NGƯỜI QUỐC GIA ĐẶT QUYỀN LỢI CỦA TỔ QUỐC VÀ DÂN
TỘC LÊN BẢN VỊ TỐI THƯỢNG CHỨ KHÔNG TRANH QUYỀN ĐOẠT LỢI CHO CÁ NHÂN, PHE
NHÓM, ĐẢNG PHÁI HAY BẦY ĐÀN TÔN GIÁO CỦA M̀NH.
NGƯỜI
QUỐC GIA BẢO VỆ LĂNH THỔ CỦA TIỀN NHẦN, GIỮ G̀N DI SẢN VĂN HÓA DÂN
TỘC, ĐĂI LỌC VÀ KẾT HỢP HÀI H̉A VỚI VĂN MINH VĂN HÓA TOÀN CẦU ĐỂ XÂY
DỰNG XĂ HỘI VÀ CON NGƯỜI VIỆT NAM PHÙ HỢP VỚI XU THẾ TIẾN BỘ CỦA NHÂN LOẠI.
Email: kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook:
Kim Âu
Nguồn gốc của cuộc
chiến tranh chống Mỹ ở Việt Nam:
Vai tṛ của OSS ở
Sài G̣n năm 1945
Geoffrey Gunn
Ngày 9 tháng 5 năm 2009
Dẫn Nhập:Gần ba mươi năm đă trôi
qua kể từ khi kết thúc Chiến tranh Việt Nam, hay đúng hơn là Chiến tranh
Mỹ, Cộng Sản như được biết đến ở Việt Nam. Nhưng cuộc chiến tranh của Mỹ
ở Việt Nam bắt nguồn từ cuộc chiến tranh của Pháp nhằm khôi phục chủ
nghĩa thực dân trong khoảng trống quyền lực sau khi Nhật Bản đầu hàng
vào tháng 8-9 / 1945. phong cách thực dân chỉ để quên đi lư tưởng của họ
khi phải đương đầu với một phong trào cách mạng độc lập trong những ngày
đầu của cuộc xung đột Mỹ-Liên Xô. Lịch sử đă tiết lộ những hậu quả tai
hại của sự leo thang của Mỹ ở Việt Nam về mặt sai lầm của lịch sử, giống
như những bài học lịch sử xuất hiện hiếm khi được học như, một thế hệ
trên,
Một bước ngoặt trong chính sách của Hoa Kỳ về
Đông Nam Á
Như Lầu Năm Góc tiết lộ, chính sách của Hoa Kỳ
đối với Pháp và chiếm lại các lănh thổ thuộc địa của nước này là không
rơ ràng. Một mặt, Hoa Kỳ ủng hộ các yêu sách tự do của Pháp đối với tất
cả các tài sản ở nước ngoài. Mặt khác, trong Hiến chương Đại Tây Dương
và trong các tuyên bố khác, Hoa Kỳ tuyên bố ủng hộ quyền tự quyết và độc
lập quốc gia. Đến năm 1944, Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt giữ
quan điểm của ḿnh về chủ nghĩa thực dân và cấm sự ủng hộ trực tiếp của
Hoa Kỳ đối với các nhóm kháng chiến Pháp ở Đông Dương. Đến tháng 1 năm
1945, mối quan tâm của Hoa Kỳ đă chuyển sang quyết định đến quần đảo
Nhật Bản và triển vọng về các cam kết của lực lượng Hoa Kỳ đối với Đông
Nam Á đă bị xáo trộn, để lại quả cầu này cho các lực lượng Anh. Sau Hội
nghị Yalta (tháng 2/1945), các nhà hoạch định Hoa Kỳ đă từ chối cung cấp
hỗ trợ hậu cần cho các lực lượng Pháp Tự do ở Đông Dương. Nhưng lập
trường của Mỹ đă bị chỉ trích bởi Pháp vào tháng 3/1945 sau cuộc đảo
chính của Nhật Bản ở Đông Dương do Vichy quản lư, dẫn đến quân đội Nhật
tiếp quản và thực tập thường dân Pháp. Quyết định của Mỹ từ bỏ cam kết
hoạt động ở Đông Nam Á đă khiến Tư lệnh Bộ Tư lệnh Đông Nam Á (SEAC) của
Singapore, Đô đốc Louis Mountbatten giải phóng Malaya mà không cần sự
trợ giúp của Hoa Kỳ. Vào thời điểm Roosevelt qua đời vào ngày 12 tháng 4
năm 1945, chính sách của Hoa Kỳ đối với sự chiếm hữu thuộc địa của quân
Đồng minh là ở sự hỗn loạn. Quyết định của Mỹ từ bỏ cam kết hoạt động ở
Đông Nam Á đă khiến Tư lệnh Bộ Tư lệnh Đông Nam Á (SEAC) của Singapore,
Đô đốc Louis Mountbatten giải phóng Malaya mà không cần sự trợ giúp của
Hoa Kỳ. Vào thời điểm Roosevelt qua đời vào ngày 12 tháng 4 năm 1945,
chính sách của Hoa Kỳ đối với sự chiếm hữu thuộc địa của quân Đồng minh
là ở sự hỗn loạn. Quyết định của Mỹ từ bỏ cam kết hoạt động ở Đông Nam Á
đă khiến Tư lệnh Bộ Tư lệnh Đông Nam Á (SEAC) của Singapore, Đô đốc
Louis Mountbatten giải phóng Malaya mà không cần sự trợ giúp của Hoa Kỳ.
Vào thời điểm Roosevelt qua đời vào ngày 12 tháng 4 năm 1945, chính sách
của Hoa Kỳ đối với sự chiếm hữu thuộc địa của quân Đồng minh là ở sự hỗn
loạn.
Roosevelt đang được ghi nhận cho quan điểm
chống thực dân của ḿnh liên quan đến sự cai trị của Pháp ở Đông Dương.
Những điều này đă được xây dựng tại Hội nghị Teheran ngày 28 tháng 11
năm 1943, nơi Roosevelt và Stalin đồng t́nh rằng Đông Dương không nên
được trả lại cho Pháp, và được nhắc lại vào tháng 1 năm sau về sự phản
đối của người Anh, người sợ hiệu ứng [tin tưởng] Về tài sản riêng của họ
và của người Hà Lan. Theo báo cáo của Charles Taussig, người đă phỏng
vấn Roosevelt, Tổng thống đă lo ngại về hoàn cảnh của những người da nâu
nâu ở phía đông do một số người da trắng cai trị. Mục tiêu của chúng tôi
phải là giúp họ giành được độc lập - 1,1 tỷ kẻ thù là nguy hiểm, ông
nói. Roosevelt cho rằng Đông Dương thuộc Pháp và New Caledonia nên được
đặt dưới một ủy thác hoặc, ở mức tối thiểu, Pháp nên giữ lại các thuộc
địa này, sau đó với điều kiện là sự độc lập là mục tiêu cuối cùng. [2]
Roosevelt cũng ra mắt người tiền nhiệm của Cơ
quan T́nh báo Trung ương (CIA), Văn pḥng Dịch vụ Chiến lược (OSS), do
William Donovan đứng đầu, vào tháng 7 năm 1941. Tận hưởng mối quan hệ
chặt chẽ với Roosevelt, Donovan được chỉ thị cung cấp vỏ bọc để hỗ trợ
các phong trào giải phóng dân tộc trong Á phải chống Nhật. Trong khi đó
ở Pháp, OSS đă làm việc cùng với người Pháp tự do để chống lại sự chiếm
đóng của Đức Quốc xă, ở châu Á, t́nh h́nh đă khác ở châu Á. Khi Nhật Bản
xâm chiếm Đông Dương vào tháng 9 năm 1940, Hoa Kỳ đă đóng băng tài sản
của Nhật Bản, bước đầu tiên trong một số động thái sẽ dẫn đến cuộc tấn
công Trân Châu Cảng. Vào tháng 7 năm 1942, với sự chiếm đóng của Nhật
Bản ở Đông Nam Á, OSS đă thành lập một căn cứ du kích ở Ấn Độ để hoạt
động ở Đông Nam Á và Trung Quốc. Ở miền bắc Việt Nam và miền nam Vân
Nam, OSS đă bắt tay với cộng sản Việt Nam, trong khi Việt Minh của Hồ
Chí Minh đă hỗ trợ cho các phi công Hoa Kỳ bị hạ bệ. Đội OSS cũng có mặt
tại Hà Nội vào ngày 17 tháng 8 năm 1945, ngày mà Việt Minh tiếp quản Hà
Nội từ Nhật Bản. [3]
Vơ Nguyên Giáp với Việt Minh
Tuy nhiên, Roosevelt có xu hướng tin tưởng như
một cầu nối cho nền độc lập, tuy nhiên, trước sự phản đối quyết liệt của
Anh. Tại Hội nghị Dumbarton Oaks vào tháng 8 đến tháng 9 năm 1944, nơi
kế hoạch chi tiết cho một hệ thống quốc tế mới được môi giới, người Anh
đă bỏ qua vấn đề thuộc địa hoàn toàn. Dịch vụ môi giới của Tổng thống
chống chủ nghĩa thực dân không phù hợp với sự can thiệp của Hoa Kỳ vào
Việt Nam, thực sự Đông Dương sẽ được giao một địa vị song song với Miến
Điện, Malaya và Đông Ấn Hà Lan (Indonesia), đó là lănh thổ tự do bị
chinh phục bởi các thế lực thực dân. [4]
Sự ra đời của Chính quyền Truman vào tháng
4/1945 đă thể hiện một bước ngoặt trong suy nghĩ của Washington về những
câu hỏi lớn hơn về chủ nghĩa thực dân và độc lập. Chủ nghĩa duy tâm mới
của Roosevelt và Donovan, coi cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân
phương Tây là một phần của cuộc đấu tranh chống chế độ chuyên chế, đă bị
xem xét kỹ lưỡng dưới ánh sáng của sự tái hiện của Liên Xô và thay đổi
quan niệm về vai tṛ toàn cầu của Hoa Kỳ nói chung, và vị trí của nó ở
châu Á-Thái B́nh Dương nói riêng.
Sự thay đổi hướng trong Chính quyền Truman được
kết hợp bởi một cách tiếp cận quyết đoán hơn của Bộ Ngoại giao, đặc biệt
là khu vực châu Âu. Tháng 4/1945, các nhà ngoại giao Pháp tại
Washington, khéo léo áp dụng áp lực để giành được sự công nhận chính
thức về chủ quyền của Pháp ở Đông Dương. Đáng chú ư, tại Hội nghị Liên
hợp quốc tại San Francisco vào tháng 5-1945, Bộ trưởng Ngoại giao James
Dunn, cùng với Ngoại trưởng Edward Stettinius, đă bảo đảm với Pháp về
t́nh trạng thuộc địa không thay đổi của Đông Dương, khẳng định rằng
Washington chưa bao giờ chính thức Nghi vấn chủ quyền của Pháp. Theo
Richard J. Aldrich, trong giai đoạn này, OSS trong lĩnh vực này rơ ràng
là không phù hợp với các nhà hoạch định chính sách đô thị, đặc biệt là
đối với các vấn đề lớn hơn của chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa cộng sản.
[5]
Nhưng thuốc nhuộm cũng được đặt cho tương lai
của Đông Dương sau đầu hàng theo các điều khoản của Hội nghị Potsdam
tháng 7-8 / 1945 khi quyết định tạm thời chia cắt Việt Nam (và Lào) tại
vĩ tuyến 16. Theo sự sắp xếp này, các tham mưu trưởng của quân Đồng minh
đă giao cho các lực lượng Anh đầu hàng Nhật Bản ở Sài G̣n và Campuchia,
trong khi quân đội Nhật phải đầu hàng lực lượng Jiang Jieshi (Tưởng Giới
Thạch) của Trung Quốc ở phía bắc vĩ tuyến 16.
Đáng chú ư, là, hướng và ảnh hưởng của George
Kennan của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Kennan, người đă giúp thành lập Đại sứ
quán Hoa Kỳ tại Moscow năm 1933, ngày càng hoài nghi đối với Liên Xô,
tin rằng tinh thần hợp tác của Roosevelt đă bị đặt sai chỗ. Rơ ràng,
những người theo chủ nghĩa hiện thực của Bộ Ngoại giao đă vạch ra sự
cảnh giác chống lại chủ nghĩa cộng sản quốc tế, ngay cả trước khi chính
quyền Truman ra đời.
Hỗ trợ cho Hà Lan và Pháp theo Hiệp ước Đại Tây
Dương bắt buộc Hoa Kỳ phải đi theo một đường lối tốt đẹp trong việc đối
phó với hai quốc gia này đối với các thuộc địa Đông Nam Á của họ. Kennan
khuyến nghị rằng người Hà Lan và Pháp cách xa chủ nghĩa đế quốc thế kỷ
19 và đối mặt với thực tế hiện đại. Ông cũng kêu gọi hợp tác đa quốc gia
ở châu Á với Ấn Độ, Pakistan và Philippines để xua tan mối liên hệ với
chủ nghĩa đế quốc trắng. Cụ thể, Kennan công nhận chủ nghĩa dân tộc châu
Á là một thực tế lịch sử và xem bất kỳ nỗ lực nào để đảo ngược quá tŕnh
này là một hành động chống lại lịch sử và về lâu dài, sẽ tạo ra nhiều
vấn đề hơn là giải quyết và gây ra nhiều thiệt hại hơn lợi ích. theo AK
Nelson trong phần giới thiệu bài viết về hoạch định chính sách của Bộ
Ngoại giao,
Kennan đă bị thuyết phục rằng Liên Xô có các
mục tiêu bành trướng và nó phải bị dừng lại, chủ đề của thời gian dài
nổi tiếng của ông Long Long Telegram, ngày 22 tháng 2 năm 1946. Chính
sách Chiến tranh Lạnh của Hoa Kỳ về ngăn chặn tù như được nêu trong Học
thuyết Truman 12 Tháng 3 năm 1947, cũng có chữ kư của Kennan. Sự trượt
dốc của Mỹ vào Chiến tranh Việt Nam, như được theo dơi trong Lầu năm góc
và các nơi khác, có thể được truy nguyên từ những sự kiện và quyết định
đầu nguồn này. Nhưng làm thế nào mà những lư tưởng cao cả, sự tái xuất
hiện và những cam kết thay đổi nhanh chóng diễn ra trên mặt đất ở Sài
G̣n trong những ngày đầu tháng Tám -1945 sau khi Nhật Bản đầu hàng?
Nhà hát Trung Quốc-Đông Dương
Trong kế hoạch lớn hơn, vai tṛ của Hoa Kỳ ở
Đông Dương trước và sau khi Nhật Bản đầu hàng đă tuôn ra các cam kết ủng
hộ Jiang Jieshi và Guomindang tại Nhà hát Trung Quốc, bao gồm các phần
của Thái Lan và Đông Dương sau đó bị quân Đồng minh chiếm đóng. Trong
khi Jiang thực hiện sự ưu việt đối với các đồng minh trong Nhà hát Trung
Quốc, tại một cuộc họp tại trụ sở thời chiến của ông ở Trùng Khánh
(Chungking) vào ngày 16 tháng 10 năm 1943, Chỉ huy SEAC, Louis
Mountbatten đă nhận được sự chấp thuận của Generalissimo cho SEAC do Anh
thống trị để hoạt động bên trong các ranh giới này.
Mountbatten ở Trung Quốc, 1944
Ngay từ năm 1942-1943, các đảng phái bí mật của
Mỹ đă hoạt động ở Trung Quốc Tự do và đến năm 1944, OSS đă tích cực t́m
kiếm sự hỗ trợ của Việt Minh trong sự nghiệp chống Nhật. [7] Năm 1945,
OSS được tổ chức lại với thỏa thuận ngầm của SEAC và Trung Quốc, thiết
lập trụ sở chính cho nhân viên ở vị trí chiến lược Côn Minh ở Vân Nam.
Cuộc đảo chính của Nhật Bản ở Đông Dương tháng 3 năm 1945 cũng khiến OSS
hành động ở phía bắc, giống như các du kích Pháp tự do đă lên núi ở cả
Việt Nam và Lào để chuẩn bị cho một cuộc phục hồi thuộc địa cuối cùng.
Dựa trên các nguồn OSS, Spectre [8] lập
luận rằng vai tṛ của người Mỹ ở miền nam, nếu dễ thấy hơn ở miền bắc,
th́ ít quan trọng hơn nhiều. Tuy nhiên, tại Sài G̣n vào tháng 9 năm
1945, sự ủng hộ của người Mỹ đối với quyền tự quyết và độc lập đă không
được thực hiện. [9] Tài khoản sau đây t́m cách giải thích các sự kiện và
hành động được ghi chép ít hơn về phía OSS ở miền Nam Việt Nam, cùng với
các sự kiện đương thời ở Lào, cũng nhấn mạnh xung đột lợi ích và mục
tiêu giữa người Anh, Pháp và Mỹ liên quan đến việc khôi phục thực dân
quo ante.
Người Mỹ đầu tiên ở Sài G̣n
Những người Mỹ đầu tiên vào Sài G̣n đă nhảy dù
vào ngày 1 tháng 9 năm 1945. Họ là một nhóm di tản tù nhân dưới quyền
Trung úy Emile R. Counasse. Đây là một yếu tố tiên tiến của Kè hoạt
động, lần lượt được lên kế hoạch sớm nhất là vào ngày 10 tháng 8 bởi OSS
Detachment 404 có trụ sở tại Sri Lanka (Ceylon). Nhóm trên là đi cùng
với quân đội Anh đến Sài G̣n với mục tiêu đă nêu là điều tra các tội ác
chiến tranh, định vị và hỗ trợ tù binh Đồng minh, đặc biệt là người Mỹ,
bảo vệ tài sản của Mỹ và theo dơi các xu hướng chính trị. Ngay từ đầu,
Tướng Gracey đă phản đối sự hiện diện của Mỹ tại Việt Nam. Tuy nhiên,
anh ta đă bị chỉ huy SEAC, Mountbatten ghi đè. Chiến dịch Kè được chỉ
huy bởi Lieut-Đại tá A. Peter Dewey, người đến Sài G̣n bằng C-47 vào
ngày 2 tháng 9 với bốn thành viên trong đội hạ cánh xuống một sân bay
Nhật Bản gần sân bay chính Sài G̣n (Tân Sơn Nhứt). Dewey được cho biết
rằng anh ta đang ở một ḿnh và có thể mong đợi không có sự giúp đỡ hậu
cần từ người Anh. Sự sắp xếp này cũng cho phép anh ta hoạt động độc lập.
[10]
Peter Dewey
Sự xuất hiện của nhóm OSS không phải là sự tham
gia đầu tiên của Mỹ ở miền Nam Việt Nam. Trong ba năm, các lực lượng
không quân và hải quân Mỹ đă quấy rối các vị trí của Nhật Bản trong và
xung quanh Việt Nam. Đáng chú ư, cảng Sài G̣n đă bị đột kích bởi máy bay
của tàu sân bay Mỹ và các cuộc tấn công ném bom đă bay ra khỏi Ấn Độ. Ít
nhất một phi công Mỹ đă bị bắn hạ tại Chợ Lớn, thị trấn Trung Quốc của
Sài G̣n, trong một cuộc đột kích vào nhà ga đường sắt.
Cuối cùng, nhóm OSS đă giải phóng 214 người Mỹ
được tổ chức tại các trại tù binh Nhật Bản bên ngoài Sài G̣n. Phần lớn
đă bị bắt ở Java và làm việc trên đường sắt River Kwai trước khi được
thực tập tại Sài G̣n. Tám người khác là phi công bị bắn hạ trên Đông
Dương. Họ đă bay ra khỏi Sài G̣n vào bảy chiếc DC3 vào ngày 5 tháng 9.
[11] Các nguồn lưu trữ không đề cập đến tóm tắt của Dewey để điều tra
tội ác chiến tranh của Nhật Bản, thực sự những hồ sơ này có thể vẫn được
phân loại. Đặt các vụ án cấp cao sang một bên, như với Nguyên soái
Terauchi Hisaichi, chính người Pháp đă truy tố mạnh mẽ các tội ác chiến
tranh của Nhật Bản tại Việt Nam, trong đó có nhiều người chống lại các
quan chức Pháp và thường dân Pháp và Việt Nam. Các cuộc điều tra của
Pháp đă dẫn đến việc xử tử 5 người Nhật v́ tội giết người trên không ở
Mỹ ở Đông Dương. Tại thời điểm này, nhiều người Nhật Bản,
Trong trường hợp này, đội tiên phong của
Counasse đă được người Nhật chào đón một cách trân trọng. Họ cũng phải
bằng ḷng với cái gọi là chính phủ Mặt trận Quốc gia Thống nhất ở Sài
G̣n bao gồm Trotskyists, Cao Đài, Hào Ḥa và các nhóm và giáo phái quốc
gia và tôn giáo khác. Trong khi bác bỏ chính phủ liên minh motley như
một cuộc cách mạng của nhà thuốc, th́ nhóm nghiên cứu đă báo cáo rằng sự
kiểm soát của họ đă hoàn tất, nhưng ngay cả khi hành động của họ xuất
hiện th́ không thể giải thích được. Với sự xuất hiện và giả định của
Dewey về chỉ huy địa phương, đội Mỹ đă thiết lập mối liên hệ chặt chẽ
với các nhà lănh đạo của phong trào độc lập, bao gồm cả Việt Minh. Tuy
nhiên, gần như ngay lập tức, Dewey đă được cả Pháp và Tướng Douglas
Gracey, chỉ huy lực lượng chiếm đóng của Anh ở phía nam vĩ tuyến 16
chiếm ưu thế như được nêu trong Hội nghị Potsdam,
Dewey cũng đă liên lạc cá nhân với Việt Minh.
Vào ngày 7 tháng 9, ông đă phát thanh tài khoản Mỹ đầu tiên về những ǵ
đă xảy ra ở Sài G̣n vào ngày quốc khánh, phù hợp với các sự kiện của
Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội, dẫn đến việc thành lập nước Cộng ḥa Dân
chủ Việt Nam bởi một chiến thắng Hồ Chí Minh. Ông cũng đă đóng gói một
báo cáo toàn diện về các cuộc diễn tập chính trị phức tạp của Việt Nam ở
miền nam và xác nhận sự xuất hiện của Tướng Pháp Cedile vào ngày 22-23
tháng Tám. Dewey đă liên lạc với các phần tử cánh tả của Pháp sau đó tại
Sài G̣n dẫn đến cuộc gặp gỡ với supremo Việt Minh của miền Nam Việt Nam
và nhà sử học cộng sản tương lai, Trần Văn Giau (cùng với Tiến sĩ Phạm
Ngọc Thác và Nguyễn Văn Tộc) vào ngày 27 tháng 8. Anh ta giữ một loạt
các báo cáo liên quan đến mối quan hệ mong manh giữa Giau và
Trotskyists. [12]
Quan hệ Việt-Mỹ đă chuyển biến xấu hơn vào ngày
24 tháng 9, khi Đại úy OSS Joseph Coolidge bị thương trong một cuộc phục
kích và hai ngày sau khi Dewey bị giết (26 tháng 9) trong một t́nh huống
bí ẩn của một nhóm người Việt Nam. Người kế vị của Dewey, Trung úy James
R. Withrow, đă đến ngay sau đó, để theo dơi cuộc chinh phạt của Pháp ở
miền Nam Việt Nam. [13]
Đôi khi được coi là thương vong chiến tranh
Việt Nam đầu tiên của Mỹ, Dewey sinh năm 1916 tại Chicago, học tại Thụy
Sĩ và sau đó học chuyên ngành tiếng Pháp tại Yale. Ông đă thấy hành động
ở Pháp chống lại người Đức, trước khi di tản qua Bồ Đào Nha và Tây Ban
Nha trở lại Hoa Kỳ vào tháng 8 năm 1942, ông gia nhập quân đội Hoa Kỳ
với tư cách là một sĩ quan t́nh báo của Bộ Tư lệnh Không quân ở Châu
Phi. Theo cách tiếp cận được thực hiện với một người bạn cũ của gia
đ́nh, Tướng Bill Donovan, ông đă được OSS tuyển dụng. Dewey cũng là con
trai của Nghị sĩ Hoa Kỳ, Charles S. Dewey. Ông được phái sâu vào Pháp
chiếm đóng Đức cung cấp thông tin t́nh báo quan trọng cho cuộc rút quân
của Đức và thực hiện một cuộc rút lui dài 600 dặm diễu hành qua lănh thổ
của kẻ thù. Trở về Washington, vào tháng 7 năm 1945, ông được chọn làm
người đứng đầu nhóm OSS sẽ vào Sài G̣n sau khi Nhật Bản đầu hàng.
Đội OSS của Dewey được lệnh rời Sri Lanka về
Sài G̣n vào ngày 1 tháng Chín. Sau khi dừng ở Rangoon và Bangkok, đội đă
đến sân bay Tân Sơn Nuth ở Sài G̣n vào ngày 4 tháng 9, nơi họ được gặp
gỡ bởi các thành viên của Bộ Tư lệnh Nhật Bản và đám đông nhiệt t́nh của
người Việt Nam, họ rất kỳ vọng về một cam kết của người Mỹ về sự chấm
dứt đến các đế quốc thực dân. Cho đến ngày 12 tháng 9, đội OSS có trụ sở
tại Villa Ferrier phía đông bắc sân bay, là sự hiện diện duy nhất của
Đồng minh tại Sài G̣n. Cuối ngày hôm đó, một đại đội lính Anh (một sư
đoàn Gurkha từ Rangoon) bay vào cùng lúc với một đại đội lính nhảy dù
Pháp từ Calcutta.
Tạm thời, Dewey đă liên lạc với Ủy ban miền Nam
do Việt Minh thành lập. Những người ủng hộ chính sách ḥa b́nh của người
Hồi giáo, họ đă t́m đến Mỹ, Trung Quốc và Nga để ngăn chặn sự phục hồi
của Pháp. Cũng phản đối Pháp là Đảng Phúc Quốc thân Nhật cũng như Mặt
trận Quốc gia Thống nhất. Họ lan truyền tin đồn về một cuộc phục hồi sắp
xảy ra của Pháp và không có tâm trạng cho các cuộc đàm phán. Như mọi
khi, B́nh Xuyên (bọn xă hội đen Sài G̣n) là một lực lượng được tính
toán. Về phần ḿnh, Việt Minh đă xây dựng những rào chắn tạm thời quanh
Sài G̣n để ngăn chặn sự trở lại của Pháp.
Ba ngày trước cái chết của Dewey, Tướng Jean
Cedile và lực lượng của anh ta đă mạnh dạn chiếm giữ tất cả các ṭa nhà
lớn ở Sài G̣n, trong khi trang bị cho quân đội Pháp. Nhưng đây là những
đội quân Pháp được thả theo lệnh của Tướng Gracey và chính Gracey chịu
trách nhiệm giải giáp quân Nhật. Những hành động khiêu khích của quân
đội Pháp mới được vũ trang cùng với thường dân Pháp trên đường phố Sài
G̣n đă ném Việt Minh vào thế pḥng thủ, trớ trêu thay đặt bẫy cho Dewey
vào ngày định mệnh 26 tháng 9. Dewey đă cố gắng khiếu nại chính thức với
Gracey, nhưng chỉ huy người Anh, nghi ngờ rằng Dewey đang ở trong nhà tù
với Việt Minh, tuyên bố persona non grata của Mỹ và ra lệnh cho anh ta
rời khỏi đất nước. Dewey gia nhập mệnh lệnh này, được đảng Mỹ tin rằng
đă bị Pháp truyền lại, nói chung không hài ḷng với vai tṛ của PMNM ở
Đông Dương. [14]
Trở về Villa Ferrier từ sân bay bằng xe jeep do
sự chậm trễ khi máy bay đến, Dewey - có thể bị nhầm là một người Pháp -
đă bị bắn chết trong một cuộc phục kích của Việt Minh trên vành đai sân
bay. Bạn đồng hành của anh ta, Major Herbet Bleuchel, đă có thể trốn
thoát. Sau đó, sáu người Việt Nam đă thiệt mạng trong một cuộc trao đổi
lửa dữ dội với đội OSS đang bị bao vây trong Biệt thự Ferrier, chờ đợi
sự xuất hiện của hai trung đội Gurkha của Anh, người đă giúp sơ tán
người Mỹ đến khách sạn Continental.
Lời khai dưới h́nh thức một bản khai có chữ kư
ngày 13 tháng 10 năm 1945 của Đại úy Frank H. White, một thành viên nhóm
OSS, người đă t́m cách phục hồi cơ thể của Dewey, cũng được tiết lộ.
Theo White, vào cuối buổi chiều, anh ta đă tiếp cận một nhóm người Việt
đang treo cờ chữ thập đỏ, t́m cách phục hồi thi thể của đồng đội bị
giết. White quan sát thấy một số lượng đáng kể người Việt Nam có vũ
trang trong vùng lân cận bao gồm lănh đạo đảng, một cá nhân nói tiếng
Pháp khoảng 30 tuổi. Phát động một cuộc bút chiến chống lại người Pháp
và người Anh bảo vệ họ, anh ta khẳng định rằng, nếu anh ta biết rằng
Dewey là người Mỹ, anh ta sẽ không ra lệnh tấn công. Ông cũng tuyên bố
rằng đảng của ông chỉ tấn công trụ sở của OSS v́ ông tin rằng người Pháp
và người Anh cư trú ở đó. White cũng quan sát thấy rằng người Việt Nam
được trang bị vật liệu quân sự của Nhật Bản bao gồm hộp đạn và căng tin.
[15
Những lời buộc tội đă ra lệnh giết chết bầu
không khí, với một số người Mỹ đổ lỗi cho Giám đốc điều hành hoạt động
đặc biệt của Anh (SOE), cũng hoạt động một cách trắng trợn ở Sài G̣n, và
người Anh đổ lỗi cho người Nhật, trong khi người Pháp đổ lỗi cho Việt
Minh. Một phần, để làm dịu người Mỹ, Hồ Chí Minh cho biết rằng anh ta
không chấp nhận việc giết người. Điều này có dạng một bức thư gửi đến
Tổng thống Truman bày tỏ sự chia buồn và t́nh bạn với người dân Mỹ. Rất
lâu sau khi kết thúc chiến tranh, Trần Văn Giau đă xin lỗi con gái của
Dewey v́ lỗi của Việt Minh. [16] Ủy ban Kiểm soát Đồng minh sau đó đă
đưa ra một báo cáo về cái chết của Dewey, liên quan đến việc nghi ngờ
liệu sự cố có thể được ngăn chặn nếu người Mỹ được phép treo cờ Mỹ trên
xe jeep của họ như mong muốn, và như bị cấm bởi người Pháp. [17]
Tài liệu xem OSS liên quan đến Hoạt động OSS
tại Việt Nam, đáng chú ư là các tài liệu liên quan đến cái chết của
Dewey, cũng tiết lộ về thái độ của OSS, không đề cập đến Pháp, Anh và
Nhật Bản đối với Việt Minh mà c̣n cả vị trí của Việt Minh trong vấn đề
này bế tắc.
Bản tóm tắt của Major FM Small mang tính minh
họa. Như ông đă viết trong một bản tuyên thệ có chữ kư ngày 25 tháng 10
năm 1945, Từ sự quan sát và nghiên cứu của tôi, t́nh h́nh chung ở Sài
G̣n phản ánh một mong muốn mănh liệt về phía người Việt Nam (An Nam) về
sự độc lập và căm thù triệt để đối với người Pháp và bất kỳ những người
da trắng khác, những người t́nh cờ ủng hộ hay đồng cảm với người Pháp.
Sự căm thù của người Việt đối với người Pháp đă được đưa ra bởi chính
sách không quá giác ngộ của người Pháp, đó là khai thác người Việt ở mức
độ lớn nhất có thể và đối xử với họ ít nhiều bằng sự khinh miệt. Người
Việt Nam đương nhiên phẫn nộ trước sự bảo vệ của Anh đối với lợi ích và
sự điên rồ của Pháp khi quân đội Mỹ ở Sài G̣n thường xuyên tham dự các
cuộc họp của nhân viên Anh,
Biểu t́nh ở Lào
Không có t́nh yêu nào bị mất giữa người Pháp
mới trở về ở Lào và một nhóm người Mỹ được mệnh danh là Phái bộ Raven do
trụ sở OSS phái đến ở Côn Minh và nhảy dù xuống đất nước không giáp biển
vào ngày 16 tháng 9 năm 1945. [19] Tướng Pháp và nhà sử học quân sự Jean
Boucher de Crèvecoeur [20] đă đi xa hơn khi nói rằng các sĩ quan Mỹ
không chỉ chống lại người Pháp và người Pháp thân Pháp mà c̣n thực sự
ủng hộ các nhóm (ủng hộ độc lập) bao gồm Hoàng tử Phetsarath, người Lào
chống Pháp hay người theo chủ nghĩa dân tộc Lào lănh đạo, được ủng hộ
bởi người Nhật. Thiếu tá Aaron Banks (đă là cựu chiến binh của nhiều
nhiệm vụ chống phát xít ở châu Âu) và Thiếu tá Charles Holland của OSS
được mô tả là đang tuyên truyền chống Pháp.
Sự kiện lên đến đỉnh điểm vào ngày 27 tháng 9
khi một đảng Anh do Thiếu tá Peter Kemp của Lực lượng 136 (tên viết tắt
của SOE Anh ở Đông Nam Á) băng qua sông Mê Kông từ căn cứ của họ tại
Nakhon Phanom ở đông bắc Thái Lan, được bao quanh bởi một Việt Minh vũ
trang tuần tra, người yêu cầu đầu hàng Trung úy Pháp, ông Francis Klotz.
Mặc dù được người Anh bảo vệ, Klotz bị Việt Minh ám sát. Trước sự khinh
miệt của người Pháp, đặc vụ OSS Reese, cũng đi cùng, đă duy tŕ tính
trung lập của ḿnh. Mặc dù, OSS đă tái hợp với Việt Minh, kẻ giết người
không bao giờ được chuyển đến căn cứ của Anh như họ yêu cầu. Theo de
Crèvecoeur, [21] vụ việc cũng là một bước ngoặt khiến người Mỹ nhớ lại
từ nhiệm vụ của chính quyền cấp cao hơn ở Côn Minh. [22] Nhưng trong mắt
người Mỹ, điều khiến cho các hoạt động của Anh trở nên đáng trách là họ
được thực hiện thay mặt cho Pháp (và làm việc ở lănh thổ phía bắc vĩ
tuyến 16 dành cho người Trung Quốc theo Thỏa thuận Potsdam). [23]
Hơn bất cứ điều ǵ, các sự kiện ở Sài G̣n cũng
như sự kiện Lào cho thấy mối ràng buộc mà cá nhân người Mỹ đang tham
gia, đặc biệt là khi người Pháp và các đồng minh Anh của họ nh́n thấy họ
đứng về phía Việt Minh (cùng với những người theo chủ nghĩa dân tộc Lào)
chống lại các cộng tác viên thân Pháp và các liên minh, những người đă
tích cực chịu thua bởi những người du kích Pháp tự do. Có thể không rơ
ràng vào thời điểm đó, nhưng người Mỹ ở thành thị Sài G̣n, cũng như các
khối phía sau của Lào, đă chứng kiến những tia lửa đầu tiên đốt cháy
những ǵ sẽ là một cuộc nội chiến và quốc tế kéo dài 30 năm với chi phí
gần như không thể tính được.
Một số cựu chiến binh và người thân của OSS đă
trở về Việt Nam với tư cách là khách quốc gia ảo, như với con gái của
Peter Dewey. Đáng chú ư, các cựu chiến binh Việt Minh và OSS, bao gồm
các thành viên châu Á, đă tổ chức ít nhất hai cuộc đoàn tụ, một vào năm
1995 và một vào năm 1997 tại New York. Một số cựu chiến binh OSS trở lại
cuộc sống dân sự, như với Frank White, người đă trở thành phóng viên
nước ngoài. Georges Wickes, cũng với Dewey ở Sài G̣n, trở thành giáo sư
tiếng Anh tại Đại học Oregon. Một người khác, Thiếu tá Aaron Banks, cũng
là một cựu chiến binh Chiến tranh Triều Tiên, đă tham gia cuộc chiến
tranh của Mỹ với tư cách là cha cha của đội Mũ nồi xanh hoặc Lực lượng
đặc biệt Hoa Kỳ. Một người khác trong nhóm OSS ở Lào, B. Hugh Tovar, đă
tiếp tục đóng vai tṛ quan trọng trong các hoạt động Chiến tranh Lạnh
của Hoa Kỳ. Trong số các chức vụ khác, Tovar phục vụ Đại sứ quán Hoa Kỳ
tại Jakarta năm 1964-1966 trong cuộc đảo chính Suharto và tắm máu, sau
đó nổi lên trở lại với tư cách là trạm trưởng của CIA tại Lào trong
khoảng thời gian từ tháng 5 năm 1970 đến tháng 9 năm 1973, ở đỉnh cao
của cuộc chiến bí mật và ném bom. Tại Washington, Tovar đứng đầu các
nhân viên hành động và phản gián bí mật. Gần đây, Tovar nổi lên như một
người ủng hộ quyền của thiểu số người Mông ở Cộng ḥa Dân chủ Nhân dân
Lào.
Sẽ rất hấp dẫn khi cho phép các cuộc đoàn tụ
của OSS-Việt Minh từ giữa đến cuối những năm 1990 là điềm báo cho một sự
ḥa giải lớn hơn giữa Washington và Hà Nội. Trong khi thực tế chiến
tranh của Mỹ từ lâu đă đẩy những kư ức lịch sử này đến nền tảng, th́
những hy sinh được chia sẻ bởi cả OSS và Việt Minh trong cuộc đấu tranh
chống Nhật Bản 1944-1945 vẫn rất đáng chú ư. Tuy nhiên, nó đ̣i hỏi sự
thay đổi lớn hơn của cả hai bên để thậm chí đạt đến giai đoạn nối lại
quan hệ kinh tế. Chỗ ở chính trị sẽ chỉ đến trong Chính quyền Clinton.
Cho đến năm 1993, Hoa Kỳ vẫn áp đặt lệnh cấm vận kinh tế đối với Việt
Nam. Mặc dù bị nhiều nhóm cựu chiến binh phản đối gay gắt, cùng với
những người Cộng ḥa trong Quốc hội, bà Clinton đă dỡ bỏ lệnh cấm vận và
vào tháng 7 năm 1995, khôi phục quan hệ ngoại giao. Một phần, Clinton
cũng chịu áp lực từ lợi ích kinh doanh của Mỹ vẫn bị cấm giao dịch với
Việt Nam. Nhưng, đáp ứng với các nhóm cựu chiến binh, Washington cũng
yêu cầu Hà Nội tiến bộ trong việc tiến hành t́m kiếm và phục hồi các
trường hợp mất tích hoặc MIA, trong khi phớt lờ các yêu cầu của Việt Nam
về việc bồi thường chất độc da cam và các nạn nhân khác của cuộc chiến
tranh Mỹ. Vào tháng 11 năm 2000, bà Clinton trở thành nguyên thủ quốc
gia đầu tiên của Hoa Kỳ đến thăm Việt Nam kể từ khi kết thúc chiến
tranh. Mặc dù không đưa ra lời xin lỗi, tuy nhiên ông vẫn bày tỏ sự cần
thiết phải tiếp tục quá tŕnh ḥa giải. Như anh nói ở Hà Nội, lịch sử mà
chúng tôi để lại thật đau đớn và vất vả. Chúng ta không được quên điều
đó, nhưng chúng ta không được điều khiển bởi nó. V́ là một người đă nói
rằng không có cuộc chiến nào trong tuổi trẻ của ḿnh, khán giả của anh
ta không nghi ngờ ǵ nữa. Vào tháng 11 năm 2006, George W. Bush trở
thành tổng thống Hoa Kỳ thứ hai đến thăm Việt Nam kể từ khi kết thúc
chiến tranh, rơ ràng là để tăng cường quan hệ kinh doanh trong nền kinh
tế Việt Nam đang bùng nổ. Nhưng chuyến thăm của Bush cũng đă đưa ra
những so sánh giữa thất bại của Hoa Kỳ tại Việt Nam và cuộc chiến ở
Iraq, khiến cho tổng thống gợi ư, nhưng trớ trêu thay, chúng tôi sẽ
thành công trừ khi chúng tôi từ bỏ một người. [24]
Geoff Gunn là tác giả của Cuộc đấu tranh chính
trị ở Lào, 1930-1954 (Duang Kamol, Bangkok, 1988; tái bản White Lotus,
Bangkok, 2005) và điều phối viên Tạp chí châu Á-Thái B́nh Dương. Ông đă
viết bài báo này cho Tạp chí Châu Á-Thái B́nh Dương.
Trích dẫn được đề xuất: Geoff Gunn, "Nguồn gốc
của cuộc chiến tranh chống Mỹ ở Việt Nam: Vai tṛ của OSS ở Sài G̣n năm
1945". Tạp chí châu Á-Thái B́nh Dương, số. 19-3-09, ngày 9 tháng 5 năm
2009.
Ghi chú
[1] Giấy tờ Lầu năm góc: Lịch sử Bộ Quốc pḥng
Hoa Kỳ ra quyết định về Việt Nam , Beacon Press, Boston, 1971, Chương 1
Bối cảnh khủng hoảng, 1940-50 Trang pp. 1-52.
[2] Thomas G. Paterson và Dennis Merrill, Những
vấn đề lớn trong Chính sách đối ngoại của Mỹ, Tập. II: Từ năm 1914 , lần
thứ 4 DC Heath và Co., Lexington 1995, tr.189-90.
[3] Archimedes Patti, Tại sao lại là Việt Nam?
Mở đầu cho Albatross của Mỹ, Nhà xuất bản Đại học California, Berkeley,
1980.
[4] Giấy tờ Lầu năm góc .
[5] Richard J. Aldrich, T́nh báo và Chiến tranh
chống Nhật Bản, Anh, Mỹ và Chính trị của Mật vụ , Nhà xuất bản Đại học
Cambridge, 2000, tr.303; 343-45.
[6] AK Nelson (chủ biên), Nhân viên chính sách
của Bộ Ngoại giao, 1947-1949 (3 vols. New York), trang 1ix.
[7] Patti, Tại sao Việt Nam? , tr.52.
[8] Người hướng dẫn, tư vấn và hỗ trợ của RH
Những năm đầu của Quân đội Hoa Kỳ tại Việt Nam 1941-1960 , Báo chí tự do
New York London, 1985.
[9] Đối với một nghiên cứu tập trung về các
cuộc đấu tranh nội bộ giữa Việt Minh, Trotskyists và những người khác ở
Sài G̣n năm 1945, xem David G. Marr, Vietnam 1945: The Quest for Power
(Nhà xuất bản Đại học California, Berkeley, 1995).
[10] Patti, Tại sao Việt Nam? , tr. 272.
[11] Bộ chỉ huy OSS Đông Nam Á.
[12] Patti, Tại sao Việt Nam? , trang 275-76.
[13] Spector, Tư vấn và hỗ trợ , tr. 68.
[14] Trong một cuốn sách gần đây về vai tṛ của
người Anh ở Việt Nam, Anh ở Việt Nam: Mở đầu cho thảm họa, 1945-6
(Routledge, 2007, chap Death Death of a OSS Man trộm), Peter Neville
đánh mạnh hơn vị trí của vai tṛ OSS ở Sài G̣n, ít nhất là theo báo cáo
của Archimedes Patti trongTại sao lại là người việt nam Neville thậm chí
c̣n nghi ngờ rằng Dewey được lệnh ra khỏi Việt Nam cho thấy anh ta muốn
rời đi theo ư của ḿnh.
[15] Cái chết của Thiếu tá Peter Dewey, tháng
10 năm 1945, Bộ sưu tập Pike, Mục số. 2360209040
[16] Seymour Topping, Nhà sử học Việt Nam nhớ
lại Câu chuyện chưa được kể về vụ giết người thảm khốc của Peter Dewey,
"trong Hội OSS, Inc , Mùa hè 2005, tr.3-4.
[17] Tài liệu liên quan đến hoạt động OSS ở
Pháp Đông Dương MLB- 2739-B.
[18] Cái chết của Thiếu tá Peter Dewey, tháng
10 năm 1945.
[19] Arthur J. Dommen và George W. Dalley, Hồi
The OSS và Lào: Sứ mệnh quạ năm 1945 và Chính sách của Mỹ, Tạp chí
Nghiên cứu Đông Nam Á , 22, số 2, tháng 9 năm 1991, tr.327-46.
[20]
Jean Boucher de Crèvecoeur,La Liberation du Lào , 1945-1946, Service
Historyique de l'Armée de Terre, Vincennes, 1985, trang 51-60.
[21] de Crèvecoeur, La Giải phóng , tr.51-60.
[22] Dommen và Dalley, tr.342.
[23] Dommen và Đạt . OSS cũng trở thành nạn
nhân của các cuộc chiến tranh nội bộ ở Washington. Bị Truman băi bỏ, OSS
chính thức bị đóng cửa vào tháng 10 năm 1945 với các cá nhân biến thành
một Đơn vị Dịch vụ Chiến lược thuộc Bộ Chiến tranh. Vào tháng 7 năm
1947, CIA được thành lập với tư cách là tổ chức t́nh báo hàng đầu của
Mỹ, giống như Chiến tranh Lạnh được ưu tiên.
Xem, Aldrich, T́nh báo và Chiến tranh chống
Nhật Bản , tr.343.
[24] Robert Scheer, Tương tự Việt Nam của Bush
Bush, Hồi Quốc , ngày 22 tháng 11 năm 2006.
