LỊCH SỬ ĐĂ CHỨNG MINH, KHÔNG MỘT ĐÁM NGOẠI NHÂN NÀO YÊU
THƯƠNG ĐẤT NƯỚC, DÂN TỘC CỦA CHÚNG TA NẾU CHÍNH CHÚNG TA KHÔNG BIẾT YÊU
THƯƠNG LẤY ĐẤT NƯỚC VÀ DÂN TỘC CỦA M̀NH.
DÂN TỘC VIỆT NAM PHẢI TỰ QUYẾT ĐỊNH LẤY VẬN MỆNH CỦA M̀NH CHỨ
KHÔNG THỂ VAN NÀI, CẦU XIN ĐƯỢC TRỞ THÀNH QUÂN CỜ PHỤC VỤ CHO LỢI ÍCH CỦA
NGOẠI BANG VÀ NHỮNG THẾ LỰC QUỐC TẾ.
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Một ngày trước khi Tướng Phú tuyên bố Ban Mê
Thuột thất thủ, hôm 12-3 -1975 Hạ Viện Mỹ biểu quyết cắt 300 triệu Mỹ kim quân
viện bổ túc cho Việt Nam Cộng Hoà do Tổng Thống Ford đệ tŕnh Quốc Hội, Đại sữ
Mỹ Martin cũng thông báo cho Tổng thống Thiệu biết quân viện năm tới từ tháng 6
sẽ không được chuẩn chi, như thế có nghĩa họ bỏ rơi miền Nam hoàn toàn, Quân đội
Việt Nam Cộng Ḥa chỉ c̣n đủ đạn dược để đánh trận trong ṿng một vài tháng.
Tại Pleiku Liên đoàn 4 BĐQ chưa thể giải tỏa được
quốc lộ 19, Sư đoàn 22 BB tại gần Qui nhơn chiến đấu dữ dội với Sư đoàn 3 Sao
Vàng CS, phi trường Cù Hanh bị pháo kích, 3 phi cơ A-37 bị phá hủy.
Sư đoàn 10 CS sau khi chiếm Ban Mê Thuột tiến về
tuyến Phước An, tại đây ta chỉ c̣n 700 người và 4 khẩu 105 ly.
Hôm 11-3 Tổng thống Thiệu họp Hội đồng Tướng lănh
gồm các Tướng Trần Thiện Khiêm, Cao Văn Viên, Đặng Văn Quang để tŕnh bầy kế
hoạch mà ông gọi là “Tái phối trí lực lượng”, với t́nh h́nh vũ khí đạn dược như
hiện nay ta không thể giữ cả 4 Quân khu, mà chỉ đủ lực lượng giữ Quân khu 3,
Quân khu 4 và một phần duyên hải Vùng 2, Quân khu 1 chỉ giữ Huế và Đà Nẵng, sẽ
rút bỏ Cao nguyên về giữ đồng bằng, bỏ những vùng xương xẩu để về giữ những vùng
mầu mỡ. Hội đồng Tướng lănh đồng ư, không ai phản đối.
Mất Ban Mê Thuột, Tổng Thống Thiệu nay biết rơ
địch mạnh hơn hồi 1968, và Mùa hè đỏ lửa 1972. CSBV xé bỏ Hiệp Định Paris, Đồng
Minh ngoảnh mặt làm ngơ trước t́nh h́nh nguy khốn, ông Thiệu mất tinh thần, đưa
ra kế hoạch táo bạo trong một phiên họp tại Cam ranh ngày 14-3. Trong Hội nghị
này có Thủ Tướng Trần Thiện Khiêm, Đại Tướng Cao Văn Viên, Trung Tướng Đặng Văn
Quang, Thiếu tướng Phạm Văn Phú. Sau phiên họp Tướng Phú kể lại cho Phạm Huấn,
người kư giả chiến trường này đă ghi lại trong Cuộc Trịêt Thoái Cao Nguyên 1975.
Ông Thiệu cho biết Quốc Hội Mỹ cắt giảm quân viện
khiến ta thiếu thốn đạn dược tiếp liệu, Mỹ hủy bỏ cam kết yểm trợ bằng không lực
khi Cộng Sản vi phạm Hiệp định Paris, lănh thổ pḥng thủ quá rộng lớn, ta thiếu
thốn đạn dược, tiếp liệu, áp lực địch rất mạnh… Ông cho biết Tướng Phú phải đem
hết chủ lực quân, chiến xa, pháo binh của Quân đoàn về pḥng thủ duyên hải,
nghĩa là rút bỏ Pleiku, Kontum..
Nghe thế Tướng Phú bèn xin cho toàn bộ Quân đoàn
ở lại chiến đấu, ông thoáng nh́n thấy sự sụp đổ miền Nam sẽ diễn ra do kế hoạch
“tái phối trí” của TT Thiệu.
“- Thưa Tổng thống, cho tôi
được “tử thủ” Pleiku, giữ cao nguyên.
Tướng Thiệu cười nhạt:
– Tử thủ? Với quân số, đạn
dược hiện có, liệu anh chiến đấu được bao nhiêu ngày với Cộng Sản?
– Thưa Tổng thống từ 40 đến
60 ngày!
– Rồi sao nữa?
Tướng Phú khựng lại, đưa mắt
nh́n tướng Viên cầu cứu, nhưng tướng Viên quay đi chỗ khác. Tướng Phú đáp:
– Tôi sẽ chiến đấu đến cùng,
cho đến khi không c̣n được tiếp tế súng đạn, lương thực nữa!
. . . . .
. . . . . . . . . .
… Tướng Phú vẫn liều lĩnh nói với giọng hơi lớn:
– Thưa Tổng thống, thưa quí
vị tướng lănh,
Nếu rút khỏi cao nguyên năm
nay, th́ một cuộc tấn công khác của Cộng Sản, có thể vào năm tới, sẽ mất duyên
hải và mất nước. Tôi và các chiến sĩ của tôi có chết ở Cao nguyên bây giờ cũng
không khác ǵ chết ở Sài G̣n trong năm tới!”
(Cuộc Triệt Thoái Cao Nguyên 1975, trang 85)
Tổng Thống Thiệu bác bỏ ư
kiến Tướng Phú, ông nói đây là kế hoạch chung của Hội Đồng Tướng Lănh mà ông đă
bàn thảo.
“- Tôi ra lệnh cho anh mang
chủ lực quân, chiến xa, đại bác, máy bay …về pḥng thủ Duyên hải, và tổ chức
hành quân tái chiếm Ban Mê Thuột.
. . . .. . . . . . . . . . .
– Lệnh này, từ cấp tỉnh
trưởng kiêm tiểu khu trưởng trở xuống không được biết.
– Thưa Tổng thống…
– Có nghĩa là các lực lượng
Địa phương quân vẫn ở lại chiến đấu. Các cơ sở hành chánh 3 tỉnh.Pleiku, Kontum,
Phú Bổn vẫn tiếp tục làm việc cùng với tỉnh trưởng, quận trưởng như thường lệ.
. . . . . . . . . . .
– Quyết định mang tất cả chủ
lực quân chiến xa, pháo binh, máy bay của Quân đoàn II khỏi Pleiku, Kontum, tôi
đă thảo luận với các tướng lănh. Đây cũng là một quyết định chung của Hội đồng
Tướng lănh, như quyết định hôm qua cho Tướng Trưởng ngoài quân đoàn I.
Pḥng họp im phăng phắc,
không có một phản ứng, chống đối nào. Bỗng tướng Phú hỏi ôngThiệu một câu gần
như lạc đề:
– Thưa Tổng Thống, nếu chủ
lực quân, Thiết giáp, Pháo binh rút đi làm sao Địa phương quân chống đỡ nổi khi
Cộng Sản đánh? Hơn 100 ngàn dân 2 tỉnh Pleiku, Kontum và gia đ́nh anh em binh sĩ?
– Th́ cho thằng Cộng Sản số
dân đó! Với t́nh h́nh nặng nề hiện tại, ḿnh phải lo pḥng thủ, giữ được vùng
dân cư đông đúc, mầu mỡ… hơn là bị “kẹt” quá nhiều quân trên Vùng Cao nguyên…”
(CTTCN1975, trang 85, 86)
Về buổi họp này, ông Cao Văn Viên (Những Ngày
Cuối Của VNCH) thuật lại cũng gần giống như Phạm Huấn, theo ông Tổng Thống Thiệu
cho biết phải chiếm lại Ban Mê Thuột, Tướng Phú xin thêm quân tiếp viện, ông
Thiệu hỏi Tướng Viên có đủ quân tiếp viện cho Tướng Phú không, Tướng Viên trả
lời không c̣n quân trừ bị. Khi ấy ông Thiệu đứng trước bản đồ miền Nam nói Ban
Mê Thuột quan trọng hơn Pleiku, Kontum nhập lại về kinh tế, dân số, nhiệm vụ
Quân đoàn 2 phải tái chiếm Ban Mê Thuột, ông hỏi Tướng Phú dùng đường nào để đem
quân về tái chiếm Ban Mê Thuột, Tướng Phú đề nghị theo đường số 7.
Văn Tiến Dũng cũng đă ghi lại lời khai của Chuẩn
Tướng BĐQ Phạm Duy Tất bị CS bắt trong hồi kư của y. Tướng Tất cho biết chiều
14-3 Thiếu Tướng Phạm Văn Phú sau khi dự Hội nghị Cam Ranh về đă họp Bộ Tham Mưu
Quân đoàn và kể lại diễn tiến buổi họp. Ông Thiệu hỏi Tướng Viên c̣n quân trừ bị
không, Tướng Viên nói không c̣n, ông Thiệu hỏi Tướng Phú nếu không có quân tăng
viện th́ giữ được bao lâu, Tướng Phú nói có thể giữ được một tháng nếu có yểm
trợ không quân, tiếp tế bằng không vận về đạn dược, vật liệu và bổ sung quân số
bù lại thiệt hại vừa qua, ông sẽ ở lại Pleiku chiến đấu và chết ở đó.
Ông Thiệu nói không thoả măn được các điều kiện
đó, CS th́ rất mạnh nên phải rút khỏi Kontum, Pleiku đưa quân về giữ đồng bằng
duyên hải. Sau đó ông Thiệu hỏi rút bằng đướng số 19 được không, Tướng Viên trả
lời đường này rất nguy hiểm, ông Thiệu hỏi đường số 14 đi được không, Tướng Viên
đáp đường 14 không thể đi được. Cuối cùng chỉ c̣n đường số 7 ( CSBV gọi là đường
số 7B) từ lâu không dùng tới nhưng tạo được sự bất ngờ. Tướng Phú cũng cho biết
theo lệnh ông Thiệu chỉ rút các đơn vị chủ lực, bỏ Địa phương quân lại, không
được thông báo cho các Tỉnh trưởng biết để họ ở lại tiếp tục chống giữ.
Như vậy những lời thuật lại của Phạm Huấn, Đại
Tướng Viên, Văn Tiến Dũng.. gần giống nhau.
Kế hoạch đă được coi như hợp thức hoá và lệnh
triệt thoái được ban hành, các Tướng lănh không ai phản đối. Khi bàn việc lựa
chọn đường rút quân, Tướng Viên cho biết đường Quốc lộ 21 không thể xử dụng được
v́ đường 14 giữa Pleiku-Ban Mê Thuột đă bị địch cắt, Bắc Việt hiện có 3, 4 Sư
đoàn chính qui tại chiến trường Ban Mê Thuột, không thể từ đó xử dụng đường 21
về Nha Trang. Đường 19 nối Pleiku – Qui Nhơn cũng khó thành công v́ đèo An Khê
đă bị cắt ở hai phía Đông, Tây, Cộng quân đóng chốt nhiều nơi, trước đây Pháp đă
từng bị Việt Minh phục đánh kích tan tác trên đèo này. Ngoài đường số 7 không
c̣n đường nào khác, Tướng Phú đề nghị chọn đường số 7, kế hoạch được chấp thuận.
Tổng Thống Thiệu nói kế hoạch rút quân để bảo
toàn lực lượng hầu tái chiếm Ban Mê Thuột, ông dặn Tướng Phú phải giữ bí mật,
không được cho các Tỉnh trưởng biết, chỉ có chủ lực của Quân đoàn rút, Địa
phương sẽ phải ở lại chiến đấu, như vậy về cơ bản kế hoạch đượm vẻ bất nhân, tàn
nhẫn. Chiều 14-3 Bộ Tư lệnh Quân đoàn triệu tập các sĩ quan cao cấp để thông báo
lệnh rút bỏ Cao nguyên tuy nhiên không có giấy tờ Lệnh hành quân cấp Quân đoàn,
cuộc hành quân tổ chức vội vă không được chặt chẽ.
Tướng Phú lệnh cho Lữ đoàn 2 Kỵ binh rút từ đèo
Nang Yang về tăng phái cho Liên đoàn 23 BĐQ và Công binh để sửa chữa cầu cống,
giữ an ninh trên lộ tŕnh đường số 7. Tỉnh Lộ 7 từ ngă ba Mỹ Thạnh tới Tuy Hoà
trước đây là đường trải đá, có 3 cầu chính: Phú Thiện 50m, Le Bac 600m, Cà Lúi
40m. Đoạn cuối tỉnh lộ 7 trong địa phận Tuy Hoà, quận Củng Sơn không an toàn cho
sự lưu thông.
Ngày 16-3 đoàn xe quân sự bắt đầu rời Pleiku,
Tướng Phú và Bộ Tư lệnh đi trực thăng về Nha Trang, bỏ lại Chuẩn tướng Phạm Duy
Tất lo đôn đốc đám di tản. Theo Tướng Hoàng Lạc cuộc lui binh gồm có 4 đoàn, mỗi
đoàn 250 xe, tổng cộng có 1,200 xe cộ (theo Phạm Huấn có tất cả 4,000 quân xa đủ
loại, mỗi ngày một đoàn xe). Ngày 16-3 đoàn xe lên đường êm xuôi v́ có yếu tố
bất ngờ, thấy di tản nhanh và dễ dàng nên khi tới Phú Bổn Tướng Phú ra lệnh
ngưng lui binh và lập pḥng tuyến tại Hậu Bổn. Các biến cố dồn dập sau đó vượt
khả năng của giới thẩm quyền, quân nhân tại Phú bổn bị ảnh hưởng giây chuyền
cũng hốt hoảng gia nhập đoàn chạy loạn.
Ngày hôm sau 17-3 dân chúng Kontum, Pleiku chạy
ùa theo làm náo loạn cuộc lui binh, t́nh h́nh đă không thuận lợi như ngày đầu mà
lại gây nhiều trở ngại cho sự triệt thoái.
Ngày 18-3 Liên đoàn 7 BĐQ đang cùng thiết giáp
đánh chốt CS xui xẻo bị không quân oanh tạc lầm, gây nhiều thương vong cho quân
bạn. Hỗn loạn xẩy ra, lính Thượng nổi loạn đốt doanh trại và giết nhiều người
Việt khiến t́nh h́nh càng phức tạp, bọn lưu manh côn đồ, bọn nằm vùng đốt chợ,
CS pháo kích phi trường gây kinh hoàng cho đoàn người di tản, tối đến địch pháo
kích thị xă gây nhiều tử thương cho quân dân di tản. Các chiến xa M-48, M-41 bị
phá hủy 70%, lực lượng chiến xa pháo binh dồn đống tại Phú Bổn. Sau trận pháo
kích dữ dội của Cộng quân, các xe tăng M-48, M-41, đại bác bị hư hại hết không
thể xử dụng được, 40 chiến xa và 8 khẩu 175 ly bị phá hủy.
Từ ngày 16-3 –1975 Sư đoàn 320 CS Ở Buôn Hô (Ban
Mê Thuột) gần đoàn quân triệt thoái được lệnh hành quân cấp tốc đuổi theo đánh
phá, đến 18-3 lực lượng lớn của BV tiến vào Phú Bổn, đánh phá dữ dội rồi tiếp
tục đánh xuống Củng Sơn, các Liên đoàn BĐQ, thiết giáp, bộ binh của VNCH bị
thiệt hại nặng. Địch xử dụng nhiều đại bác, xe tăng lấy được của miền Nam để
truy kích đánh phá, một lỗi lầm tai hại của cuộc lui binh mà không ai ngờ tới.
Nhận được báo cáo t́nh h́nh nguy khốn Tướng Phú
ra lênh bỏ Hậu Bổn để về Tuy Hoà. Cuộc chạm súng tại Hậu Bổn kéo dài tới sáng
hôm sau, đoàn quân đi được 20km th́ Cộng quân đă tràn vào Phú Túc, Liên đoàn 7
BĐQ chiếm lại quận Phú Túc. Khi ra khỏi Phú Túc, súng nổ khắp nơi giành đường đi,
hỗn loạn ngày càng trầm trọng. Binh lính chửi rủa Tổng thống Thiệu suốt dọc
đường v́ cuộc lui binh thê thảm này, dân chết lính chết, thật là một địa ngục,
mộït hành lang máu.
Công binh lập 2 cầu nổi, một tại Le Bac, một tại
Đồng Cam, đoàn xe đến được sông Ba th́ th́ bị cát lún, mất ba ngày để trực thăng
chở vỉ sắt lót đường, dù gặp khó khăn đoàn xe đầu tiên về tới Tuy Hoà, chỉ có
một chiếc xe bị kẹt giữa cầu nổi khiến cả đoàn quân tắc nghẽn. CSBV tổ chức các
chốt chặn đường, một Tiểu đoàn ĐPQ và một Tiểu đoàn BĐQ được giao nhổ chốt. Ngày
22-3 hai Tiểu đoàn BĐQ ở đoạn hậu đánh tan Trung đoàn 64 CS (SĐ -320) gây nhiều
thiệt hại, Trung đoàn phải rút lui. BV đưa thêm các lực lượng đă tham chiến tại
Ban Mê thuột với chiến xa yểm trợ theo tỉnh lộ 287 đổ xuống đường số 7. Tướng
Cẩm báo cáo Tướng Phú, Tướng Phú ra lệnh tan hàng, Cẩm và Bộ tham mưu bay trực
thăng về Tuy Hoà, những người c̣n lại chạy về hướng Đông. Phía Tây xe tăng CS
đang tiến tới, hướng Bắc là Pleiku, hướng Nam địch đang đóng chốt, ai len lỏi
theo sông Ba th́ về được Tuy Hoà. Ngày 26-3 Tiểu đoàn 34 BĐQ thanh toán các chốt
sau cùng tại xă Mỹ Thạnh Ṭng, những người, xe c̣n lại của cuộc lui binh đă tới
được Tuy Hoà, trong số 1,200 xe cộ chỉ có 300 mở đường máu tới nơi.
Sáu năm sau, vào giữa tháng 3-1981, Đài phát
thanh VOA đă b́nh luận.
“Cuộc rút quân trên
đường số 7 được coi như một cuộc thảm bại lớn nhất trong lịch sử chiến tranh tại
miền Nam Nước Việt từ trước đến nay”.
Phạm Huấn gọi đó là hành lang máu, con đường máu
và nước mắt dài 300 km trong 9 ngày đêm, đó cũng là một cuộc hành quân phá sản.
Hậu quả là tổn thất của cuộc lui binh thật khủng khiếp, theo Nguyễn Đức Phương
khoảng 60 ngàn chủ lực quân khi tới Tuy Hoà chỉ c̣n khoảng một phần ba 20 ngàn
người, 5 Liên đoàn BĐQ khoảng 7,000 chỉ c̣n 900 người, Lữ đoàn 2 thiết kỵ với
hơn 100 xe tăng thiết giáp chỉ c̣n lại 13 cái M-113.
Trong Những Ngày Cuối VNCH ông Cao Viên cho biết
có ít nhất 75% khả năng tác chiến của quân đoàn II bao gồm sư đoàn 23 bộ binh
cũng như các lực lượng Biệt động quân, thiết giáp, pháo binh, công binh và
truyền tin đă bị hủy hoại chỉ trong ṿng có mười ngày. Chiến dịch đánh chiếm lại
Ban Mê Thuột không thể thực hiện được, đơn giản chỉ v́ Quân đoàn 2 không c̣n lực
lượng tác chiến nào cả. Quân Cộng Sản đă chiếm được Kontum, Pleiku không cần
phải chiến đấu. Khuyến khích bởi chiến thắng với tầm mức không ngờ, các sư đoàn
F10, 316 và 320 CSBV quyết định đánh tới. Ngay lúc bấy giờ, địch quân biết rằng
lực lượng mà Quân đoàn II xử dụng để ngăn chận bước tiến quân của họ về hướng bờ
biển chỉ c̣n là Lữ đoàn 3 Dù tại Khánh Dương.
Theo tài liệu Mỹ (The World Almanac Of The Viet
Nam War.) và của Nguyễn Đức Phương, trong số 400 ngàn dân Cao nguyên chạy loạn
chỉ có 100 ngàn tới được Tuy ḥa. Theo Tướng Hoàng Lạc trong số 200 ngàn dân
chạy loạn chỉ có 45 ngàn tới Tuy Hoà. Các kho quân dụng tại Kontum, Pleiku bỏ
ngỏ, tất cả quân dụng, vũ khí trị giá 253 triệu Mỹ Kim lọt vào tay CS. Sự thiệt
hại về tinh thần c̣n to tát hơn nhiều. Theo tướng Hoàng Văn Lạc kế hoạch không
đầy đủ, kỷ luật hỗn tạp, không nghiên cứu lộ tŕnh, cầu cống, dân chúng và gia
đ́nh binh sĩ hỗn độn làm cho quân đội mất tinh thần khiến ai cũng chỉ lo chạy
tháo thân. Dân chúng nghe tin tức bi quan qua đài BBC đă ồ ạt chạy về phía Nam
làm náo loạn cuộc triệt thoái khiến cho tinh thần binh sĩ xuống thấp.
Tổng cộng 60 ngàn quân triệt thoái chỉ có 20 ngàn
tới được Tuy Hoà, khoảng 200 ngàn dân chỉ có 45 ngàn tơi nơi yên lành. Những
người thương binh trong các bệnh viện cũng như bị thương trên đường chạy loạn
chỉ nằm chờ chết v́ bác sĩ y tá không c̣n nữa, số người bị thương bị giết.. có
thể lên tới nhiều ngh́n hay hàng vạn người.
Ông Cao Văn Viên nói:
“Thất bại tự tạo của quân đoàn II
là một giấc mơ hăi hùng trên cả hai phương diện tâm lư và chính trị cho dân
chúng cũng như cho QLVNCH. Rối loạn, lo âu, sợ hăi, lên án, tội lỗi cũng như
thất vọng bắt đầu đè nặng lên tâm trí mọi người”
Những tin đồn cắt đất nhường cho Cộng Sản lan
nhanh khiến người ta đổ sô nhau chạy về hướng Nam, Quân khu 1 cũng rơi vào t́nh
huống tương tự.
Không
biết tin đồn ấy do đâu mà ra, cũng có thể do CS nằm vùng tung ra để gây hoang
mang náo loạn, tin cắt đất này đă ảnh hưởng vô cùng tai hại, cùng với sự tuyên
truyền xuyên tạc và phá hoại của đài BBC Luân Đôn, quân dân Vùng 1 và 2 cứ ùn ùn
kéo nhau chạy về phương Nam khiến cho CS không phải đổ máu vẫn chiếm được nhiều
lănh thổ của miền Nam .
Trong khi ấy tại Sài G̣n phía đối lập tăng hoạt
động bất tín nhiệm chính phủ Thiệu, quân đội cũng mất tin tưởng người ta cho
rằng chỉ có phép lạ may ra cứu được miền Nam. Cuộc lui binh trên tỉnh lộ 7 đă đi
vào vết xe đổ của trận Cao Bắc Lạng năm 1949 và cuộc di tản Quảng Trị cuối tháng
4-1972. Cuối tháng 9-1949, Đại Tá Charton triệt thoái 3 tiểu đoàn Pháp ra khỏi
Cao bằng đến đầu tháng 10 bị Việt Minh chận đánh tan ră, Pháp mất 7,000 quân và
nhiều đơn vị tinh nhuệ, 500 quân xa, trên 100 súng cối và 13 đại bác, 10 ngàn
súng cá nhân và cộng đồng, đại liên trung liên, trận đánh đă rung động cả nước
Pháp.
Cuối tháng 4 năm 1972, các đơn vị pḥng thủ Quảng
Trị dưới sự chỉ huy của Tướng Vũ Văn Giai chiến đấu trong tuyệt vọng, vùng trách
niệm của Sư đoàn 3 thu hẹp dần, Việt Cộng tấn công phía Tây và Nam Quảng Trị, cô
lập lực lượng pḥng thủ, binh sĩ ta ngày càng suy sụp tinh thần trước những trận
pháo kích dữ dội của CSBV. Trước hoàn cảnh thiếu thốn tiếp liệu trong khi địch
tấn công dữ dội, Tướng Giai tŕnh bầy kế hoạch triệt thoái về Nam sông Thạch Hăn
với Trung Tướng Hoàng Xuân Lăm, Tư lệnh vùng 1.
Được Tư lệnh chấp thuận, ông cho lui binh tức th́
ngày 1-5-1972 Sư đoàn 3 và các lực lượng tăng phái như Thiết giáp, Biệt động
quân, Thuỷ quân lục chiến.. tất cả khoảng 9 Trung đoàn ồ ạt chạy về Nam qua Quốc
lộ I. Cộng quân thừa cơ pháo theo chết như rạ trên đại lộ kinh hoàng, Quốc lộ
đầy các loại xe bốc cháy, hàng mấy ngh́n người bỏ xác tại đây, Lữ đoàn thiết kỵ
có hơn 1,000 người tử thương, Sư đoàn 3 chết 2,700 người, mất 100 xe tăng, 140
đại bác …
Đại tá Phạm bá Hoa nói.
“Những bài học chiến thuật
trong trường Vơ bị cũng như trường Đại học quân sự..đều thừa nhận rằng, trong
các cuộc hành quân th́ hành quân rút lui (hay triệt thoái, lui binh) là nhiều
nguy hiểm hơn các cuộc hành quân khác, v́ đơn vị đưa lưng về phía địch. Khi tấn
công th́ trước mặt là địch và sau lưng là hậu tuyến, c̣n trong rút lui th́ trước
mặt là hậu tuyến mà sau lưng trở thành tiến tuyến. Nguy hiểm là vậy. Nguyên tắc
căn bản của bài học lui binh là phải có một lực lượng hành quân giao tiếp để bảo
đảm an toàn phía trước mặt (hậu tuyến), c̣n lực lượng lui binh th́ tự bảo vệ
phía sau lưng (tiền tuyến), ngoài ra phải được không quân quan sát và yểm trợ
hoả lực nữa.
Với cuộc hành quân giao tiếp chậm chạp từ Tuy
Hoà lên, đoàn quân triệt thoái ngày càng tan tác trên đường lui binh vô cùng hỗn
loạn v́ bị quân Việt Cộng liên tục phục kích, tập kích. Khi về đến Tuy Hoà th́
tổn thất đến nỗi không c̣n khả năng thực hiện kế hoạch phản công chiếm lại Ban
Mê Thuột được nữa. Số dân thường bị chết dọc đường nhiều không kém số thương
vong của quân đội. Chết v́ súng đạn, chết v́ xe cộ tranh giành lối đi mà gây tai
nạn bừa băi, chết v́ tranh nhau miếng ăn nước uống, chết v́ cướp giật…”
(Cuộc Rút Quân Trên Đường Số 7)
Cũng theo ông Phạm Bá Hoa, một điều trớ trêu là
ta tưởng Cộng quân bao vây Pleiku nhưng thực ra khi quân ta rút đi ngày
16-3-1975 th́ bốn ngày sau đó, 20-3 địch mới tiến vào tỉnh lỵ sở dĩ như vậy v́
ta thiếu tin t́nh báo. Cộng quân c̣n ở cách xa Pleiku rất nhiều nhưng Tướng Phú
đă quá sợ hăi, ông tưởng địch sắp vây tấn công tới nơi. Sự thực các Sư đoàn CS
c̣n ở xa về phía Nam và Đông Nam Pleiku và gần đoàn quân triệt thoái nên ta mới
bị địch pháo kích, đánh phá gây thiệt hại cho đoàn quân nặng nề chưa từng thấy
trong 20 năm chiến tranh.
Theo ông Cao Văn Viên,
kế hoạch rút bỏ Quân khu 2 và 1 của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu là do một ḿnh
ông ấy nghĩ ra, không hỏi ư kiến ai. Ông Cao Văn Viên cho rằng đó là một kế
hoạch đúng nhưng thực hiện quá trễ, đúng lư ra phải thực hiện từ 6 tháng trước.
Dù kế hoạch đúng về quân sự nhưng cũng khó có thể thể chấp nhận được v́ nó là
một kế hoạch bất nhân bỏ đồng bào lại cho CS.
Khi ông
Thiệu lệnh cho Tướng Phú khi rút Quân đoàn 2 phải dấu kín không được cho địa
phương biết để lừa họ phải ở lại chiến đấu. Lệnh này đă gây tệ trạng cấp lớn bỏ
quân, bỏ dân chạy trước khi cuộc tháo chạy bắt đầu diễn ra, kế hoạch cho phép bỏ
rơi đồng bào ruột thịt của ḿnh vào tay Cộng sản, chính người miền Nam đă bỏ rơi
lẫn nhau trong khi ta lại lớn tiếng chỉ trích người Mỹ bỏ rơi đồng minh.
Kế hoạch rút quân về duyên hải để rồi từ đó theo
đường Quốc lộ 21 lên tái chiếm Ban Mê Thuột của ông Thiệu nói trong phiên họp
tại Cam Ranh thật không có ǵ vô lư hơn. Đường rút quân từ tỉnh lộ 7 xuống Tuy
Hoà, từ đó xuống Nha Trang rồi lại từ Nha Trang đi ngược lên Ban Mê Thuột dài
gấp 3 lần đường Quốc Lộ số 14 từ Pleiku xuống Ban Mê Thuột, đầy gian nan nguy
hiểm. Lui binh để tái chiếm Ban Mê Thuột chỉ là một cách nói dối để đánh lừa các
Tướng Lănh trong phiên họp và để che dấu cái ư định rút bỏ Cao Nguyên của TT
Thiệu mà thôi.
Hầu như tất cả giới
quân nhân, chính khách, kư giả truyền tin… đều cho rằng kế hoạch tái phối trí,
rút bỏ Quân khu 1 và 2 về bảo vệ Quân khu 3 và 4 của ông Thiệu là tai hại, nó đă
làm sụp đổ miền Nam nhanh chóng lại đẩy bao nhiêu quân, dân vào chỗ chết một
cách oan uổng. Kế hoạch tỏ ra rất không tưởng v́ không thể di tản hàng ngh́n xe
cộ, hằng mấy trăm ngh́n quân dân chạy loạn tới nơi tới chốn qua một con đường đă
bỏ hoang từ bao lâu nay, cầu cống hư hỏng, cũ kỹ chật hẹp, một điều xui xẻo tai
hại là đường rút quân lại đi ngang ổ kiến lửa CSBV đóng tại Buôn Hô, chúng đă
đuổi theo đánh phá gây thiệt hại trầm trọng.
Sự sai lầm của kế hoạch tái phối trí lực lượng đă
khiến cho CS chiếm được cả hai tỉnh Kontum Pleiku mà không mất một viên đạn.
Lệnh cho Quân đoàn 2 triệt thoái khỏi Cao nguyên, Tướng Thiệu đă mở một cuộc
hành quân phá sản và dọn cỗ sẵn cho Việt Cộng xơi.
Lần đầu tiên trong chiến tranh Đông Dương cả một
quân đoàn phải rút chạy. Thất bại trên đường số 7 một phần do thất thủ Ban Mê
Thuột, nếu không mất Ban Mê Thuột chắc
không ai nghĩ phải bỏ Kontum Pleiku, từ sai lầm chiến thuật đi đến sai lầm chiến
lược. Ngoài ra tin cắt quân viện của Quốc Hội Mỹ cũng làm ông Thiệu hốt
hoảng điên đầu. Các cuộc hành quân không được Bộ Tổng tham mưu điều khiển giám
sát, Tổng thống ra lệnh trực tiếp cho các Tư lệnh quân đoàn, Bộ Tổng tham mưu
không được ra bất cứ lệnh nào cho các đơn vị, một phần v́ ông Thiệu dành độc
quyền lănh đạo nên mới đưa tới sụp đổ hệ thống pḥng thủ nhanh như vậy.
Triệt thoái là một lệnh bí mật, chỉ một số ít sĩ
quan cao cấp của Quân đoàn được truyền đạt, sự thực đó chỉ là một sự dối trá lừa
gạt nhau để bỏ nhau chạy trước. Nhiều người cho rằng Tướng Tư lệnh Phú không đủ
khả năng kiểm soát đôn đốc cuộc lui binh cấp Quân đoàn, sự thực không hẳn như
vậy, chẳng riêng ǵ tại quân khu 2 mà ngay cả Quân khu 1 kiện Tướng Ngô Quang
Trưởng cũng đành bó tay không thể kiểm soát nổi t́nh h́nh rối loạn.
Phạm Huấn cho rằng trên thực tế không có một lệnh
tổng quát nào cả, cuộc lui binh không được tổ chức, giám sát, thi hành báo cáo
chính xác, các ông Tổng tham mưu trưởng Cao Văn Viên, Phụ tá hành quân Lê Nguyên
Khang, Tham mưu trưởng liên quân Đồng văn Khuyên .. chưa hề một lần bay ra thị
sát mặt trận, họ chỉ ngồi trong pḥng lạnh điều binh khiển tướng bằng điện thoại.
Cũng theo Phạm Huấn các Tướng Trần văn Cẩm, Lê Duy Tất, Phạm văn Phú … những
người chỉ huy cuộc triệt thoái bay trực thăng thật cao trên trời, cả một Quân
đoàn không có ai chịu trách nhiệm.
Tướng Trần văn Nhựt, người hùng An Lộc năm 1972
lại cho rằng Trung Ương đă không yểm trợ cuộc triệt thoái đến nơi đến chốn:
“Mặc dù Cộng quân có gia tăng quân số thật nhưng chính những quyết định hạn chế
đạn dược, rút quân sai lầm nói trên đă ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần toàn
thể Quân, Dân, Cán Chính và làm cho sự sụp dổ miền Nam VN quá nhanh và quá nhục
nhă. Đúng ra khi lệnh rút lui Quân đoàn 2/QK2, Tổng thống Thiệu phải chỉ thị cho
Đại Tướng Viên, các vị Tư lịnh và Chỉ huy trưởng các Quân Binh Chủng phải ra Nha
Trang để tận t́nh giúp Tướng Phạm Văn Phú điều động và yểm trợ cuộc rút quân lớn
nhứt trong lịch sử QLVNCH. Thiếu tất cả mọi hỗ trợ căn bản cần thiết, Thiếu
Tướng Phạm Văn Phú đành làm người hùng cô đơn v́ mọi sự việc rút lui ngoài khả
năng và kinh nghiệm của ông”
(Cuộc Chiến Dang Dở trang 272)
Trang 146 Những Ngày
Cuối VNCH, Ông Cao Văn Viên cho biết mặc dù mất Ban Mê Thuột nhưng lực lượng
VNCH tại quân khu 2 c̣n khá mạnh, sự sai lầm của TT Thiệu đă khiến cho Vùng 2
sụp đổ nhanh chóng kéo theo sự sụp đổ của Vùng 1 và cả VNCH
“Sau khi Ban Mê Thuột mất, các lực lượng c̣n lại ở vùng II trong phạm vi
Kontum-Pleiku là: một tiểu đoàn của Trung đoàn 44, 5 liên đoàn Biệt Động Quân
(7, 21, 22, 24 và 25); thiết đoàn 21 kỵ binh (xe tăng M-48); 2 tiểu đoàn pháo
binh 155 ly, 1 tiểu đoàn 175 ly; và các đơn vị Nghĩa Quân và Địa Phương Quân.
Các đơn vị tiếp vận c̣n lại gồm: Liên đoàn 20 Công Binh Chiến Đấu, liên đoàn 231
Tiếp Liệu; 20 ngàn tấn đạn và bom của bộ binh và không quân; nhiên liệu đủ cung
cấp cho 45 ngày; và thực phẩm cho 60 ngày. Nhiệm vụ của tướng Phú là di chuyển
tất cả các đơn vị, quân liệu này về Nha Trang, và từ Nha Trang tấn công lấy lại
Ban Mê Thuột”
Theo cựu Đại tá Phạm Bá Hoa trong bài Cuộc Rút
Quân Trên Đường Số 7 nói:
“Cho dù ở vào trường hợp nào đi nữa th́ rơ ràng là quân Cộng Sản mà ḿnh tưởng
nó bao vây hay sắp sửa bao vậy Pleiku, nhưng thật ra chúng c̣n ở tận đâu đâu nên
măi bốn ngày sau đó là thời gian sớm nhất chúng mới vào chiếm Bộ Tư Lện Quân
Đoàn , trong khi những Sư đoàn của chúng càng ở xa Pleiku về hướng Nam và Đông
Nam th́ khoảng cách càng gần với đoàn quân triệt thoát hơn, do đó mà thiệt hại
của quân đoàn nặng nề chưa từng thấy trong hơn 20 năm chiến tranh! Một thất bại
vô cùng đau đớn cho những người cầm súng…”
Một điều xui tai hại là con đường đường rút quân
tỉnh lộ 7 lại gần vị trí đóng quân của Sư đoàn 320 CSBV tại Buôn hô , Ban Mê
Thuột, họ được lệnh đuổi theo ngày 16-3, chỉ hai ngày là đă đuổi kịp và đánh phá
đoàn quân triệt thoát gây thiệt hại nặng nề.
Sau này ngày 21-4-1975, Sư đoàn 18 BB đă thực
hiện rút quân tại Xuân Lộc có trật tự, an toàn, ít thiệt hại, người ta đă cho di
tản gia đ́nh binh sĩ trước để lính an tâm chiến đấu. Cuộc rút quân của Sư đoàn
18 cho thấy thất bại của Quân khu 2 và 1.
– Thiếu chuẩn bị, không lập kế hoạch lui binh v́
quá gấp rút.
– Không kiểm soát đôn đốc cấp chỉ huy.
– Gia đ́nh binh sĩ, dân chúng di tản làm rối loạn
hàng ngũ quân đội.
– Không duy tŕ được kỷ luật
Ngoài ra v́ thiếu tin tức t́nh báo đoàn quân
triệt thoái lại đi ngang tổ kiến VC, Sư đoàn 320 BV đóng tại Buôn Hô gần đoàn di
tản đă đuổi kịp sau hai ngày.
Dân chúng tị nạn làm náo loạn cả lên, binh lính
mất tinh thần nên nhiều đơn vị đă ră ngũ, tan hàng mặc dù chưa có chạm súng,
người dân chạy loạn đă làm đảo lộn kế hoạch triệt thoái của Quân đoàn.
Cuộc triệt thoái khiến cho Cao nguyên lọt vào tay
Cộng quân chỉ trong mấy ngày, nó cũng kéo theo sự sụp đổ của toàn bộ Quân khu 2
và cũng đă để lọt vào tay địch nhiều vũ khí đạn dược, xe tăng, đại bác.
Tỉnh Quảng Đức nằm ở tây Nam Darlac (Ban Mê Thụôt)
và phía Bắc Lâm đồng vẫn c̣n đứng vững sau 12 ngày cầm cự tại quận Kiến đức phía
Tây thị xă Gia nghĩa. Ngày 9-3-1975 một Sư đoàn Việt Cộng chiếm quận Đức lập
phía Tây Bắc Quảng Đức, c̣n lại Quận Kiến đức phía Tây thị xă vẫn c̣n đứng vững,
họ bảo vệ được thị xă yên ổn được gần hai tuần lễ.
Đến ngày 22-3 t́nh h́nh tiếp liệu thiếu hụt, binh
sĩ ngoài tiền tuyến quá mệt mỏi trước áp lực địch, tỉnh đă tính chuyện di tản
mặc dù chưa có lệnh của Quân đoàn. Sáng 22-3-1975 Đại tá tỉnh trưởng Quảng đức
lấy tiền trong ngân khố đem lên trực thăng đưa về Sài g̣n rồi quay trở lại, ông
ghé Lâm đồng nghỉ ngơi xong lên máy bay trở về Quảng Đức nhưng trực thăng bị
hỏng không quay trở về được, đó là theo lời ông ấy nói. Đến chiều Trung tá Tiểu
khu phó bèn cho lệnh tỉnh di tản, hai Tiểu đoàn BĐQ tại Kiến đức gọi về tỉnh xin
lệnh nhưng thấy các quan đă triệt thoái nên anh em cũng lui binh trong trật tự,
họ đă gài ḿn trên đường về thị xă rồi rút theo đoàn quân của tỉnh.
Về điểm này trong cuốn Cuộc Triệt Thoái Cao
Nguyên 1975 của Phạm Huấn nói sai hoàn toàn. Trang 170: “Đại tá Ngh́n, Tỉnh
trưởng Quảng Đức liên lạc về khẩn báo: Quận Kiến đức mất. Quận Gia Nghĩa đang bị
pháo nặng. Cộng quân từ An Lộc kéo về đă tiến sát Phi trường Quảng Đức”. Trang
171: “Hầm chỉ huy và hệ thống liên lạc của Tỉnh trưởng Quảng Đức bị pháo sập.
Đại tá Tỉnh trưởng chỉ huy lực lượng c̣n lại của Tiểu khu, mở đường máu rút về
hướng Lâm đồng”.
Không biết Phạm Huấn căn cứ vào tài liệu nào
nhưng chúng tôi là nhân chứng từ đầu chí cuối tại đây đă biết rơ sự việc. Hoàn
toàn không có chuyện quận Kiến đức bị mất, thị xă Gia Nghĩa không hề bị pháo,
địch c̣n bị cầm chân tại Kiến đức cách thị xă khoảng 15 km. Tỉnh trưởng vẫn ở tư
dinh cho đến ngày di tản, hoàn toàn không có chuyện pháo sập hầm, ông tỉnh
trưởng đă đi máy bay trực thăng từ sáng, hoàn toàn không có chuyện mở đường máu
rút về Lâm đồng.
Đoàn quân triệt thoái
từ Quảng Đức sau 5 ngày băng rừng th́ tới Lâm Đồng ngày 27-3, tổng cộng khoảng
sáu, bẩy ngh́n người gồm ĐPQ, BĐQ, Cảnh sát..Đa số quân đội và một số ít dân
chúng vượt sông tại Kinh Đà qua được Lâm Đồng, phần nhiều dân chúng bị bỏ lại v́
không thể đem theo hết mọi người được. Cuộc di tản tốt đẹp, hiền lành, rất kỷ
luật, hoàn toàn không sẩy ra lộn sộn nào đáng tiếc.
Ngày 27-3 đoàn quân di tản từ Quảng đức tới được
Lâm đồng nhưng thật không may, ngày họ tới nơi cũng là lúc Lâm Đồng bắt đầu di
tản về Phan Rang trước sự ngạc nhiên của tất cả mọi người. Từ hai ngày trước Sư
đoàn 7 CS thuộc quân đoàn 4, dưới quyền điều động của Trần Văn Trà chiếm Định
Quán, Hoài Đức, Giá Rai .. rồi tiến quân đánh tỉnh Lâm Đồng. Họ tiến theo đội
h́nh xe tăng đi đầu rồi bộ binh, pháo binh, hậu cần theo sau tiến theo đường 20
gặp đồn đánh đồn, gặp bót đánh bót.
Tỉnh trưởng Lâm Đồng bỏ trốn từ hai giờ sáng, ông
ta lấy tiền trong ngân khố chạy lên Đà Lạt bằng xe díp, sự thực không riêng ǵ
Lâm Đồng, Quảng Đức mà tại cả hai Quân khu 1 và 2, nhiều đơn vị trưởng, nhiều sĩ
quan cao cấp thấy t́nh h́nh bi đát đă bỏ đơn vị chạy tháo thân, tâm lư chung con
người ta ai mà chẳng sợ chết.
Cuộc di tản từ Lâm Đồng về Phan Rang được tiến
hành có trật tự, không sẩy ra hỗn loạn như cảnh triệt thoái trên đường số 7 có
lẽ v́ không bị Cộng quân đuổi theo pháo kích.
Trong khi ấy hai Trung đoàn CS băng rừng từ Phước
Long qua tiến chiếm quận Di Linh, chiều tối hôm ấy, pháo binh thuộc địa phận Đà
Lạt bắn thả dàn vào Di Linh đang nằm trong tay Cộng quân. Hai hôm sau Đà Lạt
cũng di tản về Phan Rang.
Dưới đây là những ngày cuối cùng của Quân đoàn 2,
phần này chúng tôi dựa cuốn Những Ngày Cuối Của VNCH của ông Cao Văn Viên.
Vùng Cao nguyên mất, chủ lực Quân đoàn bị thiệt
hại gần hết nhưng ở duyên hải Sư đoàn 22 bộ binh vẫn giữ vững pḥng tuyến ở B́nh
Khê trên Quốc lộ 19, ở Tam Quan phía Bắc B́nh Định, hai Trung đoàn 41, 42 thuộc
Sư đoàn 22 chống trả mănh liệt cuộc tấn công của Sư đoàn 3 CS dưới chân đồi B́nh
Khê phía Tây Qui Nhơn. Hai bên giằng co nhau từng ngọn đồi, Cộng quân bị thiệt
hại nhiều trong trận đánh. Trung đoàn 95B, Sư đoàn 968 BV được tăng cường tấn
công hai Trung đoàn 41, 42 nhưng ta vẫn giữ được pḥng tuyến cho đến 30-3.
Ở duyên hải, BV tăng viện thêm từ Quảng Ngăi đánh
Tam Quan, Bồng Sơn ngày 25-3, Trung đoàn 47 sau 3 ngày chiến đấu rút về căn cứ
không quân Phù Cát lập pḥng tuyến mới ở đó. Sư đoàn 320 BV sau khi đánh phá
đoàn di tản trên tỉnh lộ 7B xong nhiệm vụ tiến về Tuy Hoà. Sư đoàn 10 cùng với
xe tăng, đại bác từ Phước An theo đường 21 tiến về Khánh Dương ngày 27-3 để tấn
công Lữ đoàn 3 Nhẩy Dù. Đặc công, thám sát CS xâm nhập Qui Nhơn đóng chốt, cắt
đường giao thông, ĐPQ của ta bây giờ biến mất hết. Sư đoàn 22 BB được lệnh rút
về Qui Nhơn.
Ngày 30-3 Trung đoàn 41 và 42 được lệnh rút khỏi
mặt trận B́nh Khê, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 42, Trung tá Nguyễn Hữu Thống đă
năn nỉ xin Tư lệnh ở lại đánh, ông nói t́nh h́nh chưa đến nỗi, nếu rút đi sau
này khó đem quân trở lại. Nhưng đă quá trễ, khi hai Trung đoàn vào thị xă Qui
Nhơn, họ bị các chốt địch bên trong thị xă chận đánh, ĐPQ của ta tại đây đă di
tản, Qui nhơn đă nằm trong tay Sư đoàn 3 CS.
Sau 3 ngày chiến đấu cộng với sự yểm trợ của Hải
pháo, Trung đoàn 41, 42 phá được pḥng tuyến địch ở Nam thành phố. Quân của hai
Trung đoàn 41, 42 thuộc Sư đoàn 22 tập trung một địa điểm phía Nam cách bến tầu
6 cây số chờ di tản. Hai giờ sáng 1-4 ba tầu Hải quân cập bến chở đám binh sĩ
c̣n lại của Sư đoàn,
Trung đoàn trưởng Trung đoàn 42, Trung tá Nguyễn hữu Thống từ chối di tản và ở
lại tự sát.
Trung đoàn 47 sau hai ngày cố thủ bị đánh bật ra
khỏi phi trường Phù Cát, trên đường di tản về Qui Nhơn Trung đoàn bị phục kích
tại quận lỵ, Tiểu đoàn trưởng ĐPQ tự tử, xác c̣n nằm trước văn pḥng quận. Trung
đoàn 47 mất đi hơn nửa quân số coi như bị loại khỏi ṿng chiến. Sư đoàn 22 BB
khi được tầu chở về Vũng Tầu chỉ c̣n hơn 2,000 quân.
Sáng 2-4 Cộng quân chiếm Tuy Hoà, ĐPQ rút về Nha
Trang, tại đèo Cả phía Nam Phú Yên Tiểu đoàn BĐQ 34 bị thất thủ sau hai ngày cầm
cự. Tại Khánh Dương Sư đoàn 10 CS và Lữ đoàn 3 Dù giao tranh dữ dội ngày 27-3,
BV được pháo binh, xe tăng yểm trợ đă phá được pḥng tuyến VNCH. Tiếp viện cho
Lữ đoàn Dù bị chận đánh, quân Dù giữ được Khánh Dương một tuần th́ thất thủ ngày
2-4, Lữ đoàn tan ră trước áp lực quá đông của địch chỉ c̣n hơn 300 người chạy về
Nha Trang. Việt Cộng chiếm trung tâm huấn luyện Dục Mỹ, Ninh Hoà.
Nha Trang đă trở thành vô chính phủ như nhiều
thành phố khác, tù quân lao phá ngục trốn ra lấy súng của đám tàn quân bỏ chạy
bắn loạn xạ, cướp bóc dữ dội như thời thượng cổ. Trưa 2-4 Trung tướng Phạm Quốc
Thuần chỉ huy trưởng Trung tâm Dục Mỹ đến Bộ tư lệnh Quân đoàn gặp Tướng Phuù
hai người bàn bạc với nhau chừng 15 phút rồi cùng đi tới phi trường Nha Trang.
Tướng Phú lên trực thăng bay đi t́m các đơn vị, đến chiều trở lại Nha Trang ông
báo cáo cho Bộ Tổng tham mưu biết không liên lạc được với đơn vị nào. Bộ Tổng
tham mưu ra lệnh cho ông phối hợp Hải, Không quân để tổ chức pḥng thủ phi
trường Nha Trang.
Nửa tiếng sau Tướng Phú bay khỏi Nha Trang, ông
không nói ǵ với Ban Tham mưu Quân đoàn hay bàn thảo kế hoạch ǵ cả, quá tuyệt
vọng ông bèn bay về Sài G̣n nhập bệnh viện Cộng Hoà ngày 4-4. Tướng Phú không
c̣n tinh thần để chỉ huy vả lại Quân đoàn 2 của ông cũng chẳng c̣n ǵ cả. Khi ấy
Ban Tham mưu Quân đoàn 2 bèn quyết định di tản khỏi Nha Trang. Từ 27, 28-3 các
đơn vị của Lâm Đồng, Tuyên Đức rút về Phan rang để tháo chạy về miền Nam.
Làn sóng tỵ nạn miền Trung từ Quân khu 1, và phía
Bắc Quân khu 2 đổ về Phan Rang khiến cho cả tỉnh hốt hoảng nhập bọn chạy về phía
Nam. Địa phương quân, cảnh sát, công chức Phan Rang… nhiều người bỏ đơn vị để
chạy loạn. Tỉnh trưởng Đại Tá Trần Văn Tư cho phá hủy máy móc và một số cơ sở
quan trọng rồi rút về Phan Thiết.
Bộ Tổng tham mưu khi ấy bèn lấy Phan Rang và Phan
Thiết, hai tỉnh cuối cùng của Quân đoàn 2 đem sáp nhập vào Quân khu 3 kể từ ngày
4-4-1975, Quân đoàn 3 cũng gửi Lữ đoàn 2 Nhẩy Dù ra tăng cường. Nha Kỹ Thuật,
Pḥng 7 Bộ Tổng tham mưu gửi nhiều toán thám sát vào hai vùng Đông Bắc và Tây
Bắc Phan Rang để ḍ thám hoạt động của Cộng quân. Bộ Tư lệnh tiền phương của
Quân đoàn 3 do Trung Tướng Nguyễn Vĩnh Nghi chỉ huy đặt tại phi trường Phan
rang, Tỉnh trưởng Phan Rang được triệu hồi để tổ chức lại hành chánh và pḥng
thủ tỉnh. Trật tự được văn hồi, tại phía Tây Phan Thiết Sư đoàn 7 CS đang gây áp
lực, toán thám sát cho biết địch tập trung 2 Sư đoàn 3 và 10 tại Cam Ranh cách
Phan Rang 45 km.
Quân đoàn 3 lại cho rút Lữ đoàn Dù về vùng 3 để
pḥng thủ Quân khu, thay vào đó cho tăng cường Phan Rang một Trung đoàn của Sư
đoàn 22 mới trang bị, bổ sung, một Liên đoàn BĐQ, một Tiểu đoàn thiết giáp. Cuộc
thay đổi quân sắp hoàn tất th́ ngày 4-4 địch tấn công dữ dội, Tướng Nghi xin giữ
lại một Tiểu đoàn Dù. Lực lượng Ninh Thuận, Phan Rang bây giờ gồm: một Tiểu đoàn
Dù, một Trung đoàn bộ binh, một Liên đoàn BĐQ, 4 tiểu đoàn ĐPQ, một Chi đoàn
Thiết giáp M-113, Sư đoàn 6 Không quân, Hải quân gồm 2 khu trục hạm, Duyên đoàn
27, một Giang pháo hạm, một Hải vận hạm và một số tầu yểm trợ.
Phan Rang phố xá vắng tanh, dân chúng đă di tản
về Phan Thiết. Ngày 14-4 Sư đoàn 3 và 10 CS tấn công tuyến pḥng thủ Phan Rang
theo Quốc lộ 1 và 11 đánh vào phi trường, tại đây Tiểu đoàn Dù giao chiến với
Cộng quân, địch chết bỏ xác 100 tên. Ngày 15-4-1975 Ông Trần Văn Đôn, Phó Thủ
tướng đặc trách Quốc pḥng và Tướng Toàn thị sát mặt trận.
Bị quân trú pḥng đánh trả ác liệt BV cho tăng
thêm Sư đoàn 325 và nhiều xe tăng, đại bác tấn công phi trường Phan Rang đến
trưa th́ pḥng tuyến vỡ. Trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi Tư lệnh mặt trận, Chuẩn
tướng Phạm Ngọc Sang Tư lệnh Sư đoàn 6 không quân, Đại tá Nguyễn Thu Lương Lữ
đoàn trưởng Dù được ghi nhận mất tích. Toàn tỉnh Ninh Thuận mất ngày 16-4, hai
hôm sau ngày 18-4 mất Phan Thiết, Quân khu 2 hoàn toàn lọt vào tay CSBV.
Cuộc triệt thoái Cao nguyên đă khiến cho Quân
đoàn 2 mất gần hết chủ lực quân, chỉ c̣n Sư đoàn 22 tại vùng duyên hải mặc dù
chiến đấu rất anh dũng nhưng không thể chống lại mấy Sư đoàn Cộng quân, cuối
cùng toàn bộ Quân khu đă rơi vào tay BV. Nhiều người đổ cho Tướng Phú đă làm mất
Ban Mê Thuột và sụp đổ Quân đoàn 2, Phạm Huấn cho rằng ông chưa đủ khả năng nắm
giữ một quân đoàn.
Ngoài ra theo Phạm Huấn tại Quân đoàn 2 có những
tị hiềm cá nhân, ḱnh chống nhau giữa những phụ tá của Tướng Phú, của những phe
cánh trong quân đội và giữa Tướng Phú với những ông Tướng văn pḥng ở Sài G̣n
của Bộ Tổng Tham mưu. Quân đoàn 2 chia rẽ nội bộ, Tướng Phú không được thuộc hạ
ở Quân khu 2 nể trọng và có cảm t́nh, ông lại không được Tướng Tổng tham mưu
trưởng Cao Văn Viên nể nang, thù trong giặc ngoài, tất cả cũng đă làm suy yếu
phần nào nội bộ của ta.
“V́ sự đố kỵ, bất măn, bất lực và vô kỷ luật của cả những sĩ quan cao cấp và có
trách nhiệm nhất đưa đến sự thảm bại nặng nề trong cuộc rút quân khỏi Cao nguyên.”
Phạm Huấn (CTTCN, trang 125)
Sự thực
Tướng Phú có một phần trách nhiệm để mất Ban Mê Thuột vào tay CS v́ ông đă mắc
lừa kế nghi binh của địch, nhưng sự sụp đổ Quân đoàn 2 như chúng ta đă thấy Tổng
Tư lệnh là người chịu trách nhiệm nhiều nhất v́ kế hoạch của ông đă có nhiều lỗi
lầm tai hại. Tướng Phú đă nh́n thấy cái nguy hại của triệt thoái và đă
xin ở lại tử thủ, nếu được yểm trợ về tiếp liệu th́ có thể cầm cự cho tới mùa
mưa, lúc ấy hai bên không thể giao chiến được nữa nhưng ông Thiệu một mực bắt
phải lui binh.
Trong Những Ngày Cuối Của VNCH, trang 134 ông Cao
Văn Viên nói.
“ Nghĩ lại việc đă
qua, câu hỏi là miền Nam có sống sót nếu chúng ta không áp dụng kế hoạch tái
phối trí lực lượng quân sự hay không. Bây giờ nói th́ sự đă rồi, nhưng tác giả
tin miền nam có nhiều cơ hội hơn nếu không thực hiện tái phối trí. Tinh thần
chiến đấu của quân đội VNCH và nhân dân bị hủy diệt là nguyên nhân trực tiếp của
kế hoạch tái phố trí. Không có kế hoạch đó, có lẽ quân đội của chúng ta không
tan ră nhanh như vậy. Chúng ta có thể mất đi một phần của sư đoàn 23 BB nhưng
tất cả những đơn vị khác vẫn c̣n nguyên vẹn. Dù lấy được ban Mê Thuột Cộng quân
vẫn phải ngừng lại, suy tính kỹ trước khi mở một mặt trận mới ở vùng II. Vùng II
vẫn c̣n Sư đoàn 22BB, cộng thêm với một lực lượng tương đương với 2 sư đoàn bộ
binh và hai sư đoàn không quân. Vùng II có đủ quân nhu và tiếp liệu để chiến đấu
đến hết mùa khô . Không có kế hoạch tái phối trí, tác giả không nghĩ Cộng Sản có
thể thành công, đánh nhanh và chiến được nhiều đất như họ đă làm ở vùng I. T́nh
h́nh quân sự nhân lực của VNCH vẫn gặp những khó khăn dai dẳng như trước khi có
quyết định tái phối trí: thiếu thốn về quận viện; không c̣n nhân lực để lập thêm
những đơn vị tổng trừ bị. Nhưng ít ra quân đội VNCH sẽ không tan ră nhanh chóng
như khi quyết định tái phối trí được thực hiện”.
Các giới chức quân sự,
chính trị, nhà báo… cũng cho rằng nếu ta không rút, cứ đánh chưa chắc đă thua.
Sách Mạnh Tử có câu “Thiên thời bất như địa lợi, địa lợi bất như nhân hoà”, Ngài
giảng: Kẻ địch cất quân sang đánh nước ta là chúng có Thiên thời, nước ta có núi
non hiểm trở, thành lũy cao, hào sâu là ta có Địa lợi, nhưng khi quân địch vừa
tới, binh sĩ ta quăng gươm giáo bỏ chạy là v́ ta không có Nhân hoà” (ta không
được ḷng người). Thật vậy chúng ta lui binh tức là từ bỏ ưu thế địa lợi để rồi
mất luôn cả ưu thế nhân hoà.
Trước một kế hoạch tối quan trọng như thế ông
Thiệu cần phải hội thảo với các vị Tư lệnh, Bộ Tổng tham mưu… để lấy quyết định
chung thay v́ tự quyết định và như vậy ông đă tránh được trách nhiệm bản thân .
Lịch sử đă chứng tỏ rằng sự tập trung
quyền hành trong tay một người đă đưa tới những sai lầm trầm trọng như Hitler đă
làm tiêu tan nguyên một lộ quân ba trăm ngàn người trong trận Stalingrad 1942 v́
quá độc tài.
Nhà báo, dân biểu Trần Văn Ân trong lời Bạt cho
cuốn Cuộc Triệt Thoái Cao Nguyên Năm 1975 viết.
“đây là cuốn sách đầu tiên đă nói lên được cái thân phận vừa đau thương vừa hào
hùng của người lính Cộng Hoà thấp cổ bé họng, đă mô tả được những uất nghẹn của
của người Sĩ quan Việt Nam nh́n thấy thảm cảnh Quân đội tan hoang mà bó tay chịu
chết, và cũng đă phơi bầy được cái hậu trường tàn nhẫn, hèn nhát và bất nhân của
nhóm người lănh đạo Quốc Gia và chỉ huy Quân đội.
. . . . . . . . . .
Ba ông tướng cao cấp khác, có mặt tại Hội Nghị
Cam Ranh cùng với ông Thiệu, đă hoàn toàn im lặng, không góp bàn ǵ về cái quyết
định giết người của ông Thiệu cả”
(CTTCN 1975, trang 265, 266)
Kề hoạch của ông Thiệu và tập đoàn Tướng lănh đă
bị chỉ trích gay gắt như sau:
“Người đọc cũng thấy rơ sự tàn nhẫn, lạnh lùng của TổngThống Thiệu khi ban hành
thứ mệnh lệnh tự sát cho Tướng Phú, và thái độ im lặng giả dối, sống chết mặc
bay của những tướng hiện diện….
. . . . . . . . . . . . . . .
Câu
chuyện Phạm Huấn kể về cái Hội Nghị Cam Ranh c̣n đặt ra một khía cạnh khác của
nhân t́nh thế thái: đó là khía cạnh đạo đức của mệnh lệnh.Trong suốt buổi họp từ
ông Thiệu, ông Khiêm tới ông Viên, Ông Quang, không một ai đề cập tới số phận
của hằng triệu dân, hàng trăm ngh́n Địa Phương Quân, Nghĩa Quân và gia đ́nh binh
sĩ sẽ bị bỏ rơi lại, và hàng chục ngàn xác chết Quân Dân chắc chắn sẽ đầy rẫy
dọc theo con đường tử lộ. Ông Thiệu phân tách t́nh h́nh rồi lạnh lùng chỉ thị
rút chủ lực quân thật nhanh, thật bí mật về miền Duyên Hải… Các Ông Tướng khác
giữ im lặng, thản nhiên như mọi việc đă được quyết định rồi và không c̣n ǵ để
bàn căi nữa”
Trần Văn Ân (CTTCN 1975 trang 267)
Những lời kết án của Trần văn Ân, của Phạm Huấn…
cũng như của bao nhiêu người khác nữa thể hiện niềm phẫn uất của quân dân đối
với Hội Nghị Cam Ranh .
“Lịch sử sẽ ghi những
ǵ về Hội Nghị Cam ranh và về các tướng lănh đạo của nền Đệ Nhị Cộng Hoà? Sử
liệu có lẽ sẽ cần năm ba chục năm để hoàn tất. Nhưng ngay bây giờ th́ sử xanh đă
truyền tụng quá nhiều. Sử xanh ghi rằng. “Hội Nghị Cam Ranh ngày 14.3.1975 và
cuộc triệt thoái Cao nguyên ngày 17.3.1975 không phải là khởi đầu sụp đổ của chế
độ Đệ Nhị Cộng Hoà Việt Nam.
Hai biến cố này thực sự là dứt điểm vụt tắt cuối
cùng của cơn hấp hối đă dai dẳng nhiều năm của chế độ dũng phu Nguyễn Văn
Thiệu-Trần Thiện Khiêm trong đó một khối quân đội gồm Đa Số Tướng lănh và quân
sĩ tài giỏi, anh hùng đă bị lợi dụng, thao túng và chết uổng bởi một nhóm nhỏ
Tướng lănh cầm quyền tham ô, bất lực và thiếu đạo đức, với sự tiếp tay của một
thiểu số người vô tài bất hạnh; kể cả một số khoa bảng thời cơ và bịp bợm.
Tiền bạc của nhân dân
mà họ mang ra ngoại quốc có thể giúp họ sống sung túc tới trăm tuổi là cùng.
Nhưng tội lỗi của những Tướng lănh đạo sẽ được lịch sử ghi rơ đời đời. Lương tâm
thui chột của họ có thể làm ngơ, nhưng lịch sử bao giờ cũng sáng suốt và tiếng
nói dân gian bao giờ cũng công b́nh.
Liệu rồi đây, khi họ
nằm xuống, những nấm mồ của họ có sẽ được chôn tại miền nắng ấm quê nhà hay sẽ
phải nằm cô đơn giữa một miền tuyết lạnh Mỹ Châu, Âu Châu? Liệu rồi đây nhân dân
có đủ khoan dung cho phép họ nằm cạnh những nấm mồ của các chiến sĩ anh hùng đă
chết trên chiến địa, đă tự sát khi bại trận hay đă chết trong lao tù? Những anh
hùng này đă hy sinh cho một chính nghĩa cao đẹp nhưng bị chết uổng v́ một Lănh
Đạo tồi tàn”
Trần Văn Ân (CTTCN trang 272).
Tướng Phú phải chịu trách nhiệm phần nào trong
cuộc hành quân phá sản và làm sụp đổ Quân đoàn. Là người tự trọng ông đă can đảm
tự xử lấy bản thân v́ đă không chu toàn trách nhiệm. Kư giả Trần Văn Ân đă luận
bàn về tư cách của người chiến sĩ anh hùng thà chết vinh c̣n hơn sống nhục như
sau.
“Tướng Phú đă nằm
xuống. . . . với đầy đủ khí tiết của một cấp chỉ huy đă dám tự xử ḿnh khi trách
nhiệm không hoàn tất.
Tại sao những Tướng
lănh đạo nền Đệ II Cộng Hoà lại không thấy được tội lỗi của ḿnh và không dám tự
xử? Phải chăng đó là sự cách biệt giữa người quân tử và kẻ tiểu nhân, giữa người
yêu nước thật sự và người làm chính trị v́ tham vọng cá nhân? Phải chăng đó là
sự cách biệt giữa Tướng tác chiến Phạm Văn Phú và các Tướng chính trị Nguyễn Văn
Thiệu Trần Thiện Khiêm?
Ước mơ của tôi là một
ngày nào quê hương được giải phóng, tôi sẽ về lại Việt Nam thăm mộ Tướng Phú và
các chiến sĩ vô danh khác, thắp nén hương tưởng nhớ những anh hùng đă vị quốc
vong thân, và xám hối về những tội lỗi của ḿnh”
(CTTCN 1975 trang 273)
Cuộc triệt thoái đă ảnh hưởng tai hại tới t́nh
h́nh Quân khu I để rồi cuối cùng đưa tới sự sụp đổ hai vùng chiến thuật và sự
sụp đổ của cả VNCH.
Trọng Đạt
Tài Liệu tham khảo.
Nguyễn Đức Phương: Chiến Tranh Việt Nam Toàn
Tập, 1963-1975, Làng Văn 2001.
Nguyễn Đức Phương: Những Trận Đánh Lịch Sử
Trong Chiến Tranh Việt Nam, 1963-1975, Đại Nam.
Cao Văn Viên: Những Ngày Cuối Của Việt Nam Cộng
Hoà, Vietnambibliography 2003.
Phạm Huấn: Những Uất Hận Trong Trận Chiến Mất
Nước 1975, Cali 1988.
Phạm Huấn: Cuộc Triệt Thoái Cao Nguyên 1975,
Cali 1987.
Văn Tiến Dũng: Đại thắng Mùa Xuân, Nhà xuất bản
Quân đội nhân dân, HàNội 2005.
Trần Đông Phong: Việt Nam Cộng Hoà, 10 Ngày
Cuối Cùng , Nam Việt 2006.
Dương Đ́nh Lập: Cuộc Tổng Tiến Công Và Nổi dậy
Mùa Xuân 1975, Nhà xuất bản Tổng Hợp T.P.H.C.M 2005.
Hoàng Lạc, Hà Mai Việt: Việt Nam 1954-1975,
Những Sự Thật Chưa Hề Nhắc Tới Texas 1990.
Lam Quang Thi: Autopsy The Death Of South Viet
Nam, 1986, Sphinx Publishing.
The Word Almanac Of The Viet Nam War: John S.
Bowman – General Editor, A Bison-book 1958.
Stanley Karnow: Viet Nam, A History, A Penguin
Books 1991.
Marilyn B. Yuong, John J. Fitzgerald, A. Tom
Grunfeld: The Viet Nam War, A history in documents, Oxford University Press
2002.
Nguyễn Định: Ban Mê Thuột Ngày Đầu Cuộc Chiến,
bút kư, internet.
Phạm Bá Hoa: Cuộc Rút Quân Trên Đường Số 7B,
Người Việt Dallas 19-3-2004
Hồi Kư Của Trung Uư D: Những Ngày Cuối Cùng
Trên Liên Tỉnh Lộ 7B, Người Việt Dallas, 25-3-2005.
Thiếu Tướng Lê Quang Lưỡng: Thiên Thần Mũ Đỏ,
Ai C̣n Ai Mất, Người Việt Dallas số 7-10-2005.
Nguyễn Kỳ Phong: Người Mỹ Và Chiến Tranh Việt
Nam: Người Việt Dallas 21-6-2006 .
Lewis Sorley: Lịch Sử Quân Lực Việt Nam Cộng
Hoà, Trần Đỗ Cung dịch, Người Việt Dallas số 26-4-2006.
Trần Gia Lương: Một Cái Nh́n Về Tướng Phạm Văn
Phú, Sài G̣n Nhỏ Dallas 2004
Tú Gàn: Trở Lại Trận Ban Mê Thuột, Sài G̣n Nhỏ
Dallas Tháng 4-2005.
Trung Tướng Lữ Lan: Cuộc Chiến Ba Mươi Năm Nh́n
Lại Từ Đầu, Sài G̣n nhỏ Dallas 28-4-2006
