DÂN TỘC VIỆT NAM KHÔNG CẦN THẮP ĐUỐC ĐI T̀M TỰ DO, DÂN CHỦ, NHÂN
QUYỀN Ở WASHINGTON, MOSCOW, PARIS, LONDON, PÉKING, TOKYO. ĐÓ LÀ CON
ĐƯỜNG CỦA BỌN NÔ LỆ VỌNG NGOẠI LÀM NHỤC DÂN TỘC, PHẢN BỘI TỔ QUỐC, ĐĂ
ĐƯA ĐẾN KẾT THÚC ĐAU THƯƠNG VÀO NGÀY 30 - 4- 1975 ĐỂ LẠI MỘT XĂ HỘI
THẢM HẠI,ĐÓI NGHÈO, LẠC HẬU Ở VIỆT NAM GẦN NỬA THẾ KỶ NAY. ĐĂ ĐẾN LÚC QUỐC
DÂN VIỆT NAM PHẢI DŨNG CẢM, KIÊN QUYẾT ĐỨNG LÊN GIÀNH LẠI QUYỀN QUYẾT ĐỊNH
VẬN MẠNG CỦA ĐẤT NƯỚC.
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Quan Hệ Việt - Mỹ sẽ ra sao dưới thời Tổng Thống Donald Trump?
Nguyễn Quốc Khải
22-2-2017
Hiện
nay c̣n quá sớm để có một nhận định rơ ràng về quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ
với chính quyền của Tổng Thống Donald Trump c̣n quá mới. Nhưng cũng không phải
là quá sớm để bắt đầu theo dơi một cách nghiêm túc quan hệ này.
1.
Tiếp xúc dầu tiên giữa Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng Thống Trump.
Sau
gần một tháng cầm quyền, chính quyền của Tổng Thống Trump chưa có một chính sách
nào rơ ràng đối với Việt Nam và Á Châu và cũng chưa một dấu hiệu cụ thể nào cho
thấy quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ xấu đi hay tốt hơn trong bốn năm tới,
nhưng chắc chắn nó sẽ thay đổi. Trong lần tiếp xúc đầu tiên giữa Thủ Tướng
Nguyễn Xuân Phúc với Ô. Trump qua cuộc điện đàm nhân dịp ông này vừa đắc cử tổng
thống cho nhiệm kỳ 2017-2020, hai nhà lănh đạo Việt Nam và Hoa Kỳ đă cùng ngỏ ư
muốn tăng cường quan hệ mật thiết giữa hai nước. Ô. Trump đă ca ngợi những thành
quả mà Việt Nam đă đạt được cũng như những phát triển tích cực của mối liên kết
song phương.
Cuộc
tiếp xúc đầu tiên này xem ra chỉ là một nghi thức ngoại giao. Chính quyền Trump
đă tại chức chỉ được hơn ba tuần. Chúng ta cần một thời gian để biết những thay
đổi sắp đến. Tạm thời Ô. Ted Osius sẽ tiếp tục làm đại sứ tại Hà Nội v́ ông là
một nhà ngoại giao chuyên nghiệp nên đă không phải buộc bị từ chức như những vị
đại sứ khác được bổ nhiệm như một chức vụ chính trị (political ambassador /
non-career ambassador). Tuy nhiên Ô. Osius đă làm đại sứ ở Việt Nam đă trên hai
năm kể từ ngày 16-12-2014. Nay đă đến lúc ông có thể được thuyên chuyển đi nơi
khác.
2.
Những biến chuyển gần đây liên quan đến Việt Nam và Hoa Kỳ.
Trong khi chờ đợi chúng ta cần theo dơi những biến chuyển liên quan đến Việt Nam
để dự đoán quan hệ giữa hai nước.
Vào
đầu tháng 10, 2016, lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt, hai
tầu Hải Quân Hoa Kỳ, khu trục hạm USS John S. McCain và tầu ngầm trải giây cáp
USS Frank Cable, đă tiến vào hải cảng quốc tế Cam Ranh nhân dịp hai nước kỷ niệm
21 năm tái lập bang giao. Giữa tháng 12, 2016 một chiến hạm thứ ba của Hoa Kỳ,
khu trục hạm trang bị tên lửa USS Mustin, cũng đă viếng thăm hải cảng Cam Ranh,
một dấu hiệu cho thấy sự hợp tác quốc pḥng tăng cường giữa hai quốc gia.
Vào
giữa tháng 1, 2017, đại công ty năng lượng Exxon-Mobil và công ty quốc doanh
PetroVietnam đă kư kết một dự án khai thác khí đốt trị giá 10 tỉ Mỹ kim có tên
là Cá Voi Xanh (Blue Whale). Mỏ này được ước tính chứa 150 tỉ thước khối khí đốt
thiên nhiên. lớn gấp ba lần khối lượng khí đốt của dự án ở phía Nam đảo Côn Sơn
đang được khai thác bởi Nga và Việt Nam.
Theo
dự án Cá Voi Xanh, Exxon-Mobil sẽ xây một đường ống dài 88 km để dẫn khí đốt từ
Biển Đông ngoài khơi tỉnh Quảng Nam vào nội địa. PetroVietnam sẽ xây bốn nhà máy
sản xuất năng lượng và sẽ có khả năng cung cấp được 3 tỉ watts. Trong giai đoạn
bành truớng dự án Cá Voi Xanh sẽ cung cấp một lượng khí đốt để sản xuất 5.7 tỉ
watts và phó sản dầu hỏa như dầu xăng, dầu lửa, và dầu mỡ. Dự án Cá Voi Xanh sẽ
cung cấp cho Việt Nam một số lợi tức khoảng 20 tỉ Mỹ kim.
Trước đây Exxon-Mobil đă hủy bỏ ư định thực hiện dự án Cá Voi Xanh vào năm 2011
sau khi Trung Quốc đe dọa những công ty khai thác trong vùng tranh chấp. Mặc dù
mỏ dầu khí Cá Voi Xanh nằm trong vùng kinh tế đặc biệt của Việt Nam (exclusive
economic zone – EEZ), nhưng nó cũng nằm trong khu vực chín đoạn mà Trung Quốc
cho là của họ. Một số công ty đa quốc gia khác cũng đă bỏ dở các dự án với Việt
Nam dưới áp lực của Trung Quốc vào thời điểm này.
Trước đó, vào 2007, cũng do áp lực của Bắc Kinh, tập đoàn dầu khí Anh Quốc
British Petroleum (BP) đă ngừng việc thăm ḍ khảo sát địa chấn tại Nam Côn Sơn.
Hai năm sau đó BP chính thức rút khỏi dự án khai thác nhiên liệu ở Biển Đông.
Trong khi đó, bắt chấp Trung Quốc đe dọa, Ấn Độ tiếp tục thăm ḍ và khai thác
dầu ở Biển Đông từ nhiều năm qua. Vào tháng 9, 2014 Ấn Độ và Việt Nam đă thỏa
thuận gia tăng hợp tác này nhân dịp Tổng Thống Ấn Độ Pranab Mukherjee viếng thăm
Việt Nam. Công ty ONGC Videsh đang hoạt động trong khu 128 ngoài khơi Phan
Thiết.
Theo
chân Ấn Độ, cựu Ngoại Trưởng John Kerry đă giúp hồi sinh dự án Cá Voi Xanh trước
khi chính quyền Obama chấm dứt nhiệm kỳ. Trong lần viếng thăm Việt Nam lần cuối
vào giữa tháng 1, 2017 với tư cách là ngoại trưởng, Ô. Kerry đă đạt được thỏa
thuận với chính phủ Việt Nam về dự án Cá Voi Xanh.
3.
Việc Hoa Kỳ rút ra khỏi TPP ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào?
Hiệp
Định Hơp Tác Xuyên Thái B́nh Dương (Trans-Pacific Partnership – TPP) giữa 12
nước trong đó có Việt Nam và Hoa Kỳ đă được chánh phủ của những nước này thỏa
thuận vào tháng 2, 2016 sau 7 năm thương thuyết nhưng chưa được quốc hội hay
nghị viện của các quốc gia thành viên ngoại trừ Nhật Bản chấp thuận. Nay Hoa Kỳ
rút lui khỏi TPP, hiệp định này khó có thể thành h́nh dù tất cả 11 nước c̣n lại
đồng ư v́ Hoa Kỳ là một nước lớn có một nền kinh tế chiếm 62% của tổng số GDP
của cả 12 nước. Nhật là nước lớn thứ hai với GDP chiếm 16%. TPP chỉ có hiệu lực
khi các quốc gia c̣n lại có GDP chiếm ít nhất 85% GDP của 12 nước thành viên.
Theo
những cuộc nghiên cứu trước đây, TPP sẽ giúp kinh tế Việt Nam tăng 11% hay 36 tỉ
Mỹ kim, xuất cảng tăng 28% trong ṿng 10 năm từ 2015 – 2025 nhờ đầu tư đổ vào
Việt Nam và giảm thuế nhập cảng. Nay TPP không thành h́nh, Việt Nam mất những cơ
may này. Việt Nam sẽ phải tiếp tục lệ thuộc vào kinh tế của Trung Quốc. Ngoài
ra, vắng bóng TPP, Việt Nam sẽ không chịu áp lực để cải thiện công ty quốc
doanh, môi trường, quyền lao động, cho phép công nhân thành lập công đoàn độc
lập và quyền lập hội nói chung, một điều cơ bản của xă hội dân sự.
TPP
không những giúp cho kính tế của 12 nước thành viên và thế giới phát triển mà nó
c̣n tạo ảnh hưởng ngoại giao và chính trị tích cực trong vùng Á châu và Thái
B́nh Dương. Nay rút lui khỏi TPP, Hoa Kỳ sẽ đánh mất những ảnh hưởng này và tạo
một khoảng trống cho Trung Quốc nhẩy vào thay thế. Thật vậy, các nước như Phi
Luật Tân và Mă Lai gần đây đă có dấu hiệu tiến gần Trung Quốc hơn. Úc châu và
Tân Tây Lan đă bầy tỏ hi vọng là có thể mời Trung Quốc và các quốc gia Á châu
khác tham gia TPP. Chile đă mời các bộ trưởng TPP, Trung Quốc và Hàn Quốc để
thảo luận về việc cứu nguy TPP.
Trong bài báo nhan đề “Hoa Kỳ có thể để mất Đông Á vào tay Trung Quốc” (U.S. may
be losing East Asia to China), phổ biến trên tờ báo Japan Times, ngày
19-12-2016, Ô. Bob Savic, một chuyên gia nghiên cứu của Viện Nghiên Cứu Chính
Sách Toàn Cầu (Global Policy Institute) Anh Quốc, nhận xét rằng thuyết giây
truyền domino đang tiến hành tại Đông Á qua chiều hướng ngoại giao chuyển trục
từ Hoa Kỳ qua Trung Quốc và ngay cả Nga ở mức độ ít hơn. Phi Luật Tân và Mă Lai
theo chân Lào, Campuchia, Thái Lan ngả theo Trung Quốc và giữ khoảng cách với
Hoa Kỳ.
Có
thể do sự lo ngại “liệu các quốc gia trong khu vực c̣n có thể tin cậy Mỹ sẽ can
thiệp giúp nếu các nước này bị đe dọa bởi Trung Quốc ngày càng mạnh” khiến cho
các quốc gia này t́m cách xa lánh Hoa Kỳ. Đây là một câu hỏi Bà Carrie Gracie,
một biên tập viên của BBC, đă nêu lên trong bài báo “U.S. Leaving TPP: A Great
News Day for China” ngày 22-11-2016.
Trong bài “TPP is dead. What now?” phổ biến trong tạp chí The National Interest,
ngày 25-1-2017, Kinh Tế Gia Samuel Rines b́nh luận rằng Hoa Kỳ không những mất
tín nhiệm ở Á châu, một vùng đông dân nhất thế giới, mà c̣n ở những nước lân cận
với Hoa Kỳ như Canada, Mễ Tây Cơ, Chile, và Peru. Hoa Kỳ tháo lui trong lănh vực
thương mại cũng như ảnh hưởng trên thế giới.
4.
Ngoài TPP Tổng Thống Trump c̣n muốn duyệt lại những hiệp định thương mại đa
phương khác như Hiệp Định Thương Mại Tư Do Bắc Mỹ (North American Free Trade
Agreement – NAFTA). Ảnh hưởng của việc này như thế nào đối với thế giới và Việt
Nam?
Với
khẩu hiệu “America First”, Hoa Kỳ chủ trương giảm nhập cảng và tăng xuất cảng.
Một trong những biện pháp giảm nhập siêu mà TT Trump đă đề cặp tới là tăng thuế
nhập cảng và giảm thuế hay trợ cấp hàng xuất khẩu. Chính sách này được gọi là
bảo hộ mậu dịch sẽ gây ảnh hưởng đến sự mua bán giữa các nước trên toàn thế
giới, không riêng ǵ với Việt Nam. Nếu Hoa Kỳ theo chính sách bảo hộ thương mại.
Nhiều nước cũng sẽ làm theo. Hậu quả là hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ sẽ đắt hơn và
ngoại thương của thế giới sẽ giảm. Khẩu hiệu “America First” xem ra mua chuộc
được cử tri Hoa Kỳ, nhưng lại gây bất lợi ngoại giao trên chính trường quốc tế.
Trong cuộc phỏng vấn của tờ báo Wall Street Journal, Ô. Trump nhận xét rằng đồng
Mỹ kim quá mạnh làm cho hàng Mỹ đắt, khó cạnh tranh. Trường hợp ngược lại là
Trung Quốc giữ đồng nguyên thấp khiến cho hàng Trung Quốc rẻ và trị giá hàng
xuất cảng tăng gắp bội so với nhập cảng. Do đó cán cân thương mại của Trung Quốc
thặng dư với Hoa Kỳ và các nước rất lớn. Tuy nhiên cho tới nay, người ta chưa
biết chính quyền Trump có chủ trương giảm trị giá của đồng Mỹ kim xuống không
hay tiếp tục giữ cho đồng Mỹ kim mạnh như dưới các chính quyền trước đây.
5.
Hoa Kỳ xem ra cứng rắn hơn với Trung Quốc về Biển Đông? Việc này ảnh hưởng tới
Việt Nam như thế nào?
Tân
Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Rex Tillerson, nguyên là chủ tịch và tổng giám đốc
điều hành của Exxon – Mobile, đă từng đe dọa Trung Quốc về Biển Đông trong cuộc
điều trần tại Thượng Viện Hoa Kỳ để được phê chuẩn làm ngoại trưởng. Ông tuyên
bố sẽ bao vây những đảo nhân tạo Trung Quốc đă xây bất hợp pháp trong vùng biển
tranh chấp để ngăn cấm Trung Quốc tiếp cận những đảo này. Cho đến nay Trung Quốc
chưa có một lời phê phán chính thức nào về dự án Cá Voi Xanh, ngoại trừ một ư
kiến đăng trên tờ báo China Daily lên án hành động này là “thiển cận”, “khờ
khạo”, và “quái dị”.
Trước khi nhậm chức tổng thống, chính Ô. Trump cũng đă từng lên án Trung Quốc
xây các căn cứ quân sự ở Biển Đông. Trong buổi họp báo đầu tiên, Phát Ngôn Viên
Sean Spicer của Nhà Trắng đă tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quyền lợi của ḿnh ở
Biển Đông.
Tân
Bộ Trưởng Quốc Pḥng James Mattis trong cuộc viếng thăm Nhật và Nam Hàn vào đầu
tháng 2, 2017 đă kêu gọi Trung Quốc tôn trọng luật quốc tế và giải quyết những
tranh chấp qua trọng tài thay v́ áp bức. Ông Mattis tuyên bố “Chúng tôi đă theo
dơi Biến Nam Hải bởi v́ Trung Quốc đă làm đổ vỡ sự tin cậy của các quốc gia
trong vùng, rơ ràng Trung Quốc muốn có quyền phủ quyết trên các vấn đề an ninh
và kinh tế của các nước lân cận. Nếu chúng ta có tranh chấp, chúng ta cần trọng
tài – chúng ta không giải quyết bằng vũ lực.”
Ô.
Mattis gạt bỏ bất cứ “động thái quân sự sâu xa” (dramatic military maneuvers)
nào về phía Hoa Kỳ, nhưng tái xác nhận quyền tự do đi lại trong hải phận quốc tế
của các tầu hải quân hay thương mại cho dù Trung Quốc nghĩ trái ngược. Theo kế
hoạch chuyển trục qua Á châu, Hoa Kỳ sẽ điều động 60% lực lượng Hải Quân qua
vùng Thái B́nh Dương, trong đó có ít nhất 6 trong tổng số 10 hàng không mẫu hạm
nguyên tử của Hoa Kỳ trong tương lai gần.
Vào
lúc đang viết bài nhận định này, tác giả nhận được tin Tổng Thống Trump gửi thư
cám ơn và chúc Tết Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh vào ngày 8-1-2017. Nhà Trắng
cho biết thêm rằng Tổng Thống Trump trông đợi hợp tác với Chủ Tịch Tập Cận B́nh
để cùng phát triển mối quan hệ xây dựng có lợi cho cả hai nước. Nội dung lá thư
này xem ra trái ngược hẳn với nhiều lời phát biểu chống Trung Quốc trước đây của
Ô. Trump. Một ngày sau, trong cuộc nói chuyện lâu dài qua điện thoại, Ô. Trump
đă đồng ư tôn trọng chính sách một Trung Quốc trái với lời đe dọa trước đây theo
lời yêu cầu của Ô. Tập Cận B́nh. Đôi bên hứa hẹn gặp gỡ vào lúc sớm nhất và
thuận tiện nhất.
Trong buổi họp báo vào ngày 10-2-2017, sau khi Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và
Thủ Tướng Nhật Shinzo Abe họp chính thức lần đầu tiên tại White House, khi Kư
Giả Nhật Takita của báo Sankei Shimbun hỏi về phản ứng của Hoa Kỳ trước lập
trường cứng rắn của Trung Quốc về Biển Đông và Biển Nam Hải, Ô. Trump chỉ nhắc
lại cuộc nói chuyện lâu dài và vô cùng ấm cúng giữa ông và Chủ Tịch Trung Quốc
Tập Cận B́nh vào hôm qua. Ông Trump nói thêm rằng Hoa Kỳ cũng đang tiếp súc với
nhiều đại diện khác nhau của Trung Quốc, mọi sự diễn tiến tốt đẹp và sẽ có lợi
cho mọi người, kể cả Trung Quốc, Nhật, và Hoa Kỳ.
Tóm
lại cả ba nhân vật diều hâu chủ chốt ấn định chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ
nay đều đột nhiên dịu giọng với Trung Quốc. Phát ngôn viên của Bộ Ngoại Giao
Trung Quốc lên tiếng cám ơn lá thư của Tổng Thống Trump và nói với các kư giả
rằng “Hai nước chia sẻ nhiều quyền lợi chung và hợp tác là đường lối đúng duy
nhất”.
Lập
trường rơ ràng hơn của Hoa Kỳ của những nhà lănh đạo Hoa Kỳ chắc hẳn làm cho
Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á yên tâm hơn để biết cách đáp ứng. Việt Nam
từng tuyên bố ủng hộ sự hiện diện của quân lực Hoa Kỳ ở Biển Đông, muốn dựa vào
thế lực của Hoa Kỳ để bảo vệ quyền lợi của ḿnh. Tuy nhiên Việt Nam xem ra không
muốn rơi vào thế kẹt trong cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ và do đó sẽ
tiếp tục chính sách mềm dẻo với Trung Quốc. Trong khi Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John
Kerry đang viếng thăm Việt Nam vào giữa tháng 12, 2017, Tổng Bí Thư CSVN qua
thăm Bắc Kinh theo lời mời của Tổng Bí Thư kiêm Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận
B́nh. Trong dịp này hai bên đă ra thông cáo chung và kư 15 văn kiện tăng cường
hợp tác giữa hai nước về nhiều lănh vực khác nhau.
Tuy
nhiên việc thay đổi lập trường nhanh chóng của Ô. Trump và những người phụ tá bị
chỉ trích nặng nề. GS Amital Etzioni của George Washington University viết trong
một bài b́nh luận phổ biến trên tạp chí The Diplomat rằng “Thế giới bây giờ nên
làm quen với một ông tổng thống và chánh quyền nói trước và (có thể) sẽ suy nghĩ
sau. Tổng Thống Donald Trump đă tạo dựng một hồ sơ gồm nhiều lời tuyên bố phản
ảnh cảm tính nhất thời hoặc một điều phật ư hoặc dữ kiện tưởng tượng, nhưng
không phải là chính sách được suy nghĩ chin chắn.” Uy tín của Hoa Kỳ đă bị giảm
khá nhiều trong chưa đầy một tháng qua. GS Etzioni hi vọng một khi ban tham mưu
về ngoại giao của Ô. Trump thành h́nh sẽ nhận thức được rằng quyền lợi của Hoa
Kỳ không nằm ở những ḥn đảo ở Biển Nam Trung Hoa mà ở phương cách làm việc với
Trung Quốc để kiềm chế khả năng bành trướng nguyên tử của Bắc Hàn, thay đổi khí
hậu, nhóm khủng bố Jihadist, và giúp phát triển kinh tế thế giới. Rơ ràng đây
không phải là ưu tiên của Việt Nam.
Trả
lời cuộc phỏng vấn của đài truyền h́nh China Global Television Network vào ngày
23-1-2017, Ô. Kevin Rudd, Chủ Tịch của Asia Society Policy Institute, nguyên là
Ngoại Trưởng và Thủ Tướng Úc, đă nhận định rằng qua chiến dịch tranh cử nặng về
vấn đề nội bộ và kinh tế, Ô. Trump sẽ nh́n Trung Quốc chủ yếu qua lăng kính kinh
tế.
Trung Quốc là một nước láng giềng. C̣n Hoa Kỳ nay đến mai đi không biết đâu mà
lường. Bà Carrie Gracie, một biên tập viên của BBC, nhận xét như sau “Hoa Kỳ là
một cường quốc Á châu khi nước này muốn, trong khi đó Trung Quốc là một cường
quốc sẽ không bao giờ bỏ đi” (America is an Asian power when it wants to be,
Beijing will suggest, while China is the power that never leaves). Môt điều làm
cho Việt Nam đáng e ngại là chính quyền Trump c̣n mới, lại phải lo lắng quá
nhiều về những chuyện quốc nội, và cá tính của nhà lănh đạo lại xem ra bất
thường.
6.
Trump và nhân quyền
Quan
sát cuộc tranh cử tại Hoa Kỳ vừa qua và thời gian cầm quyền tuy ngắn ngủi của
Tổng Thống Trump, người ta có thể nhận ra rằng chính quyền này xem ra chú trọng
nhiều về những vấn đề quốc nội và thương mại, cho nên sẽ không để ư mấy đến vấn
đề nhân quyền. Với chủ trương “Nước Mỹ trước tiên” dĩ nhiên người ta e ngại rằng
chính quyền Trump lại càng không màng tới t́nh trạng nhân quyền của các nước
khác, trong đó có Việt Nam, khi những vi phạm không liên hệ ǵ đến quyền lợi vật
chất của Hoa Kỳ.
Thật
vậy, chính quyền Trump xem ra ít nhậy cảm đối với ngay cả những vấn đề của phụ
nữ, những người cư trú hợp pháp, quyền tự do báo chí ở Hoa Kỳ. Do đó mà chỉ
trong chưa đầy một tháng, người ta đă thấy nhiều cuộc biểu t́nh chống đối Tổng
Thống Trump trên khắp nước Mỹ. Tổ chức Human Rights Watch (HRW) trong phúc
tŕnh hàng năm vừa phát hành vào giữa tháng 1, 2017 nhận định rằng trong thời
gian tranh cử, phe của Ô. Trump đă tỏ ra khinh miệt phụ nữ, bài ngoại và kỳ thị
chủng tộc. Cũng theo HRW, Tổng Thống Donald Trump là một đe dọa đối với quyền tự
do của công dân Hoa Kỳ. Chủ trương hủy bỏ chương tŕnh bảo hiểm y tế Obamacare
có nghĩa là lạm dụng quyền con người.
Trong môi trường bất thuận lợi cho nhân quyền như trên, những người tranh đấu
cho nhân quyền ở Việt Nam sẽ mất đi một hỗ trợ quư giá.
7.
Tổng Thống Trump tiếp tục đường lối ngoại giao của Tổng Thống Obama đối với Việt
Nam?
Ô.
John Kerry trong chuyến viếng thăm Việt Nam lần cuối mới đây vào giữa tháng 1,
2017 với tư cách ngoại trưởng đă nói rằng, với chính quyền của ông Donald Trump,
quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ không có ǵ thay đổi. Ông cho rằng bang giao
giữa hai nước dựa trên lợi ích của đôi bên chứ không dựa trên cá nhân hay cá
tính của người lănh đạo. Tuy nhiên theo thiển ư của tôi, Ô. Kerry tuyên bố như
trên cốt để trấn an Việt Nam. Những biến chuyển về mặt kinh tế và chính trị gần
đây tại vùng Á Châu – Thái B́nh Dương như đă tŕnh bầy ở trên cũng sẽ ảnh hưởng
ít hay nhiều đến bang giao giữa hai nước.
Tiếp
theo hiệp định TPP tan vỡ, Ô. Donald Trump, một nhà lănh đạo chính trị non nớt,
được bầu làm tổng thống, và thiếu vắng đường hướng ngoại giao Hoa Kỳ sẽ theo
đuổi, Việt Nam đang phải kết thân với những đồng minh mới là Nhật, Ân Độ, và
Pháp. Thủ Tướng Nhật Abe, trong lần thăm viếng Hà Nội vào giữa tháng 1, 2017, đă
tuyên bố Nhật sẽ cung cấp thêm cho Việt Nam sáu tuần tiễu duyên hải và kư kết
một số dự án đầu tư.
Thủ
Tướng Ấn Độ Narendra Modi viếng thăm Việt Nam vào tháng 9, 2016 đă đạt được một
thỏa hiệp an ninh với Việt Nam. Theo đó, Ấn Độ sẽ huấn luyện phi công tác chiến
Việt Nam và đang thương lượng để bán hệ thống hỏa tiến cho Việt Nam. Cách đây
hai năm, Ấn Độ cũng đă tài trợ cho Việt Nam $100 triệu Mỹ kim dưới h́nh thức một
món nợ dài hạn với lăi suất 2% để chi dùng vào mục tiêu quốc pḥng. Cũng vào
tháng 9, 2016, Tổng Thống Pháp Francois Hollande đă đến Việt Nam để thảo luận về
một hiệp định thương mại với Liên Hiệp Âu Châu. Hiệp định này sẽ có hiệu lực
trong năm tới.
8.
Kết luận
Vào
thời điểm này chưa thể có một kết luận nào về quan hệ Việt-Mỹ cho cả bốn năm
tới. Trong một tương lai ngắn hạn, đối với Việt Nam Hoa Kỳ có thể sẽ tiếp tục
đường lối ngoại giao của cựu Tổng Thống Obama v́ quyền lợi cốt lơi của Hoa Kỳ sẽ
không thay đổi dù với Obama hay Trump. C̣n Việt Nam, v́ thiếu tin tưởng vào Hoa
Kỳ, qua việc hủy bỏ TPP, một chính quyền non nớt về chính trị, bản chất bất
thường, chú trọng về vấn đề thương mại và quốc nội, nên sẽ đẩy mạnh chính sách
ngoại giao đa phương với Nhật, Ấn Độ, Úc, và Pháp. Việt Nam sẽ cảm thấy thoải
mái hơn với chính quyền Trump, một khi chính quyền này lơ là về vấn đề nhân
quyền.
Tham khảo:
1.
Chris Blake, John Boudreau, “Vietnam recalibrates after Trump-Duterte combo
upsets strategy,” Bloomberg, January 12, 2017.
2.
Kathleen Cavanaugh. Mark Levin, “Human rights: from Obama to Trump,” Aljazeera,
January 22, 2017.
3.
Helen Clark, “Exxon-Vietnam gas deal to test Tillerson’s diplomacy”, Asia Times,
January 23, 2017.
4.
Brett Davis, “Death of TPP trade deal a blow for Vietnam’s promising economy,”
Fobes, November 22, 2016.
5.
Alexandra DeSanctis, “Human Rights Watch’s alarmist stance toward Trump,”
National Review Institute, January 17, 2017.
6.
Hoang Do, “Trump’s Triumph and what it means for Vietnam,” International Policy
Digest, December 5, 2016.
7.
Amitai Etzioni, “Tillerson, Trump and the South China Sea,” The Diplomat,
January 28, 2017.
8.
Carrie Gracie, “US leaving TPP: a great news day for China,” BBC, November 22,
2016.
9.
Jeffrey Hornung, “Mattis’ mission in Japan, South Korea,” CNN, January 31, 2017.
10.
James Hookway, “China – U.S. rivalry spurs Vietnam to look for new comrades,”
The Wall Street Journal, January 17, 2017.
11.
Vu Trong Khanh, Nguyen Anh Thu, “Vietnam, India to expand oil exploration in
contested South China Sea,” The Wall Street Journal, September 15, 2014.
12.
Hana Kusumoto, Yoo Kyong Chang, “Mattis to Japan, S. Korea: we still have your
back,” Febuary 5, 2017.
13.
Tom Phillips, “Trump agrees to support ‘one China’ policy in Xi Jinping call,”
The Guardian, February 10, 2017.
14.
Samuel Rines, “TPP is dead. What now?” The National Interest, January 25, 2017.
15.
Richie Santosdiaz, “The future of 14 free trade agreements America has under
Trump,” Fobes, December 7, 2016.
16.
Bob Savic, “U.S. may be losing East Asia to China,” The Japan Times, December
19, 2016.
17.
Sophie Tatum, “Rights group: rise of Trump, far right leaders puts human rights
system at risk,” CNN, January 14, 2017.
18.
Carlyle A. Thayer, “Background briefing - Vietnam: Exxon Mobil signs agreements
to develop Vietnam’s largest gas project,” January 16, 2017.
19.
The Economist, “The Collapse of the Trans-Pacific Partnership,” November 23,
2016.
20.
VOA, “Kerry expects no changes in US – Vietnam relations under Trump,” VOA News,
January 13, 2017.
21.
Tian Wei, “An ‘overwhelmingly domestic president’ Donald Trump sees China
through economic lens - Kevin Rudd on CGTN,” China Global Television Network,
January 23, 2017.
22.
White House, “Remarks by President Trump and Prime Minister Abe of Japan in
Joint Press Conference,” Office of Press Secretary, January 10, 2017.
Vietnamese commandos : hearing before the Select Committee on
Intelligence of the United States Senate, One Hundred Fourth Congress, second
session ...
