói: Chúng tôi đội ơn tướng công nhân ái, hào hiệp, giúp chúng tôi làm cuộc đổi đời. Nay chủ sa cơ, nếu bỏ chủ đầu hàng tất mang tiếng bất nhân bất nghĩa. Sống trên đời, nợ tiền bạc trả dễ, còn nợ nghĩa tình, hôm nay, tướng công để anh em chúng tôi chu toàn.

Nói xong, cả bọn bao quanh bảo vệ Chỉnh, quyết chiến tìm đường thoát trùng vây.

Lần lượt, đám thủ hạ bị giết sạch. Tướng Tây Sơn ra lệnh bắt sống Chỉnh, giải về Thăng Long.

Trên đường về kinh, Chỉnh nói với Hòa: Ông với tôi vốn chẳng xa lạ, bao năm chung lưng dưới ngọn cờ Tây Sơn. Nay thượng công (chỉ Huệ) quyết gán cho tôi tội phản nghịch, xin ông nói với Tả Quân Nhậm cho tôi diện kiến, bày tỏ đôi lời.

Hòa nói với Nhậm ý Chỉnh muốn gặp. Nhậm cương quyết nói không. Lại ra lệnh chuẩn bị pháp trường ngay trong đêm để sáng sớm xử tội Chỉnh. Nhậm nói: Phải giết hắn ngay, đồ đảng của hắn còn nhiều, để lâu sinh biến.

Ðêm hôm ấy, một đêm đông buồn, tĩnh lặng. Có người đã chợp mắt. Bông nghe tiếng loa vang: Ðại Nguyên Soái Vũ truyền dân kinh thành, đầu giờ mão đến pháp trường tại cửa đông chứng kiến cuộc hành hình tên đại nghịch Nguyễn Hữu Chỉnh.

Chỉnh đang bị cùm trong ngục, bỗng thấy ngục quan mang đến cho mình bộ quần áo mầu trắng.

Chỉnh biết mình đến ngày tận số, nói với ngục quan: Kẻ quyết giết ta là Nguyễn Huệ. Huệ giết ta vì hắn sợ ta. Vũ Văn Nhậm chỉ là bề tôi. Rồi Nhậm cũng sẽ chết dưới tay Huệ. Chỉ ta có thể giúp Nhậm cách thoát nạn. Tiếc thay, hắn lại cố giết ta...

Sáng hôm sau, trời còn mờ mờ, nhiều người áo tơi nón lá đi dưới cơn mưa phùn của mùa đông đất bắc. Họ bao quanh pháp trường.

Cổng thành mở, viên tướng mặc giáp đỏ, cỡi ngựa trắng dẫn đầu. Hàng ngàn lính cầm đoản đao đi sau, lặng lẽ làm thành vòng rào quanh pháp trường.

Một hồi trông chiêng. Bốn con ngựa, thứ ngựa chiến to lớn dàn hàng ngang chậm bước.

Chỉnh nằm trong cũi do tám người khiêng. Hàng trăm lính đi theo cũi.

Có kẻ tinh mắt thấy có đàn chó đứng gần cửa thành.

Người ta xì xào: Xử tứ mã phanh thây. Thịt xương cho chó ăn...

Chẳng ai ngờ hình phạt dã man tưởng chỉ có trong truyện cổ, nay được người Tây Sơn cho thực hiện ở Bắc Hà...

*****

Ðào Nương có mặt trong đám người đến pháp trường. Nương mặc áo tang. Nàng rời bước khi kịp nhận ra chồng nằm trong cũi, không đủ can đảm ở lại chứng kiến cảnh chồng bị hành hình.

Con phố thênh thang không có bóng người. Lúc sau, Nương nghe một hồi chiêng trống vọng lại. Tiếng âm u báo hiệu phút lâm chung... Nương ứa nước mắt. Hỡi trời, trời chẳng thương hào kiệt, chẳng xót anh hùng...

Người lão bộc đợi sẵn ở cổng đưa Nương vào nhà, căn nhà đẹp, yên tĩnh nhìn ra Hồ Gươm.

Bước vào nhà, Nương thấy lão lập sẵn bàn thờ, bài vị. Lão đưa nàng nén hương. Nương khóc.

Trời đã về chiều...

Mua vẫn rơi, hiu hắt. Ðịnh mệnh độc ác cách chia kiếp người đôi bờ sinh tử. Câu kinh cầu vô vọng mờ trong hương khói vô thường.

Trời đã về chiều....

Nương nghe rất rõ hàng trăm tiếng chuông chùa nhỏ giọt. Chính chồng nàng đã từng ra lệnh thu chuông đúc tiền, nay người mất nhưng chuông vẫn còn, vẫn thong thả ngân nga.

Kỳ diệu thay tiếng chuông sưởi ấm lòng người. Nâng đỡ kẻ yếu đuối, cô đơn đi trọn kiếp phù trầm luân lạc.

Lão bộc bước vào nói: Thưa bà, có người khách còn trẻ, khoảng hai mươi ngoài. Khách đưa tôi bài thơ, nói riêng tặng bà.

Khách bảo, tôi từng quen biết tướng công và phu nhân. Bài thơ là nỗi lòng, là hơi thở, là nhịp tim của tôi. Tôi cảm thông với nỗi đau, những mất mát của mỗi con người, của cả một dân tộc đang trải qua bao nhiêu bất hạnh, tang tóc.

Nương đọc hàng chữ đầu: Văn tế thập loại chúng sinh.

Nhìn nét chữ, Nương biết thi nhân là ai.

Nương đọc. Thơ sao não nề, héo hắt ruột gan:

.........

Ðường bạch dương bóng chiều man mác

Ngọn đường lê lác đác mưa sa

Lòng nào lòng chẳng thiết tha

Cõi dương còn thế nữa là cõi âm

Trong trường dạ tối tăm trời đất

Xót khôn thiêng phảng phất u minh

Thương thay thập loại chúng sinh

Phách đơn hồn chiếc lênh đênh quê người...

........

Giầu sang càng nặng oán thù

Máu tươi lai láng, xương khô rã rời

Ðoàn vô tự lạc loài nheo nhóc

Quỷ không đầu van khóc đêm mưa

Ðã hay thành bại là cơ

Mà u hồn biết bao giờ cho tan....

Bài thơ nhanh chóng được loan truyền ở kinh thành, rồi khắp cả đất bắc.

Giới văn nhân, có người giữ nó trong đầu, có người viết lại lưu truyền hậu thế.

Có tay võ tướng đầu bạc, gươm kiếm mỏi mệt. Ðọc một đoạn của bài thơ, lòng bỗng ngậm ngùi:

......

Nào những kẻ bài binh bố trận

Ðem mình vào cướp ấn nguyên nhung

Gió mưa sấm sét đùng đùng

Dãi thây trăm họ làm công một người

Khi thất thế cung rơi tên lạc

Bãi sa trường thịt nát máu rơi

Bơ vơ góc biển chân trời

Nắm xương vô chủ biết vùi nơi nao?

Trời thăm thẳm mưa gào gió thét

Khí âm huyền mờ mịt trước sau

Ngàn cây nội cỏ rầu rầu....

Có bà cụ buổi trưa ru cháu, nhịp võng à ơi. Cả đôi hàm răng năm tháng làm rơi rụng, cũng cất tiếng đọc thơ. Ðọc rằng:

.......

Kiếp phù sinh như bào như ảnh

Có chữ rằng: Vạn cảnh giai không

Ai ơi lấy Phật làm lòng

Tự nhiên siêu thoát khỏi trong luân hồi...

*****

Ai cũng cho đây là áng văn trác tuyệt.

Nào có gì lạ. Thi nhân, người đã đem cả tấm lòng trang trải, viết bài thơ đó: Tên chàng là Nguyễn Du.

ÐỖ HÙNG

SERVED IN A NOBLE CAUSE

Vietnamese commandos : hearing before the Select Committee on Intelligence

of the United States Senate, One Hundred Fourth Congress, second session ...

Wednesday, June 19, 1996

CLIP RELEASED JULY 21/2015

https://www.youtube.com/watch?list=PLEr4wlBhmZ8qYiZf7TfA6sNE8qjhOHDR6&v=6il0C0UU8Qg

US SENATE APPROVED VIETNAMESE COMMANDOS COMPENSATION BILL

http://www.c-span.org/video/?73094-1/senate-session&start=15807

BẮT ĐẦU TỪ PHÚT 4:22:12 - 4:52:10 (13.20 - 13.50)

Liên lạc trang chủ

E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com

Cell: 404-593-4036

Những người lính một thời bị lãng quên : Viết Lại Lịch Sử

֎ Binh Thư Yếu Lược Trần Quốc Tuấn ֎ Một Trang Lịch Sử

֎ Vietnamese Commandos' History ֎ Vietnamese Commandos vs US Government ֎ Lost Army Commandos

֎ Bill of Compensation ֎ Never forget ֎ Viết Lại Lịch Sử Video ֎ Secret Army Secret War Video

֎ Đứng Đầu Ngọn Gió Video ֎ Con Người Bất Khuất Video ֎ Dấu Chân Biệt Kích Video ֎ Kiểm Lại Hồ Sơ Biệt Kích Video

֎ The Secret war against Hanoi Richard H. Shultz Jr.֎ Gulf of Tonkin Incident ֎ Pentagon Bạch Hóa ֎ The heart of a boy

֎ U.S Debt Clock ֎ Wall Street and the Bolshevik Revolution Antony C. Sutton

֎ Wall Street and the Rise of Hitler Antony C. Sutton ֎ None Dare Call It Conspiracy Gary Allen

֎ Chiến Tranh Tiền Tệ (Currency War) ֎ Confessions of an Economic Hit Man John Perkins

֎ The World Order Eustace Mullin ֎ Trăm Việt trên vùng định mệnh ֎ Chính Đề Việt Nam Tùng Phong (dịch)

֎ OSS vào Việt Nam 1945 Dixee R. Bartholomew - Feis ֎ Lyndon Baines Johnson Library Musuem

֎ Chủ Nghĩa Dân Tộc Sinh Tồn ֎ Nguồn Gốc Dân Tộc Việt Nam Bình Nguyên Lộc

֎ Nghi Thức Ngoại Giao ֎ Lễ Nghi Quân Cách ֎ Sắc lệnh Cờ Vàng ֎ Quốc Tế Cộng Sản

֎ How Does a Bill Become Law?֎ New World Order ֎ Diplomacy Protocol. PDF

֎ The World Order Eustace Mullin ֎ Why Vietnam? Archimedes L. A. Patti

֎ Vietnam War Document ֎ American Policy in Vietnam

֎ Foreign Relations Vietnam Volum-1 ֎ The Pentagon Papers ֎ Pentagon Papers Archives

֎ Vietnam and Southeast Asia Doc ֎ Vietnam War Bibliogaphy ֎ Công Ước LHQ về Luật Biển

֎ CIA and NGO s ֎ CIA And The Generals ֎ CIA And The House Of Ngo ֎ Global Slavery

֎ Dấu Binh Lửa ֎ Đại Hội Toàn Quân? Phùng Ngọc Sa

֎ Bách Việt ֎ Lược Sử Thích Ca ֎ Chủ thuyết Dân Tộc Sinh Tồn

֎ Silenced! The Unsolved Murders of Immigrant Journalists in the USA. Juan Gonzales

֎ Society of Professional Journalists: Code of Ethics download

֎ Douglas Mac Arthur 1962 ֎ Douglas Mac Arthur 1951 ֎ John Hanson, President of the Continental Congress

֎ Phương Pháp Biện Luận ֎ Build your knowledge

֎ To be good writer ֎ Ca Dao -Tục Ngữ ֎ Chùa Bái Đính ֎ Hán Việt

֎ Top 10 Crime Rates ֎ Lever Act ֎ Espionage Act 1917 ֎ Indochina War ֎ Postdam ֎ Selective Service Act

֎ War Labor Board ֎ War of Industries ֎ War Production Board ֎ WWII Weapon ֎ Supply Enemy ֎ Wold War II ֎ OSS

֎ Richest of The World ֎ Truman Committee ֎ World Population ֎ World Debt ֎ US Debt Clock ֎

֎ An Sinh Xã Hội - Cách Tìm IP Email ֎ Public Holiday ֎ Funny National Days

֎ Oil Clock ֎ GlobalResearch ֎ Realworldorder ֎ Thirdworldtraveler ֎ Thrivemovement ֎ Prisonplanet.com ֎ Infowars

֎ Rally protest ֎ Sơ Lược VềThuyền Nhân ֎ The Vietnamese Population in USA

֎ VietUni ֎ Funny National Days ֎ 1DayNotes

Liên lạc trang chủ

E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com

Cell: 404-593-4036

Tặng Kim Âu

Chính khí hạo nhiên! Tổ Quốc tình.
Nghĩa trung can đảm, cái thiên thanh.
Văn phong thảo phạt, quần hùng phục.
Sơn đỉnh vân phi, vạn lý trình.

Thảo Đường Cư Sĩ.

Your name:

Your email:

Your comments:

Một Trang Lịch Sử
Viết Lại Lịch Sử Video
Secret Army Secret War Video
Đứng Đầu Ngọn Gió Video
Con Người Bất Khuất Video
Dấu Chân Biệt Kích Video
Kiểm Lại Hồ Sơ Biệt Kích Video
Huyền thoại về:"Những người lính một thời bị lãng quên" Kim Âu
Phản Bội Kim Âu
Tiếng Nói Công Lý Kim Âu
Vietnam’s ‘Lost Commandos’ Gain Recognition in Senate
President Unit Citation at Fort Bragg
Vietnamese Commando never knew U.S. declared him dead
Back from the dead
Bill of Compensation
Miami! Gian Hùng Lộ Mặt Kim Âu
Honoring Vietnamese Commandos
Honoring South Vietnamese Army
Vietnamese Commandos Win Last Battle
Uncommon Betrayal
Go to congress
Trong Giòng Lịch Sử Kim Âu
Oplan 21 Kim Âu
Biệt Kích Gỉa, Biệt Kích Thật Kim Âu
Xuyên Tạc Lịch Sử Kim Âu
Cảm Nghĩ Đầu Xuân (2011)
Những Tên Miệng Hùm Gan Sứa Kim Âu
Loretta Sanchez Không Hề Gian Dối Kim Âu
Ăn Qủa Nhớ Kẻ Trồng Cây Kim Âu
The Secret war against Hanoi Richard H. Shultz Jr.
Lá Thư Tự Thú
Người Tù Kiệt Xuất
Hồi Chuông Báo Tử I
Hồi Chuông Báo Tử II
Hồi Chuông Báo Tử III
Hồi Chuông Báo Tử IV
Thư Trả Lời Mai Nhuệ Anh
Thánh Nhân Vô Phí Vật
Đặc Biệt Cho Nhóm 10%
Phân Ðịnh Chính Tà 1
Phân Ðịnh Chính Tà 2
Phân Ðịnh Chính Tà 3
Hư Danh - Hư Cấu
Kim Âu Trả Lời Phỏng Vấn Hồng Phúc
Hồng Phúc Phỏng Vấn Tourison. Lê Ngung
Sư Thật Về Nguyễn Hữu Luyện
Phân Định Chính Tà

Kim Âu Youtube . AKAI
Phi Long Youtube .Khiêu Vũ Sài Gòn . Videos Khiêu Vũ
Khiêu Vũ Căn Bản .Hoàng Thông1 . Hoàng Thông02
Passodoble. Passodoble . Passodoble
Rhumba . Rumba . Rumba PL
Cha Cha Cha . Cha Cha cha. Cha Cha ChaPL
TangoSG . TangoPL . TangoTH . Tango.
Boston . Boston . Boston PL
Valse. Valse. Valse PL
BebopTH . Bebop. Bebop PL
Samba. SambaPL . Samba
Dance. Slow Tango
Jive . Bachata . Salsa
Valse Andy Wong . Viennese Valse . DrDance . Danptner . Dispatch
Valse Routine . Tango Routine . Tango Student
Minh Hà . Thái Nguyên
Sports
The Beatles. French Music . Nhạc Pháp . Dalida . Jaune. Ngọc Lan. Thanh Lan. Elvis Phương. Best English1
Bee Gees . Rolling Stones . Animals . Shadow . Ventures. Dancing Music. 2015
Uyên Hà - Uyên Hà 1
http://www.chinhnghia.com/
http://www.kimau.com
http://www.tinhhoa.org
http://www.sos.state.tx.us/corp/forms_boc.shtml
http://chinhnghiaviet.informe.com/forum/

http://nguoidalat.informe.com/forum/
http://chinhnghiamedia.informe.com/forum/
http://huongduongtxd.com/internet_links.html
Antiwar. Spartacus Education. Politic of heroin

֎ Trăm Việt Trên Vùng Định Mệnh

֎ Giấc Mơ Lãnh Tụ